Morgunblaðið - 09.07.1977, Page 17

Morgunblaðið - 09.07.1977, Page 17
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. JÚLÍ 1977 17 4LIT4/MKI „Ummæli Brynjólfs Bjarnasonar í leyniskýrslum kommúnista um atburðina árið 1946 taka af öll tvímæli um það, að þeir voru erindrekar ráðstjórnarinn- ar á íslandi." eftir HANNES GISSURARSON ERINDREKAR RÁÐ- STJÓRNARINNAR Á ÍSLANDI Minnisblöð kommúnistans Kristins E. Andréssonar um „leynifundi þing- manna um herstöðvarmálið 1946“ voru birt í 1. hefti Tímarits Máls og menn- ingar 1977 i tilefni rannsóknar Þórs Whiteheads á Keflavikursamningnum 1946. Þar er það haft eftir Brynjólfi Bjarnasyni, þá einum aðalforingja kommúnista, að hann vildi fylgja Rússum, ef Islendingar yrðu að velja um samvinnu við Vesturlönd eða Ráð- stjórnarrikjunum. í minnisblöðunum, sem Kristinn reit reyndar í óleyfi að fundum loknum, með því að umræður á þeim áttu að vera trúnaðarmál, (en kommúnistar virðast ekki skilja orðið ,,trúnaðarmál“), segir svo: „Greinilegt var, að menn vildu skiptingu í blokkir. 01. Thors, Asgeir Asgeirsson, Stefán Jóhann o.fl. lýstu þvi yfir, að þeir vildu fylgja Vesturblokk. Brynjólfur Bjarna- son sagði, að ef við yrðum neyddir til Kommúnistar á íslandi vita það, að sagan sigraði þá, ómerkti allan mál- flutning þeirra, og þeir ætla því að snúa vopnunum í höndum hennar — sigra söguna með þvi að endurrita hana og endursegja. Þeir ætla að draga und- an allar lofgerðir sinar um ógnarstjörn- ina í austri, allar heimsóknir Einars Olgeirssonar og Brynjólfs Bjarnasonar í Kremlkastala, og reyna að telja is- lenzkum almenningi trú um það, að sókn okkar úr fátæktinni til bjargálna sé kommúnistum að þakka. Minningar stalinistans Jóns Rafnssonar eru lesnar í útvarp, bókaútgáfur kommúnista gefa út úrval verka þeirra, og sjónvarpið tekur viðtal við Brynjólf Bjarnason, hvíthærðan, gamlan og góðlegan mann, sem virðist hafa mestan áhuga á til- gangi manns og heims. Væntanlega verður næst tekið viðtal við Einar Olgeirsson, sem fær að tala óra sína um áflog á mannamótum, bryggjum og í verksmiðjum á kreppuárunum inn á myndsegulband. Ummælin, sem Krist- inn E. Andrésson hefur eftir skoðana- bróður sinum, eru okkur því holl áminning i allri helgisagnasmíðinni. En hvað fólst i því árið 1946 að fylgja Rússum? Ég held, að það hafi varla yfir Brynjólf Bjarnason, málsvara Stalins á íslandi, fannhvítan hjúp, enda var helgisagnasmíðin annað aðal- tilefni greinarinnar. Páll Skúlason, prófessor í heimspeki í Háskóla ís- lar.ds, lagði það til á síðasta aðalfundi Félags áhugamanna um heimspeki, að Brynjólfur yrði gerður að heiðurs- félaga þess vegna heimspekiverka sinna. Ég held, að bregðast verði við þessari tillögu Páls eins og Orwell brást við verðlaunaveitingu til Ezra Pound eftir síðari heimsstyrjöldina, en Pound hafði stutt fasista: Með þvi að gera strangan greinarmun á hugverk- um manna og stjórnmálaathöfnum þeirra (þótt Brynjólfur geti reyndar ekki sjálfur gert þennan greinarmun sem fylgismaður Marxs, þvi að Marx hélt fram fullkominni einingu kcnn- ingar og athafna) og leggja áherzlu á það, að