Morgunblaðið - 22.02.1977, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRÚAR 1977
Stúlkurnar í pökkunarsal fyrirtækisms raða dósunum með þorskhrognunum í kassa. en hrognin verða síðan borin á
borð í Englandi. Póllandi eða annars staðar í heiminum
£ Fiskiðjan Arcric hf. á Akranesi hefur nú starfað í um
10 ár. Það er Jón Árnason, alþingismaður, sem er
forstjóri fyrirtækisins, en Þorsteinn Jónsson, sonur hans,
sér um allan daglegan rekstur. Hjá fyrirtækinu er lagður
níður kavíar úr grásleppuhrognum og soðin niður þorsk
hrogn. Þessi gómsæti matur er síðan fluttur út og seldur
til ýmissa landa, svo sem Englands, Frakklands, A-
Þýzkalands, Spánar, ítaliu og Bandarikjanna.
Á ferð Morgunblaðsmanna
um Akranes á dögunum lit-
um við mn hjá Arctic og
spjölluðum stutta stund við
Þorstein Jónsson.
— Það er alveg furðulegt
hve íslendingar eru linir við
að nota sér þessa Ijúffengu
rétti, sagði Þorstemn — Af
þvi sem er hér innanlands fer
meira til sölu hjá .jslenzkum
markaði" á Keflavikurflug-
velli, heldur en i allar aðrar
verzlanir á landinu. Það eru
allt of fáir kassar, sem seljast
af kavíar og hrognum til al-
mennings, en hins vegar er
talsvert keypt af kavíar á túp-
um, sem fluttur er inn frá
Noregi og Sviþjóð Við höf-
um hug á að hefja slíka fram-
leiðslu innan skamms og þá
tekur landinn vonandi við sér
og byrjar að kaupa þessa
islenzku framleiðslu, segir
Þorsteinn
Nú þarf enginn að halda
að kavíarinn sem framleiddur
er hér á landi sé raunveruleg-
ur kaviar i upprunalegri
merkmgu þess orðs. Bæði
islendingar, Norðmenn Danir
og aðrir stórir framleiðendur
kaviars í heiminum nota grá-
sleppuhrogn til sinnar fram-
leiðslu, en hrogn styrjunnar
eru aðeins í fáum löndum
notuð í kavíarinn og í stöðugt
minna mæli þar sem þessi
fisktegund er á undanhaldi
eins og svo margar aðrar
vegna hinnar miklu ásóknar
fiskimanna.
— Ég held því stíft fram,
að okkar kavíar standi styrju-
hrognunum ekki nokkurn
skapaðan hlut að baki, segir
Þorsteinn í Arctic — Ég
held að það fólk sem lætur
þetta lostæti sér til munns
með kampavini á dýrustu
veitingastöðum Parisarborg-
ar finni ekki nokkurn mun á
tegundum
Allmörg fyrirtækiá landinu
vinna hrogn og kavíar, nefna
má ORA í Kópavogí, K. Jóns-
son á Akureyri og Siglósíld á
Siglufirði Arctic er hins veg-
ar eína fyrirtækið hér á landi
sem eingöngu vinnur úr
þessum tegundum og sér-
hæfir sig i þeim Það er Sölu-
stofnun lagmetis, sem sér
um að selja þessar afurðir til
annarra landa Þorskhrognin
eru aðallega seld til Englands
og Póllands, en kavíarinn til
Spánar og A-Þýzkalands, en
þessar vörutegundir fara
einnig til annarra landa.
í sambandi við hráefnisöfl-
un eru hæg heimatökin á
Akranesi hvað varðar grá-
sleppuhrognin því þeim fjölg-
ar stöðugt, sem gera út á
grásleppu á vorin Siðastliðið
vor munu þeir hafa fært þjóð-
arbúinu á milli 80 og 90
milljónir í gjaldeyristekjur.
