Morgunblaðið - 01.09.1976, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. SEPTEMBER 1976
31
28 stig
í forsœlu
. . . og yfir 50 stig á móti sólu
Á MEÐAN Sunnlendingar hafa verið í rigningunni
dag eftir dag, hafa Austfirðingar notið sólarinnar til
hins ýtrasta. Þar hefur fólk gengið léttklætt allan s.l.
mánuð og með sanni má segja, að sumir eru orðnir
þreyttir á þessum miklu þurrkum. Vart getur heitið,
að regndropi hafi fallið til jarðar sfðastliðinn mánuð
víða á Austurlandi og hefur það komið sér illa sums
staðar. Tún eru á nokkrum stöðum orðin hálfsviðin og
í Neskaupstað hefur verið meira og minna vatnslaust,
þannig að sumir bæjarbúar hafa rétt haft vatn yfir
blánóttina.
Siðastliðinn föstudg og
laugardag var geysiheitt
í veðri á Norðfirði. Á
föstudag mældist 28 stiga
hiti í forsælu í Neskaup-
stað og á laugardag var
hitinn litlu minni eða 26
stig. Algjört logn fylgdi
þessum mikla hita og á
móti sólu komst hitinn
yfir 50 stig. Haukur
Ólafsson deildarstjóri í
kaupfélaginu Fram í
Neskaupstað gerði sér til
gamans s.l. föstudag að
fara út í sólina með tvo
hitamæla, sem sýndu
mest 50 stig, Hann hélt á
mælunum smá stund í
höndunum og skipti það
engum togum að kvika-
silfrið sprengdi báða
mælana, þannig að glerið
splundraðist. Veit því
enginn, hve mikið yfir 50
stig hitinn komst á móti
sólu.
Sömu sögu er að segja
Ljósm. Mbl. Þórleifur ólafsson.
1 hitanum á föstudaginn skruppu börn og unglingar f Neskaupstað i sjóinn til að kæla sig, en búið var
að loka sundlauginni nokkru áður vegna vatnsleysis.
annars staðar frá Austur-
og Norðurlandi, þar lá
fólk þessa daga í sólbaði
og margir héldu sig
innandyra þar sem þeim
fannst hitinn of mikill er
líða tók á daginn.
Litlu
kaldara var inni í húsum,
þar sem ekkert trekkti í
logninu.
Gífurleg berjaspretta
er á Austur- og Norður-
landi og er langt síðan að
jafnmikið hefur verið af
berjum.
Gildir einu,
hvort um krækiber, blá-
ber eða aðalbláber er að
ræða. Ferðamanna-
straumur hefur verið
mikill og sennilega aldrei
jafnmikill svo síðla sum-
ars.
Sú stétt manna sem
hvað bezt hefur það á
þessum slóðum undan
farið, eru sennilega
bændur, sem voru all-
flestir búnir að heyja um
mánaðamótin júlí—ágúst
og fengu mikil og góð
hey, þannig að við flesta
bæi má sjá stóra hey-
stabba, sem ekki var
hægt að koma i hlöður.
tveir ungu herramenn voru á gangi f bænum f hitanum. Sá stærri gekk með appelsfnflösku upp á vasann tif að slökkva þorstann og sá litli notaði Iftið höfuðfat
til að skýla viðkvæmum kollinum fyrir geislum sólarinnar. — Og það var sama hvert litið var, börnin voru öll f stuttbuxum og sum létu sig hafa það að ganga berfætt, eins
og sjá má á þessari mynd.
Sveinn Guðmundsson:
Þörungavinnslan á Reykhólum
ÞAÐ virðist vera, að sum blöð
byggi tilveru sína á neikvæðum
fréttaflutningi og reynt sé að
blása upp sápukúlur, sem springa
sé í þær stungið. Flestir láta það
ógert að íeiðrétta þennan frétta-
flutning vegna þess að leiðrétt-
ingunni er valinn staður I viðkom-
andi blaði á lítt áberandi stað og
rangfærslurnar lifa. Ég vil reyna
að gefa lesendum Morgunblaðsins
rétta hugmynd af gangi mála hjá
okkur á Reykhólum.
Rétt mun það vera, að fyrir
hvert tonn af þangmjöli fáist um
43 þúsund krónur, en það er að
sjálfsögðu allt of lágt verð. Ástæð-
ur munu vera meðal annars þær,
að hér ríkir óðaverðbólga og kem-
ur hún sér illa fyrir þessa at-
vinnugrein eins og eflaust fleiri
útflutnings-atvinnugreinar.
