Morgunblaðið - 12.09.1976, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 12. SEPTEMBER 1976
47
100 manns létust
í járnbrautarslysi
Yaounde, Kamerún 11. sept. Reuter.
TALIÐ er að yfir 100 manns hafi
farizt og um 300 slasazt f árekstri
milli tveggja farþegalesta í Suð-
ur-Kamerún f gær, en opinberar
tölur hafa ekki verið birtar og
fréttir af slysinu hafa verið af
skornum skammti.
Frankfurt 11. september — Reut-
er.
FLUGMAÐUR vestur-þýzkrar
farþegaþotu varð vitni að árekstri
flugvélanna tveggja yfir júgð-
slavfu f gær og sagðí hann að svo
virtist sem flugmenn brezku vél-
arinnar hefðu barizt við að ná
stjórn á henni eftir áreksturinn.
Flugmaðurinn, Joe Kroese, sem
Páfi hitti
Lefebre
Castelgandolfo, Italíu, 11. sept.
Reuter.
PÁLL páfi tók í dag á móti
franska erkibiskupnum Marcel
Lefebre sem páfi svipti allri
klerklegri tign í júlí sl. en hann
hefur iðulega haldið guðsþjónust-
ur síðan og haft boð og bann páfa
að engu.
Páfi og biskupinn hittust á
sumarsetri páfans skammt fyrir
sunnan Rómaborg og talsmaður
páfagarðs vildi ekkert láta eftir
sér hafa um fundinn. Áreiðanleg-
ar heimildir sögðu að einn helztur
ráðgjafa páfans, Giovanni
Benelli, hefði einnig setið fund-
inn. Páfi mun hafa ráðfært sig við
ýmsa samstarfsmenn sfna áður en
hann ákvað að veita erkibiskupn-
um umdeilda viðtalið.
— Allt að 130 kr.
Framhald af bls. 48
Fyrir utan þessar hækkanir
sem við eigum von á, er nú orðið
miklu hagstæðara fyrir skipin að
sigla en áður. Þegar bókun sex
gekk í gildi lækkaði tollur á stór-
ufsa úr 15% I 3.5% og löndunar-
kostnaður er nú sá sami og hjá
þýzkum skipum eða á bilinu
2—3%. Þá hef ég heyrt að búið sé
að lækka útflutningsgjöld hjá fs-
lenzkum skipum og þetta allt ætti
að þýða 25% betri heildarútkomu
fyrir skipin en áður.“
Að sögn Jansens hafa ein
30—40 íslenzk skip selt i V-
Þýzkalandi frá því að löndunar-
banninu var aflétt í fyrra, en í
meðalári selja 100 fslenzk skip í
Bremerhaven ogCuxhaven.
Mbl. spurði Jansen hvort það
væri rétt að hann stundaði fs-
lenzkunám f frfstundum. Hann
sagði, að hann hefði lært nokkuð f
íslenzku, enda væri það nauðsyn-
legt fyrir sig að geta rætt við
skipstjórnarmenn og sjómenn,
þar sem þeir töluðu ekki allir
erlend tungumál. „íslenzkan mín
er nú ekki það góð enn, að ég geti
algjörlega tjáð mig og þegar sjó-
mennirnir skilja mig ekki og ég
ekki þá, tölum við með höndum
og fótum og þá gengur það alltaf.“
Að lokum sagði Jansen, að því
miður hefði hann ekki getað
heimsótt alla þá, sem hann hafði
hugsað sér á þeim tveimur vikum
sem hann var á Islandi, en hann
biði kærlega að heilsa ÖUum vin-
umsínum hér.
Þó virðist ljóst, að ekki muni
leggja fyrir fyrr en að nokkrum
dögum iiðnum, hversu margir
hafi farizt, þar sem báðar lestirn-
ar hafi verið'yfirfullar og björg-
unarsveitum hafi mjög lftið mið-
að f rannsókn sinni á slysstaðn-
er Hollendingur, sagðist hafa séð
brezku Trident-vélina um 16 kfló-
metrum á undan sér stuttu eftir
að hann hafði flogið yfir þorp á
landamærum Austurrfkis og
Júgóslavfu.