Um 1000 tunnur af grá-
sleppuhrognum voru hreins-
uð og söltuð hjá Arctic síðast-
liðið vor Þorskhrognin eru
keypt af fiskvinnslunum á
Akranesi, en einnig annars
staðar að af landinu Eru þau
soðin niður, bæði ný og fryst,
og siðan flutt út Hjá Arctic
starfa minnst 13 manns, en
fleiri þegar mest er um að
vera hjá fyrirtækinu
Þorskhrognin eru flutt út i
blikkdósum, þremur stærð-
um, en kaviarinn i glerkrukk-
um og plastilátum, sem taka
allt frá 50 grömmum upp í
1 0 kg Það er Sölustofnunin,
sem sér um sameiginlegan
útflutning framleiðenda hérá
landi og eru þessar vörur
fluttar út undir heitinu „lce-
landic Waters" en Arctic hef-
ur merkið Jöklakaviar eða
Jökla-hrogn á sinni fram-
leiðslu.
Sœtir furöu hve
landinn notar
lítið af þorsk-
hrognum og kavíar
(Ljósm Mbl Friðþjótur )
— Það hefur oft verið um
það rætt, að við íslendingar
ættum að gera meira að þvi
en verið hefur að fullvinna
okkar framleiðsluvörur og þá
sérstaklega sjávaraflann,
sem er eitt bezta hráefni
sinnar tegundar í heiminum,
segir Þorsteinn Jónsson.
— Ekki er þvi að neita að
nokkuð miðar f rétta átt, en
betur má ef duga skal Það er
mikið verk að vinna í sam-
bandi við kynningu á okkar
framleiðsluvörum í markaðs-
löndunum og við aðar iðnað-
arþjóðir að keppa.
-— Samt sem áður, ef rétt
verður á haldið með vöru-
vöndun og dugnaður sölu-
manna lætur ekki á sér
standa, þá ætti islendingum
með sitt fyrsta flokks ómeng-
aða hráefni að vera auðvelt
að hasla sér völl og hafa í
fullu tré við aðrar þjóðir, og
það er einmitt niðurlagning-
ariðnaðurinn, sem ætti að
hafa þar mikla framtíðar-
möguleika, sagði Þorsteinn
Jónsson að lokum — áij
Þorsteinn Jónsson í Arctic
við sýnishorn af framleiðsl-
unni, kaviar í krukkum og
þorskhrogn í dósum.
Þörstéihn Jöhsson l Arcfíc á Ákranesi heimsöitur
Heim aey jarskipulag-
ið í Norræna húsinu:
„Lifum
á mynd-
um frá
Eyjum í 2
mánuði”
Rætt við Elinu og Carmen
Corneil sem sigruðu í norrænu
skipulagssamkeppninni fyrir Heimaey
• (JT þessa viku stendur yfir f
anddyri Norræna hússins sýning
á verðlaunateikningum úr nor-
rænu skipulagskeppninni um
miðbæ Heimaeyjar. Þrjár úr-
lausnir fengu sem kunnugt er
verðlaun og voru tslendingar f
öðru sæti. Einnig voru keyptar
fjórar aðrar tillögur, en allar
þessar tillögur eru til sýnis f Nor-
ræna húsinu og eru þær þannig
settar upp að mjög aðgengilegt er
fyrir fólk að kynnast þvf hvernig
þátttakendur hugsa sér uppbygg-
ingu og breytingar byggðarinnar.
Sigurvegararnir í norrænu sam-
keppninni um skipulag Vest-
mannaeyjakaupstaðar, komu frá
Kanada fyrir skömmu í stutta hei-
sókn til þess að heimsækja Vest-
mannaeyjar, en þangað höfðu
hjónin Elin og Carmen Corneil
aldrei komið áður. I samtali við
blm. Mbl. sögðust þau hreinlega
hafa lifað á myndum frá Vest-
mannaeyjum í tvo mánuði, eða
allan þann tíma sem þau unnu að
vekefninu. Elín er norskur arki-
tekt, en er búsett í Kanada, þar
sem hún starfar með manni sín-
um sem einnig er arkitekt.
