Morgunblaðið - 08.03.1974, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1974
■■^l Breiðfírðinga-
félagið 35 ára
26
ÍSLENZK ÞJÓÐTRÚ í SÍÐDEGISSTUND
Síðdegisstundin í Iðnd er að þessu sinni helguð íslenzkri þjóðtrú. Stjórnandi erGísli Halldórsson
og flytjendur auk hans eru Guðmundur Pálsson, Jón Sigurbjörnsson, Kristín Ólafsdóttir, Steindór
Hjörleifsson og Magnús Pétursson, píanóleikari. Önnur sýning verður á morgun kl. 17.
Dráttarvélar hf. 25 ára
I GÆR fimmtudaginn 7. marz
áttu Dráttarvélar hf. 25 ára af-
mæli. Fyrirtækið var stofnað 1949
af Sambandi ísl. samvinnufélaga í
þeim tilgangi að annast innflutn-
ing á Ferguson-dráttarvélum og
landbúnaðartækjum. Náðu
Ferguson-dráttarvélarnar strax
geysimiklum vinsældum meðal
bænda og hafa siðan lengst af
verið mest seldu dráttarvélarnar
BORGARRÁÐ hefur á fundi sín-
um heimilað Eimskipafélagi
Islands stækkun á húsi félagsins
við Pósthússtræti 2. Óttar Möller
forstjóri félagsins sagði í viðtali
við Mbl. að í raun væri þarna
veriðaðhalda áfram því verki sem
hafið var 1920. Eimskipafélags-
húsið átti upphaflega að vera tals-
vert stærra en það er nú, en
vegna fjárskorts var húsið ekki
byggt að fullu. Nú verður líins
hérlendis, hin síðari ár undir heit-
inu Massey-Ferguson. Frá sama
framleiðanda hefur fyrirtækið
auk þess flutt inn gröfu- og
moksturssamstæður ásamt ýms-
um vinnuvélum, sem sömuleiðis
hafa gefið mjöggóða raun.
Auk þess hafa Dráttarvélar hf.
á liðnum árum tekið allmörg önn-
ur umboð fyrir margvíslegar vél-
ar og tæki. Meðal hinna þekktari
vegar lokið við húsið að fullu með
því að byggt verður við það út í
sundið bak við húsið, milli húss
Sjúkrasamlagsins við Tryggva-
götu og húss I. Brynjólfsson &
Kvaran við Hafnarstræti. Með
þessari viðbyggingu verður þak
hússins eins bæði að austan- og
vestanverðu. Öttar taldi, að hús-
rýmisaukningin með þessari við-
byggingu yrði 50—60%.
má nefna Perkinsdíselvélar,
Hanomag-Henschel-bifreiðar,
Alfa-Lavalmjólkurvinnsluvélar,
Mueller-mjólkurkæligeyma, Si-
era-útvarps-, hljómburðar- og
heimilistæki, Frigor-frystikistur
og Hellesens-rafhlöður.
í fyrstu stjórn Dráttarvéla hf.
voru þeir Agnar Tryggvason for-
maður, Helgi Þorsteinsson og
Kristjón Kristjónsson. 1 núver-
andi stjórn eru þeir Hjalti Páls-
son formaður, Hjörtur Hjartar
varaformaður og Agnar Tryggva-
son. Fyrsti framkvæmdastjóri
fyrirtækisins var Hjalti Pálsson,
en aðrir sem veittu fyrirtækinu
forstöðu á liðnum árum, voru þeir
Runólfur Sæmundsson og Baldur
Tryggvason. Núverandi fram-
kvæmdastjóri er Arnór Valgeirs-
son,- Endurskoðendur eru Öskar
Jónatansson ogGeirGeirsson. Að-
setur fyrirtækisins er að Suður-
landsbraut 32 í Reykjavík.
Dráttarvélar hf. munu minnast
afmælis síns í sambandi við aðal-
fund fyrirtækisins, sem haldinn
verður i apríl n.k. (Fréttatilkynn-
ing).
BREIÐFIRÐINGAFÉLAGIÐ í
Reykjavík var stofnað fyrir 35
árum eða 1938 i nóvember.
Það hefur starfað við góðan orðs-
tír allan þennan tíma, og reynt
að fylgja fram stefnuskrá sinni
um að efla kynni burtfluttra
Breiðfirðinga hér í borginni og
halda sambandi við heimabyggð-
ir, og starfrækja félagsheimili —
Breiðfirðingabúð hér i Reykjavík.
Það vill helzt ekki láta sér nokk-
urt gott breiðfyrzkt málefni óvið-
komandi.
Nú er Byggðasafn Breiðafjarð-
ar mjög á dagskrá og vonandi
tekst félaginu að vekja til starfs
þar, áður en það verður of seint,
þvi óðum týnast fornar minjar og
fyrnast í gleymsku.
