Morgunblaðið - 01.06.1976, Qupperneq 16

Jg MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. JUNI 1976
plírrgiwmMaíjill)
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. simi 10100
Aðalstræti 6, simi 22480.
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 1000,00 kr. á mánuði innanlands
j lausasölu 50.00 kr. eintakið.
Igær hófust í Ósló
nýjar samningaviðræður
milli íslendinga og Breta um
lausn landhelgisdeilunnar. Árla
á sunnudagsmorgun var birt
tilkynning, samtimis í Reykja-
vík og London, um þessar við-
ræður og klukkan 21.00 á
sunnudagskvöld sneru brezkar
freígátur til hafs og voru
horfnar úr íslenzkri fiskveiðilög-
sögu um miðnætti Jafnframt
hættu allir brezkir togarar á
íslandsmiðum veiðum en bíða
átékta, samkvæmt fyrirmælum
brezkra stjórnvalda, eftir niður-
stöðum samningaviðræðna
Frá því að Einar Ágústsson,
utanríkisráðherra, kom frá ráð-
herrafundi Atlantshafsbanda-
lagsins í Ósló fyrir rúmri viku
hafa ríkisstjórnin og þingflokk-
ar hennar fjallað um þær hug-
myndír til lausnar landhelgis-
deilunni, sem fram komu í
óformlegum viðræðum utanrík-
isráðherra beggja landanna,
sem forsætisráðherra tók þátt í
að hluta til. Eftir að hugmyndir
þessar komu fyrir almennings-
sjónir i stærstu dráttum varð
Ijóst, að Bretar voru tilbúnir til
að uppfylla tvö megin skilyrði,
sem ríkisstjórnin hefur undan-
farna mánuði sett fyrir nýjum
samningaviðræðum eftir að
viðræður forsætisráðherra
beggja landanna i London i
vetur reyndust árangurslausar.
Þessi tvö skilyrði voru i fyrsta
lagi, að brezkar freigátur hyrfu
af íslandsmiðum og að brezkir
togarar hlýddu fyrírmælum is-
lenzkra varðskipa og i öðru
lagi, sem var nýtt skilyrði, sett
fram á miðjum vetri, að Bretar
yrðu að sýna meiri skilning á
aðstöðu íslendinga en þeir
höfðu gert fram til þessa ef
tilefni ætti að vera fyrir Islend-
inga til að setjast að samninga-
borði.
Þar sem Bretar voru nú til-
búnir til að uppfylla þessí skil-
yrði tók ríkisstjórnin ákvörðun
um að hefja samningaviðræður
á ný, og verður að ætla, að
meiri líkur séu nú á að land-
helgisdeilan verði leyst með
friðsamlegu samkomulagi til
skamms tima en nokkru sinni
fyrr, frá því að fiskveiðilögsaga
okkar var færð út í 200 sjómíl-
ur. Að sjálfsögðu er ekki hægt
að átta siu fyllilega á efnisatrið-
um hugsanlegs samkomulags
vegna þess, að frá því hefur
verið skýrt i stærstu dráttum
opinberlega. Eftirfarandi stað-
reyndir liggja þó fyrir. Ef samið
verður við Breta nú má búast
við, að um helmingi færri
brezkir togarar verði við veiðar
á íslandsmiðum næstu sex
mánuði en verða mundu, ef
engir samningar yrðu gerðir.
Bretar munu tilbúnir til að fall-
ast á að hafa hér 24 togara að
veiðum en á sama tíma i fyrra
höfðu þeir hér 45 til 50 togara.
Þessi helmingsfækkun togara
mundi hafa i för með sér mjög
mikinn sarfidrátt í afla Breta frá
því sem var á síðasta ári . Á því
sex mánaða timabili, sem til
umræðu er, veiddu Bretar á
árinu 1975 um 70 þúsund
tonn af fiski. Talið er, að 24
togarar nú mundu veiða um 30
þúsund tonn af fiski Búast má
við, að með þvi að semja við
Breta nú mundum við tryggja,
að afli þeirra yrði um 40 þús-
und tonnum minni á þessum
sex mánuðum i ár heldur en
hann var i fyrra. Að vísu má
segja, að ef ekki yrði samið við
þá nú, mundu þeir ekki ná
sambærilegu aflamagni og í
fyrra þar sem þeir yrðu að
veiða undir herskipavernd.