„Skyggnið var mjög gott. Ná-
lægt Zagreb sá ég og aðstoðarflug-
maðurinn blossa. Það hlýtur að
hafa verið áreksturinn. Skyndi-
lega sáum við tvo hluti falla. Þeg-
ar við komum nær urðum við full-
vissir um að um flugvélar var að
ræða,“ sagði Kroese í viðtali við
Reuter.
Sagði hann, að hann hefði misst
sjónar á flugvélunum þegar þær
féllu niður i skýin. Trident-þotan
féll beint niður en júgóslavneska
vélin skrúfaðist niður til jarðar.
Gerðist þetta í 33.000 feta (10.000
metra) hæð.
— Flugvélar-
ránið
Framhald af bls. 1
Herald Tribune, sem er
prentað í París. Þá var til-
kynnt að lögreglan í New
York væri að leita að ann-
rri sprengju, sem ræningj-
arnir hafa sagt að myndi
springa á þéttbýlissvæði
íNew York ef ekki yrði ná-
kvæmlega sinnt öllu sem
þeir fóru fram á.
1 AP fréttum frá London
síðdegis segir að leiðtogi
ræningjanna sé talinn vera
maður að nafni Zvanko
Busik og eiginkona hans,
Juliana Schultz, þýzk fyrr-
verandi flugfreyja. Um
þau er ekki meira vitað.
Viðbúnaður
í Keflavfk
Flugvélin lenti á Keflavíkur-
flugvelli klukkan 10.57 I gær-
morgun og höfðu þá verið gerðar
miklar varrúðarráðstafanir á
Keflavíkurflugvelli. Allra hliða
var vandlega gætt, enginn fékk að
fara inn fyrir girðingarnar nema
að hann ætti brýnt erindi inni á
svæðinu. Við flugvöllinn sjálfan
var gæzlan enn strangari og hafði
vellinum verið lokað fyrir allri
umferð skömmu áður en flugvél-
in lenti þar. Lögreglumenn og
bandarískir hermenn gættu þess
að enginn óviðkomandi fengi að
fara inn á flugvöllinn.
Ræningjavélinni var lagt suð-
vestast á flugvellinum i nánd við
Stafnes, eða eins lagt frá manna-
byggðum og mögulegt var. Fylgd-
arþotunni, Boeing 707, sem lenti
um klukkan 11.10, var hins vegar
ekið upp að flugstöðvarbygging-
unni og fékk hún þar eðlilega
þjónustu.
Blaðamenn fylgdust með fram-
vindu mála úr skemmu, sem er I
um 1500 metra fjarlægð frá staðn-
um þar sem flugvélin var. Gættu
bandarískir hermenn þess að
blaðamenn færu ekki nær vélinni
en þetta. Aðeins fjórmenningarn-
ir, sem settu eldsneyt.i á vélina og
fóru þangað með vfstir og korta-
bók, fengu að fara nær flugvél-
inni.
Það var ekki fyrr en klukkan
11.27 að flugstjóri vélarinnar bað
um einn olfubfl að flugvélinni og
var það ftrekað að aðeins einn bfll
mætti nálgast flugvélina og yrðu
þeir, sem væru í honum, að fara
stranglega eftir því sem fyrir þá
var lagt. Fóru þeir Vilberg Þor-
steinsson og Stefán Kristinsson
með olfubíl að vélinni. Ekki var
þá þegar byrjað að dæla bensfni á
tanka flugvélarinnar þvf þess var
farið á leit við flugvélarræningja
að drepið yrði á öllum hreyflum
flugvélarinnar, en aðeins var
slökkt á tveimur af þremur
hreyflum er vélin hafði numið
staðar. Var þessa óskað vegna
mikillar sprengjuhættu. Ekki féll-
ust flugræningjarnir á þetta og
eftir nokkurt þjark byrjuðu þeir
Stefán og Vilberg að dæla bensfni
á flugvélina og var hreyfillinn í
gangi allan tfmann sem verið var
að setja bensín á tanka vélarinn-
ar, eða í um 15 mínútur. Eftir að
þeir höfðu lokið starfa sínum óku
Stefán og Vilberg sömu leið til
baka og þeir höfðu komið, eða í á
að gizka 500 metra fjarlægð, en
nær vélinni fengu bflarnir ekki
að standa.