Þátttakendum samkeppninnar
voru afhent landakort á sínum
•tíma og ljósmyndir af Heimaey,
til þess að vinna út hugmyndir
um hverfi íbúðarhúsa nálægt
hinu nýja Eldfelli og einnig
skipuleggja miðbæ kaupstaðar-
ins. Eins og margir þátttakend-
anna höfðu sigurvegararnir aldr-
ei komið til Vestmannaeyja.
„íbúarnir unnu erfitt starf við
að bjarga heimilum sínum og
þessi samkeppni ber vott um mik-
inn og bjartsýnan vilja,“ sagði
Elin, „og við reyndum að taka
tillit til þess.“
Skipulagsúrlausnirnar eru nú í
athugun hjá bæjarstjórn Vest-
mannaeyja, en dómnefndin í sam-
keppninni var ekki á einu máli
um veitingu fyrstu verðlauna.
Elin og Carmen Corneil eru vel
kunn í Kanada og Noregi fyrir
verk sín, en meðal þeirra er
endurskipulagning hafnarinnar
Toronto, arkitektaskólinn f Ott-
awa og einnig unnu þau m.a. að
skipulagningu sýningarinnar
EXPO 67. Þau hafa kennt húsa-
gerðarlist og bæjarskipulag við
Tækniháskóla Noregs í Þránd-
heimi og stunda nú bæði kennslu-
störf við Háskólann i Toronto og
Listaháskóla Ontario. Hjónin
kynntust fyrst í Finnlandi 1959
þar sem Elin stundaði nám á
skólastyrk frá Tækniháskóla Nor-
Hermann hætt-
ir f ormennsku í
Hlíf eftir 35 ár
• Ég hef lengi ætlað mér að hætta formennsku í Hlíf,
en alltaf látið undan áeggjan félaga minna. Fyrir ári
skýrði ég frá því á aðalfundi, að ég myndi eigi gefa kost á
mér til formennsku oftar, sagði Hermann Guðmunds-
son, formaður Verkamannafélagsins Hlffar í Hafnar-
firði í samtali við Morgunblaðið í gær.
Hermann Guðmundsson hefur verið formaður Hlffar f
35 ár og einnig um tíma forseti Alþýðusambands ís-
lands. Eftirmaður Hermanns í formannsstóli hjá Hlíf
verður Hallgrímur Pétursson, sem verið hefur ritari
stjórnar og starfsmaður félagsins um árabil. Kom aðeins
einn listi nú fram til stjórnarkjörs, listi uppstillinga-
nefndar og trúnaðarráðs, og var því sjálfkjörið í stjórn-
ina.
— Það er alls ekki sársauka-
laust að hætta formennsku í Hlíf,
þar er stór hluti af minni ævi og
minu starfi, sagði Hermann i gær.
— Ég held þó að nú sé timi til
kominn að yngri menn taki við og
haldi baráttunni áfram.
Hermann var fyrst kosinn for-
maður Hlífar árið 1940 og 1944
varð hann forseti ASÍ. Við
spyrjum hann hvað sé eftirminni-
legast frá þessu timabili.
—'Margir kærkomnirsigraf hafá* * *
unnizt á þessum árum, en þó held
ég að stærsti sigurinn hafi verið
árið 1942 þegar gerðardómslögin
voru brotin á bak aftur. Verka-
fólk fékk þá viðurkenningu á 8
stunda vinnudegi, sumarleyfi var
viðurkennt fyrir verkamenn og
fleiri veigamikil atriði, svaraði
Hermann.
Hermann hefur verið fram-
kvæmdastjóri Iþróttasambands
íslands i mörg ár og sagði að erfitt
væri að gegna formennsku í stóru
vtrkáfýðsfékagl * nreð' fjOro' st*arfr. * **
— Ég vil ekki vera hálfdrætting-