Morgunblaðið - 15.11.1975, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. NÖVEMBER 1975
Þorvaldur Búason:
Marxisti boðar nýtt há-
stig réttarfarsþróunar
Sporvagninn Girnd
t kvöld verður leikrit
Tennessee Williams SPOR-
VAGNINN GIRND sýnt f 10.
sinn f Þjóðleikhúsinu. Leikarar
f aðafhlutverkunum eru: Þóra
Friðriksdðttir, Erlingur Gfsla-
son, Margrét Guðmundsdðttir
og Rðbert Arnfinnsson. Hafa
gagnrvnendur dagblaðanna
lokið lofsorði á leik þeirra, ekki
sfzt Þðru Friðriksdðttur, sem
þykir vinna umtalsverðan leik-
sigur í hlutverki Blanche
DuBois. Sporvagninn er meðal
kunnustu leikrita Tennessee
Williams, samið 1947 og hefur
allt sfðan notið mikilla vin-
sælda. Leikstjðri Sporvagnsins
er Gísli Alfreðsson.
— A myndinni eru Þðra og
Röbert f hlutverkum sfnum.
Reyna milljóna-
sparnað á Húsavík
I síðustu viku ritaði einn af
blaðamönnum Þjóðviljans greina-
flokk, sem bar yfirskriftina „Per-
sónuleynd og tölvutækni“.
Greinarnar urðu fjórar talsins
undir áðurnefndri yfirskrift, en í
lok vikunnar hafði blaðamaður
inn ekki enn svalað geði sini og
bætti því við nokkrum skætingi í
dálknum „Klippt og skorið."
Þrátt fyrir hina menningarlegu
yfirskrift er efni greinanna
mærðarskotinn áróður, rógur og
aðdróttanir í garð forystumanna
Varins lands. 1 greinunum kennir
margra gamalkunnra grasa en
fárra nýjunga og þó einnar gagn-
merkrar.
Greinarnar eru kynntar með
inngangsorðum á öftustu síðu
Þjóðviljans þriðjudaginn 4.
nóvember m.a. með eftirfarandi
orðum: ....Enginn þarf að efast
um það, hvar upplýsingar úr VL-
skránni lenda — svo nákvæmar
lýsingar berast nú vestan úr
Amerfku um starfsaðferðir
bandarískra stjórnvalda og leyni-
þjónustu þeirra.
Hér skiptir engu máli þótt ein-
stakir VL-ingar séu í góðri trú,
eða þeir allir kunni að vera i góðri
trú. Brýna nauðsyn ber til að
koma í veg fyrir að unnt verði í
framtiðinni að endurtaka svona
VL-Ieiki með persónu- og lýðrétt-
indi íslendinga." I annarri grein
greinaflokksins segir enn fremur:
„Atferli bandarískra stjórnvalda
er nú eftir Watergate lýðum Ijóst,
og við vitum hvaða aðferðum er
beitt: blíðmælgi, hótunum, mút-
um, innbrotum, þjófnaði og
hlerunum. Ætli hafi þurft að
beita nema einu þessara ráða til
að fá aðgang að öðru eintakinu af
tölvuskrá vl í þann tíma, sem
dugði til afritunar f töivunni við
Laufásveg? (Eða er tölva sendi-
ráðsins geymd suður á Kefla-
víkurflugvelli?).“ Þótt blaðamað-
ur Þjóðviljans tali nánast eins og
þokulúður má þó ráða nokkuð í
það, hvert hann er að villast i
þokunni. Hann er að leitast við að
tjá þá hugsun, að ábyrgð forystu-
manna Varins lands sé mikil og
athæfi þeirra ætti að varða við
lög, því úti í heimi séu slyngir
þjófar (t.d. CIA og hvi ekki
KGB?), sem gætu eða hefðu
þegar stoiið nafnaskrá yfir þá,
sem undirrituðu áskorun Varins
lands fyrir tæpum tveimur árum
síðan. I því sambandi telur hann
engu máli skipta þótt forystu-
menn Varins lands séu f góðri trú,
— þ.e. hafi í einu og öllu gætt
ítrustu varúðar við meðferð allra
gagna og það jafnvel þótt þeir
hafi gengið lengra i þeim efnum
en hin rómuðu sænsku tölvulög
mæla fyrir. I þessu felst hin
markverða nýjung.
