Morgunblaðið - 13.05.1976, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. MAl 1976
11
1.2. og 3. verðlaun
Japanski verðlaunabíllinn
Skipulagsnefnd mótar stefnu um almenningsflutninga og umferð:
Samræma ber þarfir einkabíla
og almenningsvagna í Reykjavík
áfangastað, þægindi meðan á ferð
stendur eða meðan beðið er
eftir fari en um leið leysir menn
undan þeim óþægindum, sem eru
samfara einkabilaakstri í miðbæ.
Eigi að vera unnt að fullnægja
slfkum kröfum verður að veita
almenningsvögnum greiðari leið
um borgina með ýmsum skipu-
lagslegum aðgerðum, sem á
ákveðnum svæðum (t.d. miðbæn-
um) getur þýtt sérstakar ak-
reinar, eða götur fyrir strætis-
t GÆR var lögð fram ( borgarráði
Reykjavfkur stefnumótandi sam-
þykkt um umferðarmál og al-
menningsfarartæki frá meiri-
hluta skipulagsnefndar borgar-
innar, sem er að vinna að nýju
aðalskipulagi fyrir tfmabilið
fram til 1995. Var hún samþykkt
með eínu mótatkvæði. Sigurjóns
Péturssonar. Þar segir:
„Skipulagsnefnd telur, að gott
gatnakerfi sé forsenda góðra
fólksflutninga í borginni, hvort
sem þeir fara fram með einkabíl
eða almenningsvögnum og beri að
samræma þarfir þeirra við skipu-
lagningu. Enn fremur vill skipu-
lagsnefnd undirstrika mikilvægi
fullkomins gatnakerfis fyrir at-
vinnulffið f borginni.
Notkun einkabílsins er nú þeg-
ar orðin mjög almenn og fyrirsjá-
anlegt er, að svo muni verða á
skipulagstimabilinu. Þvf valda
gildar ástæður vegna íslensks
veðurfars og staðhátta. Er þvf
ljóst, að skipulagning gatnakerfis-
ins mun taka mið af því með tilliti
til fjárhags, hagkvæmni og um-
hverfissjónarmiða.
Skipulagsnefnd leggur áherslu
á þýðingu og mikilvægi góðs al-
menningsflutningakerfis í borg-
inni. Aukin gæði almennings-
flutningakerfisins eru forsenda
þess, að nýting þess verði góð en
náist það markmið mun það spara
fjárfestingar- og rekstrarkostnað
á gatnakerfinu. Verði sú aukning
á nýtingu almenningsflutninga-
kerfisins, sem stefna ber að, mun
það hafa veruleg áhrif á umferð-
ina á annatímum og auðvelda
skipulagningu borgarinnar.
Skipulagsnefnd felur Þróunar-
stofnun í samvinnu við Strætis-
vagna Reykjavíkur eftirfarandi
verkefni:
I. Gera tillögu að stefnumörkun
á hlutverki SVR.
II. Gera könnun á þeim aðgerð-
um, sem kynnu að leiða til þess að
auka farþegafjölda SVR.
í þessu sambandi má meðal
annars benda á eftirfarandi leið-
ir:
a. Uttekt á leiðakerfinu, nýting
þess á einstökum leiðum og hæfni
núverandi kerfis til þjónustu við
farþegana.
Tony teikn-
ar hest
Næstkomandi föstudag frum-
sýnir Leikfélag Kópavogs brezka
gamanleikinn „Tony teiknar
hest“ eftir Lesley Storm, f þýð-
ingu Þorsteins Ö. Stephensen.
Leikrit þetta er samið I hefð-
bundnum stíl og dregur upp skop-
lega mynd af broddborgaralegum
hugsunarhætti segir f fréttatil-
kvnningu frá Leikfélagi Kópa-
vogs.
Leikstjóri er Gísli Alfreðsson,
en leikmynd gerði Gunnar
Bjarnason. Með stærstu hlutverk-
in fara Jóhanna Norðfjörð og
Helga Harðardóttir.
