Morgunblaðið - 13.05.1976, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. MAl 1976
Þorskvernd
mannvernd
EIGUM við að ganga svo úr öltum ham við fisk-
vernd, að við eyðum þeirri stétt, sem veiðir fisk? Að
hvaða gagni kæmi þá fiskverndin? I vestrænum
lýðræðisríkjum er fiskimannastéttin hverfandi
stétt. Menn fást ekki á sjð. Sú þjóð, sem á mikið
undir þvf, að þessi stétt haldist við lýði og í þjálfun,
hlýtur að verða að fara með gát í öllum aðgerðum,
sem ýta undir þá þrðun, að menn hætti sjðróðrum.
Við lofum þeim gulli og grænum skógum f framtíð-
inni. En koma þeir aftur?
SJÁLFHELDAN
Fiskveiðiyfirvöldum er
uppálagt að takmarka sóknina í
þorskinn, af þvi að þjóðin hefur
nú sárlega uppgötvað tengsl sin
við hann, líkt og fálkinn við
rjúpuna, þegar hann hefur rifið
sig inn að hjartanu. En málín
standa svo þannig, að fiskiflot-
inn er fjárhagslega vanmegna
og vantar þorsk, hluti fiski-
mannastéttarinnar iila haldinn
i launum og vantar þorsk, fisk-
vinnslufólkið vantar meiri
þorsk, fiskframleiðslufyrirtæk-
in vantar þorsk, því að dýrir og
viðkvæmir markaðir eru í
hættu, keppinautarnir ryðjast
inn á þá, ef við getum ekki fyllt
nægjanlega á með þorski og
þjóðina alla vantar þorsk til
öflunar gjaldeyris.
Allt þjóðfélagið æpir á meiri
þorsk en lika þorskvernd. Þjóð-
in og þorskurinn eru eitt. (Og
bæði gjaldþrota). Það er vissu-
lega afleit uppákoma að eiga líf
sitt undir hvoru tveggja í senn,
að vernda þorsk og drepa
þorsk.
Allt þetta sem lýst hefur ver-
ið leiðir af sér þrýsting í þorsk-
sókninni, og torveldar ekki að-
eins hömlur, heldur mjög lík-
lega sprengir þær, nema þeim
sé beitt með gát. Almenningi
vill gleymast, þegar hann ásak-
ar stjórnvöld fyrir að ganga
slælega til verks í þorskvernd-
inni, að þau gera sér ljóst að
róttækar aðgerðir og of bráðar
myndu leiða til atvinnuleysis
og efnahagslegs hruns og öll
stjórn í þorskverndinni fara úr
böndunum.
Eins verður þjóðin að gera
sér ljóst, að það kostar peninga
að vernda þorskinn. Mikla
peninga. Og það er of þung
byrði fyrir eina stétt þjóð-
félagsins. Kostnaðurinn af fisk-
verndinni verður að jafnast
niður á alla þjóðfélagsþegnana.
Sá háttur gengur ekki að
þjarma þangað til að fiski-
mönnunum, að þeir neyðist til
að brjóta lög og tugthúsa þá
síðan.
IROKIVAR
SETIÐ VIÐ LAUST
Enginn ráð eru mönnum
kunn, sem leysi þann vanda
sem hér hefur verið rakinn.
Þær framtíðaráætlanir um
stjórnun fiskveiða, sem nú eru
á döfinni, eru bæði umdeilan-
legar og langtíma- og áfanga-
framkvæmdir, sem leysa ekki
hinn bráða vanda stundarinn-
ar.
Það er varla um annað að
ræða, en hafa þann háttinn á,
sem mörgum hefur bjargað á
hætti’.siglir.gu — að sitja við
laust — og slaka á klónni í
hviðum en herða ef slotar.
Það er ekki hægt að
liggja á neinni útreiknaðri
kompásstefnu á slíkri sigl-
-ingu, heldur verður að víkja
bátnum undan eða uppað
eftir því sem sjóar rísa
og amla þannig í átt tii lands.
Slík sigling er taugaslítandi og
margur ergist um borð og
finnst lítið miða. Það verður
því oft að mönnum leiðist þófið,
setja út stefnu, hækka seglin,
festa klófalinn — og hvolfa
undir sér.
STÉTTIN, SEM
FYRST BRYTUR A...
Þó að þjóðarskútan hljóti að
taka inná sig mikinn sjó til
hlés, þegar henni haliar undan
þeim sjóum, sem nú riða á
henni, og þeir sem hlémegin'
menn af 4500—5000 manna
stétt. Mikill hluti stéttarinnar
er svo með sæmilegar verka-
mannatekjur en nokkur hluti
hennar er mjög tekjulágur. Um
þessar mundir eru það sérstak-
lega bátasjómenn, sem stunda
þorskveiðar, sem verða hart úti.
