Morgunblaðið - 29.01.1978, Síða 14

Morgunblaðið - 29.01.1978, Síða 14
14 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. JANUAR 1978 Umfangsmikilli undirbúningsvinnu að byggingu Þjóðarbókhlöðu er nú að ljúka og framkvæmdir við grunn hússins að hefjast. Vilhjálmur Hjálmarsson, menntamálaráðherra, tók í gær fyrstu skóflustunguna að húsinu, sem standa mun á horninu við Hringbraut og Birkimel. Húsið vcrður fjögurra hæða, hæðirnar 10.141 fermetri eða 45.403 rúmmetrar. Kjallarinn verður 2.632 fermetrar eða 8.136 rúmmetrar. 1 húsið flyzt, þegar það hefur risið, Landsbókasafn og Há- skólabókasafn, en Þjóðskjalasafn verður eftir í gamla safnahúsinu við Hverfisgötu. Framkvæmdaáætlun gerir ráð fyrir því að húsið verði fullgert á fimm árum og að heildarkostnaður verði rúmlega tveir milljarðar krón a. Morgunblaðið birtir hér greinargerð, sem Finnbogi Guðmundsson landsbókavörður hefur tekið saman um Þjóðarbökhlöðuna: „Hugmyndin um samein- ingu Landsbókasafns og Háskólabókasafns í nýrri safnbyggingu er orðin gömul. Þorkell Jóhannes- son háskólarektor og fyrr- um landsbókabörður for- maður nefndar, er skipuð var haustið 1956 til að fjalla um þessi mál, lýsti þegar í upphafi „þeirri skoðun sinni, að hann teldi skipulagslega óheppilegt og fjárhagslega óhagstætt, að hér væri haldið uppi tveimur vísindalegum bókasöfnum, er hefðu. .. litla sem enga samvinnu sín á milli". Og ennfremur, 1969 svo m.a. um bóka- safnsmál: „Háskólanefnd tekur eindregið undir þær hugmyndir, sem fram hafa komið um nauðsyn þess að tengja saman ettir því sem auðið er Landsbókasafn og Háskólabókasafn. Verður afl þeirra safna samein- aðra ólíkt meira en tveggja lítilla safna og vanmegn- urgra". Én í ákæðum nýrra laga um Landsbókasafn, er samþykkt voru á Alþingi vorið 1969, er einmitt gert ráð fyrir þeirri samtenginu safnanna, sem hér um ræð- Tveir sérfræðingar, þeir Harald L. Tveterás há- skólabókavörður í Osló og Edward J. Carter bóka- vörður og arkitekt frá Bretlandi, komu hingað tvisvar, 1969—1970, á veg- um Menningar- og fræðslu- stofnunar Sameinuðu þjóð- anna, íslenzkum bókavörð- um og byggingarnefnd til halds og trausts, og lögðu þeir fram mikilsverðar til- lögur. Að loknum þessum og öðrum undirbúningi, svo sem samningu forsagnar um bókhlöðuna, er út kom í nóvember 1971 og að stóðu ásamt Óla J. Ás- mundssyni arkitekt, að- stoðarmanni byggingar- nefndar, þeir Finnbogi Guðmundsson og Ölafur Pálmason úr Landsbóka- safni og Einar Sigurðsson frá Háskólabókasafni, var arkitektunum Manfreð Vil- hjálmssyni og Þorvaldi S. Þorvaldssyni falið að teikna bókhlöðuna, en sem ráðunautur var fenginn H. Faulkner-Brown arkitekt frá Newcastle, víðkunnur fyrir teikningar bókasafns- bygginga af því tagi, sem að ekki væri „unnt að leysa bókaþörf Háskólans í heild sinni með sameiningu við Landsbókasafnið á viðun- andi hátt og til frambúðar með öðru móti en því að reisa nýtt safnhús. . . í næsta nágrenni við há- skólabygginguna". Úr framkvæmdum varð þó ekki í það sinn, en ný nefnd, er skipuð var tíu árum síðar, komst að svip- aðri niðurstöðu, og var for- maður þeirrar nefndar Birgir Thorlacius ráðu- neytisstjóri. Umræður á Alþingi síðla árs 1967 um málefni safnanng leiddi til þess, að stofnaður var byggingarsjóður safnhúss með nokkru byrjunarfram- lagi. Þjóðhátíðarnefnd sú, er Alþingi skipaði 1966 til að gera tillögur um það, á hvern hátt íslendingar skyldu minnast ellefu alda afmælis íslandsbyggðar 1974, kannaði þegar vorið 1968 viðhorf þingflokk- anna tíl byggingar