Morgunblaðið - 13.03.1976, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. MARZ 1976
13
SÍLDVEIÐI
Veldur byltingu
í reknetaveiðum
JAKOB Jakobsson, fiskifræðingur, sagði fyrir stuttu í
samtali við Morgunblaðið, að hugsanlegt væri að leyfa
aukna síldveiði við Suðaustur- og Suðurland á hausti
komanda, en gera yrði ráð fyrir að sú aukna veiði yrði
eingöngu bundin við reknet. Von væri á nýjum árgangi á
miðin í haust, sem algjörlega yrði að forðast að veiða.
Þessi afstaða Jakobs leiddi hug-
ann að því, með hvaða hætti væri
hægt að auka sildveiði i reknet í
haust. Fram til þessa hefur ekki
gengið of vel að fá menn til starfa
á reknetabátum, þvi vinna við að
hrista úr þeim þykir mjög erfið.
Nú lítur hins vegar út fyrir að allt
það erfiði, sem fylgt hefur rek-
netaveiðunum verði úr sögunni
innan skamms. Islenzk úrhristi-
Þannig lítur Islenzka
úrhristivélin út.
vél var sett I tvo íslenzka báta á
s.l. hausti og reyndist hún mjög
vel. Er svo komið að nú eru 15
slíkar vélar i pöntun hjá fyrirtæk-
inu, sem framleiðir úrhristi-
vélarnar, og hefst ekki undan að
framleiða þær. Er sífellt verið að
fullkomna vélina og gera fram-
leiðendur sér vonir um, að ekki
þurfi nema þrjá menn á dekk á
reknetabátum innan skamms, en
ný tegund af vélinni verður reynd
um borð í einhverjum reknetabát
i haust.
Guðbjartur Einarsson, fram-
kvæmdastjóri Véltaks h.f., sem er
framleiðandi vélarinnar, sagði i
samtali við Mbl. að fyrstu tvær
vélarnar hefðu verið settar niður
í Akurey frá Hornafirði og Sigur-
von frá Stykkishólmi. Urhristi-
vélin hefði strax reynzt mjög vel
og til marks um það mætti nefna,
að skipshöfnin á Akurey hefði
verið um 5(4 tíma að draga 40 net
með 100 tunnum af sild og 9V$
tima með sama netafjölda, sem i
voru 300 tunnur. Eftir að úrhristi-
vélin var tekin í notkun um borð i
skipinu tók það skipshöfnina ekki
nema 2 tíma að draga 40 net með
100 tunnum og í annarri veiðiferð
tók það 4 tima að draga 42 net
með 220 tunnum af síld.
Þá sagði Guðbjartur að eins og
kunnugt væri, þá væri mun auð-
veldara að handhreins hampnet
en nælonnet. Hins vegar væru
nælonnetin mun sterkari og end-
ingarbetri og með hristivél kæmi
ekki fram timamunur á að
hreinsa hampnet eða nælonnet.
Þá hefði komið í ljós, að nú væri
möguleiki á að leggja netin oftar í
hverri veiðiferð, sem hefði allt að
40% aflaaukning í för með sér.
Guðbjartur var spurður að því
hvaðan hugmyndin um úrhristi-
vélina hefði komið. „Starfsmenn
Véltaks ásamt Guðmundi Guð-
laugssyni, tæknifræðingi okkar,
hafa algjörlega útfært smiði
Guðbjartur Einarsson
vélarinnar. Vélar sem þessi voru
reyndar smíðaðar í Færeyjum
kringum 1968 og voru fluttar
hingað, en uppbygging þeirra var
allt öðru vísi. Hver vél kostar 16
millj. kr. óniðursett, en kostnaður
við að koma vélunum fyrir um
borð í veiðiskipunum er hverf-
andi. Það gerist ekki oft að okkur
iðnaðarmönnum sé þakkað fyrir
okkar störf, en áhöfnin á Akurey
þakkaði okkur innilega er við fór-
um með þeim 1 reynsluferð í
fyrra“
Þá sagði Guðbjartur, að 7—8
menn ynnu nú eingöngu að fram-
leiðslu úrhristivélanna og nú væri
í athugun að senda eina vél á
sjávarútvegssýninguna i Aber-
deen i haust, en Skotar stunduðu
enn reknetaveiðar af miklu
kappi, en upp á gamla mátann.
