Morgunblaðið - 20.09.1977, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. SEPTEMBER 1977
Sá, sem hefur ábyrgð á, hvernig
þessi sýning lítur út, er Svíinn
Staffan Culberg; hann mun vera
listfræðingur, en annað veit ég
ekki um þann mann. Hann hefur
ferðast víða um Norðurlönd og
valið 25 listamenn til að sýna verk
sín á þessari sýningu. Hvernig
það hefur tekist, verður hver og
einn að leggja sinn dóm á, en eitt
er augljóst að þannig má ekki
slanda að sýningum Norræna list-
bandalagsins á komandi timum.
Það fullyrði ég, að eldri aðferðir
við að koma slíkum sýningum
saman. voru miklu eðlilegri og
tókust miklu betur, hvað svo sem
hver segir.
Það ægir ótrúlegustu hlutum
saman á þessari sýningu, og má
þar til dæmis nefna ýmislegt frá
hinni frægu Cristianíu, islenzkan
torfbæ (ljósmyndir), grafik,
teikningar, málverk, myndverk
og vefnað. Þetta allt er í mjög
mismunandi gæðaflokki, og ekki
verður fundin neinn sérstakur
grundvöllur fyrir þessa saman-
setningu. Markku Keránen frá
Finnlandi sýnir ágæt málverk,
sem hafa sérstæðan tón, Ernst
Metherborgström á þarna einnig
eftirtektarverð verk. Palle
Nielsen sýnir 30 pennateikning-
ar, ágæt verk. Hann er frá Dan-
mörk. Frá Noregi er það Bard
Breivik, sem vekur athygli með
myndverkum sínum. Þau eru vel
unnin, en ekki sérlega frumleg
frekar en sumt af því, sem nú
kemur frá ungu fólki á þessu
sviði. Björn Ransve er einnig frá
Noregi og sýnir flokk teikninga,
sem eru akademiskar í eðli sínu
og sýna kunnáttu og getu. Petter
Zennström frá Svíþjóð sýnir vel
gerðar tréristur, en málverk hans
eru miklu síðri og gera það eitt á
þessari sýningu að sanna, að hann
er miklu betri grafíker en málari.
Augliti til auglitis
Norræna listbandalagið var eitt
af fyrstu samnorrænum stofnun-
um, sem höfu göngu sína að síð-
ustu heimsstyrjöld lokinni, og
hefur unnið mjög merkilegt starf
á sviði myndlistar allt fram á
þennan dag. Hér áður og fyrr
voru haldnar sýningar annað
hvort ár i einhverju Norðurland-
anna svo að bandalagið var með
sýningu í hverju landi fyrir sig á
tíu ára fresti. Þetta fyrirkomulag
var í föstum skorðum um langan
aldur, en endirinn varð auðvitað
sá að breyta þurfti til og endur-
lífga kerfið, ef svo mætti að orði
kveða. Það hefur nú verið gert og
sýningar orðið minni en áður var
og með öðru sniði. Það er þó vafa-
mál, hvort þessar breytingar hafa
orðið til hins betra, og þegar skoð-
uð er sýning eins og sú, sem nú er
á Kjarvalsstöðum, ná efasemdirn-
ar enn fastari tökum á manni. Sú
var tíðin, að hvert land hafði sína
deild á þessum samnorrænu sýn-
ingum, og þegar ákveðið var að
blanda öllu dótinu saman og hafa
engin landamæri milli deilda,
varð mikil bylting í þessu sam-
starfi. Einu sinni man ég einnig
eftir, að einum jnanni var falið að
hengja alla sýninguna eftir sínu
held hún hafi nokkuð til síns
máls. Að minnsta kosti finnst mér
það óhugsandi, að aftur verði
staðið að sýningu á sama hátt og
nú hefur verið gert hjá Norræna
listbandalaginu. Það er líka dálít-
il óheppni hjá þessari sýningu að
vera undir sama þaki og sýning
Alcopleys. Þar að auki er Róbert
Jacobsen nýlega búinn að taka
saman föggur sínar.
„Puttens od!ing“, tréskurðarmynd eftir Petter Zennström.
höfði, og þá heyrðist hljóð úr
horni og stundum ekki sérlega
ánægjulegt. Nú er aftur á móti
svo komið, að einum mann-i hefur
verið falið að velja aalla sýning-
una, og auðvitað varð Svíi fyrir
valinu, og hefur hann komið sam-
an því, sem nú er til sýnis undir
nafninu „Augliti til Auglitis", og
varla mundi Ingmar Bergman
þ.vkja sá titill sérlega frumlegur.
Þessi sýning hefur þegar verið í
öllum hinum Norðurlöndunum og
fengið mjög misjafnar viðtökur.
Sumir eru ánægðir, eins og t.d.
Svíar, en frændur vorir Danir
hafa allt á hornúm sér og jafnvel
kallað þessa sýningu ..Norrænan
glundroða '. Þannig hefur tekist í
þetta sinn að vekja veruléga eftir-
tekt á sýningu, sem ég persónu-
lcga er ekki viss um, að eigi það
skilið. Þetta er vægast sagt mjög
broguð sýning og sannar, hve ein-
ræðið er vanþróað í svenska lýð-
ræðinu. Þetta er dálitið skrítin
yfirlýsing frá minni hálfu, en ég
Nlyndllsl
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
Góði
drengurinn
Gary
Leikfélag Reykjavíkur:
GARY KVARTMILLJON
— ungur maður á uppleið —
Sjónleikur eftir Allan Edwall.
