Morgunblaðið - 24.08.1974, Blaðsíða 13

MORGUNJSLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. AGUST 1974
13
BANGLADESH
50 MÍLUR
URAhKi*Puin*
ASSAM
Nasirabod
VESTÚR|
BENGAL
Chittogong
Potuakholi
BENGALFLÓI
Það er eins og fólkið, sem
býr á þessu svæði, sé hætt að
reyna að bera hönd yfir höfuð
sér, hætt að reyna að bjarga
bústofni sínum eða eigum í
hamförunum. Fréttamaður,
sem fylgdist með björgunar-
starfi hermanna í flóðunum
1970 segir, að „fátt hafi bent
til, að fólkið, sem þarna lifir,
hafi tök eða getu til að sjá um
þetta starf. Með fáum undan-
tekningum virðist það hafa lít-
inn áhuga á því að byrja að
hreinsa til og bjarga því, sem
bjargað verður". Þúsundir
tjalda voru flutt tii flóðasvæð-
anna, en bændurnir gátu ekki
sett þau upp. Hersveitunum fór
að finnast, að „fólkinu sé sama;
það stendur bara og horfir á
meðan hermennirnir ösla um í
svitabaði og krossbölvandi, og
rogast með nýjar birgðir".
Hvað er hægt að gera? Ár
eftir ár hefur þessi spurning
verið borin fram og ár eftir ár
hefur lítið sem ekkert verið
gert. Frambúðarvarnir kosta
mikið átak og mikla fjármuni.
Bandarískur sérfræðingur telur,
að þær muni kosta jafn mikið
og heildaraðstoð við þróunar-
löndin hefur numið síðustu tvo
áratugi. Mikill hluti þess fjár
hefur þó nýtzt betur, ef honum
hefði verið veitt í slikan fram,-
tíðarsjóð.
Viðvörunarkerfi, sem sett var
upp í Cox's Bazar árið 1969
tókst þó ekki að gefa merki um
komu hvirfilvindsins, sem skall
á I nóvember 1970. Auk þess
eiga mjög fáir bændur smára-
tæki (transistortæki).
Áfallið mikla þetta ár vakti
upp þungar ásakanir á hendur
ríkisstjórn Pakistan fyrirað hafa
ekki gert þær ráðstafanir, sem
til þurfti. Krafan um sjálfstæði
Bengal fékk byr undir vængi.
Einn af forystumöhnum sjálf-
stæðishreyfingarinnar kallaði
hinar misheppnuðu björgunar-
aðgerðir „vísvitandi morð,
framið með köldu blóði". Þetta
var Sheikh Mujib sem nú er í
forsæti rikisstjórnar sjálfstæðs
ríkis, — Bangladesh. Nú er
það skylda þeirrar ríkisstjórnar
að gera þær ráðstafanir, bæði
skammtímaráðstafanir og til
langframa, sem Pakistanar
voru sakaðir um að gera ekki.
En til þess þarf vitaskuld al-
þjóðlega aðstoð. Bangladesh
bindur nú miklar vonir við, að
Alþjóðabankinn bregðist vel
við þeirri beiðni, að komið verði
á víðtæku hjálparsamstarfi með
langtímaráðstafanir að mark-
miði.
# Vatnsborðið hækkar
stöðugt umhverfis heimili
þessarar konu í Dacca,
höfuðborg Bangladesh, og
einu stóru borg landsins.
Samt þvær hún fötin af
fjölskyldunni eins og venju-
lega. Myndin er tekin fyrr í
þessum mánuði.
Þarern
farirog
hörm-
# Þessi litli drengur kemur snöktandi móður sinni undan
vatnavöxtunum sem fært höfðu heimili þeirra í kaf í þorpi
einu í Bangladesh nýlega.
9 „VERSTU náttúruhamfarir
mannkynsins" — „Eitt af
stærstu áföllum sögunnar".
Sllkar og þvílíkar fyrirsagnir
eftir hvirfilvindinn mikla árið
1970 í Austur-Bengal, eða
Bangladesh eins og svæðið
nefnist nú, horfðu algerlega
framhjá þeirri staðreynd, að
flóð, hvirfilvindar, uppskeru-
tjón og dauði eru og hafa verið
hluti af daglegu lífi bændanna,
sem þarna búa. Hin miklu flóð,
sem þar hafa verið að undan-
förnu, en nú sýnast vera I rén-
un, eru því ekki undantekning,
heldur reglan. Bangladesh er
sífellt á barmi eyðileggingar.
0 Bangladesh er þjóðfélag,
sem ekki ræður við slík áföll,
og, að því er sumum finnst,
reynir lítið í þá átt. Það er eins
og þetta bændaþjóðfélag líti á
sig sem ofurselt óumflýjanleg-
um örlögum. Þrátt fyrir það, að
Bangladesh njóti góðs af
alþjóðlegu hjálparstarfi, eru
uppi háværar raddir um, að
slíkt hjakk dugi ekki ár eftir ár.
Bangladesh verði sem sjálf-
stætt land að reyna að byggja
upp varnir gegn þessum svo að
segja árlega vágesti. Að undan-
förnu hefur þannig borið á
nokkurri tregðu varðandi
hjálparstarf erlendis frá bæði
vegna aðgerðaleysis ríkisstjórn-
ar Bangladesh við að leysa
vandann til frambúðar að svo
miklu leyti sem unnt er, og
vegna þess, að nokkur hluti
þeirrar hjálpar, t.d. peninga,
sem sendur hefur verið til
landsins hefur ekki verið nýtt-
ur, eða ekki verið nýttur á
ábyrgan hátt.
Þessar náttúruhamfarir, sem
dynja á Bangladesh, stafa af
tveimur orsökum. í fyrsta lagi
eru það flóð í ánum. Þau geta
orðið í apríl eða maí, og stafa af
þíðu í hinum snæviþöktu
Himalajafjöllum, eða af regni
vegna hvirfilvinda úr norðvestri
og síðar I júlí—ágúst úr suð-
vestri. Þetta síðarnefnda er
það, sem dundi yfir Bangla-
desh í ár.
í öðru lagi eru það svo hvirfil-
vindarnir, sem einkum skella á
Bengalflóann af loftslags
ástæðum.
Harmsaga þessa svæðis er
aldagömul, en rifja má upp
nokkuð af því sem dunið hefur
yfir undanfarna tvo áratugi.
Alvarleg flóð urðu árin 1954,
1955, 1956 og 1958. Síðan
urðu enn meiri náttúruhamfarir
árið 1960 þegar hvirfilvindar
fylgdu I kjölfar flóða með mikl-
um sjógangi. Var 10.000
tonna skipum kastað á land
upp og 6.000 manns fórust.
Átið 1 962 varð tvöfalt áfallaár.
Það hófst með flóðum í norður-
hluta landsins og í Assam, þar
sem um 600 þorpum var
skolað burtu af Brahmaputra-
fljóti. Síðan komu feikileg flóð í
monsúnrigningunum og ullu
tjóni fyrir 15 milljónir manna.
Árið 1963 varð svipað og
fórust hátt í 10.000 manns.
1964 og 1965 voru fastir liðir
eins og venjulega, svo og
1966.
Næsta ár, sem komst i frétt-
irnar, var svo árið 1970. Þá
byrjuðu flóðin í júlf, en mestu
hamfarirnar komu hins vegar
með hvirfilvindi í nóvember.
Hafið gleypti þá 2.000 manns
og heilu eyjarnar. Þegar yfir
lauk var talið, að ekki færri en
150.000 manns hefðu farizt,
m.a. i kólerufaraldri.
ungar
daglegt
branð
Bangladesh