Morgunblaðið - 16.08.1977, Side 7

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 16. AGUST 1977
7
Hinn óslitni
þráður
Forystugrein Þjóðvilj-
ans sl. sunnudag fjallar
um Einar Olgeirsso 75 á-
ra. Þar er m.a. rakinn
rauði þráðurinn allt frá
stofnun Kommúnista-
flokks íslands 1930.
Kommúnistaflokkurinn t-
ók síðan nafnbreytingu og
varð Sameiningarflokkur
alþýðu. Sócialistaflokkur-
inn. Enn var breytt yfir
nafn og númer og tekið
upp heitið Alþýðubanda-
lag.
Einar Olgeirsson var
fyrsti ritstjóri Þjóðviljans.
Núverandi ritstjóri segir
orðrétt I tilvitnuðum leið-
ara:
„En gæfa Þjóðviljans
og stjómmálasamtaka is-
lenzkra sócialista hefur
verið sú. að þráðurinn frá
þvi fyrsta til þessa dags er
þrátt fyrir sitt hvað sem á
milli ber óslitinn. Þótt
framtiðin sé verkefnið lifir
fortiðin i okkur og við i
henni."
Forsagan
Kommúnistaflokkur ís-
lands var sem fyrr segir
stof naður árið 1930 af
róttækum marx-
leninistum, sem töldu sig
ekki eiga samleið með
lýðræðislegum sócíalisma
Alþýðuflokksins. Grimu-
laus kommúnismi náði
hins vegar aldrei fótfestu
né fylgi meðal islenzkrar
alþýðu. Því var horfið að
nýjum ráðum. Skipt var
um nafn og stofnaður
Sameiningarflokkur al-
þýðu, Sócialistaflokkur-
inn, með nýjum klofningi
úr Alþýðuflokknum. Enn
var breytt til 1955—56,
er Alþýðubandalagið var
stofnað, fyrst sem
kosningabandalag, síðar
sem stjómmálaflokkur.
Ýmsir þeir sem gengu
til samstarfs við komm-
únista á þessum um- og
nafnbreytingarárum hurfu
frá þeim aftur, reynslunni
rikari og fullvissir þess,
verjir réðu ferð. Má þar
nefna menn eins og Héðin
heitinn Valdimarsson og
Hannibal Valdimarsson.
Enn má nefna menn eins
og Bjöm Jónsson, núver-
andi forseta ASÍ, og Mag-
nús Torfa Ólafsson, sem í
eina tið var einnig ritstjóri
Þjóðviljans. Þessir menn
gátu ekki sætt sig við að
„þráðurinn væri óslitinn"
við hið kommúniska upp-
haf eða að „fortíðin lifði"
i Alþýðubandalaginu og
„það í henni" eins og nú-
verandi ritstjóri Þjóðvilj-
ans orðar það.
Ný umbreyting
ívændum?
Nýstárleg skoðana-
skipti hafa átt sér stað I
Þjóðviljanum þetta miss-
erið. Bera þau vitni marg-
slungings skoðanaágrein-
ings. ekki sízt milli
„menntamanna"-arms og
„verkalýðs" arms flokks-
ins. Um þetta segir í ný-
legum stjórnmálaskrifum
: „Margt bendir til
þess að flokkurinn gerist
nú fyrir fullt og fast
kommúnistaflokkur að
nýju, en svo verði látið
heita að það sé „evrópsk- ■
ur" kommúnistaflokkur.
Lærimeistarar flokksins
gera sér einmitt um þess-
ar mundir mjög far um að
reyna að skilgreina hið
„evrópska.. hugtak, sem
hefur verið svo áberandi !
heimshreyfingu þeirra."
Enn segir T(minn: „Svo
virðist sem það sé annað
eðli þessa flokks að hafa
hamskipti á sem næst ára-
tugarfresti. klofna þá jafn-
framt eða sameinast öðr-
um aðiljum. Ekki verður
talið ósennilegt að ein-
hver sllk samskipti standi
nú fyrir dyrum. Flokkur-
inn einkennist af mjög
miklum deilum. málefna-
leit og djúpstæðum
ágreiningi sem komið hef-
ur fram á siðum Þjóðvilj-
ans. Aðstreymi sundur-
leitra menntamannahópa
hefur ekki orðið til þess
að auka á ánægju verka-
lýðssinna i flokknum. og
nú siðast ber mest á við-
leitninni til að gangast að
nýju við kommúnistanafn-
inu — sem eitt sinn þótti
heiður að en siðar
skömm."
Jóhann
Hjálmarsson
STIKUR
Nóttínbláa
yfir hafínu
1 ljóðabók Jóns úr Vör, Vin-
arhúsi, (1972) er dálitið ljóð
sem nefnist Nóttin bláa:
NAItin bláa
vflr hafinu
gefur landinu
auga
ástfangins manns.
Skýin
húa sig undir
ad veita
morgungeislunum
viðtöku.
Þetta er yfirlætislaust ljóð að
hætti Jóns úr Vör, en einföld
mynd þess nær beint til lesand-
ans.
Finnska skáldkonan Maj-Lis
Holmberg hefur þýtt Nóttina
bláu á sænsku:
Bláa natten
över havet
ger landet
en blick
som en förálskad man.
Skyn
gör sig redo
att
möta morgonens
strálar.