Þá er á það að lita, að með
samningum mundu Bretar
virða friðunaraðgerðir íslend-
inga og kæmi það til frádráttar
þeim 30 þúsund tonnum, sem
24 togarar mundu veiða, þann-
ig að áreiðanlega er réttmætt
að tala um, að afli Breta með
samningum yrði milli 30 og 40
þúsund tonnum minni en án
samninga. Ef samið yrði við
Breta nú, mundu þeir virða öll
friðunarsvæði og aðrar friðun-
araðgerðir íslendinga og með
því og takmarkaðri veiðisvæð-
um, mundu um 52 þúsund
ferkílómetra hafsvæði lokast
fyrir brezkum togurum en til
samanburðar má geta þess, að
samkvæmt samningnum frá
1973 voru um 9 þúsund fer-
kílómetrar hafsvæðis lokaðir
fyrir brezkum togurum. Loks er
á það að benda, að með samn-
ingum mundi bókun sex taka
gildi og markaður þar með opn-
ast fyrir ísfisk, freðfisk, lagmeti
og rækju, sem hefur í raun
verið lokaður um skeið vegna
tollmúra.
Rökin sem mæla með samn-
ingum við Breta nú eru því afar
sterk. Þegar skoðað er, hver
rök andstæðinga samninga eru
kemur í Ijós, að þeir hafa ekki
af miklum málstað að státa.
Algengasta „röksemd" þeirra er
sú, að við höfum ekki efni á að
semja við Breta. Þeir sem halda
því fram virðast ætla að loka
augunum fyrir því, að ef við
ekki semjum, halda Bretar
áfram að veiða hér undir her-
skipavernd. Eini munurinn að
þessu leyti er sá, að þeir
mundu veiða miklu meiri fisk
án samninga en með samning-
um. Þá hefur því einnig verið
haldið fram af andstæðingum
samninga, að samningar við
Breta nú þýði 30 milljarða rýrn-
un þjóðartekna íslendinga á
þessu ári. Þessi „röksemd"
byggist líka á þeirri furðulegu
blekkingu, að Bretar mundu
tafarlaust hætta hér veiðum
nú, ef ekki yrði samið við þá og
má öllum Ijóst vera að „rök-
semdir" af þessu tagi eru einsk-
is virði.
Þegar þetta er skrifað, liggur
að sjálfsögðu ekkert fyrir um
það, hvort endanlegir samning-
ar takas,' en óneitanlega eru
líkurnar meiri en áður og er
ekki að efa, að þegar lands-
menn skoða rökin með og móti
samningum á grundvelli hug-
myndanna frá Ósló verður
miklum meirihluta íslendinga
Ijóst, að hagsmunum okkar er
betur þjónað með slikri samn-
ingagerð en ekki.
Samningaviðræður
í Ósló
Ítalía:
Efnahagsástandinu
líkt við umsátur
Róm 31. maí Reuter sterlingspunda fyrstu 4 mánuði
Vöruskiptajöfnuður Italfu var þessa árs, sem er þrefalt hærri
óhagstæður um 1382 milljónir upphæð en á sama tíma á sl. ári
Málurum í Lenín-
grad mdnað að sýna
Moskvu 31. maí AP.
YFIRVÖLD í Leningrað
meinuðu um helgina
abstraktmálurum í borg-
inni að halda sýningu á
verkum sínum á torginu
við virki Péturs og Páls.
Listamennirnir 55 að tölu,
höfðu sðtt um leyfi tií
ERLENT
sýngingarinnar, en yfir
völd synjað þeim. Ákváðu
þeir þá að halda sýninguna
í leyfisleysi, en lögreglu-
menn handtóku 25 þeirra
er þeir komu á torgið, en
30 var meinað að yfirgefa
heimili sín.