Gerðist nú fátt næstu mfnúturn-
ar, en með vissu millibili var end-
urtekið í talstöðvar að enginn
mætti fara út á flugvöllinn og ef
bifreið færði sig úr stað þurfti að
láta flugstjórann vita. Menn, sem
voru að vinna á flugvellinum á
vegum Aðalverktaka, fengu t.d.
ekki að hreyfa sig af vinnustað til
að fara í mat.
Það var svo laust fyrir klukkan
12 að það fréttist að vélin fengi
ekki að lenda i London og báðu
flugvélarræningjarnir um að
sendur yrði bíll til að sækja tvo
pakka um borð í flugvélina. I
þeim voru að sögn áróðursbækl-
ingar og skipuðu ræningjarnir
svo fyrir að fylgdarþotan, sem var
af gerðinni Boeing 707, dreifði
bæklingunum yfir London. Bif-
reið fór sfðan út að vélinni klukk-
an 12.56 og í henni voru samlok-
ur, gosdrykkir, vindlingar og flug-
kortabók fyrir Evrópu, sem flug-
stjórinn hafði beðið um, en slík
kort voru eðlilega ekki f flugvél-
inni, þar sem hún hafði verið i
innanlandsflugi í Bandaríkjun-
um.
Þeir Haraldur L. Haraldsson og
Guðjón Guðlaugsson óku bifreið-
inni að flugvélinni og voru pakk-
arnir látnir síga út úr flugstjórn-
arklefanum til Guðjóns sem geng-
ið hafði að vélinni, en bíllinn var
10 m i burtu. Um 7 metra frá
vélinni lagði Guðjón varning
þann á jörðina sem um var beðið,
óku þeir sfðan i burtu frá vélinni.
Skömmu síðar komu tveir menn
út úr vélinni, einn úr áhöfn vélar-
innar og einn ræningjanna, gengu
þeir að varningnum og báru hann
inn í vélina. Flugvélinni var slðan
lokað aftur og var þetta í eina
skiptið, sem einhver kom út úr
vélinni, meðan hún stoppaði hér.
Klukkan 13.59 var hreyflinum,
sem i gangi var, gefið aukið afl og
skömmu sfðar fóru hinir hreyfl-
arnir í gang. Klukkan 13.03 fór
flugvélin af stað, ók hún fyrst f
norður í átt að bílunum en sneri
við eftir um 200 metra. Vissu
menn ekki hvað verið var að gera
en eftir að vélin hafði ekið nokk-
urn spöl til baka sneri hún við
enn á ný og ók nú að brautarend-
anum, og hóf sig síðan á loft á
móti suðvestanstrekkingnum
klukkan 13.15. Fylgdarvélin hafði
farið f loftið klukkan 13.13 upp af
sömu braut.
— Útvaldir
Framhald af bls. 1
að stærð, var lokað almenningi,
en þar var mikið samsafn
lögreglu og hermanna.
Samkvæmt opinberri sorgar-
dagskrá á lík Mao að liggja á
viðhafnarbörum þar til á föstudag
í næstu viku. Daginn eftir á að
halda þjóðfund á Torgi hins him-
neska friðar. I dagskránni stend-
ur að miðstjórn kommúnista-
flokksins, leiðandi menn f flokkn-
um, ríkisstjórn og hernum, full-
trúar verkamanna, bænda og her-
manna og annar landslýður eigi
að taka þátt i sorgarathöfninni og
hyllingu Maos.
Kista Maos var Ifklega flutt til
Hallar þjóðarinnar í nótt.
Snemma í morgun komu fólks-
flutningabflar með útvalið fólk á
Torg hins himneska friðar. Stórir,
svartir fólksbflar hofðu þá staðið
lengi fyrir framan höllina, sem
skreytt er myndum af Mao og
svörtum borðum.
