Morgunblaðið - 31.10.1974, Page 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. OKTÓBER 1974
33

Evelyn
Anthony:
LAUNMORÐINGINN
Jóhanna
Kristjönsdöttir
þýddi s
36
áhrifamenn á því sem næst öllum
sviðum þjóðfélagsins, og sv'o var
nú komið að King var einhver
Ieiknasti njósnari þeirra í öllum
heiminum. A þeim fimmtán ár-
um, sem liðin voru, frá því hann
kom til Bandaríkjanna, höfðu
honum aldrei orðið á minnstu
mistök og aldrei hafði neitt það
gerzt, sem gæti orðið til að grunur
félli á hann. Og eftir morðið þann
17. marz myndi hann hverfa innf
mannkynssöguna sem meistara-
njósnari tuttugustu aldarinnar—
þegar sannleikurinn kæmi f ljós
— kannski kynslóð eftir þann at-
burð, sem í vændum var.
Hann gat með réttu talið sig
afburðamann, hugsaði hann
Huntley Cameron var slyngur,
rétt var það. Hann var nægilega
skynugur til að skilja hverjar af-
leiðingar það kynni að hafa, ef
ofstækismaður á borð við Jackson
yrði forseti landsins. Hann var
líka nógu harðsvíraður til að
grípa fengins hendi ábendingu
Kings um að fjarlægja Keller að
loknu tilræðinu.
King vildi ekki kalla það morð,
eins og Huntley Cameron gerði,
án þess að finna til snefils af
samvizkubiti. Hann gat ekki ann-
að en dáðst í aðra röndina að
Cameron, þetta féll alveg saman
við það semsérfræðingarísovézka
stjórnmálaráðinu höfðu reiknað
út. Ef John Jackson yrði forseti
myndi brjótast út borgarastyrjöld
f Bandaríkjunum áður en tvö ár
væru liðin. Stúdentaæsingar og
kynþáttaóeirðir færu eins og eld-
ur i sinu um landið og ægilegar
blóðsúthellingar myndu fylgja.
Það var óhjákvæmilegt. Og í vegi
fyrir Jackson var frambjóðandi
demókrata Patrick Casey. Eins og
Druet hafði sagt við hann, kvöldið
sem þeir hittust á hóruhúsinu í
París, þá myndi það færa komm-
únismann aftur um fimmtíu ár, ef
Casey yrði kjörinn. Þess vegna
hafði Cameron stutt Casey og ætl-
aði meira að segja að ganga svo
langt að láta myrða Jackson.
Og því var það kjarni málsins í
innsta hringnum í Sovétrikjun-
um, að Jackson byði sig ekki að-
eins fram, heldur yrði einnig
tryggt að han ynni kosningarnar.
King gekk að glugganum og
horfði hugsandi út. Hann horfði á
stóra og sterklega eikartréð sem
gnæfði tignarlega skammmt frá
húsinu. Hann hugsaði til þess,
ekki laus við angurværð, að hann
myndi ekki oftar sjá þetta tré
eftir að þessi helgi væri úti. Það
hefði getað virzt augljót að næst
hefði átt að myra Casey. Augljóst
og fáránlegt. Ef Casey yrði myrt-
ur, mundi engu máli skipta hver
yrði frambjóandi demókrata: sig-
urinn væri þeim manni vís vegna
þeirrar móðursýkislegu sektar-
öldu sem um landið færi. Því var
Casey ekki ætlað að deyja. Maður-
inn, sem hann hafði komið með
frá Beirut, átti að skjóta til bana
aðra þjóðarhetju, mann sem hafði
að vfsu ekki lýst yfir stuðningi
sínum við Casey, en var baráttu
maður fyrir jafnrétti og krafðist í
sífellu að átak yrði gert í málum
fátækra borgara, hvort sem þeir
voru hvítir eða svartir.
Því átti Keller að drepa Regazzi
kardinála. Það var maðurinn sem
átti að deyja þann 17. marz og
milljónir Bandarfkjamanna
myndu horfa á það í sjónvarpi.
King gekk frá glugganum og
kveikti sér f sígarettu og gekk
rólega fram og aftur um herberg-
ið.
Regazzi hafð neitað að lýsa
skoðun sinni á frambjóðendaefn-
unum. Hann hélt i hendi sér at-
kvæðum milljóna frjálslyndra
kaþólikka. Það hafði aldrei verið
ætlunin að láta morðingjann kom-
ast lffsútúr kirkjunni. King hafði
samið um það, löngu áður en
Huntley Cameron lagði blessun
sína yfir það. Keller myndi finn-
ast dauður í kirkjunni og á hon-
um myndu finnast skjöl, sem
leiddu lögregluna varfærnislega á
slóðina til Camerons. Byrjað yrði
á Elizabethu og ljóst yrði að hún
hafði komið með manninn til
Bandarfkjanna. Sfðan kæmi hitt
af sjálfu sér og áður en Huntley
Carmeron vissi af sæti hann í
súpunni upp fyrir eyru.
