Morgunblaðið - 27.04.1976, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. APRlL 1976
5
„Nú er rétti tíminn
til að hlaða varnar-
garða í landi Skóga”
— segir Sigurjón Rist vatnamælingamaður
„FLÓÐIÐ í Jökulsá er núna í rénum og annað flóð
kemur ekki fyrr en jökla fer að leysa seinna í vor. Það
ætti því að gefast tími til að hlaða varnargarða við
Skðga,“ sagði Sigurjón Rist vatnamælingamaður þegar
Morgunblaðið ræddi við hann í gær.
Sigurjón sagði að þessi hegðun
Jökulsár að undanförnu væri
samkvæmt venju. Vatnsmagn yk-
ist í henni þegar leysingar eru á
Möðrudalsfjöllum. Síðan sjatnaði
aftur í ánni en ykist svo aftur
þegar jökla byrjaði að leysa, og
hækkaði þá mun hægar í ánni en
á dögunum.
Sigurjón Rist sagði að við jarð-
skjálftana i Öxarfirði hefði orðið
landsig og sprungur riðlast, og
leitaði vatn úr Jökulsá niður i
þessar sprungur og kæmi síðan
upp á yfirborðið aftur. Þannig
væri þessu einmitt háttað í landi
Skóga, og hefði því vatnsmagn í
Skógakílnum aukist mikið og
valdið þeim vandræðum, sem frá
hefur verið greint i fréttum.
Sagði Sigurjón að menn vonuðu
auðvitað að Jökulsá fyllti þessar
sprungur eiris og áin hefði áður
gert en það gerðist ekki svo fljótt
að komist yrði hjá að hlaða
varnargarða i Skógalandinu.
Væri rétti tíminn til þess einmitt
framundan, áður en aftur ykist i
Jökulsá.
Vöruskipta-
jöfnuðurinn
óhagstæður um
tæpa 5 milljarða
fyrstu 3 mánuðina
ÞRJÁ fyrstu mánuði ársins
voru fluttar út vörur fyrir
11 milljarða 112 millj-
ónir króna. Á sama tlma voru
fluttar inn vörur fyrir 15
milljarða 979 milljónir
króna. Vöruskiptajöfnuður-
inn er því óhagstæður þessa
þrjá fyrstu mánuði ársins um
4866 milljónir króna. Sömu
mánuði í fyrra var vöruskipta-
jöfnuðurinn óhagstæður um
7362 milljónir króna.
I frétt frá Hagstofu tslands
kemur fram, að í marzmánuði
s.l. voru fluttar út vörur fyrir 5
milljarða 155 milljónir en inn
voru fluttar vörur fyrir 7 millj-
arða 324 milljónir króna. Vöru-
skiptajöfnuðurinn i marz var
því óhagstæður um 2169 millj-
ónir króna. í heildarútflutn-
ingnum fyrstu þrjá mánuði
ársins var ál og álmelmi 1089
milljónir króna.
Við samanburð á utanríkis-
verzlunartölum við árið 1975
verður að hafa i huga, að með-
algengi erlends gjaldeyris
mánuðina janúar-marz 1976 er
talið vera 19,6% hærra en
sömu mánuði i fyrra.
Grænlandsvikan í dag:
Náttúrulegt líf, veið-
ar og norrænar byggðir
Á dagskrá Grænlandsviku
Norræna hússins í dag verður
sýnd kvikmynd kl. 15 og fjallar
hús um Grænlendinga sem hafa
flutzt af útstöðunum til þéttbýlli
svæða, en una sér þar ekki og
flytjast heim aftur þótt ýmislegt
komu upp úr kafinu þegar á reyn-
ir. Mynd þessi er gerð af Græn-
lendingum.
Klukkan 17.15 mun Pétur
Egede deildarstjóri flytja fyrir-
lestur um grænlenzkt atvinnulíf,
einkum fiskveiðar og mun hann
sýna kvikmynd þar að lútandi.
Pétur mun segja frá veiðiskap
upp á gamla mátann, en hann
tíðkast ennþá bæði á Austur- og
Norður-Grænlandi og að sjálf-
sögðu mun hann fjalla um þróun-
ina I fiskveiðum Grænlendinga,
eflingu veiðiflota og vinnslu.
í kvöld kl. 20 mun Þór Magnús-
son þjóðminjavörður flytja fyrir-
lestur sem hann nefnir Norrænu
byggðirnar á Grænlandi og mun
hann sýna litskuggamyndir með
lestri sinum.
Beinir og óbeinir ríkisstyrk-
ir til stjórnmálaflokka
Frumvarp Benedikts Gröndals
Benedikt Gröndal, for-
maður Alþýðuflokksins,
hefur lagt fram á Alþingi
frumvarp til laga um
stjórnmálaflokka, sem
m.a. gerir ráð fyrir því, að
stjórnmálaflokkar fái
styrk úr ríkissjóði til starf-
semi sinnar, þegar Alþingi
veiti til þess fé á fjárlög-
um.
fyrirframstyrkir frá heildarút-
hlutun að kosningum loknum.
Frumvarpið fjallar og um óbein-
an stuðning ríkisins við stjórn-
málaflokka, þ.e. fríar kjörskár,
gjaldfrjálsar póstsendingar fyrir
kosningar, endurgjaldslaust út-
varp frá framboðsfundum og fria
simaþjónustu tiltekinn tíma um
hverjar kosningar. Sjá nánar um
frumvarp þetta á þingsiðu blaðs-
ins í dag.