Solshenitsyn lýsir rússnesku
réttarfari f bók sinni „GULAG
Archipelago," um hið marg-
siungna kerfi rússneska rann-
sóknarréttarins. Hann vitnar
óspart í hin rússnesku hegninga-
lög og fræðibækur hinna spöku
marxista, sem mótuðu réttarfar
undir ráðstjórn fljótlega eftir
byltinguna. Það er rétt að geta
þess hér að marxistum um víða
veröld þóttu þessi lög og fræði
mikil fyrirmynd um áratugi. Þeir
tóku fyrst að efast um ágæti ein-
stakra lagagreina, þegar hinn
mikli „hugsuður" og þáverandi
málsvari „stórasannleika,"
Khrushchev flutti leyniræðu sfna
og „afhjúpaði" Stalfn sem glæpa-
mann. Ég ætla mér ekki þá dul að
þýða dæmin sem Solshenitsyn lýs-
ir svo sniildarlega f bók sinni,
heldur draga saman svolftið yfir-
lit úr mýmörgum dæmum hans.
Margt kemur þar borgurum á
Vesturlöndum á óvart, ef þeir eru
ekki þeim mun sleipari í hug-
myndafræði marxista eða þeirri
sérstæðu rökhyggju þeirra, sem
kölluð er þráttefli (dialektik). 1
hnotskurn má lýsa rússnesku
réttarfari með eftirfarandi dæmi-
gerðum ákvæðum:
(1) Ari hljóti tiltekna refsingu
ef hann brýtur tiltekin lög. (Hinn
borgaralegi vesturlandabúi
kinkar kunnuglega kolli, slík
ákvæði þekkjast alls staðar, þótt
refsingar þar eystra verði að telj-
ast í strangara lagi.)
(2) Bjarni hljóti sömu refsingu
og Ari, ef hann veit um fyrir-
ætlanir og afbrot Ara. (Hinum
borgaralega finnst þetta senni-
lega nokkuð strangt, væri ekki
eðlilegt að gera ofurlítinn mun?)
(3) Ceres hljóti sömu refsingu
og Ari, ef hann hefur áformað eða
Iátið sér detta f hug að fremja
sama afbrot og Ari, þótt hann hafi
á engan hátt undirbúið afbrotið.
(Hinum borgaralega finnst dólgn-
um ekki of gott að gamna sér við
hugarfóstur, ef hann lætur sér
það nægja. Má garminn ekki
dreyma dagdrauma, án þess að
honum sé refsað fyrir það? E.t.v.
er þetta smáborgaralegt sjónar-
mið.)
(4) Davið hljóti sömu refsingu
og Ari, ef hann hefur verið í
aðstöðu til að fremja sama lögbrot
og Ari. (Hinn borgaralegi: Er nú
ekki of langt gengið, hann gæti
verið alsaklaus? Hér skortir hinn
borgaralega nauðsynlega innsýn
og dómgreindarlipurð, sem þeim
einum er gefin, sem eru innvígðir
í hugmyndafræði marxista og
kunna að beita fyrir sig þrátt-
efli.)
(5) Einar hljóti sömu refsingu
og Ari, ef hugsanlegt er að hann í
framtíðinni fremji hið tiltekna
lögbrot. (Hinum borgaralega fall-
ast nú hendur. Hvernig á dómar-
inn að fara að spá um framtíðina.
Það er von að hinn borgaralegi
verði orðlaus. Hér koma yfirburð-
ir marxismans í ljós. Marxistar
einir hafa hinn rétta skilning á
lögmálum þjóðfélagsins og sög-
FRANSKA bókasafnið sýnir um
þessar mundir þekktar franskar
kvikmyndir á þriðjudögum og
fimmtudögum kl. 20.30. Þriðju-
daginn 11. nóv. var mynd Resnais
„La guerre est finie" með Yves
Montand og Ingrid Tulin. En
fimmtudaginn 20. nóv. verður
sýnd myndin „La Traversé de
Paris“ eftir Lara, sem fjallar um
hernám Þjóðverja í Parfs. Söguna
gerði Marcel Aymé og má þar
kenna biturt háð hans. En aðal-
leikarar eru Bourvil og Jean
Gabin.