Þetta var allt klókindalega út-
reiknað og eftir þennan atburð
ætti Patrick Casey enga von um
að ná kjöri. Borgararnir myndu
fyllast þvílikri heilagri reiði, bæði
vegna þess að óhjákvæmilegt var
að menn grunuðu Casey um ein-
hverja aðild ef einn áhrifamesti
stúðningsmaður hans, Huntley
Cameron hefði látið myrða
Regazzi. Og auk þess fengi nú
málflutningur Jacksons þann
hljómgrunn sem til hafði verið
ætlast.
Dauði Martino Regazzi kardi-
nála myndi verða ægilegt áfall
fyrir Bandarfkin og vesturlönd
myndu grípa andann á lofti í
hryllingi. Ferli Casey væri lokið
og nú gæti enginn reynt að koma
sökinni á kommúnista. Fyrir því
hafði verið séð. Og Jackson yrði
kjörinn forseti með glæsibrag.
Þetta var sfðasta helgin, sem
King var ætlað aö dvelja á Free-
mont. I sfðasta skiptið sem hann
svaf i þessu herbergi, sem hann
hafði jafnan haft til umráða öll
síðustu árin, þegar hann kom
hingað, Nú var að ljúka langri
útlegð hans. Loksins gæti hann
farið heim. Hann vissi að hans
beið splúnkuný íbúð í Moskvu.
Hann drap í sfgarrettunni sinni i
öskubakka úr marmara og fór
niður til að hitta Huntley Camer-
on og frænku hans.
Elizabeth vissi ekki, hvot það
var ímyndun hjá henni sjálfri, en
henni þótti Eddi King gefa sér
nákvæmari gætur en áður. Það
var einkennilegur glampi í aug-
um hans, sem hún hafði ekki séð
áður. Hún kyssti frænda sinn á
kinnina og heilsaði King með
handabandi og reyndi að vera
sem eðlilegust í framkomu.
— Þú hefur einhverju breytt í
útliti þínu, sagði King skyndilega.
Guö hjálpi mér — Hafnarfjarðarflenzan.
VELVAKANDI
Velvakandi svarar f síma 10-100
kl. 1 0.30 — 1 1.30, frá mánudegi
til föstudags.
% Þakkir og þankar
frá strjálbýliskonu
Hildur Einarsdóttir f Bolungar-
vfk skrifar:
Seint koma sumir en koma þó,
sagði eiginmaður minn, um leið
og hann kom inn úr dyrunum til
kvöldverðar.
Maturinn er alveg tilbúinn,
svaraði ég, en hún Vigdfs Finn-
bogadóttir leikhússtjóri var að
byrja erindi sitt um daginn og
veginn. Mig langar svo mikið til
að hlusta á hana og verð þvi að
biðja ykkur karlmennina að
bjarga ykkur frekar með matinn.
Ég var að enda við að hlusta á
þetta erindi. Það er mjög óvana-
legt að heyra konu tala um daginn
og veginn, og það eitt nægði mér
til að hlusta, auk þess sem ég er
mikill leikhússunnandi.
Vigdfs sagði: „Það er hið
jákvæða, sem eflir okkur til
dáða,“ og þar er ég henni hjartan-
lega sammála.
Ef við reynum ávallt að líta á
björtu hliðar lffsins, þá gengur
allt betur hjá okkur. Hún var lika
jákvæð í sínum málflutningi,
mjög áheyrileg og komst vel frá
sfnu máli.
Ég vil því hér með þakka henni
erindið.
# Leikhús
ístrjálbýli
Ég hef frá barnæsku haft mikla
unun af því að fara á leikhús, og
þegar ég kem til höfuðborgar-
innar, þá er það ævinlega mitt
fyrsta verk að kanna, hvað leik-
húsin hafa upp á að bjóða.
Oft hef ég orðið aðnjótandi vel-
vildar og skilnings frænda mfns,
sem starfar hjá L.R., og stundum
hefur hann jafnvel sett fyrir mig
aukastól.
Ég fer ævinlega með þvf hugar-
fari í leikhús, að ég sé að fara mér
til gagns og ánægju og hef ekkert
sfður farið á þær leiksýningar,
sem ekki hafa fengið góða dóma,
þvf að ég vil gjarnan sjálf geta
myndað mér mfna eigin skoðun
bæði um efnið og meðferðina.
Hitt er annað mál, að auðvitað
nýt ég leikhúsferðanna mismun-
andi vel.