viðurkenning á hugverki feli alls ekki i sér viðurkenningu stjórn- málaathafna. Og Brynjólfur Bjarnason, sem hefur ritað fimm heimspekibæk- ur, er verður viðurkenningar sem heimspekingur, gáfur hans og siðferði- leg alvara leynast engum lesanda verka hans. Að visu verður að geta þess, að félag áhugamanna um heim- komið sér illa fyrir skoðanabræður Kremlverja á Vesturlöndum. Hann kallar ógnir fjórða áratugsins í Ráð- stjórnarrikjunum „barnasjúkdöma" og segir til afsökunar milljónamorðunum: „Það var óhjákvæmilegt að greiða stéttarandstæðingunum þung högg.“ Og enn segir hann: „1 striði er aldrei hægt að gefa neina örugga tryggingu fyrir því að höggin, sem greiða á and- stæðingunum, komi ekki niður á röng- um stað.“ Brynjólfur hefur ekkert við það að athuga, að „högg séu greidd“ — menn skotnir og þjóðir undirokaðar — þau verða einungis að koma niður á réttum stað. Vandi stjórnmálanna virð- ist i huga hans vera þessi: Hver á að skjóta hvern? — en ekki hinn: Hvernig á að koma í veg fyrir, að menn skjóti hvern annan? I þessu skilur feigan og ófeigan, ofbeldissinnann og lýðræðis- í viðtalinu, sem ég hef þegar vitnað i og tekið var árið 1973, ver hann Moskvuréttarhöldin, er Stalín hélt opinbera sýningu á fáeinum fórnar- lömbum sínum úr kommúnistaflokkn- um. „Ef ofviðri eða fellibyljir skella á, þegar allar fleytur eru á sjó, þá verður „HANN SAGÐIST VIUA FYLGJA RUSSUM" að fylgja annarri hvorri blokk, þá væri greinilegt að menn skiptust hér i flokka, Ásgeir og aðrir vildu fylgja vesturblokkinni, hann sagðist vilja fylgja Rússum, En það sem hér væri aðalatriði væri að skiptast ekki i blokk- ir, heldur snúa sér alltaf til sameinuðu þjóðanna í félagi.“ Þessi ummæli Brynjólfs taka af öll tvímæli um hug kommúnista á þessum árum, því að þau eru vissulega ekki einkamál hans. Öðru nær. Brynjólfur Bjarnason var ráðherra „Sósíalista- flokksins" (sem er fyrirrennari Alþýðubandalagsins) og formaður mið- stjórnar hans á þessum árum og vegna gáfna sinni og glöggskyggni valdamesti maður hans. Kommúnistar kusu það árið 1946, að Island yrði fylgiríki Ráð- stjórnarríkjanna — væntanlega með svipuðum „réttindum" og „skyldum" og Ungverjaland og Tékkóslóvakía, enda töldu þeir þá stjórnarfarið í þess- um löndum til fyrirmyndar. Ef ein- hverjir málsvarar Brynjólfs og komm- únista benda á þann fyrirvara hans, að „það sem hér væri aðalatriði væri að skiptast ekki í blokkir, heldur snúa sér alltaf til sameinuðu þjóðanna i félagi", má svara því svo, að Brynjólfur vissi það jafnvel þá og aörir, að Sameinuðu þjóðirnar voru ófærar um alla öryggis- gæzlu smáþjóða. Svo illa vill raunar til fyrir þessa málsvara Brynjólfs, að hann hefur sjálfur gert mál þeirra að markleysu. Hann sagði í viðtali, sem flutt var í útvarpi og birt í 3.