Morgunblaðið - 26.06.1974, Page 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 26. JUNl 1974
31
sjálfs sln en hann krafðist af öðr-
um.
Okkur finnst erfitt að sætta
okkur við þegar dugnaður og
hæfileikamenn eins og hann eru
burtu kallaðir i miðju dagsverki,
en vegir guðs eru órannsakanleg-
ir, en minningarnar lifa um ást-
ríkan heimilisföður, indælan
dreng og traustan vin. ^
Að leiðarlokum færi ég
Kristjáni innilegustu þakkir fyrir
aldarfjórðungs vináttu og sam-
vinnu, sem aldrei bar skugga á.
Við öll sem fyrr eða sfðar áttum
samstarf með honum hér I Brauð-
gerðinni og Kaupfélaginu
þökkum af alhug samfylgdina og
biðjum honum allrar blessunar
handan hafsins.
Dýpstu samúð vottast eigin-
konu hans, börnum, móður og
tengdamóður og öllum skyld-
mennum I þeirra miklu sorg og
megi Guð græða sár þeirra og
trúin gefa þeim fyrirheit um, að
lífið sé sterkara en dauðinn.
Tr. Fr.
Einn af stofnendum Lions-
klúbbs Önundarfjarðar, Kristján
Guðmundsson bakarameistari,
var jarðsettur hinn 24. júní.
Andlát hans bar brátt að og hann
er öllum, sem hann þekkja, harm-
dauði.
Kristján var mikill félagsmála-
maður og naut Lionshreyfingin
krafta hans I ríkum mæli þann
tfma, sem honum auðnaðist að
starfa innan hennar vébanda.
Kristján var mjög trúr einkunn-
arorðum Lionshreyfingarinnar,
sem fjalla um þjónustu við samfé-
lagið og sýndi þá þjónustulund
margoft í verki með störfum
sfnum og forystu innan Lions-
klúbbs Önundarfjarðar. Hugsjón-
ir hreyfingarinnar voru honum
allt annað og meira en orðin tóm,
þau voru honum hugstæð og
hjartfólgin, enda mjög í samræmi
við alla gerð hans. Hann hafði sótt
alla fundi klúbbsins frá stofnun
hans og ávallt hlýtt kalli þegar
menn voru boðaðir til verka fyrir
klúbbinn og oft í forystu, bæði
fundvís á verkefni og fús til að
leggja fram sitt lið.
Að slíkum mönnum er mikil
eftirsjá. Við kveðjum Kristján
með kærum þökkum fyrir hans
mikla og góða starf og fyrir
gamansemi hans og létta lund,
sem lífgaði allt, sem í kringum
hann var og gerði störfin léttari.
Fjölskyldu hans sendum við
okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Lionsmenn f Önundarfirði.
Að morgni 17. júní blöktu fánar
við hún á hverri stöng á Falteyri
svo sem vera ber á þjóðhátíðar-
degi, degi Jóns Sigurðssonar.
Síðari hluta dags fór ég burt af
eyrinni, en þegar ég kom aftur
nokkru síðar, sá ég fána í hálfa
stöng á tveimur stöðum, og ég
spurði mann, sem ég hitti á göt-
unni hvort hann vissi af hvaða
orsökum það væri. „Hann Krist-
ján er dáinn“ svaraði hann hljóð-
lega. Mér varð orða vant. Og
áfram héldu fánar að færast frá
húni f hálfastöng, eftir því sem
fregnin barst um eyrina, að Krist-
ján væri dáinn.
Ég minnist hans fyrst, þegar
hann kom hingað til Flateyrar
þessi elskulegi unglingur, alltaf
glaður og hress í máli. Hann hóf
hér nám í bakaraiðn, og eitthvað
mun ég hafa kennt honum í bók-
legum fræðum í því sambandi. En
fljótlega fór svo, að við urðum
ekki nemandi og kennari, heldur
félagar f ýmiss konar félagsstarf-
semi, sem fram fór hér á þeim
árum. Bezt minnist ég hans í sam-
bandi við Ieikstarfsemi, sem þá
var hér talsverð, þar störfuðum
við mikið saman og þar vann
Kristján enn að, þótt ég yrði þar
sjaldséðari gestur.