En nú kem ég að efninu. Er
ekki hægt að koma á meira sam-
starfi á milli leikhúsa og leik-
félaga f Reykjavík og okkar, sem í
strjálbýlinu búum? Hér hefur
leikstarfsemi t.d. legið niðri að
mestu undanfarin ár. Vinna er
svo mikil, að fólk gefur sér ekki
lengur tíma til að gera tilraun til
að iðka þessa list f fritímum sfn-
um. Þó hygg ég, að fólk sækti
námskeið, sem kenndi þvf undir-
stöðuatriði, ef hægt væri að senda
okkur aðstoð.
# Brúðuheimilið
Gæti t.d. Þjóðleikhúsið ekki
lagt okkur lið og sent t.d. ein-
hvern af sínum góðu starfskröft-
um til að miðla okkur af kunnáttu
sinni. Væri það ekki skóli á sinn
hátt fyrir það fólk, og þá léti lfka
orðið Þjóðleikhús betur f okkar
eyrum. Að vfsu var komið með
Brúðuheimilið út á land nú fyrir
skömmu, en það var aðeins sýnt á
örfáum stöðum. Ég hefði t.d.
fremur kosið að sjá það verk f
Félagsheimilinu f Bolungarvík
vegna betri aðstæðna hér en á
ísafirði. Engu að sfður vil ég
koma þakklæti mfnu á framfæri
fyrir þessa viðleitni. Ég var stór-
kostlega hrifin bæði af veikinu og
meðferð hjá leikurum. Persónu-
leiki Nóru snart mig sérstaklega
og kom mér til að hugsa margt.
Sennilega voru það einmitt orð
hennar, sem vöktu mig til meðvit-
undar um, að við konur ættum að
hugsa meira um þjóðfélagið, sem
við lifum i og í framhaldi af því
tók ég upp símtólið og lét innrita
mig í stjórnmálaskóla Sjálfstæðis-
flokksins 14.—20. okt. s.l..
Vegna þess að ég þurfti að yfir-
gefa þann samstillta hóp, sem þar
var, áður en skólanum lauk, þá
langar mig einnig að koma hér á
framfæri þakklæti bæði til skóla-
félaga minna og leiðbeinenda
fyrir gott og ánægjulegt samstarf.
Að vfsu fékk ég ekkert neitt eitt
svar við þvf, hvernig þjóðfélag
eða þjóðlff á að vera, en það
opnaði bæði augu mfn og eyru
fyrir þvf, að til þess að geta lifað f
okkar litla landi, þá verðum við
öll að standa saman til gagns og
gleði fyrir land okkar og þjóð.
Ég vil að lokum koma þakklæti
mínu á framfæri til forráða-
manna útvarpsins og leikara fyrir
íslenzku útvarpsleikritin, sem
okkur hafa verið og verða flutt á
fimmtudagskvöldum.
Hildur Einarsdóttir
Bolungarvfk.
% tJtlán bókasafna
Hrafn Harðarson bókavörður
skrifar:
„Ut af bréfi, sem birtist á vakt
þinni s.l. laugardag, frá A.R., þar
sem fram kemur það sjónarmið,
að gjald fyrir þjónustu al-
menningsbókasafna sé „beinlínis
hlægilega lágt“, langar mig að fá
eftirfarandi athugasemdir birtar:
a) Það er almennt viðurkennt
(erlendis), að fé til reksturs al-
menningsbókasafna skuli tekið af
almannafé, og ennfremur að þjón-
usta þeirra skuli vera notendum I
að kostnaðarlausu. (Sbr. bls. 31 f ,
Gardner, Frank M. Public library I
legislation: a comparative study |
Unesco, 1971). .
b) Dæmi um lönd, þar sem lögð •
er áherzla á, að þessi þjónusta sé |
ókeypis, er Bandaríkin (flest I
rfkin), Bretland, Danmörk, Finn- .
land, Noregur. Helztu rökin fyrir •
þessu eru þau, að almenn bóka- |
söfn eru þáttur í hinu almenna •
skóla- og menntakerfi hvers •
lands, enda er til lftils að kenna |
fólki að lesa, ef síðan eru settar ■
hömlur á aðgang þess að lestrar- :
efni.
c) Að lokum vitna ég í yfir- I
lýsingu Menningar- og vísinda- ,
stofnunar Sameinuðu þjóðanna *
(Unesco) um almenningsbóka- |
söfn: „Almenningsbókasöfn ættu ■
að styðjast við skýr ákvæði laga, J
sem gerðu ráð fyrir og tryggðu I
þjónustu bókasafna, sem næði til I
allrar þjóðarinnar. — Kostnað ,
ætti að greiða algerlega af al- •
mannafé, og allir ættu að eiga I
þess kost að notfæra sér þjónustu ■
bókasafna sér að kostnaðar- •
lausu.“ Með þökk fyrir birt- I
inguna. i
Hrafn Harðarson
bókavörður.“
í bréfi Á.R. var bent á það m.a., |
að 50 kr. gjald fyrir lestur bókar •
væri lágt, með tilliti til þeirra |
fjárráða, sem almenningur hefur I
nú alla jafna, a.m.k. hér á tslandi. I
Einnig var á það bent, að þann- ■
ig væri hægt að fá lánaðar (eða •
leigðar) þrjár bækur fyrir þvi |
sem næst andvirði eins aðgöngu- i
miða að kvikmyndasýningu.
