Morgunblaðið - 24.10.1976, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. OKTÓBER 1976
Sendiherrabústaðurinn, sem nú stendur auður.
fyrr en á aðfararnótt miðviku-
dagsins i sfðustu viku, að
sannanirnar lágu á borðinu. Þá
fylgdist lögreglan með þvf að
miklar hassbirgðir voru fluttar úr
bifreið norður-kóreska sendiráðs-
ins í aðra bifreið sem síðan ók til
Kaupmannahafnar, en þessi at-
burður átti sér stað f kyrrlátu
íbúðarhverfi f nágrenninu. Tókst
að ná ljósmyndum af öllu þvf sem
máli skipti, þannig að lögreglan
veitti bifreiðinni eftirför og eftir
stutta stund var hassið komið á
vísan stað og sex manns voru
undir lás og slá fyrir þátttöku í
mesta eiturlyfjamáli í Danmörku,
— þrír Danir, tveir Sýrlendingar
og einn Lfbanonsmaður.
Finn Diderik Madsen er einn
hinna handteknu. Lögreglan
hefur lengi haft á honum auga-
stað og f júlí 1975 dæmdi dómstóil
í Marseille f Frakklandi hann til
10 ára fangelsisvistar fyrir að
smygla þangað 112 kílógrömmum
af hassi. Meinið var bara það, að
Madsen var vfðs fjarri, þannig að
ekki var hægt að flytja hann í
prísundina. Auk smyglmálsins f
Frakklandi höfðu dönsk yfirvöld
ákæru á hendur honum vegna
smygls á 150 kílógrömmum af
hassi, og nú bættust við 147
kflógrömm, sem fundust 'í bifreið
samstarfsmanna hans. Þetta er
einungis það magn, sem vitað er
með vissu að hafi farið um
hendur hans, en telja má vfst, að
það sé aðeins óverulegur hluti
þess sem hann hefur í raun og
veru verzlað með. Madsen hefur
stundað eituríyfjasmygl og -sölu
allt frá árinu 1973 að því er vitað
er með vissu. Hann hefur um
nokkurt skeið verið eftirlýstur af
KIM Sun Gil, þriðji sendiráðsrit-
ari við norður-kóreska sendiráðið
f Kaupmannahöfn, þrýstir sér
skelfingu lostinn upp að luktum
dyrum sendiráðsins s.l. sunnu-
dagskvöld. Hópur fréttamanna
var fyrir utan, og foraði sendi-
ráðsritarinn sér að lokum f leigu-
bfl.
aðir, og nafn og heimilisfang við-
takanda var á umbúðunum:
Sendiráð Norður-Kóreu í Kaup-
mannahöfn.
Þegar hér var komið sögu var
ljóst, að málið var orðið umfangs-
mikið og um geysilegt magn af
smyglvarningi var að ræða, þann-
ig að lögreglunni hefði verið inn-
an handar að láta til skarar skríða
á þessu stigi. En annar angi var á
þessu máli, — sem sé eiturlyfja-
smyglið, en f sambandi við það
lágu ekki nægilegar sannanir fyr-
ir.
Lögreglan f Kaupmannahöfn
fékk grunsemdir um hassvið-
skipti á vegum sendiráðs Norður-
Kóreu þega í mafmánuði s.l.
þegar tveir starfsmenn sendiráðs-
ins voru gripnir á Kafró-flugvelli
með um tvö hundruð kíló af hassi
í farangri sfnum. Það var þó ekki
GLÆPSAMLEGT athæfi sendiráðsstarfsmanna Norður-Kóreu á öllum Norðurlönd-
unum nema Islandi, a.m.k. svo vitað sé, hefur að vonum vakið gffurlega athygli, en
með brottrekstri sendiráðsmannanna er málinu þó ekki lokið. Talið er, að þetta sé
aðeins upphafið að langtum vfðtækara máli, þar eð vitneskja og rökstuddar
grunsemdir eru um sams konar starfsemi f sendiráðum Norður-Kóreu í fleiri
löndum. Getur eru jafnvel leiddar að þvf, að utanrfkisþjónusta hins sósfalfska
alþýðurfkis sé f rauninni ekkert annað en smyglhringur.
Ekki alls fyrir löngu voru starfsmenn f sendiráði Norður-Kóreu f Kaáró reknir úr
landi fyrir smygl á hassi og sendiráðsritari í Kuala Lumpur fékk nýlega stranga
viðvörun vegna ólöglegrar áfengissölu, auk þess sem lausafregnir eru af sams konar
starfsemi f Suður-Amerfku og vfðar.
Mikið hefur verið skrifað um
þetta mál í blöð á Norðurlöndum
undanfarna daga. Af því, sem
þegar er komað á daginn, virðist
þetta mál vera umfangsmest í
Danmörku.
Grunsemdir dönsku lögregl-
unnar um að eitthvað óhreint
væri á seyði í sendiráði Norður-
Kóreu í Kaupmannahöfn vökn-
uðu fyrir rúmu ári þegar rannsak-
að var mál pólsks kaupmanns,
sem verzlaði með skartgripi og
skrautmuni frá Stóru Kóngsgötu í
Kaupmannahöfn. 1 ljós kom, að
kaupmaðurinn stundaði ekki að-
eins sölu á smygluðum gull- og
silfurmunum, heldur komu fram
upplýsingar um að kaupmaðurinn
og nánasti starfsmaður hans
fengju tóbak og áfengi hjá starfs-
mönnum norður-kóreska sendi-
ráðsins f borginni. Þessar upplýs-
ingar fékk lögreglan hjá vinveitt-
um aðilum f undirheimum Kaup-
mannahafnar. Nú var tekið til við
að fylgjast með ferðum sendiráðs-
manna. Sendiherrabústaðurinn,
húsið, sem sendiráðsskrifstofan
er í, og verzlunin við Stóru Kóngs-
götu voru undir eftirliti dag og
nótt, og f júlfmánuði s.l. sáust
starfsmenn sendiráðsins marg-
sinnis flytja kassa og böggla úr
bifreið merktri sendiráðinu inn i
verzlunina.