Ég man lítið um námsárangur
Kristjáns, held ég að hann hafi
þar verið í góðu meðallagi, en
prófi lífsins skilaði hann með
ágætis einkunn. Hér hóf hann
starf sem bakari við fyrirtæki
sem hann átti að hálfu á móti
kaupfélaginu og var það starf all-
kröfufrekt hin síðari árin, því þá
bakaði hann ekki aðeins fyrir
Flateyri, heldur einnig fyrir nær-
liggjandi firði. En alltaf hafði
hann tíma aflögu fyrir félags-
störf, ef til hans var leitað. Hann
var sérstakur félagshyggjumaður,
sem aldrei lá á liði sfnu, þegar
einhvers þurfti við, en tvennt
mun honum þó hafa verið einna
hugstæðast, slysavarnamálin og
leikstarfsemin.
Hann var prýðilegur leikari,
einkum gamanleikari, og ótaldar
eru þær stundirnar, sem hann
skemmti Flateyringum og öðrum
með þeirri starfsemi sinni.
Slysavarnarmálunum sinnti
hann af lifandi áhuga og var mjög
virkur kraftur í björgunarsveit
Þegar Marta Arnórsdóttir er
kvödd, er kvödd mæt kona sem í
engu vildi vamm sitt vita, hjarta-
hrein kona, sem ekki lét hlut sinn
í baráttu lífsins, þó að stundum
blési á móti og ekki væri allt að
hennar skapi.
Hún var barn annars tfma en sú
unga kynslóð, sem nú vex upp.
Kröpp kjör fyrri ára höfðu grópað
í sál hennar þær dyggðir, sem eitt
sitt voru metnar: nýtni og spar-
semi, þetta að halda vel á sínu og
reisa sér aldrei hurðarás um öxl.
Þessum dyggðum hefir peninga-
flóð sfðustu velgengnis-áratuga
kollvarpað, og það sem kallað var
hyggindi og dyggð áður fyrri er
talið hégómi í dag. Svo mjög hefir
gildismatið breytzt, en ekki er að
vita að hin unga kynslóð verði
farsælli með sitt nýja gildismat.
Ég staðhæfi, að Marta Arnórs-
dóttir var dyggðug kona. Hún var
óvenju vönduð og það mátti
treysta henni f hvívetna. Auk
þess var hún frábærlega hög, eins
og sum þessi systkini, kom sá hag-
leikur einkum fram í handavinnu
hennar, því að saumakona var
hún með afbrigðum góð. Á því
sviði lék bókstaflega allt f hönd-
um hennar, hún gat gert gamla
flfk sem nýja, jafnvel betri en
nýja. Og henni vannst vel, þó að
hún færi hægt, og ef miðað er við
það, hve frágangurinn var frábær
var hún verkmanneskja góð. Hún
var eitt sinn um sumartíma við
þessi störf á heimili mínu, þá
voru börn mín ung og margt
þurfti að lagfæra, og það er mér
óhætt að fullyrða, að verkin henn-
ar voru góð, svo góð, að ekki varð
á betra kosið. Ég vil að þetta komi
skýrt fram hér, því að þetta var
eitt af aðalsmerkjum hennar:
dyggð, vandvirkni og frábær hag-
leikur. Þá hafði hún yndi af góðri
tónlist, svo sem margir ættmenn
hennar. Marta var greind kona og
fróð um margt. Einkum voru
þjóðleg fræði ofarlega í huga
hennar, sérstakt dálæti hafði hún
á ættfræði og var einkar fróð um
sína eigin ætt, svo fróð, að
óvenjulegt er nú til dags, þar sem
nú er jafnan lögð áherzla á önnur
fræði en þessa gömlu og þjóðlegu
grein. Og Marta var ekki aðeins
fróð um sína ætt, hún var einnig
stolt af henni. Það er ekki mitt að
dæma um það, hvort þetta stolt
hennar var á rökum reist, til þess
er mér málið of skilt, en Marta
var föðursystir mfn, og er ég því
af sama stofni runnin, og sjálfsagt
betra að aðrir dæmi þau mál. Ég
veit þó, að það væri vilji hennar,
að ætt hennar væri hér rekin ör-
lítið nánar en venjulegt er á slík-
um stað og til þess hefi ég góða
möguleika án þess að fara f ætt-
fræðirit.