Þriðjudaginn 25. nóv verður
sýnd myndin „Le Vieil homme et
l’enfant“, þar sem Michel Simon
leikur gamlan bónda, sem tekur
að sér vegvillt gyðingabarn.
Fimmtudaginn 4. desember
verður sýnd myndin „Le Veuve
Couderc" eftir Granier-Deferre
með Simone Signoret og Alan
unnar. Þeim verður ekki skota-
skuld úr því að sjá fyrir alla fram-
tíð Einars og afbrotaferil hans, ef
honum verður ekki refsað í
tfma.).
Það er ekki að undra þótt rann-
sóknarréttur ráðstjórnar hafi með
nokkrum þótta getað sagt: látið
okkur hafa borgara (sem þið
þurfið að losna við), við skulum
finna lagaákvæðin, sem fella
hann. Það er ekki að undra þótt
rannsóknarrétti ráðstjórnar hafi
tekizt að dæma tugmilljónir
manna til dauða og þrælabúða-
vistar, með svo rúm ákvæði refsi-
laga að vopni. Solshenitsyn lætur
að því liggja að fella mætti refsi-
dóm yfir Ágústínusi kirkjuföður
samkvæmt slíkum lögum. En allt
er þetta háð dómurunum. Það er
þeirra hlutverk að túlka hin rúmu
og háþróuðu lög. Aldagamalt
rússneskt máltæki segir: Öttizt
ekki lögin, óttizt dómarann. En
vikjum aftur að hugmyndum
blaðamanns Þjóðviljans. 1 ein-
feldni minni hélt ég að lagasmiðir
marxísta i Ráðstjórnarríkjunum
hefðu náð svo langt að ekki yrði
gert betur. En viti menn, ég fæ
ekki betur séð en að blaðamaður
Þjóðviljans geri þeim skömm til.
Hugmyndir hans um lagabætur
mætti fella í eftirfarandi dæmi-
gert ákvæðj:
(6) Þótt Finnur sé heiðarlegur
borgari og virði lög og rétt og gæti
ítrustu varúðar við öll verk, en
hafi hann f fórum sínum gögn eða
hluti, sem hinn óvenju slyngi inn-
brotsþjófur Gunnar gæti stolið og
misnotað, þá ber að refsa Finni.
Slíka snilld og hugvitsemi sýnir
enginn nema sá, sem er þraut-
þjálfaður f rökhyggju marxista,
þrátteflinu. Með slík refsiákvæði
að vopni má korna refsingum yfir
alla, einnig forgöngumenn Varins
lands. Blaðamanni Þjóðviljans
sést þó yfir einn galla. Jafnvel
Þjóðviljinn hlýtur að óttast slíkt
ákvæði, nema hann hafi sérstaka
samninga við dómarana. Það er til
nafnaskrá yfir áskrifendur blaðs-
ins. Einhverjir trúnaðarmenn
geyma þessa nafnalista. Rúss-
neska leyniþjónustan hefur á að
skipa slyngum innbrotsþjófum,
sem hafa sýnt færleika sinn með
því að nema leyndarskjöl burt úr
rammgerðustu hirzlum „hans
Nató“. Hver veit nema þeir teldu
sér hag í að kíkja í þær upp-
Iýsingar um einkahagi, sem felast
í áskrifendaskrá Þjóðviljans.
Samkvæmt röksemdafærslu
blaðamanns Þjóðviljans fengju
þeir í leiðinni nokkrar upplýsing-
ar um alla hina, sem eru Þjóð-
viljanum andvígir þ.e. um 80% af
þjóðinni!
12. nóvember 1975.
Delon. Þriðjudaginn 9. des. verð-
ur á dagskrá Le Pelican og 16.
des. Voici le temps des assasins
eftir Duvivier með Jean Gabin,
Daniel Delomre og Blain.