Þá menn vantar fisk f dag, þeir
geta ekki lifað á voninni um
fisk á morgun. Þessi staðreynd
gleymist almenningi, og hann
rankar ekki einu sinni við sér,
þegar heil stétt manna fer að
brjóta lög, heldur virðist ætla
að afgreiða málið með því að
mennirnir brjóti lögin af
glæpahneigð og því beri að
tyfta þá rækilega. Það er víða
að koma uppá f hinum ýmsu
þjóðlöndum að atvinnustéttir
brjóti lög, sem þrengja kosti
þeirra.
AIIs staðar í lýðræðisríkjun-
um er svo leitað ýmissa leiða til
að sætta stéttina við hlut sinn,
annarra en þeirra að tugthúsa
kasta vörpu með möskvastærð,
sem komin var úr gildi, veiða
fisk innan stærðarmarka
nýjustu reglugerðarinnar,
villast inná friðuð svæði eða
jafnvel inn fyrir landhelgislín-
ur. Eru þetta allt glæpamenn
svo og þeirra feður (og okkar
margra), þvi að ekki er nú
þetta í fyrsta skipti, sem fisk-
veiðilög eru brotin á Islandi.
Þegar nú sú staðreynd blasir
við, að fiskimannastéttin er
meira eða minna brotleg við
reglugerðir, á þá að tugthúsa
hana með ótíndum glæpamönn-
8 bátar
^P/ie
n-a
tekni
8OonJftl<r var ’
landi
3L
Vissum ekki
^ friðaða svæðinn
f,r Bjorn Ingólfsson skinsHA,; a l_ . .. « ... U
S*ks*a
J slaPh
umbreyting'-
9 9
segir
Ingólfsson skipstjóri á Frey KE
í bálunum 10. xe~ * • J
urðtim jarn
10 hátar með net

■-.-■gT"-.væ»inu á Selvögsbankal
ISSFekkiIvona mönnum að tala
nm ölöglegar veiíar utlendinga^
-segir Matthías Bjarnason
8e?__..«n--.»2!-alSWS5
vnosK.r.o
ur frá 1 Öatum —-
svæömu. NoVV^.
eru verði þá fyrir einhverjum
áföllum, vökni að minnsta
kosti, þá fá þeir fyrr á sig sjó-
inn, sem eru við vinnu sína á
vindborða. Þeir fá hann á sig
strax af fullum krafti, þegar
hann hvolfist innyfir borð-
stokkinn.
Það er svo sem hægt fyrir
skipstjórann að skipa mönnun-
um að standa af sér sjóinn, en
það getur reynzt litið hald í
slikri skipan og það er eins lík-
legt að mennirnir hefði þá skip-
an að engu heldur reyndu að
forða sér, hver sem betur gæti.
Fiskimenn og útvegsmenn
eru á vindborða á þessari
þjóðarskútu okkar, sem nú ligg-
ur undir áföllum. Meðaltekjur
fiskimannastéttarinnar eru
álíka og verkamanna, en vegna
mismunandi aflabragða og
veiða, þá er það svo við sjóinn,
að nokkur hluti stéttarinnar er
með ágætar tekjur en stór hluti
hennar með lágar tekjur. Það
má taka sem haldgott dæmi
og fersktaðáminnigerðskut-
togaranna eru tekjur háseta
sagðar um 200 þús. krónur á
mánuði eða vel það, en hér er
ekki um að ræða nema um 600
stéttina. Við erum einir um þá
lausn.
KROSSFESTUM ÞA
Hér mælir nú maður við
mann: — Þetta eru glæpa-
menn, þessir fiskimenn,
veiðiþjófar, þeir virða ekki
veiðihömlur og brjóta reglu-
gerðir hver sem betur getur...
Það er nú sjálfsagt rétt skoð-
un, að afbrotin taki til ungans
úr stéttinni, svo margir eru
tugthúsaðir, og hinir sjálfsagt
miklu fleiri, sem vegna anna
löggæzlumanna eru ekki komn-
ir undir lás og slá.
Það er nú svo, að þótt skip-
stjórarnir beri að visu
ábyrgðina og hafi ákvörðunar-
valdið, vita allir yfirmenn
skipsins jafnan, hvað er að
gerast og hásetarnir oftast líka.
