Morgunblaðið - 24.10.1976, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1976
15
ég kveðju frá honum og upp úr
því hófst kunningsskapur okk-
ar, sem seinna átti eftir að
verða vinátta.
Arið 1973 ákvað ég svo að
reyna að komast til Sovét-
rfkjanna. Umsókn minni um
ferðaleyfi var hafnað á þeim
forsendum að skortur á hótel-
rými væri svo mikill, eins og
það var kallað. Að lokum komst
ég þó sem venjulegur ferða-
maður með skipulögðum ferða-
mannahópi. Ástæðan fyrir þess-
ari ferð minni var fyrst og
fremst að hitta og reyna að
hjálpa vini minum, Alexander
Galitch, sem var á þessum tfma
f erfiðri aðstöðu. Fyrir hans
tilstilli hitti ég i þessari ferð
ýmsa menn, sem áttu í ýmsum
erfiðleikum, þ.á m.
Solsjenitsyn, Sakharov og
Msksimov.
Við hittumst á heimili
Sakharovs og töluðum um það
sem okkur öllum lá mest á
hjarta, mannréttindi og frelsi.
Sakharov virtist óframfærinn,
næstum feiminn. Hann er í
mjög erfiðri aðstöðu en er leið-
andi maður meðal þeirra, sem
berjast fyrir mannréttindum f
Sovétríkjunum. Maksimov
fannst mér vera sannur fulltrúi
rússneskrar þjóóarlundar. Á
þessum tima stóð fyrir dyrum
sýning á verkum minum f
Bergen og fékk ég hann til að
skrifa formála að sýningarskrá.
Þessum formála var sfðan
smyglað úr landi og nota ég
hann einnig i formála að
sýningarskránni, sem gefin var
út vegna sýningarinnar hér f
Norræna húsinu.
Eg hef haft mikið samband
bæði við Solsjenitsyn og
Galitch eftir þessa heimsókn
mfna til Sovétrfkjanna og báðir
hafa þeir heimsótt mig og búið
hjá mér í Noregi. Galitch kom
til Noregs árið 1974 og bjó þá
hjá okkur hjónunum. Hann er
mjög þekktur mótmælavísna-
söngvari í Rússlandi. Hann fær
ekki að koma fram opinberlega,
en er því vinsælli og kemúr
oftar fram f einkasamkvæmum
og bak við tjöldin.
Solsjenitsyn kom lfka til
Noregs 1974, þegar hann var
rekinn úr landi. Hann var þá
sér. Ég reyni að nota listina til
að undirstrika það, sem mér
finnst mikilvægt og það sem ég
held að geti orðið mönnum til
hjálpar. Ég reyni lfka að fá fólk
til að skilja hversu baráttan
fyrir frelsi einstaklingsins er
mikilvæg. Frelsi er nefnilega
nokkuð, sem við verðum sífelt
að berjast fyrir. Eins og þú sérð
á verkum minúm, þá er það
sennilega næst sannleikanum
að kalla mig expressionista. Eg
hef aldrei verið „abstrakt" eða
„nonfigurative", því þannig
finnst mér ég ekki geta sagt það
sem ég vil. Ég hef lfka verið
mjög upptekinn við að gera
ýmsar kirkjuskreytingar og
glermyndir en ég reyni að
halda þeim og málverkunum
aðskildum, því þetta eru í raun-
inni mjög ólík svið.
Myndefni mín eru oft einföld
og auðskilin enda álft ég að það
sé ekki það óvenjulega, það ein-
staka sem sé áhugaverðasta
myndefnið fyrir listamann,
heldur að gera hversdags-
leikann spennandi með þvf að
sýna hann frá nýju og óvenju-
legu sjónarhorni. Það er list.“
Sparre sagðist vera kristinn
maður og hafa mikla þörf fyrir
trú. Hann sagði: „Kristnin er
sennilega ekki eins rfk f ts-
lendingum og Norðmönnum.
Það er kannski ekki óeðlilegt
þvi á Islandi var enginn Ólafur
konungur helgi, sem lét drepa
þegnana, ef þeir neituðu að
taka kristna trú. Islendingar
héldu áfram að lifa f heiðninni,
þó þeir gerðust kristnir
skömmu seinna. Eg hef lika
heyrt, að þið trúið á alls kyns
fyrirbæri s.s. anda og tröll.
