Morgunblaðið - 28.05.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 28. MAI 1974
3
Alþýðuflokk-
urinn í nokk-
urri hættu...
Menn mega ekki
vera of bráðir
SEGIR GYLFI
Þ. GÍSLASON
„Sjálfstæðisflokkurinn er
tvímælalaust sigurvegari kosn-
inganna. Ríkisstjórnin fékk
vantraust. Staða Framsóknar-
flokksins hefur veikzt og Al-
þýðubandalagið, sem vænzt
hafði mikils sigurs fékk hlut-
fallslega færri atkvæði í
Reykjavík en í síðustu alþingis-
kosningum. eða 18% f stað 20%
þá." Þetta sagði Gylfi Þ. Gísla-
son formaöur Alþýðuflokksins,
og hann bætti við:
..Eðlilegt er, að spurt sé hvers
vegna Sjálfstæðisflokkurinn
einn hafi hagnazt á stjórnar-
andstöðunni, en ekki Alþýðu-
flokkurinn. Skýringin er ef-
laust sú. að Alþýðuflokkurinn
stóð í þessuni kosningum viðast
hvar að blönduðum lista með
Samtökum frjálslyndra og
vinstri manna, sem ekki reynd-
ust gefast vel, sérstaklega ekki
SEGIR HANNIBAL
VALDIMARSSON
„ÞESSI úrslit sýna ekkert ann-
að en það, að enn brýnni þörf
er á því, að jafnaðarmenn
þrýsti sér saman til að tryggja
það, að hér verði jafnaðar-
mannaflokkur á íslandi. Og ég
hef enga skýringu á fylgishruni
J-listans I Reykjavfk aðra en
þá, að ekki hafi verið unnið
nógu vel. Öll pólitfk er fyrst og
fremst vinna.“
Þetta voru ummæli Hanni-
bals Valdimarssonar við Mbl. i
gær um kosningaúrslitin og
áhrif þeirra á sameiningarmál
jafnaðarmanna. Um kosninga-
úrslitin hjá Alþýðubandalaginu
sagði Hannibal:
— Ég sé ekki, að Alþýðu-
bandalagið hafi unnið neinn yf-
irburðasigur. Þeir komast ekki
einu sinni fram úr sjálfum sér í
síðustu alþíngiskosningum, svo
þeir hafa ekki fengið fylgið frá
þeim, sem töpuðu, og heldur
ekki Framsóknarflokkurinn,
þetta virðist allt hafa farið til
Sjálfstæðisflokksins.
mótmæli gegn þingrofinu. nú
hljóta sjálfstæðismenn að
hlakka til þingkosninganna og
hætta að vera á móti þing-
rofinu. Menn hafa ekki verið að
mótmæla ríkisstjórninni, því að
í Reykjavfk, þótt málflutningur
frambjóðenda J-listans hafi að
mínu viti verið málefnalegur og
drengilegur. Þessir biönduðu
listar gáfu ails staðar slæma
raun. einnig þar sem SFV
höfðu samvinnu við Fram-
sóknarflokkinn, eins og í Kópa-
vogi, eða Alþýðubandalagið,
eins og á Akranesi. Ennfremur
hefur það enn styrkt stöðu
Sjálfstæðisflokksins hér í
Reykjavík, að hann barðist
fyrir því að halda meirihluta
sínum.
Það var athyglisvert, að þar
sem Alþýðuflokkurinn bauð
fram einn ifélt hann fylgi sinu.
Fyrir alþingiskosningarnar,
sem nú fara i hönd. mun Al-
þýðuflokkurinn bjóða fram
hreina flokkslista i öllum kjör-
dæmum. Eg geri mér ljóst. að
Alþýðuflokkurinn og málstaður
íslenzkrar jafnaðarstefnu er nú
i nokkurri hættu. Þess vegna
þykir mér mjög vænt um, að
forseti Alþýðusambands Is-
lands, Björn Jónsson, skuli í
Ég tel heldur ekki, að hér sé
um vantraust á rikisstjórnina
að ræða, þá hefði Alþýðuflokk-
urinn ekki orðið fyrir barðinu á
fylgishruni.
— Heldur þú, að Alþýðu-
flokkurinn þurrkist út í næstu
alþingiskosningum og aðeins
verði þrír flokkar á Alþingi?
— Nei, ég held, að áður en
jafnaðarmannaflokkur verður
þurrkaður út á íslandi muni
það voru fyrst og fremst Al-
þýðuflokkurinn og SFV, sem
töpuðu.