Ég held, að það sé Iítið um það,
að skipshöfnin kæri skipstjóra
sinn, og verður hún þá auðvitað
samsek honum, ef hún hylmar
yfir brot. Það eru varla margir
þeir fiskimenn f brú eða á
dekki, sem ekki hafa verið með
að hnýta ólöglega fyrir poka,
um i áföngum eða á einu
bretti? Ég lái sjávarútvegsráð-
herra það ekki þótt hann reyni
að fara sér hægar en ofstækis-
fólk það óskar, sem vill þyngja
viðurlög og fjölga reglugerðum
sem mest. Dómsmálaráðherra
sagðist helzt telja vænlegast að
Þyngja viðurlög i viðtali. Vissu-
lega er það aðferð, sem er líkleg
til árangurs í fiskvernd að loka
fiskimannastéttina inni, það
getur varla verið um hald-
kvæmari vernd fyrir þorskinn
að ræða, en er þessi aðferð ekki
nokkuð dýr. Ég ætla nú ekki að
ræða þá hlið málsins i einstök-
um atriðum heldur aðeins
benda á það atriði, sem við blas-
ir, en það er hinn alkunni og
rikjandi húsnæðisskortur
glæpamanna. Það er víst Litla-
Hraun, sem dósmálayfirvöld
treysta á.
En hafa nokkrar ráðstafanir
verið gerðar til að stækka það?
Það væri nú eftir öðru að dóms-
málayfirvöldin lentu i þeirri
niðurlægingu, sem ýmsum
sýnist nú ærin fyrir, að verða
að senda löggæzlumönnum sín-
um á miðunum skeyti: — í
guðanna bænum komið ekki
eftir ASGEIR
JAKOBSSON
með sökudólgana að landi. Ekk-
ert húsnæði...
í rifrildi við mann nokkurn á
dögunum, hreytti hann því útúr
sér, að það ætti ekki að tugt-
húsa brotlegu fiskimennina
heldur krossfesta þá. Hann
hefur sennilega haft húsnæðis-
skortinn f huga og páskarnir
minnt hann á þessa ódýru
lausn. Ég veit ekki hversu
margir liggja undir dómi eða
eiga óafplánaðan dóm, kannski
eru það ekki nema eins og
hundrað skipstjórar, sem vió
þurfum að festa upp — f bili.
Hvað er nú hægt að tína til
þessari stétt, sem maður er
uppalinn með, til afbötunar á
krossinum eða í tugthúsunum
meðan þau hrökkva til?
ÞEGAR NAUÐSYN
BRÝTURLÖG
Þegar friðuð eru fiskisvæði,
þar sem helzt er fisk að hafa, þá
gæti ' almenningur sér til
skilningsauka hugsað sér tvö
hliðstæð dæmi. Annað væri
það, að fyrirtæki eða stofnun
segði við launafólk sitt: nú get-
um við ekki borgað ykkur nema
sem svarar hálfum launum í
nokkur ár, af því að við þurfum
að endurskipuleggja fyrirtæk-
ið, en þá vonum við, að hægt
verði að borga ykkur hærra
kaup. önnur hliðstæða gæti
verið sú, að stjórnvöld fyrir-
skipuðu með lögum, til dæmis
iðnverkafólki, að ekki skyldi
unninn nema hálfur vinnu-
dagur næsta ár, og laun þá eftir
því, þar sem hráefnin væru að
ganga til þurrðar og gæfi þessu
fólki svo ekki annað til
huggunar en það, að innan
nokkurra ára, myndi rætast vel
úr með hráefnaöflun. Mér er
nær að halda að einhverjum
þætti illalega stigið ofan á tána
á sér. Það væri sennilega ekki
óhugsandi að einhver stælist f
verk.
Því er sallað á fiskimennina,
að þeim sé sjálfum fyrir beztu
að virða öll fiskveiðilög, sem
miði að fiskvernd og margir
taka svo djúpt í árinni að segja
að engu sé líkara en fiskimenn
séu á móti fiskvernd og móti
sjálfum sér.
Fiskimaðurinn svarar náttúr-
lega því til um framtíðarhag-
sældina, að það sé þá svo bezt
að hann lifi þessa „framtíð".
Það er gott nokk að spjalla
fjálglega um glæsta framtíð við
fólk, sem á ekki til næsta máls,
er á hvínandi hausnum og sér
enga leið til að bjarga sér yfir
daginn í dag, nema fá einhvern
fisk í róðrinum, og fiskimaður-
inn getur haldið áfram að
spyrja þetta fólk, sem er sífellt
að ráðleggja honum að geyma
sér fisk úti á miðunum til fram-
tíðarhagsældar.
Er það eindæma í sögu þess-
arar þjóðar að kýrin sé blóð-
mjólkuð í harðæri. Eða jafnvel
skorin komin að burði? Var það
búandfólk á móti mjólk og kálf-
um og móti sjálfu sér?
Af hverju tekur fátækur
maður út sparifé sitt og kaupir
fyrir það mat I stað þess að
ávaxta það. Er þetta fólk á móti
þvi að ávaxta fé sitt og græða?
Af hverju ganga forráða-
Framhald á bls. 25