þjóðar- bókhlöðu og fylgdi hug- myndinni síðar rækilegar eftir. Háskólanefnd, er skipuð var haustið 1966 „til þess að semja áætlun um þróun Háskóla íslands á næstu tuttugu árum“, sagði í skýrslu sinni í september ir, þ.e. með tilkomu þjóðar- bókhlöðu. Á 150 ára afmæli Lands- bókasafns í ágúst 1968 kom fram, að borgarráð hefði á fundi sínum 30. júlí þá um sumarið samþykkt að gefa kost á lóð undir bókasafns- byggingu við Birkimel nærri Hringbraut, og sam- þykkti borgarráð nákvæm- lega þremur árum síðar, 30. júlí 1971, fyrirheit um allt að 20.000 ferm. lóð á umræddum stað. Alþingi hafði vorið 1970 samþykkt þingsályktunar- tillögu, þar sem segir, að í tilefni af ellefu hundruð ára afmæli íslandsbyggðar 1974 skuli reist þjóðarbók- hlaða, er rúmi Landsbóka- safn Islands og Háskóla- bókasafn". Hinn 15. júlí 1970 skip- aði Gylfi Þ. Gíslason menntamálaráðherra bygg- ingarnefnd þjóðárbók- hlöðu, og áttu þá sæti í henni Magnús Már Lárus- son háskólarektor, Hörður Bjarnason húsameistari rfkisins og Finnbogi Guð- mundsson landsbókavörð- ur sem formaður. Guðlaug- ur Þorvaldsson háskóla- rektor tók síðar sæti Magnúsar Más Lárussonar í nefndinni. hér um ræðir. Til liðs við arkitektana voru ráðnir byggingarverkfræðingarn- ir Bragi Þorsteinsson og Eyvindur Valdimarsson, Sigurður Halldórsson raf- magnsverkfræðingur, Kristján Flygenring véla- verkfræðingur og Reynir Vilhjálmsson garðarkitekt. Þá hefur Karl Guðmunds- son verkfræðingur unnið síðustu mánuðina með hönnuðunum, verið þar tengiliður og driffjöður. Líkan bókhlöðunnar hefur smíðað Guðlaugur Jörundsson líkansmiður. Miklar vonir voru lengi bundnar við, að unnt yrði að hefja byggingarfram- kvæmdir á þjóðhátíðarár- inu 1974, en ýmsar tafir m.a. vegna samningsgerðar við Reykjavíkurborg um Birkimelslóðina, ollu því, að fresta varð þeim enn um sinn. Nú hafa samningar tek- izt, teikningar verið sam- þykktar og byggingarleyfi verið veitt, jafnframt því, sem fjárveiting Alþingis gerir kleift að hefja fram- kvæmdir, fyrst við girð- ingu lóðar og jarðvinnu, en síðar í framhaldi af því við að steypa upp bókhlöðuna. Fer það eftir fjárveitingu á næsta ári, hvað hratt sá Suðurhlið Þjóðarbókhliiðunnar. Til hægri við innganginn eru tröppur fyrir gesti safnsins, en geti þeir ekki komizt upp tröppur, er aflíðandi brú til hægri við innganginn eins og sést á myndinni. Þannig myndi Þjóðarbókhlaðan lfta úr úr lofti. Takið eftir að lóðin myndar eins konar skál og stendur húsið í henni miðri. hluti verksins sækist, en í framkvæmdaáætlun þeirri, er fyrir liggur, er gert ráð fyrir, að komizt verði í þann áfanga í árslok 1979. Þjóðarbókhlaða verður fjórar hæðir auk kjallara. Gengíð er inn í bókhlöðuna að sunnan á annarri hæð. Á þeirri hæð verða spjald- skrár safnsins og margvis- leg önnur hjálpargögn, aðalafgreiðsla vegna út- lána, starfsdeildir safnsins svo sem aðfangadeild, flokkunar- og skráningar- deild og miðstöð lesenda- og stofnanaþjónustu, enn- fremur stjórnardeild. A þeirri hæð verður og fata- geymsla, sýningaraðstaða, fyrirlestrarsalur og kaffi- stofa gesta. Af hæðinni verður geng- ið niður á jarðhæð hússins sem ætluð er svokallaðri þjóðdeild safnsins. Þar verður sérspjaldskrá um íslenzka bókakostinn, enn- fremur handbækur hvers konar, lestrarsalur, hand- ritasalur, hið merka Bene- diktssafns, er Benedikt S. Þórarinsson gaf Hásköla Islands á sínum tíma, kortasafn o.fl. Bóka- geymslur þjóðdeildar verða á þessari hæð, en jafnframt í kjallara, þar

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.