Marta María Guðrún hét hún
fullu nafni og var fædd í Hesti í
Borgarfirði 17. marz 1891. Hún
var ein úr 10 systkina hópi, og er
nú aðeins ein systir hennar, Guð-
rún Elísabet á lífi af þeim stóra
hópi. Hún var dóttir hjónanna sr.
Arnórs Jóhannesar Þorlákssonar,
sem þá var prestur í Hestsþing-
um, Stefánssonar prests á Undir-
felli, og konu sr. Arnórs, Guðrún-
ar Elísabetar Jónsdóttur smiðs í
Neðra Nesi Stefánssonar prests í
Stafholti Þorvaldssonar sálma-
skálds Böðvarssonar prests
Högnasonar prestaföður, og erum
Flateyrar og vann þar mikið starf
við að búa í haginn fyrir þá starf-
semi.
Kristján sóttist ekki eftir veg-
tyllum, en menn eins og hann
komast ekki hjá því að vera nokk-
uð á oddi. I hreppsnefnd Flateyr-
ar sat hann um nokkur ár og af
félagshyggju hans leiddi, að í
þeim félögum, þar sem hann var
starfandi félagsmaður, varð hann
alltaf meira eða minna leiðandi
kraftur. Þar sparaði hann sig ald-
rei til neins.
Þeir sem guðirnir elska deyja
ungir, segir fornt rómverkst spak-
mæli. Ég hef alltaf verið f nokkr-
um vafa, hvernig bæri að skilja
vér þá komin allt aftur til 18.
aldar. Bæði voru þau hjónin sr.
Arnór og Guðrún Elísabet komin
af hinni svonefndu Bólstaðarhlíð-
arætt, en ættföður hennar má ef
til vill telja sr. Björn Jónsson
prest f Bólstaðarhlíð og er margt
kunnra manna af þeirri ætt. Móð-
uramma hinnar látnu, kona Jóns
smiðs í Neðra Nesi, var Marta
María Guðrún (sem hin látna er
heitin eftir) dóttir sr. Stefáns
Stephensen á Reynivöllum, en
hann var sonur Stefáns amt-
manns á Hvítárvöllum, sonar
Ólafs Stefánssonar stiptamt-
manns sem telja má ættföður
Stephensenanna.
Marta ólst upp hjá foreldrum
sínum á Hesti, en ekki naut hún
móður sinnar lengi, þvf að hún dó
frá öllum barnahópnum, er Marta
var komin rétt yfir fermingu.
Nokkrum árum síðar lézt svo sr.
Arnór, og þá lá leiðin burtu frá
bernskustöðvunum og hingað til
Reykjavíkur.
Það var einkennandi fyrir ætt-
fólk Mörtu, hve samhugur og
frændrækni var þar rík, og kom
það bezt f ljós, ef erfiðleikar steðj-
uðu að. Þannig voru sum börn sr.
Arnórs tekin til fósturs af skyld-
mennum og alin upp í skjóli
þeirra. Og þessi ættlæga samstaða
réði einnig ríkjum í systkina-
hópnum. Það var nokkuð sérstakt
fyrir þau systkinin, hve vel þau
héldu hópinn eftir að hingað kom.
Um margra ára skeið, eftir að þau
voru öll fullorðin orðin,bjuggusjö
þeirra, tvær systur og fimm bræð-
ur, saman hér í Reykjavík, lengst
af á Lokastíg 22. Um og eftir 1940
kvæntust þrír bræðranna og einn
Fæddur: 14/12 1955
Dáinn: 2/6 1974.
Dáinn, horfinn harmafregn.
Hann Reynir er dáinn.
Þegar þessi orð bárust mér í
gegnum símann setti mig hljóða.
Eg átti svo bágt með að trúa
því, að hann Reynir væri horfinn
sjónum okkar með svo sviplegum
hætti og raun bar vitni.
Reynir var fæddur 14. des. 1955
og var því aðeins 18 ára, er hann
lézt. Hann var fæddur í Reykja-
vík. Foreldrar Reynis eru Sigrfð-
ur Kristjánsdóttir og Dagbjartur
Majasson. Heimili sitt átti Reynir
alltaf hjá foreldrum sínum á
Kaplaskjólsvegi 61.