— Brezkir
Framhald af bls. 1
sjómönnum að standa við það
samkomulag, sem gert hafði verið
við ríkisstjórnina, sem felur f sér
að launahækkanir verði ekki
meiri en 4.5% á þessu ári, og
sagði einn af forystumönnum sjó-
manna, Gordon Norris, að þeim
hefði meðal annars verið hótað
brottrekstri úr alþýðusamband-
inu.
Leiðtogar launþega voru bjart-
sýnir í morgun á að samstarfs-
nefnd sjómanna og TUC gæti náð
samkomulagi um kröfu sjómanna
um 6 punda hækkun vikulauna
áður en verkfall byrjar þann 26.
september.
— Höfðu menn
gert
Framhald af bls. 48
þar sem vélinni var lagt sér-
staklega með það I huga að
hann væri eins langt frá bygg-
ingum og mögulegt væri . Var
vélinni lagt suðvestast á flug-
vellinum f grennd við Stafnes.
Vélin er þriggja hreyfla og var
fljótlega drepið á tveimur
hreyflunum, en einn var i gangi
allan tímann. Þrátt fyrir að
mennirnir, sem settu eldsneyt-
ið um borð hafi verið f nokkurri
hættu vegna þess að hreyfillinn
var f gangi, þá tókst allt vel og
engin óhöpp urðu.
— öll framkvæmdin vegna
lendingar vélarinnar var í
höndum tslendinga, en við
þetta störfuðu saman starfs-
menn Keflavíkurflugvallar,
fyrirtækja hér, lögreglan og
sfðast en ekki sízt varnarliðið.
Veitti varnarliðið mikilsverða
aðstoð t.d. varðandi fjarskipti
og tækjaútbúnað, sagði Pétur.
Aðspurður um það hvort ein-
hverjir hefðu rætt við flug-
ræningjana sagði Pétur að svo
hefði ekki verið. — Hins vegar
vorum við f stöðugu sambandi
við flugstjóra vélarinnar og
kom hann óskum ræningjanna
jafnóðum á framfæri við okkur.
I flugturninum voru allar sam-
ræður, sem fóru á milli vélar-
innar og okkar, teknar upp á
segulband, sagði Pétur
Guðmundsson að lokum.
— Okkur var...
Framhald af bls. 1
að beiðni ræningjanna
yfir í hina flugvéina og
átti sfðan að dreifa
áróðursbæklingunum
yfir London og París.
— Þeir neituðu að láta drepa
á einum hreyflinum og því var
talsverð hætta samfara því er
við settum bensínið á vélina og
ég neita því ekki að það var í
okkur nokkur ónotatilfinning
þær 15 mfnútur sem við vorum
að fylla á vélina sagði Stefán
Kristinsson hjá ESSO er
Morgunblaðið ræddi við hann á
Keflavíkurflugvelli f gær.
— Við sáum framan f 5
manns og voru það sennilega
bæði ræningjar og farþegar.
Okkur hafði verið fyrirskipað
að halda okkur f sjónmáli allan
tímann og gættum við þess vel
að breyta samkvæmt þeim fyr-
irmælum. Þegar við vorum
búnir að setja eldsneytið á
vélina bökkuðum við hægt og
rólega sömu leið til baka og við
höfðum áður komið og svo
sannarlega leið okkur mun
betur eftir að við höfðum lokið
þessum óskemmtilega starfa,
sagði Stefán.
GERÐUM EINS OG
OKKUR VAR SAGT
— Það va þeirra hagur að fá
matinn um borð og eins að
losna við áróðursbæklingana og
þvf höfðum við ekkert að óttast,
sagði Haraldur L. Haraldsson
flugvirki hjá Flugleiðum f gær.
Hann flutti ásamt Guðjóni
Guðlaugssyni 80 samlokur, 80
flöskur af gosdrykkjum, 6
vindlingalengjur og kortabók
yfir Evrópu til flugvélarinnar,
en fóru þaðan með áróðurs-
bæklingana eins og áður sagði.