Nóttin bláa yfir hafinu eða
Bláa natten över havet nefnist
úrval ljóða Jóns úr Vör í þýð-
ingu Maj-Lis Holmbergs, útg.
Schildts förlag Helsingfors
1976. Maj-Lis Holmberg hefur
áður birt þýðingar á ljóðum eft-
ir Jón úr Vör í bók sinni Om
gládje och og ladje (1973) og i
safni sem hún gaf út með þýð-
ingum sinum á ljóðum ís-
lenzkra skálda: Mellan fjáll och
hav (1974). Væntanlegt er safn
íslenzkra ljóða í finnskri þýð-
ingu Maj-Lis Holmbergs, en
hún mun jafnvíg á bæði málin,
Jón úr Vör.
sænsku og finnsku. Sjálf er
Maj-Lis Holmberg kunn skáld-
kona i Finnlandi.
Eftir þýðingunum í Bláa natt-
en över havet að dæma temur
Maj-Lis Holmberg sér vand-
virknisleg vinnubrögð. Val ljóð-
anna er persónulegt. Töluvert
hefur verið þýtt eftir Jón úr
Vör á sænsku, m.a. fyrri útgáfa
Þorpsins. Maj-Lis þýðir tuttugu
ljóð úr Þorpinu, eitt úr Stund
milli stríða, fjögur úr Með
hljóðstaf, fjögur úr Með örva-
lausum boga, átta úr Vetrar-
mávum, átta úr Maurildaskógi,
fimmtán úr Mjallhvítarkist-
unni og fimm úr Vinarhúsi.
Fjölbreytni safnsins er mikil og
i heild sinni veitir það góða
yfirsýn yfir skáldskap Jóns úr
Vör. Með því að leggja jafn ríka
áherzlu á síðustu bækur Jóns
og Maj-Lis gerir er komizt hjá
því að sænskir lesendur líti ein-
göngu á hann sem skáld Þorps-
ins.
Það sem vel kemst til skila í
úrvali Maj-Lis Holmbergs er
persónulegur sársauki Maur-
ildaskógar og Mjallhvitarkist-
unnar. Mörg ljóðanna í þessum
bókum tjá „hvernig vonbrigðin
/ leggja hrim sitt á axlir minar
hverja stund, / en spegillinn i
ganginum / telur hrukkur min-
ar og hárin mín gráu“. Hér er
ekki einungis óttinn við að eld-
ast heldur lifssýn sem angistin
hefur markað, einkaleg og um
leið sammannleg reynsla sem
Jón úr Vör hefur túlkaó flest-
um skáldum betur í fyrrnefnd-
um tveim bókum.
Maj-Lis Holmberg hefur
einnig tekið upp i úrval sitt
mörg ljóð úr síðari bókum Jóns
úr Vör sem nálgast það að vera
spakmæli, aforismar, en sú bók-
menntagrein hefur löngum átt
aðdáendur meðal Finna. Þessi
stuttu ljóð njóta sín vel i Bláa
natten över havet, en í bókum
Jóns hafa þau að minu mati
verið of mörg, jafnvel oróið til
þess að veigamikil ljóð hafa
vakið minni eftirtekt en skyldi
vegna ofrikis smámunanna. En
Jón hefur sinn hátt á þegar
hann velur i bækúr sinar. Með-
al annars þess vegna væri þörf
á nýju úrvali verka hans á ís-
lenzku, kannski eitthvað i lik-
ingu við úrvalið sem Steinn
Steinarr hugðist vinna að, en
entist ekki aldur til að ljúka.
En þetta var útúrdúr. Hér var
ætiunin að fagna ágætu úrvali
og þýðingum Maj-Lis Holm-
bergs. Stundum heyrast þær
raddir að þýðingar skipti is-
lenskar bókmenntir litlu máli.
Ef til vill er eitthvað til i þvi.
En menningarstarfsemi i lik-
ingu við þýðingar Maj-Lis
Holmbergs og fleiri held ég að
séu lyftistöng fyrir islenzkar
bókmenntir um leið og þær eru
menningarstarfsemi sem þarf
að meta að verðleikum.
Er byrjuð með
megrunarkúrana aftur
Vil vekja sérstaka athygli á 10 tírr.a megrunarkúrum.
Megrunarnudd, partanudd og afslöppunarnudd.
Nudd — sauna — mælingar —vigtun — matseðill
Nudd- og snyrtistofa,
Astu Baldvinsdóttur,
Hrauntungu 85 Kópavogi
Opið til kl. 10 öll kvöld
Bilastæði, Sími 40609.
Svipmyndir
á svipstundu
Svipmyndir í hvert skírteini
Svipmyndir sf.
Hverfisgötu 18 • Gegnt Þjódleikhúsinu
Kennsluhúsnæði
vantar sem allra fyrst. Mjög hljóðlát starfsemi.
Þarf að vera í strætisvagnaleið, 70—1 00 fm.

KAUPIÐ BROWNING
HAGLABYSSUR
SJÁLFVIRK GAS-SKIPT MODEL 2000
SJÁLFVIRK AFL-SKIPT LIGHTWEIGHT
TVÍHLEYPA OVER & UNDER
JÓHANN ÓLAFSSON Er CO. HF.
43 SUNDABORG REYKJAVÍK
SÍMI: 82644