Margar myndirnar mínar eru
með kristnu ívafi og þess vegna
flaug mér í hug að íslendingar
myndu kannski ekki skilja allar
myndirnar en það verður
gaman að sjá hvað gerist. Eg
man eftir þvf að þegar ég kom
hingað fyrst árið 1972 að þá var
ég að ræða við Islending og
hann sagði þá að ég skyldi snar-
hætta að mála og gerast trú-
boði. Og hann hélt áfram: Það
gengur ekki að nota trúarlegar
fyrirmyndir í list. Ég sagði vini
mínum, norskum málara, frá
þessu og þá sagði hann að ef ég
Ljósm. Mbl. Friðþjófur.
„Eg er kominn til tslands til að læra, en ekki sem trúboði.“
sendur til Þýzkalands, en ég
sendi honum hraðskeyti, þar
sem ég endurtók fyrra boð um
að koma til Noregs og jafnvel
setjast þar að ef honum lfkaði
land og þjóð. Við ferðuðumst
saman með herskara af blaða-
og fréttamönnum á hælunum
og athuguðum staði, sem gætu
hentað honum. En það var ð
ekki úr því að Solsjenitsyn
settist að f Noregi. Nú er orðið
hljótt um hann, fjölskyldan er
sameinuð að nýju og hann
sekkur sér niður i ritstörfin þar
sem hann býr í Banda-
ríkjunum.“
Talið barst nú að ýmsum
vérkum á sýningunni f
Norræna húsinu og list Sparres
yfirleitt.
„Ég reyni að skapa list út frá
hlutum, sem ég upplifi og
ahgra mig,“ segir Sparre.
„Listamaður er maður, sem sér
og vill sýna öðrum hvað hann
ætti að gerast trúboði af þvf ég
notaði trúarlegar fyrirmyndir í
verkum mfnum, þá ætti Reidar
Aulie að verða járnbrautar-
stjóri af því hann málaði járn-
brautir.“
Sparre var mjög hrifinn af
Islandi og fslendingum eftir
þau kynni sem hann hefur haft
af landi og þjóð.
„tsland er ævintýraland,"
sagði hann. „Mér finnst eins og
ég svífi í lausu lofti og annað-
hvort sökkvi maður til helvftis
eða springi f loft upþ til himna.
Þið eruð fámenn þjóð, en
menning ykkar er á háu stigi,
Um það efast ég ekki. Þjóðin
var lengi einangruð og gat þess
vegna varðveitt sín sérkenni.
Þið eruð fólk sem þorir að Vera
þið sjálf, og það líkar tnér, Eg
er þvf f mörgu tillíti kominn til
lslands til að læra, ep ekki sém
trúboði," sagði Victor Sþarre'að
lokum oghló við.
árós.
FRTSTIKISTUR
VESTFROST ER
DÖNSK
GÆÐAVARA
VESTFROST frystikisturnar eru bún-
ar hinum viðurkenndu Danfoss frysti-
kerfum.
Hverri VESTFROST frystikistu fylgja
1—2 geymslukörfur. Aukakörfur fá-
anlegar á mjög hagstæðu verði.
VESTFROST frystikisturnar eru allar
búnar sérstöku hraðfrystihólfi og
einnig má læsa kistunum.
VESTFROST verksmiðjurnar í Es-
bjerg eru stærstu útflytjendur í Dan-
mörku á frystitækjum til heimilisnota.
lifrar 200 270 385 500
breidd cm 72 92 126 156
dýpt cm (án handfangs) 65 65 65 65
hæð cm 85 85 85 85
Frystiafköst pr. sólarhring kg 18 25 34 42
200 lítra kr. 87.518.- 270 lítrakr. 104.815.- 385 Iftra kr. 118.217.- 500 Iftra kr. 125.968.-

LITAVER
r r
swilksi Laugavegi 178 Simi 38000
- LITAVER — LITAVER - LITAVER
PUNDIÐ FELLUR
TEPPIN LÆKKA
Litavers verölisti yfir gólfteppi
komið á gólfið.
VERÐ PER FERM:
BOUQUET ......................3.364.—
REGENCY OG BOHEMIA............3.250 —
ORION SHERWOOD.......... 2 680 —
JUPITER .............. 2 150 —
AQUARIUS RIA..................3.25o! —
HARVARD RIA ........ 2 500 __________
FLORENCE..................".'.‘''.'.''.3.364.—
ZEPPELIN......................3.660.—
ST. LAWRENCE .................2.680 —
MADISON ......................2.680._
ELIZABETHAN SENATOR .......3^364’____
Einnig seljum við teppið þvert af rúllu og þá
lækkar verðið enn og meir.
Nú er tækifæriðfyrir alla þá sem eru í gólfteppahugleiðingum.
KOMIÐ-SJÁIÐ -SANNFÆRIST
Lítið við í Litaveri,
því það hefur ávallt borgað sig.
|mjl i
LITAVER - LITAVER — LITAVER - LITAVER — LITAVER