— Við vorurn á Volkswagen-
sendiferðabfl og ókum eins og
okkur var fyrirskipað f róleg-
heitum upp að vélinni, sögðu
þeir Haraldur og Guðjón. —
Við gættum þess vandlega að
gera eins og okkur hafði verið
sagt og unnum þetta eins og
hvert annað starf. Þeir létu
pakkana með bæklingunum
sfga niður úr vélinni til okkar
og sáum við þá flugstjórann og
einn flugræningjanna. Sá sfðar-
nefndi teygði sig yfir öxl flug-
stjórans og fylgdist náið með
öllu, en ekki sáum við nein
vopn. Þegar við vorum búnir að
þessu lagði Guðjón það sem
um var beðið á jörðina
7—8 metra frá vélinni. Við
snerum sfðan bflnum og ókum
þangað sem við höfðum verið
áður, eða í 4—500 metra fjar-
lægð frá vélinni. Nei við vorum
ekki hræddir, en vorkenndum
mest fólkinu sem kvldist um
borð vegna einhverra öfgasinn-
aðra manna, sögðu þeir Harald-
ur og Guðjón.
Eftir að þeir Haraldur og
Guðjón höfðu ekið á brott komu
tveir menn út úr flugvélinni,
flugræningi og flugliði og hirtu
upp það sem þeir höfðu lagt á
jörðina. Var þetta f eina skiptið,
sem einhver kom út úr vélinni,
þann tfma sem hún stoppaði á
Keflavfkurflugvelli.
— Flugránið
Framhald af bls. 3
hótaði öllu illu ef ekki væri f
einu og öllu farið eftir því sem
þeir segðu. Sagði flugstjórinn,
að mennirnir virtust harðsoðn-
ir f meira lagi og myndu að
sínum dómi einskis svffast og
láta verða af hótunum sfnum.
Fiugrán sjaldgæf
i Bandaríkjunum
vegna mikilla
öryggisráðstafana
Þetta er fyrsta flugrán f inn-
anlandsflugi f Bandarfkjunum f
háa herrans tfð, en 25. apríl
1975 reyndi maður að ræna
flugvél á leiö frá Baltimore og
snúa henni til Kúbu. Maðurinn
reyndist óvopnaður og gafst
upp áður en til þess kom. Þann
15. sept. 1975 var maður skot-
inn til bana f San Jose f Kali-
fornfu er hann reyndi að ræna
vél og var vélin ekki komin f
loftið þegar það gerðist. Flug-
rán í Bandarikjunum hafa ver-
ið mjög fátfð upp á síðkastið
vegna mjög mikilla öryggisráð-
stafana og vopnaleitar, sem
fram fer á flestum flugvöllum.
Fylgdu þær í kjölfar flugvéla-
ránanna sem voru mjög tfð á
árunum eftir 1960 er hverri vél-
inni af annarri var rænt og flog-
ið til Kúbu. Eins og i upphafi
segir þykir mönnum kyndugt
að ræningjarnir skyldu komast
um borð, en sú kenning hefur
verið sett fram að þeir séu með
sérútbúnar plastsprengjur sem
ekki sjást f málmleitartækjum.
Skæruliðasamtök Króata
hafa staðið fyrir ýmsum hryðju-
verkum á sfðustu árum, bæði í
heimalandi sínu, f Vestur-
Þýzkalandi, Bandaríkjunum,
Kanada og Astralíu.
Þjóðernisshreyfing Króatá
mun hafa myndast í upphafi
aldarinnar. Ustashahreyfingin
stýrði Króatíu í samvinnu við
nasista og fasista á strfðsárun-
um en þegar Tito og menn hans
báru sigurorð af nasistum og
kommúnistar komust til valda í
Júgóslavfu og Króatía varð
hluti landsins, leiddi það til
stöðugra og sívaxandi átaka og
blóðsúthellinga. Fjölmargir
Króatar hafa síðan verið reknir
í útlegð eða flúið úr landi. Hafa
samtök Króata orðið æ harð-
skeyttari með árunum og fullur
fjandskapur er f garð stjórnar
Titos.
um.
Flugmaður sá
áreksturínn