Leikritið verður sýnt þrisvar nú
í vor, en tekið upp aftur í haust og
telst því fyrsta verkefni á nýju
starfsári. Á sfðastliðnum vetri
sýndi Leikfélag Kópavogs þrjú
verk.
Sú nýbreytni verður tekin upp
nú í upphafi starfsárs að selja
leikhúsgestum áskriftarkort að
sýningum félagsins og er gert ráð
fyrir þremur leikritum í hverju
köffrr '
b. Tilraun á ákveðnum leiðum
með aukinni ferðatíðni og í sam-
hengi við það bætt gerð biðskýla.
Undir þetta skrifa skipulags-
mennirnir Ólafur B. Thors for-
maður nefndarinnar, Garðar Hall-
dórsson, Magnús Jensson og Helgi
Hjálmarsson. Tveir fulltrúar Al-
þýðubandalagsins, Sigurður
Harðarson og Þorbjörn Brodda-
son, skiluðu i skipulagsnefnd sem
birt er hér síðar.
Þessi stefnuyfirlýsing skipu-
lagsnefndar um umferðamál og
almenningsfarartæki á sér að-
draganda og undirbúning og
byggir m.a. á greinargerð frá
danska umferðarsérfræðingnum
Anders Nyvig, sem hefur verið
ráðgefandi um fyrra skipulag og
nú aftur skilað skýrslu um al-
menningsvagnakerfið í Reykja-
vík, á úttekt Þróunarstofnunar
Reykjavíkurborgar á árunum
1975 til 1976 og á umræðum f
skipulagsnefnd undanfarin tvö
ár. Mbl. leitaði nánari upplýsinga
um undirbúninginn hjá Hilmari
Ólafssyni, forstöðumanni Þróun-
arstofnunar. Hann sagði að f árs-
byrjun 1975 hefði verið upp tekin
umræða í skipulagsnefnd um al-
menningsfarartæki í borginni.
Var þá farið fram á það við And-
ers Nyvig að hann gerði skýrslu
um skipulagningu almennings-
vagnakerfisins með tilliti til
Reykjavíkur. Á miðju ári skilaði
hann þeirri skýrslu með tillögum
um hvernig hægt væri að standa
að þessum málum. Og í byrjun árs
1976 var aftur tekin upp í skipu-
lagsnefnd umræða um málið,
vegna þess að verið var að ræða
gatnakerfið í heild.
Frá því skýrsla Nyvigs kom hafði
Þróunarstofnun gert í samvinnu
við Strætisvagna Reykjavíkur út-
tekt á stöðu almenningsvagna-
kerfisins. Hann hafði m.a. lagt til
að rannsökuð yrði ein strætis-
vagnaleið til könnunar á ferða-
hraða SVR og hvernig hægt væri
að auka hana o.fl. og var það gert.
Og f framhaldi var gerð athugun á
þróun nokkurra liða SVR
1968—74. Þar kemur m.a. fram,
að farþegum, sem ferðast með
strætisvögnum, hefur fækkað,
einkum börnum. Ef mið væri tek-
ið af núverandi fjölda fullorðinna
og gert ráð fyrir sama hlutfali
milli fullorðinna og barna og var
1962 ætti farþegafjöldinn að
vera 6% meiri í dág en hann
er. Og ef mið er tekið af nú-
verandi fjölda farþega milli
kl. 7 og 19 og gert ráð fyrir
hlutfallslega sama fjölda far-
þega, sem notar SVR á kvöld-
vakt, ætti farþegafjöldinn að vera
8% meir en hann er f dag. Til
samans gera ofantaldar breyt-
ingar rúmlega 14% aukningu,
sem ætti að vera umfram
núverandi farþegafjölda. En á
móti koma þeir, sem skipta um
vagn og teljast aðeins einu sinni
En um 22% af farþegum skipta
nú um vagn. I athugun á skipti-
miðahlutfalli kemur fram að það
hefur á öllum leiðum í heild vaxið
úr 16% er það var upp tekið 1971
og í 22% nú. Skiptimiðar frá SVR
voru f talningunni 15. apríl 1975
1,7% af farþegafjölda. I tölfræði-
legum upplýsingum má sjá að um
75% af farþegum nota afsláttar-
miða.