MATUR 0G DRYKKUR
Rrenravínið á bragðið
eins og grasaseyði
með gulrótarbragði
FORFEÐUR íslendinga,
víkingarnir, átu hrátt kjöt,
segir fréttaritari Reuters í
Reykjavík, Uli .Schmetzer.
Eitt þúsund árum siðar
halda afkomendur þeirra
enn i þennan sið, en nota
hnífapör í staó fingranna.
Maturinn er framreiddur á
glæsilegum veitingahús-
um, þar sem teppi eru út í
hvert horn, ljúf tónlist er
leikin og stimamjúkir
þjónar ganga um beina.
íslendingurinn er vís til
að byrja á því að lýsa
lundaböggum. Hann gæti
líka gefið sérstök meðmæli
með öðru íslenzku góógæti,
sem eru hrútspungar. Þá
átu víkingarnir til að fá
kraft úr dýrunum, og er
þetta allt borið fram í
snyrtilegum sneiðum,
vættum í sýru til að bæta
bragðið. Síðan er matnum
skolað niður með brenndu
víni, „brenni-víni“, þjóðar-
drykk, sem ér á bragðið
eins og grasaseyði með gul-
rótarbragði.
Annar sérréttur er
hákarl, sem er eins seigur
og leður. Meðan ég rembist
við að skera hann hvíslar
gestgjafinn að mér, dular-
fullur mjög: Hákarlinn,
sem við veiðum, er 6 metra
langur. Áður en hann er
borðaður, er hann grafinn í
flæðarmálið og geymdur í
þrjá mánuði, svo að eitruð
efni síist úr honum.
Einnig er á boðstólum
súrt hvalspik, sem er á
bragðið eins og sleikipinni,
sem búið er að dýfa i svart-
olíu. Núna hefur gestgjaf-
inn lagt frá sér sviðahaus-
inn, þ.e. það sem eftir er af
honum, og heldur nú á
kjammanum berum, svo að
skín í tennurnar. Áður en
ég tek upp harðfisksneið,
sem er þurr og stökk og
viðkomu eins og vírbursti,
bendir hann á að nú standi
Harð-
fiskurinn
eins og
vírbursti
yfir þorri, „mánuóur hinna
heiðnu“, þegar íslendingar
keppist við að torga sem
mestu af hrámeti. Þá er
handagangur í öskjunni og
meiri hluti manna borðar
yfir sig.
— Harðfiskurinn, segir
gestgjafinn, er dýrastur,
kílóió af honum kostar 10
sterlingspund. Hann er
þurrkaður svo mikið að
ekkert vatn er eftir í hon-
um, fuliur af eggjahvítu-
efnum og geymist enda-
laust.
Þá er röðin komin að
kindalærum, eða hangi-
kjöti, lifrarpylsu og öðrum
þekktum réttum. Á meðan
ég er að háma þetta í mig,
er stöðugt verið að hvetja
mig til að renna öllu þessu
niður með brennivini.
Á máli víkinganna heitir
þetta þorramatur.
Vilhjálmur og Jón Ingvarssynir á skrif-
stofu isbjarnarins í Hafnarhvoli.
Isbjörninn h.f. 1
Reykjavík er eitt af
stærri fvrirtækjum 1 Is-
lenzkum sjávarútvegi.
Spannar rekstur fvrir-
tækisins yfir flestar
greina sjávarútvegs, en
þær eru: hraðfrvsting,
saltfisk- og skreióarverk-
un, síldarsöltun, útgerð
fjögurra bátasvo ogtog
araútgerð í félagi með
öðrum. Síðustu tvær
loðnuvertíðir hefur Is-
björnin h.f. haft á leigu
norska bræðsluskipið
Norglobal ásamt Hafsild
h.f., Seyðisfirði, en það
fyrirtæki er að miklu
leyti eign lsbjarnarins.