— Telur þú kannski, að eftir
næstu þingkosningar verði
aðeins þrír flokkar á Alþingi?
— Eg skal ekkert um það
segja. en það gæti litið þannig
út miðað við þessar tölur. ég tel
þó ekki rétt að draga of miklar
ályktanir af sveitarstjórnakosn-
ingunum. Þó að stuttur timi sé
á milli kosninganna geta orðið
miklar breytingar, og ég teldi
það nú ekki heppilegt. að Al-
þýðuflokkurinn hyrfi alveg.
hvaða flokkur sem kvnni að
hafa af því ávinning.
— Björn Jónsson ergenginn i
Alþýðuflokkinn. Hvað viltu
segja um það?
— Eg held það sé ágætt. þetta
kom nú ekki á óvart.
Forsætisráðherra vildi ekki
spá hvort Framsóknarflokkur-
inn miðað við þessi úrslit
mundi beita sér fyrir vinstri
stjórn eftir næstu Alþingis-
kosningar.
dag hafa gengið i Alþýðuflokk-
inn og ætli að stuðla að eflingu
hans, þvi að hann gerir sér
ljóst, að ábyrgt afl lýðræðis-
jafnaðarstefnu má ekki vanta i
islenzk stjórnmál.
Ég tel nauðsynlegt að kveða
nú í kútinn það pólitíska brölt
og persónulega sérhyggju og
sérvizku, sem mótað hefur at-
burði síðustu vikna. Nú munum
við leggja áherzlu á eflingu Al-
þýðuflokksins og þeirrar
ábyrgu og heiðarlegu stefnu,
sem hann hefur beitt sér fyrir
og mörgu góðu til leiðar komið.
Við væntum samvinnu við þá
við næstu alþingiskosningar,
sem gera sér ljóst, að þróun
íslenzkra þjóðmála verður ekki
heilbrigð án þess, að þessi
stefna hafi áhrif."
menn vakna upp til vitundar
um, að það sé hlutur, sem ekki
má gerast.
Hannibal kvaðst ekkert geta
sagt um ákvörðun Björns Jóns-
sonar um að ganga í Alþýðu-
flokkinn, né heldur um sin eig-
in framboðsmál. Hann lét þess
getið í samtalinu, að á Vest-
fjörðunum virtist sem samtökin
hefðu nokkurn veginn haldið
sínu fylgi.
SEGIR MAGNÚS
KJARTANSSON
„ÞAÐ er alveg ótvírætt, að sá
flokkur, sem náð hefur mestum
árangri í þessum kosningum,
er Sjálfstæðisflokkurinn,"
sagði Magnús Kjartansson heil-
brigðis- og iðnaðarráðherra,
helzti talsmaður Alþýðubanda-
lagsins. „En Alþýðubandalagið
hefur einnig náð árangri, og
þetta styrkir það viðhorf, sem
nú er uppi, að tvær meginand-
stæður séu f fslenzkum stjórn-
málum, öðrum megin sé Sjálf-
stæðisflokkurinn aðalfulltrúi
og hinum megin Alþýðubanda-
lagiö."
— Telurðu. að þessi viðhorf
verði uppi í komandi alþingis-
kosningum?
,Eg er alveg sannfærður um
það, að átökin f komandi kosn-
ingum verða milli Alþýðu-
bandalagsins og Sjálfstæðis-
flokksins og þar verði tekizt á
um þau meginsjónarmið. sem
þessir flokkar eru fulltrúar
fyrir. Kosningarnar í gær
kváðu alveg niður þessar glund-
roðatilhneigingar, sem vart
hefur örðið við að undanförnu.
Ég sé ekki. hvar verður rúm
f.vrir alla þessa hópa, sem voru
að tilkynna sig fyrir kosningar .
nú þegar er búið að teija upp úr
kjörkössunum. Mér finnst, að
SEGIR MAGNÚS
TORFI ÓLAFSSON
„Það sem upp úr stendur i
þessum kosningum er sá árang-
ur, sem Sjálfstæðisflokkurinn
náði." sagði Magiiús Torfi
Ólafsson menntamála-, sam-
göngu- og félagsmálaráðherra,
einn forystumanna Samtaka
frjálslyndra og vinstri manna.
— Hvað viltu segja urn slaka
útkomu J-listanna. sérstaklega
í Reyk javik?
,Hún er mjög slæm. og mun
verri en við. sem að honum
stóðum. höfðum gert okkur
vonir um. Meginskýringin að
mínum dómi er sú. að reynt var
að sameina þessa tvo flokka.