Þegar yfirstjórn lögreglunnar
fékk vitneskju um þetta var haft
samband við njósnadeild lögregl-
unnar, sem sfðan tók til óspilltra
málanna f náinni samvinnu við
utanríkisráðuneytið og dóms-
málaráðuneytið.
í upphafi gerðu dönsk yfirvöld
sér grein fyrir þvf, að þetta mál
kynni að hafa afdrifarík áhrif á
samskipti Danmerkur og Norður-
Kóreu. Því voru gerðar strangar
kröfur til þess, að sannanir gegn
Kóreumönnunum yrðu að vera
svo afdráttarlausar, að ekki væri
hægt að bera á þær neinar brigð-
ur. Samskonar áherzla var lögð á
það, að ekkert mætti vitnast um
málið, og fjölmiðlar fengju ekka
veður af því fyrr en staðreyndir
málsins lægju fyrir.
Méð þessar ófrávíkjanlegu kröf-
ur f huga hagaði yfirstjórn lög-
reglunnar vali sínu á þeim lög-
reglumönnum, er starfa skyldu að
rannsókninni.
Lögreglan fylgdist með hinum
grunuðu allan sólarhringinn og
var meðal annars gripið til þess
ráðs að hlera samtöl. Hinir grun-
uðu voru ljósmyndaðir hvenær
sem færi gafst og atferli þeirra
gaf til kynna að eitthvað óvenju-
legt væri á seyði.
Þetta starf leiddi til þess, að f
ágústmánuði var ákveðið að láta
til skarar skríða. Lögreglan gerði
húsrannsókn í verzluninni við
Stóru Kóngsgötu. Þar fundurst
160 þúsund ómerktir vindlingar,
sem ekki lék vafi á að voru smygl-
Fulltrúar Norður-Kóreu f Danmörku, sem allir hafa verið reknir úr landi.
Lagaleg undanþága, sem
hefur staðið í vegi fyrir
rannsókn sakamála
STARFSMENN sendi-
ráða hafa frá upphafi
haft margvfslega sér-
stöðu. Þeir hafa sérstök
vegabréf — „rauða
passa“ — og njóta þann-
ig sérstakrar fyrir-
greiðslu. Samkvæmt al-
þjóðasamningi má ekki
leita f farangri þeirra
þegar þeir fara á milli
landa. Þá eru opinber
gjöld ekkj Ipgð á inn-
fluttan varning á veg-
um sendiráða. Póst-
sendingar sendiráða
eru einnig undanþegn-
ar eftirliti og eru póst-
pokar oft sendir með
sérstökum sendiboðum.
Laun sendiráðsstarfs-
manna eru undanþegin
sköttum og opinberum
gjöldum, þar sem þeir
gegna þjónustu utan
föðurlandsins, og þeir
heyra ekki undir lög-
sögu gistilandsins, þar
sem yfirráðasvæði
sendaráðsins skoðast
innan lögsögu rfkisins
sem starfrækir það.
Sendiráðsstarfsmenn
má þvf ekki lögsækja f
gistirfkinu, og þeir bera
þar ekki vitni fyrir
rétti. Brjóti starfsmað-
ur sendiráðs lög f gisti-
rfkinu bendir utanrfkis-
ráðuneyti viðkomandi
rfkis kurteislega á, að
nærveru hans sé ekki
lengur óskað, en slfk
ábending þýðir á mæltu
máli brottrekstur úr
landi.
Þessi lagalega undan-
þága sendiráðsmanna
hefur margsinnis
reynzt dönskum yfir-
völdum fjötur um fót f
rannsókn sakamála, og
þá einkum f sambandi
við smygl. Árið 1973
sneri ffkniefnadeild
lögreglunnar 1 Kaup-
mannahöfn sér til tyrk-
neska sendiráðsins
vejjna meintrar aðildar
starfsmanns þar að eit-
urlyfjasmygli. Sendi-
ráðið ljéði ekki máls á
neinni samvinnu f sam-
bandi við rannsókn
málsins, en viðkomandi
starfsmaður þess hvarf
úr landi nokkrum dög-
um sfðar. Málalok eru
enn ókunn. Sama ár
settu yfirvöld f Lfbanon
dönsku lögreglunni
stólinn fyrir dyrnar f
meiriháttar eiturlyfja-
máli, og f énn einu máli
var leitað eftir sam-
vinnu sýrlenzka sendi-
ráðsins f Kaupmanna-
höfn, er slfk fyrir-
greiðsla lá ekki á lausu
á þeim bæ. Loks má
nefna mál, sem var á
döfinnni á árunum
1971—72. 1 yfirheyrsl-
um kom fram margend-
urtekinn vitnisburður,
sem leiddi til þess að
danska lögreglan tók að
fylgjast náið með sendi-
ráði ónafngreinds rfkis
f norðanverðri Afrfku.
I.ögreglan var sannfærð
um að eiturlyf jum væri
smyglað til Danmerkur
f póstpokum sendiráðs-
ins, en vegna hinnar
lagalegu undanþágu
reyndist útilokað að
taka sönnunargögn f
málinu til meðferðar
hjá dómstólum.
Eiturlyfjahring-
ur í skjóli al-
þjóðasamnings