Við athuganir hefur komið í
ljós að ein af ástæðum fækkunar
farþega er hlutfallslega færri
börn og færri farþegar á kvöld-
vakt. Þetta gæti útskýrt um
9—10% af 34% fækkun farþega
frá 1962 til 1974 segir í skýrslu
þróunarstofnunar, miðað við
ibúafjölda. Á móti kemur að þeir,
sem skipta um vagn, teljast nú
einu sinni. Enginn föstudags-
t<>RI>ur virðjst, tvera í farþega-
fjölda SVR eins og umferðar-
þunga bifreiða. Bflaumferð á
föstudögum er 10—15% meiri en
aðra daga. Virðast vagnarnir þá
lítið notaði til innkaupaferða.
Tillaga minnihlutans í skipu-
lagsnefnd eða tveggja manna er
svohljóðandi:
I framhaldi af umræðum í
skipulagsnefnd um skýrslu
Anders Nyvig fyrirtækisins, um
notkun almenningsfarartækja í
Reykjavik (dags. 21/4. ’75), og
m.a. í ljósi niðurlagsorða
greindrar skýrslu, þar sem mælt
er með þvf að skipulagsstörfum
Reykjavíkur verði hér eftir svo
háttað að þau „komi eins og
framast er kostur til móts við þær
sérstöku kröfur, sem umferð
almenningsvagna gerir”, leggjum
við til að skipulagsnefnd geri svo-
fellda bókun:
„Eitt meginmarkmið þeirrar
endurskoðunar umferðarkerfis
borgarinnar, sem nú stendur yfir,
er að finna ákjósanlega valkosti
gagnvart umferð einkabíla, sér í
lagi milli heimilis og vinnustaðar
og finna um leið aðrar leiðir til að
fullnægja fólksflutningaþörfinni.
Með því móti má telja unnt að
draga verulega úr þeim.kostnaði,
umhverfisskemmdum og slysum,
sem fyrirsjáanleg eru miðað við
óbreytta stefnu í umferðar-
málum.
Ljóst er að eðlilegasta leiðin til
að ná þessu markmiði er að fá
eins marga og hægt er til að nota
almenningsvagna til sem flestra
ferða innanbæjar. Forsenda
þess er hins vegar sú, að
almenningsvagnakerfið bjóði
upp á þjónustu sem nálgast
þá þjónustu, er einkabíll-
inn veitir, hvað varðar ferða-
hraða, göngufjarðlægð að og frá
vagna.
Skipulagsnefnd telur að til
mikils sé að vinna, ef unnt reynist
að draga að ráði úr umferð einka-
bila, þar sem slíkt getur seinkað
verulega eða jafnvel gert óþarfa
byggingu dýrra umferðarmann-
virkja, komið f veg fyrir óbætan-
legar umhverfisskemmdir og
fækkað slysum á komandi árum.
Nefndin felur því Þróunar-
stofnun eftirfarandi verkefni
vegna endurskoðunar aðalskipu-
lagt Reykjavíkur: Að gera heild-
arúttekt á stöðu og hlutverki SVR
í fólksflutningum borgarinnar
gera áætlun um hvar og á hvaða
tíma sé æskilegt að umferð einka-
bila minnki, hver sé umferðarleg-
ur og kostnaðarlegur ávinningur
miðað við ákveðna minnkun um-
ferðar, og gera loks tillögur um
skipulagsaðgerðir, er hún telur
nauðsynlegar til að ná ofan-
greindum markmiðum.”
Allt á sama Staó Laugavegi 118 -Simi 15700
EGILL VILHJÁLMSSON HF