Þýðing og staðfærsla: Vigdís
Finnhogadóttir og starfshópur-
inn allur..
Leikstjóri: Allan Edwall.
Aðstoðarleikstjöri: Sigríður
Hagalín.
Leikmynd: Björn Björnsson.
Lýsing: D:níei Williamsson.
Leikrit Állans Edwalls um
Gary kvartmilljón er óvenju
hugþekk lýsing á lífi venjulegr-
ar fjölskyldu. Nafn leikritsins á
íslensku gæti bent til þess að
hér væri á ferðínnfærslaleikur.
Svo er ekki.
Gary er um þrítugt, skrif-
stofumaður að atvinnu. Hann
hefur verið fyrirmyndardreng-
ur, foreldrum sínum hlýðinn og
tryggur vinum sinum. Þegar
Ieikritið hefst býr hann enn hjá
foreldrum sínum. En nú er
komið að timamótum i lífi
Garys. Hann er i rauninni ein-
mana og ýmislegt verður tii
þess að hann skoðar hug sinn,
tekur að velta fyrir sér ýmsum
óþægilegum spurningum.
Stefán Guðmundsson verka-
maður hjá Eimskip og Jóna
kona hans, foreldrar Garys, átta
sig naumast á hugrenningum
sonarins, en þau fagna því þeg-
ar hann ákveður að kvænast
Sólveigu símastúlku. Inga, syst-
ir Garys, á sér vin sem leggur
metnað sinn í að vera her-
stöðvaandstæðingur. Hún er
snyrtidama að atvinnu, en
fyrirlítur starfið og borgaralegt
samfélag. Árekstrar verða að
vonum milli þeirra systkina, en
þegar á allt er litið eru þau
bæði jafn ráðalaus. Þau stjórn-
ast bæði af öðrum. Gary er háð-
ur fyrirtækinu sem hann vinn-
ur hjá og Inga bergmálar skoð-
anir vinar síns.
Sólrún símastúlka og k’riðrik
húsvörður eru einnig fulltrúar
þeirra sem láta aðra hugsa fyrir
sig. Sama rná segja um foreldr-
ana. Allan Edwall tekst vel að
sýna okkur inn í hugarheim
fólks sem ekki sker sig úr fjöid-
anum. Raunsæileg lýsins hvers-
dagsleika er það sem hann fæst
við. 1 þessari lýsingu er engin
Margrét Ölafsdóttir og Guð-
mundur Pálsson í hlutverkum
sinum.
beiskja, en mannlegur skilning-
ur og finn húmor ráða ferð.
Leikritið er í eðli sínu harm-
rænt. Ahorfandinn kemst ekki
hjá því að finna til með Gary,
ekki síst þegar hann yfirgefur
fjölskyldu sína, lítill drengur á
leið út í heiminn. Með hófsemi
er þessi eftirminnilega mynd
dregin.
Harald G. Haraldsson leikur
Gary. Hann skilar hlutverkinu
með ágætum. Túlkun Garys er
vandasöm, en Harald sýnir
hvað i honum býr, enda hefur
hann oft leikið vel í smáum
hlutverkum. Gary mun vera
stærsta hlutverk hans til þessa.
Einkum í þeim atriöum leiksins
þar sem efasemdir sækja að
Gary svo að við liggur örvænt-
ing ér túlkun Haralds kunn-
áttusamleg, en um leið blæ-
birgðarík. Gaman og alvara
vega salt.
Svanhildur Jóhannesdóttir
kemur á óvart í hlutverki Ingu,
gerir henni göð skil. Túlkun
Soffíu Jakobsdóttur á Sólrúnu
er svipmikil og ákaflega jarð-
nesk eins og hún á að vera. Jón
Hjartarson er sannfærandi í
hlutverki húsvarðarins. Þau
Guðmundur Pálsson og
Margrét Ólafsdóttir leika for-
eldrana og er túlkun þeirra
þaulhugsuð. Allan Edwall legg-
ur áherslu á að lýsa þögn, því
sem gerist innra með fólki, og
er ánægjulegt að fylgjast með
því hve þeim Guðmundi og
Margréti er lagið að segja það
sem máli skiptir með svipbrigð-
um og hreyfingum ei,num sam-
an. Þessi árangur þeirra og
annarra leikenda er m.a. að
þakka öruggri leikstjórn. I
heild sinni er þessi sýning Leik-
Lelkllst
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
félagi Reykjavíkur til sónta og
er verðug byrjun nýs leikárs.
Ekki má gleyma að þakka
Vigdísi f'innbogadóttur fyrir
lipra þýöingu og prýðilega stað-
færslu. Það hefur heppnast að
gera Gary að íslenskum ríkis-
borgara þótt um einstaka þætti
staðfærslunnar megi deila.
Leikmynd Björns Björnsson-
ar er trúverðug mynd íslensks
heimilis með Baulumálverki,
fjölskyldumyndum og sjón-
varpi sem gegnir ekki svo litlu
hlutverki I leiknum.
Haraid G. Haraldsson, Soffía Jakobsdóttir og Jón Hjartarson f
hlutverkum.