Morgunblaðið - 24.08.1974, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. AGÚST 1974
3
„Enginn gnmdvöU-
ur fyrir rekstri,
farþegaskips íls-
landssiglingum ”
Rætt við Helge
Jensen aðalfor-
stjóra Samein-
aða gufuskipa-
félagsins
„ÞAÐ er tómt mál að tala um nýtt
farþegaskip til fslandssiglinga, eng-
inn grundvöllur er fyrir rekstri slfks
skips," sagði Helge Jensen aðalfor-
stjóri Sameinaða gufuskipafélagsins
danska (DFDS) í samtali við Mbl. í
gær. Forstjórinn hefur verið hér á
landi slðan á miðvikudaginn til við-
ræðna við forráðamenn Eimskipa-
félags íslands, en eins og mönnum
er kunnugt hafa þessir gömlu keppi-
nautar nú með sér samstarf.
Síðan Gullfoss var seldur úr landi
hafa farþegaflutningar á sjó milli fs-
lands og annarra landa legið niðri
Blm. spurði Helge Jensen um mögu-
leikana á þvi, að slikum ferðum yrði
komið á aftur, t.d. með skipi, sem
sigldi með fólk og vörur frá Kaup-
mannahöfn til Færeyja, fslands og
Grænlands. Og eins og kom fram hér
að framan telur hann engan grundvöll
fyrir rekstri slíks skips. „Það gæti
kannski borið sig yfir hásumarið,
en enginn getur rekið skip I 3 mánuði
og látið það standa aðgerðarlaust hina
9 mánuðina," sagði Helge Jensen.
HÓF fSLANDSSIGLINGAR 1864.
Sameinaða gufuskipafélagið var
stofnað 1863 og strax árið eftir hóf
það íslandssiglingar og hélt þeim
uppi I rúma öld. Fyrsta skip-
ið, sem hingað sigldi, hét Anglo og
siðan komu þau hvert af öðru,
Phönix, Acturus og svo mætti áfram
telja, en flestir íslendingar muna
líklega eftir „Drottningunni",
Dronning Alexandrine. Siðustu árin
gekk reksturinn erfiðlega og 1967
náðist samkomulag milli Sameinaða
gufuskipafélagsins og Eimskip,þessara
gömlu keppinauta frá stofnun Eimskips
1914, um það þau skyldu hafa með
sér samvinnu. Sameinaða gufuskipa-
fél. varð umboðsaðili Eimskips úti og
öfugt. Eftirtvöár, 1969,hætti Samein-
aða gufuskipafél. alveg íslandssigling-
um, ekki var lengur grundvöllur fyrir
þeim.
í framhaldi af þessum upplýsingum
Helge Jensen var hann spurður um
erindið hingað til lands nú. „Þetta er
mín fyrsta ferð til fslands, því miður
liggur mér við að segja. Sameinaða
gufuskipafél og Eimskip hafa haft með
sér samstarf sl 7 ár og á þessum fundi
ræddum við samvinnu félaganna og
sameiginleg vandamál. Það mikilvæg-
asta, sem við höfum ákveðið, er að
flytja skipaafgreiðslu Eimskips ! Kaup-
mannahöfn frá Sluseholmen í syðri
höfninni í nyrðri ferjuhöfnina. Þetta er
gert að ósk Eimskipafélagsins og kem-
ur til framkvæmda um næstu áramót.
Við hittumst alltaf annað slagið og það
er mér mikil ánægja að koma hingað til
fslands nú til viðræðna við vin minn
ÓttarrMöller og aðra forystumenn Eim-
skipafélagsins Samvinna félaganna
hefur að mlnum dómi verið mjög góð.
Mig langar einnig að koma þvi á fram-
færi, að mér hefur litizt mjög vel á
landið þessa fáu daga, sem ég hef
verið hér, og vona, að ég eigi eftir að fá
tækifæri til þess seinna að dvelja hér
lengur ásamt fjölskyldu minni.
JAFNVEL FRANCE Á SÖLULISTA
Sameinaða gufuskipafélagið hefur
verið Dönum jafn þýðingarmikið og
Eimskip okkur íslendingum. Eitt sinn
var það stærsta skipafélag Danmerkur
með 1 50 skip í förum. Nú á félagið 25
skip, þar af nokkrar ferjur. „Við höfum
átt við sömu vandamál að stríða og
önnur skipafélög, sem hafa verið með
fólksflutninga Fólksflutningar á sjó
hafa stórlega dregist saman, enginn
hefur tíma til að ferðast á þennan hátt,
nú fara allir með flugvélum. Ég get
nefnt sem dæmi, að við vorum með ný
og falleg skip I ferðum milli Kaup-
mannahafnar, Álaborgar og Arhus, en
erum nú hættir þeim ferðum Flugvél-
arnar hafa alveg tekið við flutningun-
um, það eru allt að 15 ferðir milli
þessara staða á dag í fyrstu vildi
enginn fá leyfi fyrir þessari flugleið!