Stofnandi tsbjarnarins
og eigandi er Ingvar Vil-
hjálmsson. útgerðarmað-
ur. Um nokkurra ára
skeið hafa synir hans Jón
og Vilhjálmur starfað
með honum við rekstur-
inn.
„Það kom eiginlega af
sjálfu sér að við fórum að
starfa við fvrirtæki föður
okkar. Alit frá blautu
barnsbeini höfum við af
eðlilegum ástæðum lifað
og hrærst í flestu því,
sem viðkemur sjávarút-
vegi, enda fátt eins mikið
Hafa tryggt
sér forleigu
á Norglobal
næsta vetur
rætt á heimili okkar í
uppvextinum," sögðu
þeir bræður þegar Morg-
unblaðið ræddi við þá á
skrifstofu þeirra í Hafn-
arhvoli. Vilhjálmur hef-
ur starfað í fyrirtækinu
frá því um tvítugt en þá
sá hann um byggingu og
rekstur söltunarstöðvar-
innar Sunnuver h.f. á
Seyðisfirði og þremur ár-
um siðar byggingu og
rekstur síldarverksmiðju
Hafsíldar á sama stað. Að
lögfræðinámi loknu 1968
starfaði Jón sem fulltrúi
bæjarfógetans í Hafnar-
firði og síðan við almenn
lögfræðistörf f Reykja-
vik, en síðustu 6 árin hef-
ur hann starfað við Is-
björninn.
„Þegar loðnuverk-
smiðjurnar á Norðfirði
og Seyðisfirði skemmd-
ust vegna snjóflóða fvrir
og um áramót 1974 og
1975 minnkuðu verk-
smiðjuafköstin á landinu
um 110 tonn á sólarhring.
Þá var það að okkur
bauðst þetta stóra
bræðsluskip, Norglobal,
til leigu. Okkur fannst
vel þess virði að freista
þess að reyna skipið hér
við land og fá af þvi
reynslu. Heppnin var
með okkur og sannaði
skipið ágæti sitt þrátt fvr-
ir hrakspár margra. Tók
Norglobal á móti 74.300
tonnum á vertiðinni, það
sýndi sig ennfremur að
þetta aflamagn var ein-
ungis umframveiði."
— Nú gekk rekstur
skipsins mjög vel i fyrra,
hvernig er útlitið núna?
„Góðan árangur af
rekstrinum f fyrra ber
fyrst og fremst að þakka
að veiðin var mjög góð,
svo að varla féll úr nokk-
ur vinnsludagur í skip-
inu. Um útlitið að þessu
sinni er það að segja að
ef önnur loðnuganga
kemur á miðin og veiði
og vinnsla haldas* út
þennan mánuð, þá erum
við bjartsýnir.“
— Ætlið þið að taka
skipið á leigu na-sta
vetur?
„Við erum þegar búnir
að tryggja okkur for-
leigurétt á því.“
Nú barst talið að hinu
nýja og stóra frystihúsi í
Örfirisey. Þeir bræður
sögðust engu geta spáð
um hvernig bvgging
hússins mvndi ganga á
næstunni, þar sem öll
lánafvrirgreiðsla væri í
lágmarki vegna hins erf-
iða efnahagsástands.
Bvrjað var á bvggingu
hússins í ágúst 1973 og er
það núna fokhelt og vel
það. Þá líður senn að því
að ísframleiðslukerfi
hússins verði tekið f
notkun."
— Hvert var útflutn-
ingsverðmæti Isbjarnar-
ins á s.1. ári?
„AIIs mun útflutnings-
verðmæti Isbjarnarins
h.f. auk útflutningsverð-
mætis af rekstri Nor-
global hafa numið um
1100 milljónum króna.
(Heildarútflutningsverð-
mæti landsmanna mun
hafa verið um 48
milljarðar kr.).
BRÆÐURNIR I ISBIRNINUM