Sár er söknuður foreldra og
systur, er þau sjá á bak svo elsku-
legum syni og bróður. Bjartar
minningar munu ætið lifa í hjört-
um þeirra.
Fyrir þremur árum kynntist
Reynir eftirlifandi unnustu sinni,
Sólveigu Hauksdóttur. Þegar tvö
ung hjörtu sameinast í ást og full
komnum kærleika virðist framtið-
in brosa við þeim og þau sjá ekk-
ert nema birtu og hamingju fram-
undan. Þau voru farin að leggja
drög að uppbyggingu heimilis
sfns með atorku, vilja og trú á allt
það góða, sem lífið hefur upp á að
bjóða. En þá kom þetta þunga og
mikla áfall, sem kollvarpaði öll-
um framtíðaráformum þeirra.
það, hvort þeir sem guðirnir elska
væru alltaf ungir, hvað sem ára-
fjöldanum liði. Ef svo er, þá hefði
það getað átt við Kristján, ég held
að hann hefði alltaf verið ungur.
En hér þurfti ekki þeirra bolla-
legginga við. Kristján var enn
ungur maður að árum miðað við
aldur manna nú. Því átti maður
þess sízt von fyrir um mánuði
síðan, að svo skjótt skipaðist, en
þá veiktist hann snögglega. Rétt
áður höfðum við rætt lítillega um
smáverkefni, sem við ætluðum að
vinna að fyrir þjóðhátfð Vestfirð-
inga, og ekki stóð á Kristjáni
fremur venju.
Hér heima vissu menn, að veik-
indin gátu verið alvarleg, en
dó, svo að eftir voru í sambýlinu
systurnar Marta og Ingibjörg og
Þorlákur, bróðir þeirra. Þau
höfðu þá flutzt að Laufásvegi 10,
og var þaó heimiii Mörtu um ára-
bil.
Ég held, að leiðir okkar Mörtu
hafi fyrst legið saman norður f
Skagafirði, þá var ég innan við
fermingu, en hún var um sumar-
tíma hjá föður mínum á Miklabæ.
Eitt af því sem kryddaði fásinni
sveitalífsins voru gestakomur,
ekki sfzt vakti það verðskuldaðan
áhuga, ef gestirnir voru langt að
komnir, og mestur ljómi var yfir
þeim gestum, sem komu alla leið
úr hinni stóru Reykjavík, þeim
heillandi stað, sem sveitabarnið
hafði aldrei augum litið. — Og
þetta sumarið var væntanleg til
dvalar föðursystir mfn með litla
dóttur sína. Þetta voru góðir gest-
ir, sem við hlökkuðum til að sjá.
Mér eru þær minnisstæðar mæðg-
urnar, dóttirin brosmild, lftil, Ijós-
hærð hnáta og svo móðir hennar,
hreinleg og stillileg kona, sem
þetta sterka ættarmót, sem ein-
Það gerðist, þegar fjögur ung-
menni fóru f ferðalag um hvita-
sunnuna og ætluðu að skemmta
sér saman. Ferð þeirra var heitið
að Reyðarvatni á Uxahryggjar-
leið. Vinirnir fjórir höfðu litið
hús til umráða og laust eftir mið-
nætti aðfararnótt hvítasunnudags
lögðu þau af stað út á vatnið á
litlum báti. Er þau voru komin
500 metra frá landi ætluðu þau að
skipta um ræðara. Hafði Sólveig
róið alla leiðina og ætlaði vinur
Reynis að skipta við hana. Þá var
það sem bátnum hvolfdi.
öll með tölu lögðust þau til
sunds og munu öll hafa verið vel
synd. Reynir synti fyrstur og þeg-
ar þau áttu eftir 20—30 metra að
landi og útlit var fyrir, að þau
kæmust öll heil í höfn, synti
Steingrímur vinur og skólabróðir
Reynis í land á undan til að ná f
aðstoð. Sólveig var hætt komin,
en vinkona hennar kom henni til
hjálpar. Aðframkomin ungmenn-
in náðu landi — en eitt vantaði í
hópinn. Reynir kom ekki að landi.
Þvílík angist — þvílík neyðaróp f
hjarta unnustunnar. En hún tók
öllu með stillingu.