Kolka og Hjaltadalsá
Þessar tvær ár eru ! ræktun, eins
og áður hefur komið fram, og skv.
þeim upplýsingum, sem Árni gat
aflað, var aðeins vitað um 2 laxa !
annarri ánni en engan í hinni. Lltil
bleikja hefur veiðzt
Laxá i Ytri-Laxárdal
Þar er ekki vitað um áreiðanlegar
tölur, en fregnir, sem Árni hafði,
voru á þá leið. að þar hefði verið
svona reytingsveiði og góð bleikju-
veiði.
Fljótaá
Þar er erfitt að fá tölur, þv! að
margir aðilar eri. um ána, en Árni
hafði heyrt, að hun hefði verið frem-
ur dauf undanfarið. Annars er laxinn
! Fljótaá yfirleitt mjög vænn
Blanda
Ástandið er þó mun betra í Húna-
vatnssýslunni og þar hefur verið
mokveiði ! Blöndu undanfarið og
yfir 1000 laxar komnir á land á þrjár
stangir. Árni varvið veiðar í Blöndu
á þriðjudag og fékk þá sex laxa þar
af einn 1 7 punda hæng grálúsugan,
þannig að það er enn hörku ganga i
Blöndu. Árni hafði fréttir af því, að
einn maður fékk 35 stórlaxa á
einum degi í Blöndu, en laxinn þar!
sumar hefur verið feiknavænn.
Svartá
Þar hefur veiðin verið heldur treg-
ari en ! fyrra og munu vera komnir á
land rúmlega 1 50 laxar, að því er
Árni komst næst.
Laxá á Ásum
Þar er sama mokveiðin og dæmi
eru til þess, að menn hafi verið
búnir að fá sína 20 laxa fyrir hádegi
VIÐ hringdum f gær f tfSindamann
okkar f NorSurlandskjördæmi
vestra, Árna Þorbjörnsson á Sauð-
ðrkróki, til aS fá hjá honum fréttir
af veiSinni þar. Árni sagði okkur,
að ástandið f Skagafjarðarsýsl-
unum væri slæmt og þar væri
laxagengd og veiði miklu minni en
sl. ár.
Húseyjarkvísl
Þar eru aðeins komnir um 100
laxar á land, en voru rúmlega 200 á
sama tima I fyrra. Lítill lax hefur sézt
í Kvíslinni.
Sæmundará
Þar er ástandið jafnvel enn vcrra.
Aðeins komnir 60 laxar á land, en
300 í fyrra Ekki sagðist Árni vita
hvað ylli þessu, skilyrðin ! ár væru
þau sömu, ef ekki betri.
ERUÞEIR
AÐ
ÍFÁ’ANN?
Helge Jensen (t.v.) og Óttarr Möller virða fyrir sér Ifkan af Brúarfossi. Ljósm. Mbl. Ól. K. Mag.
Skipin, sem voru á þessari leið, voru
sett ! skemmtisiglingar I Miðjarðarhaf-
inu, en sú útgerð hefur ekki gefið góða
raun, einkum ekki allra síðustu mán-
uði. Þar hefur orðið stórfelldur sam-
dráttur, enda eru alltof mörg skip kom-
in inn á þennan markað. Er það afleið-
ing samdráttarins ! farþegaflutningum
á sjó, sem vart hefur orðið um allan
heim. Nú eru engin skip lengur í
reglubundnum farþegaflutningum milli
Amerlku og Evrópu, það síðasta, flagg-
skip Frakka, France, erá sölulista. Einu
sinni voru 50 skip I þessum siglingum.
Þetta sýnir betur en nokkuð annað
þann samdrátt, sem orðið hefur I far-
þegaflutningum. Þessi skip hafa farið 1
skemmtisiglingar og markaðurinn er
orðinn ofmettaður. Á meðan siglingar
milli Ameríku og Evrópu borga sig ekki
er þess ekki að vænta, að farþegasigl-
ingar milli borga í Danmörku eða milli
Islands og annarra landa borgi sig.
BEITA ÞARF HAGKVÆMNI
I dag verður að beita ýtrustu hag-
kvæmni ef reksturinn á að bera sig.
Farþegaskipin eða ferjurnar verða að
geta tekið bæði fólk og vörur. Þau
þurfa að vera stór, hraðskreið og lestun
og losun þarf að taka sem allra
skemmstan t!ma. Endurnýjun og hag-
ræðing hafa haft það í för með sér, að
flutningsgeta þeirra 25 skipa, sem við
eigum I dag, er meiri en skipanna 1 50,
sem við áttum flest. í dag eru skip
okkar á nokkrum föstum leiðum, t.d.
eru ferðir allt árið milli Kaupmanna-
hafnar og Osló, Esbjerg og Harwich i
Englandi. Á þessum leiðum hefur orðið
örlltil farþegaaukning upp á sr'ðkastið
Á sumrin sigldum við einnig til New-
castle og i þeirri ferð er komið við í
Færeyjum."