Skotar fá megnið af sínu þangi
frá bændum, sem búa á láglauna-
svæðum Skotlands og Islendingar
munu aldrei sætta sig við laun,
sem þeim er boðið uppá, enda
hefur það ekki verið gert.
bangmjölið okkar er úrvals
vara og líka úrvals kjarnfóður og
sú spurning gæti vaknað, hvort
Sveinn Guðmundsson.
ekki eigi að banna útflutning á
þangmjöli i ár og nota það til
fóðurs á óþurrkasvæðunum, þvf
vafalaust mundi það auka heil-
brigði búpenings ^og um leið
mundu neytendur fá efnameiri og
hollari mjólk.
Þangskurður með sigðum eða
þangsláttur með orfum og ljáum
er erfiðisvinna, og erfiðast er að
moka þanginu í til þess gerð net.
Handskurður hefur þvi fengið
litla útbreiðslu enn sem komið er
og skiptir ekki máli þótt þeir dug-
legustu hafi upp úr sinni líkams-
orku allgóð daglaun. Verksmiðjan
greiðir 3 þúsund krónur á skorið
tonn. Fari framleiðslan yfir 40
tonn fá þangskurðarmenn 4 þús-
und krónur á tonn. Heitt vatn sem
notað er til þurrkunar á þanginu
er nú af skornum skammti og
hefur farið niður fyrir 30 lítra á
sekúndu, en á síðustu dögum hef-
ur það aukizt og jafnvel farið yfir
40 sekúndulitra. Nóg heitt vatn er
á Reykhólum og sá hamlandi þátt-
ur er því aðeins timabundið
vandamál, þar sem bora á eftir
meira af heitu vatni í haust.
Til þess að hægt væri að gera
Reykhóla að þörungaverksmiðju-
þorpi þurfti að gera höfn. Um
höfnina á Reykhólum fer allt hrá-
efni til verksmiðjunnar svo og
fullunnar vörur. Með hverju ár-
inu sem liður verður höfnin rík-
ari þáttur í Iífi Reykhælinga. Nú
mun geta lagzt að bryggju 1000
lesta skip. Hafa verður það hug-
fast, að Reykhólahöfn er eina
„höfnin" við innanverðan Breiða-
fjörð.
Hráefnið sem Þörungaverk-
smiðjan notar er þang, en oft er
ekki gerður greinarmunur á
þangi og þara. Á þeim er mikill
munur, þó að báðar tegundirnar
séu þörungar. Þangið vex á klöpp-
um og steinum við ströndina. Þar-
inn er stórvaxnari og vex á meira
dýpi. Þarinn hefur ekki verið
nytjaður enn sem komið er, en
hann hefur líka að geyma hina
eftirsóttu alginsýru. Um heiti og
flokkun þörunga er lítið ritað í
uppsláttarritum okkar svo að von
er að fólk rugli þessum heitum
saman.
Orsakir til hinna miklu rekstr-
arörðugleika má lika rekja til
sláttulallana, en þeir hafa ekki
staðizt þær vonir sem við þá voru
bundnir. Afköst þeirra eru helm-
ingi minni en tilraunir sýndu. Á
sfnum tíma lánuðu Skotar sinn
eina sláttulalla (okkar eru nú 11)
til þess að gera tilraunir með. Þá
var á óvejugott veðurfar, svo af-
köst urðu mikil. Sláttulallarnir
munu ekki geta athafnað sig þeg-
ar vindhraði er kominn yfir 5 stig,
og þegar stórstreymt er, eru af-
köst þeirra nær engin.
Sláttulallarnir voru ekki hann-
aðir fyrir þangskurð og þarf nú að
vinna að því að gera þá hæfa til
þangsláttar, og gæti jafnvel verið
spurning, hvort ekki ætti að
hætta rekstri þeirra á meðan unn-
ið er að þeim endurbótum eða á
nýsmíði sláttulalla. Einnig þarf aö
athuga hvort þeir geti ekki nýtt
sláttulandið betur, þvi að nú nýta
þeir ekki nema 10—15% af þang-
inu, en sennilega yrði 50 -60%
nýting æskileg vegna endurvaxt-
arhraðans.
Þörungavinnslan á nú í miklum
rekstrarfjárörðugleikum og það
hafa fleiri fyrirtæki átt við fjár-
hagsörðugleika að strfða. Það
verður líka að hafa það í huga, að
þetta fyrirtæki er brautryðjandi á
þessu sviði, þvi að engin hliðstæð
verksmiðja mun vera til í öllum
heiminum. Þörungavinnslan þarf
því aðlögunartíma áður en hún
getur farið að skila arði.
Við skulum hafa það hugfast,
að verksmiðjan er sennilega öfl-
ugasta þurrkstöð í allri Evrópu og
möguleikar slíkrar stöðvar hljóta
ætíð að verða miklir og sérstak-
lega ef sjávarútvegur er hafður i
huga. Þessa möguleika þarf að
athuga.
I þeirra athugun, sem nú hlýtur
Framhald á bls. 18