Félagið hefur alla tíð gefið út
timarit, sem nefnist Breiðfirðing-
ur. Það kom seinast út í október
1973. Og nú er hefti helgað þjóð-
hátíðarárinu 1974 þegar í prent-
un. Auk þess er heimabyggðum
FYRIR stuttu kom út hjá Búnað-
arfélagi íslands 24. árgangur
Handbókar bænda. Eins og endra-
nær eru margar gagnlegar leið-
beiningar í bókinni. Samtals hafa
um 40 manns lagt til efni í bókina
að þessu sinni. Svo til allt efni
bókarinnar er nýtt. Sú venja hef-
ur skapazt á undanförnum árum
að gera einhverjum þætti land-
búnaðarins sérstaklega góð skit I
Handbókinni 1974 eru tveirslíkir
jafnan helguð kvöldstund árlega í
útvarpinu.
Árshátið Breiðfirðingafélagsins
verður að Hótel Borg 16. þ.m. Og
verður þar væntanlega fjölmennt,
félagar heiðraðir og hátíðarársins
1974 minnzt. Landnám við Breiða-
fjörð er frægt í sögunni.
Ólafsvík-
ingar sýna
á Seltjarn-
arnesi
Olafsvik.
LEIKFELAG Ölafsvíkur hefur að
undanförnu sýnt sakamálaleikrit-
ið Músagildruna eftir Agötu
Christie í Olafsvík og víðar. Hefur
leikritið fengið mjög góða dóma.
Leikstjóri er Benedikt Árnason.
„Ólafsvíkingar djarfir eins og
vera ber“, var sagt i einu dagblað-
anúa, þegar leikfélagið lagði land
undir fót síðast og sýndi á Sel-
tjarnarnesi og var það á miðri
listahátíð. Aftur hyggst leikfélag-
ið leggja land undir fót og sýnir í
félagsheimilinu á Seltjarnarnesi
sunnudaginn 10. marz kl. 21 og er
það lokasýning.
Nota félagar tækifærið og
sækja sjálfir leikhús í Reykjavík i
ferðinni tilþess að auka andanna.
— Hinrik.
þættir, annar fjallar um vothey,
en hinn um sauðfé og þá sérstak-
lega um kynbætur þess. Handbók-
in á ekki aðeins erindi til bænda,
þvi að í henni eru ýmsar gagnleg-
ar leiðbeiningar um garðrækt,
skógrækt og minkaveiðar svo eitt-
hvað sé nefnt. Handbók bænda er
að þessu sinni 432 blaðsíður. Hún
er prentuð hjá Gutenberg. Bók-
band annaðist Bókbindarinn h/f.
Ritstjón tr Agnar G uðnason.
EIMSKIPAFELAGS-
HÚSIÐ STÆKKAÐ
Handbók bænda 1974
Margrét Jónsdótt-
ir—Minningarorð
F. 8. okt. 1892. D. 18. febr. 1974.
Nú er ég aldinn að árum.
Um sig mei nin grafa.
Senn er sólariag.
Svíður i gömlum sárum.
Samt er gaman að hafa
lifað svo langan dag.
Er syrtir af nótt, til
sængur er mál að ganga,
— sætmun hvíldin eftir
vegferð langa —
þá vi ldi ég móðir mín,
að mildin þin
svæfði mig svefninum langa.
Örn Arnarson.
Þessi vísa úr ljóði Arnar
Arnarsonar (Magnúsar Stefáns-
sonar) kom mér ósjálfrátt í hug,
er ég hóf að rita þessi fátæklegu
minningarorð um elskulega
ömmu mína, Margréti Jónsdóttur,
sem andaðist í Landspítalanum
18. febrúar síðastliðinn, södd líf-
daga.
Hún var jarðsungin frá
Fríkirkjunni í Hafnarfirði 26.
f.m. að viðstöddum miklum fjölda
ættfólks og vina. Amma mín
fæddist í Hafnarfirði 8. okt. 1892,
á heimili foreldra sinna í
Gunnarsbæ, sem byggt hafði afi
hennar og kenndur var við hann.
Foreldrar hennar voru Jón Hjört-
ur Gunnarsson og kona hans,
Steinunn Jónsdóttir. Föður sinn
missti hún árið 1900, en hann
fórst í sjóslysi. Var henni þá kom-
ið í fóstur til föðursystur sinnar,
Önnu Gunnarsdóttur, og manns
hennar, Stefáns Daníelssonar,
sem áttu heimili sitt við Laugaveg
60 í Reykjavík. Þeirra hjóna
minntist amma mfn alltaf meff,
miklu þakklæti og hlýhug, enda
reyndust þau henni sem beztu
foreldrar.
Árið 1907 missti hún fóstur-
föður sinn, en hann drukknaði við
skyldustörf sín á sjónum.
Fimmtán ára gömul fluttist amma
aftur til Hafnarfjarðar og má
segja, að hún hafi aldrei þaðan
farið síðan.
Hún fór þá að vinna fyrir sér ,,í
víst“, eins og kallað var í gamla
daga og var hjá mörgu ágætis
fólki hér i Hafnarfirði.