KOSTNAÐUR HEFUR
STÓRAUKIZT
I framhaldi af nauðsyn hagræðingar,
sem minnzt var á áðan, sagði Jensen
að lokum „Allur kostnaður við skipaút-
gerð hefur aukizt stórkostlega síðustu
ár, byggingarkostnaður skipa, launa-
kostnaður, vistir og ol!a. Mig langar að
nefna sem dæmi, að fyrir skömmu
tókum við i notkun nýja ferju, Dönu
Reginu. Hún kostaði yfir 2000 milljón-
ir íslenzkra króna. Afskriftir einar eru
um 50 milljónir á ári auk annars kostn-
aðar, svo dag hvern þarf skipið að fá
inn rúmar þrjár milljónir ! seldum
miðum og farmgjöldum ef rekstur þess
á að bera sig. Það er þvi ekki ofsögum
sagt af erfiðleikum skipaútgerðar um
þessar mundir "
Fjórðungsþing Norðlendinga:
Stefnumarkandi ráðstefna í
hagsmunamáhim Norðlendinga
Fjórðungsþing Norð- verður háð að Reykjaskóla
lendinga, hið 16. í röðinni, í Hrútafirði dagana 26., 27.
Þó að veiði hafi verið fremur dræm I Laxá t ASaldal t sumar hafa
laxarnir, sem veiSzt hafa a8 venju veri8 mjög vænir og margir stórlaxar
hafa komi8 á land. Milli 15 og 20 laxar frá 25—30 hafa veiBzt og hér á
myndinni sjáum vi8 Björn Jónsson bónda á Laxamýri me8 28 punda
nýrunninn hæng, sem hann veiddi á Litlu NúpabreiSu ekki alls fyrir löngu.
Var laxinn fremur garannt tekinn og var Björn um IV2 klst. a8 landa
honum. Myndina tók mágur Björns, Magnús Þórðarson og kunnum vi8
honum beztu þakkir fyrir að senda þættinum hana.
og orðið að hætta Þar er hver
einasti hylur kjaftfullur af laxi, þrátt
fyrir að búið sé að veiða milli
1400—1 500 laxa á tvær stangir !
sumar. Er veiðiri i þessari á með
afbrigðum góð og til dæmis má
nefna, að þarna hafa veiðzt á tvær
stangir fleiri laxar en á yfir 20 stang-
ir! Laxá ! Aðaldal.
Við þökkum Árna kærlega fyrir
upplýsingarnar og I næsta þætti
verðum við með fréttir úr Viðidalsá,
Miðfjarðará og Hrútafjarðará til að
afgreiða kjördæmið
og 28. þessa mánaðar.
Þetta er fyrsta þing sam-
bandsins eftir að sú skipu-
lagsbreyting var gerð, að
öll sveitarfélög landsfjórð-
ungsins eiga beina aðild að
því, auk sýslunefndanna.
Gera má ráð fyrir, að þing-
fulltrúar verði um 90 tals-
ins, en þingmenn beggja
Norðurlandskjördæma
sitja ársfundinn, auk full-
trúa sveitarfélaganna.
Helztu verkefni þingsins verða:
Verkaskipting ríkis og sveitar-
félaga, varanleg gatnagerð, hús-
næðismálin og sveitarfélögin,
framkvæmd grunnskólalaga og
orkurannsóknir og raforkufram-
kvæmdir á Norðurlandi. Auk þess
verða ræddar greinargerðir og
álit milliþinganefnda í eftirtöld-
um málaflokkum: staðsetning
opinberra stofnana, ferðamál,
samgöngumál, iðnþróunarmál,
landbúnaðar og landgræðslumál.
Fyrir þinginu liggur m.a. að
kjósa tvö fræðsluráð fyrir
Norðurland og stofna fræðslu-
skrifstofur í umdæminu. Gert er
ráð fyrir, að fulltrúar úr hvoru
Norðurlandskjördæminu um sig
kjósi sér fræðsluráð og velji
fræðsluskrifstofu stað.
Sveitarfélög á Norðurlandi hafa
nýverið stofnað samtök, Norður-
braut hf., um varanlega gatna-
gerð í landsfjórðungnum, hlið-
stæð samtökum, sem náð hafa
góðum starfsárangri bæði á Vest-
f jörðum og Austf jörðum.
Gert er ráð fyrir, að þetta
fjórðungsþing Norðlendinga
verði tímamótaþing, m.a. vegna
skipulagsbreytinga á sambandinu
og afgerandi málaflokka, sem þar
verða til meðferðar.