Alþýðuflokkinn og Samtök
frjálslyndra og vinstri manna,
áður en fylgismenn voru í raun-
inni tilbúnir að taka höndum
saman.
— En hvað um útkomu
Frjálslynda flokksins?
.Hún var svipuð og ég bjóst
við. kannski ívið lakari."
— Telur þú að úrslitin muni
hafa áhrif á komandi alþingis-
kosningar?
,Þau munu vafalaust hafa
gífurleg áhrif á málflutning
manna fyrir næstu alþingis-
kosningar. sérstaklega sjálf-
stæðismanna. sem munu halda
því fram. að þetta sé það. sem
koma muni f kosningunum. En
ég minni á reynslu af kosning-
um. bæði fyrr og siðar. Það
getur verið vafasamt að ætla
sér að telja þau atkvæði komin í
höfn í alþingiskosningum. sem
falla á ákveðna lista í sveitar-
stjórnakosningum skömmu
áður."
— Telur þú. að sameining
ltnurnar séu skýrari en þær
voru áður. og viðspyrna okkar
Alþýðubandalagsmanna er góð.
þó að við séum að sjálfsögðu
óhressir vfir því, að Sjálfstæðis-
flokkurinn sk.vldi ná svona
góðum árangri."
— Hvað viltu segja um út-
komu Alþýðuflokksins og Sam-
taka frjálslyndra og vinstri
manna?
,Sú útkoma er alveg herfileg.
nálega einstakt áfall. Ef við
tökum t.d. J-listann hér í
Reykjavík, þá stóðu ekki aðeins
Alþýðuflokks og SFV sé úr sög-
unni eftir þessi úrslit?
.Ekki vil ég nú segja það.
en ég tel þetta sanna það. sem
ég hef alltaf lialdið fram. að
menn niega ekki vera of bráðir
við að korna henni á í skvnd-
ingu."
— Nú hefur Björn Jónsson
sagt sig úr SFV og gengið í
Alþýðuflokkinn. Hvað vilt þú
segja um þetta mál. og telur þú.
að fleiri muni fvlgja í kjölfar
Björns?
,.Ég hef það að segja. að mér
virðist þetta rökrétt framhald á
þeirri stefnu. sem Björn Jóns-
son hefur f.vlgt. Um seinna
atriðið vil ég engu spá."
— Telur þú úrslitin van-
traust á vinstri stjórnina?
..Urslitin sýna. að þó nokkur
hluti kjósenda hefur snúið sér
til Sjálfstæðisflokksins i
sveitarstjórnamálum. Að hve
miklu leyti þetta er vegna sveit-
arstjórnaviðhorfa eða vegna al-
mennra stjórnmálaviðhorfa get
hvorki ég né aðrir greint."
að honum Gvlfi og Hannibal-
istar, heldur fékk þessi listi
meðmæli Magnúsar Torfa.
Möðruvellinga og þessa hóps-
jafnaðarmanna. Þeir eru sam-
eiginlega ábyrgir fyrir þessum
3000 atkvæðum:"
— En hvað um útkomu
Frjálslyndaflokksins?
„Mér sýnist hann nú vera úr
sögunni. Allavega f.vndist mér
það ákaflega léleg fyndni ef
hann færi fram aftur".
— Varð fylgi Alþýðubanda-
lagsins eins mikið og þið i
bandalaginu höfðu reiknað
með?
,Eg tel. að hér í Reykjavik
höfum við átt nokkuð meira
fylgi, en siðustu dagana hygg
ég. að Framsókn hafi tekið- af
okkur atkvæði. Slaða okkar var
taiin það góð. að þvi var komið
inn hjá stuðningsmönnum. að
Framsókn þyrfti á hjálp að
halda. Því held ég. að ekki hafi
orðið fullar heimtur á okkar
f.vlgi.”
— Og að lokum Magnús. má
lfta á úrslitin sem vantraust á
vinstri stjörnina?
,Eg tel það nú að hluta til, ég
held. að ekki sé hægt að meta
það öðruvfsi. en hinsvegar á
vinstri stjórn sem slík að geta
staðið. Fylgi þess stjórnar-
flokks. sem hljópst á brott.
skilaði sér ekki, en okkar kjós-
endur virtust ánægðir með
störf stjórnarinnar. og fylgi
Framsóknarflokksins skilaði
sér að miklu le.vti."
Urslitin sýna nauðsyn þess, að
jafnaðarmenn þrýsti sér saman
Léleg fyndni ef Frjálslyndi
flokkurinn fer fram aftur,