Talsmaður hópsins, Igor
Sinyavin, sagði vestrænum frétta-
mönnum að félagarnir ætluðu að
efna til mótmælaaðgerða vegna
aðgerða lögreglunnar og reyna á
ný að halda sýningu um næstu
helgi. Sýningin átti að vera f
minningu um málarann Yevgeny
Rukhin, sem fórst í eldsvoða í
vinnustofu sinni í sl. viku. Þetta
er í fyrsta skipti, sem yfirvöld
koma i veg fyrir málverkasýningu
frá því í september 1974, er yfir-
völd í Moskvu notuðu jarðýtur íil
að eyðileggja óopinbera útísýn-
ingu þar í borg, eins og frægt
varð.
að því er tölur hagstofu Italíu
sýna, sem birtar voru f gær. Þá
hefur vöruverð f landinu hækkað
um 20% sl. 12 mánuði. Ilorfur í
efnahagsmálum landsins eru
mjög svartar og sagði Paolo Baffi
bankastjóri ttallubanka á aðal-
fundi bankans f dag, að líkja
mætti ástandinu f efnahagsmál-
um við hreint umsátur. Sagði
bankastjórinn að aðeins yrði
hægt að sigrast á efnahags-
vandanum með þvf að takmarka
launahækkanir og draga úr út-
gjöldum hins opinbera.
Verðbólguhraðinn jókst mjög
verulega f sl. mánuði en þá
hækkaði heildsöluverð vara um
5.2% á 4 vikum, sem er mesta
aukning um árabil. Mikill hluti
verðhækkana á rætur sínar að
rekja til gengissigs lírunnar, en
gengi hennar gagnvart Banda-
ríkjadollar hefur lækkað um 23%
frá því í byrjun þessa árs. Tölur
þessar voru birtar í dag eftir
míkið uppnám, er einn af hag-
fræðingum ttalíubanka sagði um
helgina, að hallinn á ríkissjóði
landsins í árslok 1977 myndi
nema 15600 milljónum sterlings-
punda. Sagði hagfræðingurinn,
Vittorio Barattieri, að tölur
þessar væru svo hrikalegar að
stjórn ítalíubanka hefði ákveðið
að birta þær ekki. Talsmenn
stjórnvalda hafa neitað því að
þessar tölur séu réttar, en leið-
togar kommúnista á ítalíu hafa
gripið þessar tölur og nota þær
óspart í kosningabaráttu sinni
sem sönnun á efnahagsóstjórn og
yfirhylmingu stjórnvalda í efna-
hagsmálum.
Sendiherradóttirin
sætti góðri meðferð
Mexíkóborg 31. maí AP,
Reuter
NADINE Chaval, dóttir
belgfska sendiherrans f Mexfkó
sagði I samtali við AP-
fréttastofuna í borginni, að vel
hefði verið farið með sig þann
4'A sólarhring, sem hún var í
haldi hjá skæruliðum, að öðru
leyti en þvf að bundið hefði
verið fyrir augu hennar allan
tfmann. Nandine, sem er 16 ára
gömul, var sleppt úr haldi á
laugardag, eftir að fjölskylda
hennar hefði safnað saman 400
þúsund dollara lausnargjaldi,
73 milljónum fsl. kr. sem var
helmingur þeirrar upphæðar,
sem ræningjarnir kröfðust
upphaflega.
Skæruliðarnir sem rændu
Nadine, eru félagar í samtökum
kommúnista sem kenna sig við
23. september, og hótuðu þeir
að taka hana af lffí ef 800
þúsund dollara lausnargjald
yrði ekki greitt fyrir hana. Þeir
féllust um síðir á að taka við
helmingi upphæðarinnar fyrir
þrábeiðni belgiska sendi-
herrans, Andre Chavals, eftir
mikla fjársöfnun, sem náði til
allra skóla og almennings í
Mexíkóborg. Sendiherrann
liggur nú rúmfastur eftir að
hann fékk hjartaáfall skömmu
eftir að dóttur hans var rænt.
Upphaflega hafði verið ráðgert
að Nadine héldi fund með
fréttamönnum í dag, en honum
var aflýst að beíðni stjórnvalda
í Mexfkó, sem æskja eftir sem
minnstu umtali um vel-
heppnaðar aðgerðir skæruliða.
Fréttamaður AP náði sambandi
við Nadine rétt áður en blaða-
mannafundinum var aflýst og
sagði hún er hún var spurð um
afstöðu hennar til