Guðmundur hafn-
aði í 8. sætinu
Eftir að slik fjárveiting til
styrktar stjórnmálaflokkum hef-
ur verið tekin á fjárlög skal dóms-
málaráðuneytið, samkvæmt frum-
varpinu, skipta fjárveitingunni i
jafn marga hluti og gild atkvæði
vóru í næst liðnum kosningum í
öllum kjördæmum landsins: Skal
hver stjórnmálaflokkur fá þann
hlut margfaldaðan með heildar-
tölu atkvæða, er honum vóru
greidd á öllu landinu. Á öðru ári
eftir kosningar getur ráðuneytið
greitt hverjum flokki 10% af
styrk hans við síðustu kosningar,
á þriðja ári 15% og í byrjun kosn-
ingaárs 35%, og dragast þessir
EINS og Guðmundur Sigurjóns-
son stórmeistari hafði sagt ( sam-
tali við Mbl. á sunnudaginn, var
staða hans ( skákinni gegn
Rússanum Geller vonlaus og gaf
Guðmundur biðskákina eftir að
þeir höfðu teflt nokkra leiki á
laugardagskvöld. Þessi sigur
Gellers dugði honum til vinnings
í mótinu, þvi Daninn Larsen
tapaði I síðustu umferðinni fyrir
Hiibner, frá Vestur-Þýzkalandi.
Hafa úrslit sfðustu umferðar-
innar vafalaust orðið Larsen
mikil vonbrigði þvf sigurinn
blasti við honum.
Eins og vænta mátti röðuðu
stórmeistararnir 9 sér í efstu sæt-
in. Geller hlaut 10l/i vinning af 15
mögulegum, Larsen varð annar
með 10 vinninga, Byrne og
Hubner urðu í 3—4. sæti með 9'/í
vinning, Portisch, Chezkovsky og
Georgihu urðu i 5—7. sæti með 9
vinninga, Guðmundur varð 8, með
8'A vinning og Rogoff varð 9. með
8 vinninga. Þarna munar ekki
nema tveimur vinningum á efsta
og áttunda manni og ef Guðmund-
ur hefði ekki tapað svona slysa-
lega fyrir Geller, hefði munurinn
aðeins orðið einn vinningur. En
Guðmundur tefldi full stift til
Framhald á bls. 30
Forsíðumynd Hufvudstadsbladet. Það er Tage
Strandström sem hér öslar eina ána sem varð á vegi
þeirra Finnanna.
Gengu yfir
þvertísland
Þá segir í greininni frá
þriggja daga snjóstormi sem
þeir Tage og Erik lentu í og
urðu að halda kyrru fyrir i
tjaldi sínu þann tíma. Auk
þessa lentu þeir í vandræðum
varðandi með eldsneyti og ýms-
an útbúnað.
Snjóstormur.
Pihkala segist ekki hafa upp-
lifað annan eins snjóstorm og
þann sem þeir lentu í á íslandi.
Hann hefur þó mikið stundað
skiðagöngur og lent i miklum
veðrum. — Vió lágum i tjaldinu
í þrjá daga og gátum hvergi
komizt. Lifðum við mest á rús-
inum og haframjöli segja Finn-
arnir. Tjalddúkurinn flögraði
til og eftir þvi sem snjóaði
þrengdi æ meira að okkur. Við
urðum aó liggj^ og biða þess að
veðrið gengi niður. En sem
sagt, segja Finnarnir, þetta tók
þrjár langa daga með lítinn
svefn og mat.
— Þá kom oft upp í huga
manns hugsunin: slíkt geri ég
aldrei aftur.
þeir urðu oft að bera skiðin þar
sem snjólaust var.
— Útbúnaðurinn sem við not-
uðum, segja Finnarnir, hafði
bæði kosti og galla. En ef á
heildina er litið þá var ferðin
mjög ánægjuleg.
Þá segja Finnarnir að áhugi á
skíðaíþróttinni sé ákaflega lítill
á eyjunni. Fólk kýs fremur að
fara i reiðtúr en að stíga á skiði.
— Á norðurlandi er svig
nokkuð vinsælt en fólki finnast
langar göngur á skiðum ekki
áhugavekjandi.
— Jú, vissulega vorum við til
umræðu í islenzkum fjölmiðl-
um, segir Strandström, en það
var mest fyrir forvitni sakir.
BLAÐIÐ Hufvudstads-
bladet birti fyrir
skömmu frásögn og við-
tal við Finnana Tage
Strandström og Erik Pih-
kala, en þeir gengu yfir
þvert landió í þessum
mánuöi. Er í blaðinu for-
síðumynd af Tage
Strandström þar sem
hann veður eina ána sem
varð á vegi þeirra félaga.
Snjór, vatn
og auðnir.
Þá segir í frásögn Finnanna
að þeir hafi lent í all misjöfnu
færi. Yfirleitt gengu þeir á
skíðurri en urðu einnig að vaða
margar ár og vötn auk þess sem
Naftalín í
stað olíu.
Fyrsti hluti leiðarinnar vai
erfiður segja þeir Tage Strand
ström og Erik Pihkala sem nú
er nærri sextugu. Þetta var
mikil áhætta, veðrabrigði á is
landi eru mjög mikil. Það iíður
stundum ekki ein klukkustunó
frá því að glaðasólskin breytist
í hörkustorm.
Það mun oft hafa hvarflað að
þeim félögum að snúa til baka i
upphafi ferðarinnar. Ekki
bætti það heldur úr skák að
náungi í Reykjavík seldi þeim
naftalín í stað olíu og jók það að
sjálfsögðu mjög á erfiðlcikana.
Ekki var einvörðungu
gengið á skíðum, á stund-
um varð að grípa til is-
hakans á leiðinni. Á
myndinni má sjá Erik
Pihkala brjótast áfram
með hjálp hakans.