Tvo bræður átti amma, sem
henni þótti mjög vænt um og alla
tíð reyndust henni vel, Gunnar,
sem dáinn er fyrir nokkrum
árum, og Jón Hjört, sem enn er
hress í anda og býr við Linnets-
stíg hér í Hafnarfirði ásamt konu
sinni G uðríði.
Árið 1911 giftist amma mín
Jóhanni Tómassyni, en hann var
ættaður austan af RangárvöIIum.
Þau byggðu sér hús að Austur-
götu 32 og bjuggu þar allan sinn
búskap, allt til æviloka. Afi var
sjómaður meðan honum entíst
heilsa, fyrst háseti, en síðar stýri-
maður og skipstjóri bæði á kútter-
um og síðast vélbátum eftir að
þeir komu til sögunnar. Sfðustu
æviár sín veitti hann forstöðu
Vinnumiðlunarskrifstofu Hafnar-
fjarðar, eða allt til dauðadags, en
hann dó árið 1955.
Nú, er ég skrifa þessi kveðjuorð
um ömmu mfna, þá finn ég tóm-
leikann, sem myndast, þegar sá
kveður, er manni þykir vænt um,
sú manneskja, sem er heilsteypt
<>g alltaf hægt að eiga að, þegar á
reynir, sem alltaf er á sínum stað,
eins og sagt er um þá, er reynast
köllun sinni trúir og bifast ei
fremur en bjarg, hvað sem á
dynur.
Ég veit, að ailir vinirnir og
kunningjarnir og þó fyrst og
fremst börnin hennar, tengda-
börnin og barnabörnin, börnin
hennar níu; Matthildur, Jón
Hjörtur, Jóhanna, Eva, Sigfús,
Stefán, Steinunn, Anna og
Þuríður og barnabörnin tuttugu
og níu ásamt öllum barnabarna-
börnunum finna mest til
saknaðar og tómleikakenndar.
Núna stendur húsið autt og
yfirgefið, þetta hlýlega hreiður,
sem afi og amma bjuggu börnun-
um sínum að Austurgötu 32 í
Hafnarfirði, þar sem hún bjó og
starfaði allan sinn búskap í rúm
sextíu ár, sem nú eru liðin frá því
er þau af i giftust og eignuðust sitt
fyrsta barn.
Afi, Jóhann Tómasson, sem hún
alla tíð dáði og elskaði og allir, er
honum kynntust, litu upp til,
sökum mannkosta hans og
verðleika, sem bezt komu
fram i öruggri handleiðslu
hans við fjölskyldu sina og
börnin sín, svo og einnig i sam-
bandi við félagsmál margvísleg,
er hann tók þátt i og lagði drjúgan
skerf til. Ber þar fyrst og fremst
að nefna Verkamannafélagið Hlíf
og Sjómannafélag Hafnarfjarðar,
en hann var einn af stofnendum
og brautryðjendum þessara
félaga, svo og var hann i Góð-
templarareglunni og Fríkirkju-
söfnuðinum í Hafnarfirði.
Og amma mín lagði ekki síður
mikið af mörkum til félagsmála
hún starfaði mikið í Góðtemplara-
reglunni og ekki sfzt i Kvenfélagi
Fríkirkjunnar, þar sem ég veit, að
samstarfsfólk hennar og vinir
eiga henni mikið að þakka og
margs að minnast frá löngum
starfsdegi.
Já, nú stendur húsið hennar
ömmu minnar og afa autt, þar
sem var svo notalegt og gott að
líta inn og finna öryggið og
hlýjuna, sem frá þeim báðum
stafaði.
Ég veit, að aldrei gleymum við
barnabörnin jólunum, sem amma
og afi héldu ávallt hátíðleg með
allri fjölskyldunni samankominni
á sínu heimili, þrátt fyrir alla þá
miklu fyrirhöfn og gauragang,
sem því fylgdi að taka á móti
þessu mikla margmenni, bæði
fullorðnum og börnum.
Það fann ég og áreiðanlega öll
hin, að þau nutu jafnt og við
hinnar sönnu jólagleði, er við öll
komum saman í þeirra húsi og
fögnuðum komu frelsarans og
nutum fjölskyldutengslanna. Því
það veit ég, að trú ömmu og afa á
frelsara vorn Jesúm Krist var ein-
læg og falslaus alla tíð.
Nú þegar ég kveð ömmu mína,
ætla ég ekki að fara út í neina
ættfræði eða rekja æviferil henn-
ar af nákvæmni. Það eru aðrir
mér færari um.
Þetta eiga aðeins að vera fátæk-
leg kveðjuorð frá sonarsyni henn-
ar, sem á henni margar fagrar og
góðar mínningar að þakka, en
litið gat gefið á móti.
Guði sé þökk fyrir að hafa gefið
okkur góða móður og ömmu og ég
þakka henni það góða fordæmi,
sem hún gaf okkur afkomendum
sinum i vegarnesti, nú að leiðar-
lokum og alla tíð.
Guð veri með ömmu minni.
Blessuð sé minning hennar.
Sævar Örn Jónsson.