Reynir var mikill hagleiksmað-
ur og allt lék f höndum hans.
Hann var nýbyrjaður að vinna í
vélsmiðjunni Héðni, þegar hann
lézt. Reynir stundaði nám í Iðn-
skólanum. Hann var fróðleiksfús
menn trúðu ekki öðru en að brátt
sæu þeir Kristján aftur, og gætu á
ný glazt og unnið með honum, svo
sterk er óskhyggja okkar, þegar
við viljum ekki trúa einhveriu.
Kristján var hamingjumaður í
einkalífi og átti friðsælt og
skemmtilegt heimili, þar sem
hann naut þeirrar hvíldar, sem
honum var áreiðanlega oft full
þörf á eftir eril dagsins, en um
það ætla ég ekki að fara orðum
hér. Ég vil aðeins færa konu hans,
Þorbjörgu Jónasdóttur, börnum
hans og ekki hvað síst aldraðri
tengdamóður hans, innilegar sam-
úðarkveðjur
Hjörtur Hjálmarsson.
kenndi þau öll systkin. Mér varö
fljótt hlýtt til hennar, enda vék
hún aldrei nema góðu áð okkur
krökkunum, ég vissi það fljótt, að
hún var verkmanneskja góð og
allir báru virðingu fyrir henni og
verkum hennar.
Þannig eru bernskuminningar
mínar um Mörtu, ljúfar og hlýjar,
það var eitthvað traust við hana,
hóglátt og gott, jafnvel þótt hún
léti ekki mikið yfir sér og talaði
stundum fátt.
A þessum árum áttu þær mæðg-
ur heima á Laufásvegi 10. Þar var
einnig uppalinn Haraldur Gunn-
laugsson, sonur Ingibjargar syst-
ur hennar. Hann skipaði alla tíð
stórt sæti í huga Mörtu, enda
henni Ijúfur og góður sem hinn
bezti sonur. Það er naumast hægt
að minnast Mörtu svo, að hans sé
ekki getið.
Þegar Guðrún dóttir hennar
giftist Sigurjóni Vilhjálmssyni og
þau stofnuðu heimili sitt, fluttist
hún þangað og heimili þeirra var
hennar skjól tvo sfðustu
áratugina.
Fyrir þau, syni þeirra og heimili
voru störfin unnin, síðustu árin
hlaut hún að þiggja umhyggju
þeirra. Hjá þeim lifði hún frið-
sælt ævikvöld.
Þótt Marta væri í framgöngu
hógvær og prúð, hafði hún, svo
sem hún átti kyn til, ákveðnar
skoðanir, sem hún átti bágt með
að láta af, og sveigjanleika lítinn.
— Ef til vill fóru sjónarmið henn-
ar og þeirra hjónanna ekki alltaf
saman, kynslóðabilið hlaut að
segja til sín, en engu að síður var
þeirra hamingja hennar heill.
Nú er Marta gengin veginn,
sem er leið vor allra. Vér kveðjum
hana og þökkum henni samfylgd-
ina, og biðjum þess, að hið eilífa
ljós Guðs lýsi henni og að hún
finni frið i faðmi hans.
Ragnar Fjalar Lárusson.
og las sér til f ýmsum fræðiritum,
sem hann hafði mikið gagn af.
Hann var heimakær með afbrigð-
um og mikið yndi foreldra sinna.
Glaður og reifur var hann í vina-
hópi og hrókur alls fagnaðar.
Hann hafði mikla reynslu að baki,
svo ungur sem hann var, en gekk í
gegnum allt með dugnaði og
þrautseigju.
Nokkrum dögum eftir að þessi
yndislegi og góði drengur fluttist
yfir á annað tilverusvið og hvarf
sjónum okkar var aftur höggvið
stórt skarð í fjölskylduhópinn.
Amma hans, Guðrún Guðmunds-
dóttir, móðir Dagbjarts föður
Reynis lézt á Isafirði, en þar var
hún búsett. Góð kona og yndisleg.
Drottinn blessi minningu hennar.
Mikill og einlægur kærleikur
Framhald á bls. 43
Marta M. G. Arnórs-
dóttir - Minningarorð
Reynir Dagbjartsson
— Minningarorð