Inn á milli kvikmyndanna eru á
þriðjudögum í franska bókasafn-
inu kvöldsamkomur af ýmsu tagi
með fyrirlestrum o.fl. Þannig er
þriðjudaginn 18. nóvember fjall-
að um Absurdeleikhúsið, Alfred
Jarry og leikrit hans Bubba kóng,
Sigurður Pálsson stendur fyrir
þvf. Þriðjudaginn 2. desember
verður „Brúðkaup Fígarós” eftir
Beaumarchais á dagskrá, leikritið
kvikmyndað með leikurum úr
Comidie Francaise. Og 20. janúar
verður fjallað um Bretagnebúa
við Islandsstrendur og samband
Frakka og íslendinga í lok 19.
aidar og sér Vigdís Finnbogadótt-
ir um það. Loks er áformað að 3.
febrúar kynni Elínborg Stefáns-
dóttir franska söngvara.
Húsavík 11. nóv.
A vegum bindindisfélags Is-
lands er f þessari viku haldið leið-
beinendanámskeið fyrir þá sem
vilja hætta að reykja.
Jón H. Jónsson fyrrverandi
skólastjóri og Gfsli Auðunsson
læknir eru aðalleiðbeinendur.
Eldur í húsi
á Akureyri
Akureyri 13. nóv.
SLÖKKVILIÐ Akureyrar var
kvatt að húsinu númer 13 við
Skólastíg klukkan 2,10 í nótt. Þar
hafði kviknað í gólfi útfrá kapli
sem Iá að frystikistu í eldhúsinu á
neðri hæðinni en húsið er tvær
hæðir og kjallari. Litill eldur var í
húsinu en geysilega mikill og
þykkur reykur. Reykskemmdir
urðu því mjög miklar bæði á húsi
og húsmunum en óverulegar af
eldi og engar af vatni, því slökkvi-
starfið gekk vel og tók stuttan
tíma. Þá mun frystikistan með þvf
sem í henni var hafa orðið ónýt.
Fólk sakaði ekki og enginn reyk-
ur barst á efri hæðina.
Sv.P.
Krani frá
Siglufirði
VEGNA fréttar hér f blaðinu á
miðvikudag um borinn Jötun víll
Matthfas fréttaritari okkar á
Siglufirði taka fram, að það hafi
verið krani frá Siglufirði sem
rétti borinn við með aðstoð jarð-
ýtu og fleiri tækja. Hins vegar
kom enginn krani frá Sauðár-
króki.
Námskeiðið hófst í gær og sam-
kvæmt könnun á sígarettureyk-
ingum þátttakenda munu þeir
reykja fyrir samtals 8 millj. kr. á
ári, en á annað hundrað manns
eru á námskeiðinu.
A sunnudag eyddu þátttakend-
ur f tóbak 22 þús. og 200 kr„ en í
gær 190 kr. Þarna er aðeins met-
inn hinn eyðandi eldur í fjármun-
um. En hvers virði er heilsan.
— fréttaritari.
Safnaði peningum
í nafni Hjálpar-
stofnunarinnar
FÓLK í Vesturbænum varð fyrir
ónæði manns í gær, sem bankaði á
dyr og bað um fé til handa
Hjálparstofnun kirkjunnar.
Einstaka fólk mun hafa látið eitt-
hvert fé af hendi rakna, en aðrir
grunað manninn um græsku.
Hjálparstofnun kirkjunnar hefur
beðið Morgunblaðið að koma þvf á
framfæri að þessi maður sé
algjörlega óviðkomandi stofnun-
inni og ef fólk verði mannsins
vart að láta Hjálparstofnunina
vita eða tilkynna lögreglunni um
atferli mannsins.
100 króna meðal-
verð í Grimsby
VÉLBÁTURINN Valdimar
Sveinsson VE seldi 18,7 tonn af
blönduðum fiski í Grimsby í gær-
morgun og fékk báturinn 1,9
milljónir fyrir aflann. Meðalverð
er um 100 krónur íslenzkar. Þetta
er sfðasta salan erlendis f þessari
viku.
Franskar kvikmyndir
í bókasafni Frakka