Morgunblaðið - 03.11.1977, Page 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. NÓVEMBER 1977
Þórir S. Gudbergsson:
Eilítið
um
elliárin
Margir kvíða hrörnun og sjúkdómum
á efri árum æfinnar Hugsunin um
sljóleika og veikindi verður mörgun
þungbær, og margir biðja þess og
óska af heilum hug, að þeir mættu
aldrei verða öðrum til byrði.
Smituð af fordómum
Því miður ^ru mörg okkar smituð af alls
kyns fordómum um ellina og margt er það í
samfélagi okkar, sem ýtir undir rangt viðhorf
til þessa aldursskeiðs og til þess fólks, sem
það lifir.
Komi maður inn i búð t.d. þar sem bæði
ungt og gamalt fólk væri að versla, er næsta
liklegt, að afgreiðslufólkið mundi heldur
snúa sér til unga fólksins með misjöfnu
hugarfari.
Því miður heyrir maður of oft hlátur og
kátinu, þegar minnst er á ellina og elliárin.
Fyrir skömmu hlustaði ég á norska konu,
sem nýlega hafði látið af störfum sem rektor
við einn af félagsráðgjafaskólunum i Noregi.
Hún sagði frá reynslu sinni, er hún tók þátt í
hringborðsumræðum með sér yngra fólki —
um málefni, sem henni var mjög hugleikið
og hún þekkti vel til. Þegar hún sagði
þátttakendum frá þvi, að hún væri hætt
störfum fyrir aldurs sakir, sló þögn á hópinn.
Eftir þetta var hún lítið tekin með i umræð-
urnar, ekki beðið eftir því, að hún legði sitt
til málanna o s.frv. Skyndilega var henni
ofaukið!
Hættan á, að gömlu fólki sé ofaukið í
nútíma iðnaðarþjóðfélagi, er mikil. Hugsun-
arháttur „afkasta-þjóðfélags" má ekki slæva
okkur um of. Þó að barnaheimilum fjölgi og
dagheimilin verði æ fleiri, er samt mikil þörf
fyrir fólk, sem komið er á ellilífeyrisaldur,
aðeins ef við kunnum að notfæra okkur þá
hæfileika og möguleika, sem það býr yfir.
Kynslóðabil
Oft er mikið rætt og ritað um kynslóðabil,
en fátt 'er gert til þess að minnka þetta bil,
sem margir fullyrða, að sé á milli kynslóða.
„Eldri kynslóðin skilur okkur ekki", segir
unga fólkið og „unga kynslóðin er ekki á
sömu bylgjulengd og við" segir eldra fólkið.
Margt er til í þessum fullyrðingum, en við
vitum ekki, hvers vegna svo er komið, sem
komið er. Hvers vegna skiljum við ekki hveft
annað? Ræðumst við við? Hittumst við I
hverfinu okkar? Sum hverfin byggjast svo til
eingöngu upp af ungum fjölskyldum, svo að
barnaskólar i sumum eldri hverfum Reykja-
víkurborgar t.d. eru að tæmast Hvað gera
yfirvöld til þess að stemma stigu við slíku?
Hvernig eru lánakjör fyrir þá, sem vilja
flytjast í gamlar íbúðir, eða þeirra, sem vilja
áfram búa í gömlu hverfunum o.s.frv.
Hvað er gert til þess að minnka þetta bil,
sem sífellt breikkar, eftir því sem kröfurnar
aukast og minni tími gefst til þess að auka
sambandið millí kynslóðanna? Ef kynslóðirn-
ar tala ekki sama tungumál, hvað er þá unnt
að gera til þess að lagfæra það?
Áður fyrr, þegar „stórfjölskyldur" bjuggu í
sama húsi eða á sömu slóðum, voru heim-
sóknir mun tíðari og samskipti þessara aðila
miklu eðlilegri. Börnin umgengust afa og
ömmur nær daglega öllum til ánægju og
gleði. Enn hefur eldri kynslóðin hlutverki a^
gegna gagnvart börnum og barnabörnum. Á
efri árum gefst oft betri tími til þess að sinna
barnabörnunum, ræða við þau og velta fyrir
sér „heimspeki lífsins" á ýmsan hátt, veita
3. grein
þeim þannig hlutdeild í þekkingu sinni og
reynslu og vera með í að móta persónuleika
þeirra, auka við orðaforða þeirra og efla
skilning þeirra.
Margt gamalt fólk þreytist fljótt á hávaða,
barnagráti, hrópum og ærslum yngstu kyn-
slóðarinnar. En einmitt við meiri og tíðari
samskipti læra þessir aðilar að taka tillit hver
til annars, vera hljóð og kyrrlát, þegar ein-
hver er veikur eða þarfnast friðar — og
„sletta úr klaufunum", þegar það á við.
Veikindi og sjúkdómar
Margir kviða sjúkdómum og hrörnun á efri
árum æfinnar. Hugsunin um sljóleika og
veikindi verður mörgum þungbær og stund-
um nær óbæríleg, þegar þeir hugsa um
elliheimili eða sjúkradeildir.
Eðlilegast var áður fyrr, að fólk lægi
heima, þegar gigt eða hrörnun fór að gera
vart við sig hjá öldruðu fólki — þess vegna
er eðlilegt að elliheimili og sjúkraheimili séu
eins heimilisleg og frekast er unnt. Persónu-
legir munir eru okkur oft meira virði en mikill
fjársjóður^þeninga og því nauðsynlegt að
unnt sé að hafa með sér persónulega hluti
og eitthvað af húsgögnum. Stórar stofnanir
ættu he|st ekki að vera til, þó að þær séu
fjárhagslega hagkvæmari, — heldur ætti að
leggja ríka áherslu á minni einingar, þar sem
fólk getur verið frjálsara, raðið ferðum sínum
meira sjálft og ákveðið hvenær það fær gesti
o.s.frv. Einstaka menn hafa verið stórhuga á
þessu sviði og rutt brautina, en ríkisvaldið á
enn langt i land með að létta verulega undir
með eldri kynslóðinni, hvað þetta snertir.
Það er eðlilegt, að ýmsir sjúkdómar fari nú
að segja til sín, sem e.t.v. hefur ekki borið
svo mikið á áður. Það er t.d. algengt, að
sjónin fari að breytast um eða eftir fertugt
og því nauðsynlegt að gefa því gaum, ef við
verðum breytingar vör, og eins að gæta þess
Framhald á bls. 23
Volkswagen 1300 árgerð
1972
í ágætu lagi, til sölu strax.
Upplýsingar í síma 27544 milli kl. 9 — 5.
Gerið
Robin Hood
terturnar eru gomsætar
Sparið tíma,fé ogíyrirhöfn.
Maigar tegundir.
• Robin ' »
Hood *
dutch
devil’s food chTea,
)iríTERNATIONAL
MULTIFOODS
Fæst i kaupfélaginu
, Leyft ) verð Okkar
verð
230 - 207.-
220 - 202.-
174- 156.-
305 - 274.-
520,- 468.-
249,- 217.-
391.- 351.-
385,- 345.-
Rauð og græn epli, appelsínur, perur og sítrónur, allt á Vörumarkaðsverði.
Ath.: Þetta eru aðeins fáein verðsýnishorn.
Ath.: einnig verðsamanburð sem sést á tvöföldum verðmerkimiðum
er sýnir leyft verð og okkar verð.
Opið til kl. 10 fostudag lokað laugardag
irumarkaðurinn hí.
úla 1A. Sími 86111.