Við Islendingar ættum kannski I
að fara varlega í það að miða I
ráðstafanir okkar um of við það, ,
sem gerist í öðrum löndum, — allt I
orkar tvfmælis þá gert er. •
Ei veldur
sá er varar
Suðurnesjamenn kvarta nú sár-
an yfir aflabresti, sem mun vera
um 36% minnkun á ársgrund-
velli. Þetta er aðeins byrjunin.
Þegar landhelgin var færð út f 50
sjómílur eftir kosningarnar 1971,
greiþ mikill stórhugur um sig, að-
allega úti á landsbyggðinni. Hafa
nú verið keyptir rúmlega 50 skut-
togarar til landsins. Tilkoma
þeirra hef ur valdið þvf, að vestan,
austan og norðanlands hefur afla-
magn það, sem þar berst á land
ekki minnkað enn sem komið er.
Það er þvi að þakka, að skuttogar-
arnir eru til muna afkastameiri
en bátarnir sem áður voru notað-
ir. En sú staðreynd, að um það bil
150 erlendum fiskiskipum hefur
verið veitt veiðiheimild innan 50
milna markanna, ógnar afkomu
þessara skipa.
Að mfnum dómi kemur þetta i
veg fyrir hagstæða þróun fisk-
veiða okkar í framtiðinni, að ég
tali ekki um ef undanþágum verð-
ur fjölgað með samningum við
V-Þjóðverja. Samkvæmt upplýs-
ingum sem fram komu í sjónvarp-
inu þann 28. okt. síðastliðinn, þá
hefur afli okkar minnkað um
13% þegar á heildina er litið. En
ásóknin i fiskstofnana hefur
aldrei verið meiri en nú, sé miðað
við stærð þeirra, og hræddur er
ég um að aflarýrnunin næstu 2-3
ár verði um 40—50%, haldi svo
áfram sem horfir og við fækkum
ekki veiðiheimildum til útlend-
inga nú þegar.
Ber okkur nokkur nauðsyn til
að semja við Þjóðverja þar sem
nú er aðeins tæpt ár þar til
óþurftarsamningurinn við Breta
fellur úr gildi? Ennfremur þarf
að hvetja landhelgisgæsluna til að
verja landhelgina af enn meiri
hörku en hingað til gagnvart
þeim sem ekki hafa veiðiheimild.
Ég harma það, að núverandi ríkis-
stjórn skuli hafa frestað útfærslu
okkar í 200 mílur fram á næsta
ár, aðallega vegna grálúðuveiða
útlendinga við landið.
29. október 1974.
Auðun Auðunsson.
— Nýja
akademían
Framhald af bls. 5
mitt hafi verið talið ill meðferð á skáld-
sögum E. H. Kv. og þvl mótmælavert.
En nú verður, sem sagt, „rithöfunda-
ráðið" að fá eitthvert verkefni! Eitthvað
verður það að hafa fyrir stafni!
( sambandi við þessa margumræddu
kvikmynd „Lénharð fógeta", vil ég taka
það fram, að það kom aldrei til mála að
kvikmynda leikhúsverkið með sama
nafni. Slfkt á engan rétt á sér I verkum
þar sem atburðarásin fer að miklu leyti
fram út f náttúrunni. Það þótti þvf
sjálfsa^t að nota hið tignarlega lands-
lag Islands vfða sem umgerð
atburðarásar. Hér nægðu þvf engan
veginn breytingar á texta leikritsins,
heldur varð ég að semja samtöl f mörg
ný og nauðsynleg atriði. Þetta ættu
a.m.k að skilja þeir Indriði Þorsteins-
son („Sjötfu og nfu af stöðinni") og
Thor Vilhjálmsson, sem segir frá þvf f
bókum að hann hafi talað við sjálfan
Fellini.
Það munu finnast greindir menn f
stjórn Félags fslenzkra rithöfunda og
þessari sjálfskipuðu „akademlu", ef vel
er að gáð. En hér hefur sannast átakan-
lega, hve hópur getur orðið miklu
heimskari en einstaklingarnir sem
mynda hann
AUGLÝSIIMGATEIKNISTOFA
MYIXIDAMÓTA
Aðalstræti 6 simi 25810