—4. hefti Tímarits Máls og menningar árið 1973, er hann var spurður, hvort hann hefði bundið miklar vonir við Sameinuðu þjöðirnar í styrjaldarlok: „Þær voru mjög takmarkaðar, m.a. í ljósi reynsl- unnar af Þjóðabandalaginu." Og þarf því enginn að efast um, að hugur fylgdi máli, er Brynjólfur sagðist „vilja fylgja Rússum“. Enn hafa kommúnistar kom- ið upp um sig. HELGISÖGUR AF ÓHELGUM MÖNNUM Tvær ástæður eru til þess, að ég geri efni þessara minnisblaða eða fundar- gerða Kristins E. Andréssonar að um- talsefni. önnur er, að enn ein heimild- in bætist við um raunverulega afstöðu íslenzkra kommúnista í utanrikismál- um á þessum tímum. Er öll sú saga hin merkilegasta og verður færð I letur fyrr en síðar. En hin er, að kommúnist- ar og allir nytsömu sakleysingjarnir, bandamenn þeirra, hafa keppzt við síð- ustu árin að smíða helgisögur um frutn- herja kommúnistahreyfingarinnar á ís- landi, Brynjólf, Einar Olgeirsson, Jón Rafnsson, Kristin E. Andrésson og aðra. í þessu fara þeir að dæmi ein- faldra og trúgjarnra munka I íslenzk- um klaustrum til forna, sem settu sam- an helgisögur um Jón biskup Ögmundsson og Þorlák hinn sæla. runnið upp fyrir Islendingum, hvað hefur í raun og veru verið að gerast í Ráðstjórnarrikjunum síðustu sextíu ár- in, enda er varla unnt að koma orðum að þeim tröllauknu glæpum, sem þar hafa verið framdir. Á þeirri vargöld og véöld, sem öldin okkar er, hafa margir glatað hæfileikanum til þess að hneykslast, og menn verða ónæmir fyr- ir tölum, þegar komið er yfir tiltekið mark. En af tölum má þó ráða, að kommúnistar í Ráðstjórnarríkjunum hafa verið afkastamestu fjöldamorð- ingjar mannkynssögunnar. Sumir telja fórnarlömbin tuttugu milljónir, aðrir hafa jafnvel nefnt sextiu milljónir. Og alla glæpina vörðu islenzku kommún- istarnir. Ósannindi islenzkra kommún- ista eru líka tröllaukin i ljósi sögunnar. Þeir sögðu Ráðstjórnarrikin sæluland á jörðu, er milljónir bænda létu líf sitt i upphafi fjórða áratugsins vegna and- stöðu sinnar við samyrkjubúin, er Stalín gerði „hreinsanir" sínar 1936—1938, er aðrar milljónir og tug- milljónir voru sendar í þrælkunarbúð- ir — til dæmis fyrir það að tala illa um Stalin. Þeir fögnuðu innrás Ráðstjórn- arríkjanna inn i Finnland árið 1940, vörðu valdatöku kommúnista í ríkjun- um í austanverðri Norðurálfu eftir heimsstyrjöldina síðari og valdaránið i Tékkóslóvakiu 1948. Það er um þessa menn, sem verið er að semja helgisög- ur, gera þá að ,,verkalýðshetjum“. VILJINN OG VERKIN í þessari grein get ég ekki látið óget- ið nýlegrar tilraunar til þess að fella speki hafði ekki verið hugsanlegt á Sovétíslandi, óskalandi Brynjólfs, og friðsömum hæglætismanni til orða og verka eins og Páli prófessor hefði ekki heldur verið þar vært. í slíku landi hefðu ofaldir og illa menntaðir alþýðu- foringjasynir keypt sér kennarastöður við háskóla með niði um náungana. Ef Brynjólfur hefði komið viljanum — „að fylgja Rússum" — í verk, hefði frjálsri hugsun verið lokið á Islandi. BRYNJÓLFS ÞATTUR BJARNASONAR Brynjólfur Bjarnason er án efa mikilhæfasti foringi islenzkra sameign- arsinna: Hann hefði orðið Robespierre eða Lenin íslenzku byltingarinnar, en það var gæfa íslendinga, að hún var ekki gerð. Og þessi sjónvarpshetja okk- ar hefur ekki látið sitt eftir liggja í málsvörn f jöldamorðingjanna i Kreml- kastala. Hann hefur haldið áfram að verja þá, þótt samherjarnir hafi flestir tekið þann kostinn að þegja: Hann reit t.d. greinina „Gelgjuskeið nýrra þjóð- félagshátta" í Rétt árið 1957 (og er hún endurprentuð I ritgerðasafni hans, Með storminn f fangið, sem Mál og menning gaf út árið 1973). í þessari athyglisverðu grein ver hann án allrar tæpitungu árás Ráðstjórnarríkjanna á Ungverja árið 1956 og deilir á Kreml- verja fyrir að viðurkenna fáein glæpa- verk Stalíns á hinu fræga 20. flokks- þingi kommúnistaflokks Ráðstjórnar- rikjanna 1956, með því að það hafi somu dagana og Rauði herinn kæfði þjóðar- upp- reisn Ung- verja í blóði. stórslysum naumast afstýrt. En gegn slíkri nauðsyn berjast menn af öllum kröftum, og á sama hátt reyna allir góðir byltingarmenn að koma i veg fyrir slys og óhappaverk í eigin her- búðum.“ Hvert er inntak þessara 'orða Brynjólfs? Það er, að kommúnistar i Ráðstjórnarrikjunum hafi ekki komizt hjá glæpaverkum sínum vegna hinna ntiklu átaka við andstæðinga sina, inn- lenda sem erlenda. Og ásökunarefni hans er, að Stalin og félagar hans hafi ekki látið sér nægja að skjóta andstæð- ingana, heldur einnig skotið góða kommúnista, menn „i eigin herbúð- um“. Slík er málsvörn ofstækismanns- ins. Ég ætla ekki að kveða upp dóm yfir Brynjólfi Bjarnasyni, hann hefur dæmt sig sjálfur, samið öll dómsskjöl- in. Það skiptir mestu máli að skilja þennan mann, orð hans og athafnir — skilja sannan kommúnista. Brynjólfur tók ungur trú á þau „vísindalegu fram- vindulögmál" sögunnar, sem Marx hélt sig hafa fundið. Ilann var trúmaður án þess að gera sér grein fyrir því, hélt, að sannleikurinn, sem hann hafði komið auga á með fáeinum öðrum útvöldum, væri vísindalegur, en ekki trúarlegur, og þess vegna væri leyfilegt að neyða menn til þess að taka við honum. Tilgangurinn helgaði tækin. TIL UMHUGSUNAR Segjum sem svo, að einn islenzki stjórnmálaflokkurinn hefði leynt og ljóst og áratugum saman barizt fyrir svipuðu stjórnarfari á íslandi og í Þýzkalandi nazista — Þýzkalandi Auschwitzbúðanna — foringjar hans sótt Hitler, Himmler og félaga þeirra heim að minnsta kosti árlega, málgögn hans varið þá og athafnir þeirra i öllu þrátt fyrir fullnægjandi heimildir um hryðjuverk þeirra og farið ókvæðisorð- um einum um vestræn lýðræðisriki, t.d, Norðurlöndin, Bretland og Banda- rikin; Hvaða dóma fellum við um slik- an flokk og slika rnenn? Þungan áfellisdóm, á þvi.er enginn vafi. Það er ekki sagt manni til vegsauka á islandi, að hann sé gamall nazisti. En þjóðernis- sinnarnir islenzku, sem einir höfðu ein- hverja tilburði til þess um tima að verja gerðir nazista, eru þó varla sam- bærilegir við kommúnistana, hreyfing þeirra var miklu fámennari og skamm- ærri og afstaða þeirra alls ekki jafnein- dregin og kommúnistanna. En gömlu stalinistarnir, Brynjólfur Bjarnason, Einar Olgeirsson, Jón Rafnsson og aðr- ir slikir. ganga kinnroðalaust um götur Reykjavikur og gera sig jafnvei digra i fjölmiðlum rikisins. Hvers vegna er dæmalaus feröasaga Jóns Rafnssonar frá Tékkóslóvakiu ekki lesin í útvarp? Hvers vegna tekur sjónvarpið ekki við- töl við gömlu nazistana? Eru Gulag- eyjarnar metnar umfram Auschwitz?

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.