Morgunblaðið - 04.02.1978, Side 29

Morgunblaðið - 04.02.1978, Side 29
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. FEBRUAR 1978 29 hún gæti ef til vill bjargað Vesturveldunum út úr þeim efnahagsörðugleikum sem þau eiga við að stríða. Lönd þriðja heimsins hafa mikilvægu hlut- verki að gegna i stjórnmálabar- áttunni sem er og mun verða i framtíðinni milli Vesturveld- anna og kommúnista. Ný utanrfkis- málastefna Carters Mörg lönd ráða yfir kjarn- orkusprengju, eða vinna að gerð hennar, en þrátt fyrir það eru Bandarikin og Sovétrikin enn öflugustu kjarnorkuveldi jarðarinnar, og valdajafnvægið í heiminum er grundvallað á stöðu risaveldanna. Afvopnun var mikið til umræðu á siðasta ári og þó ekki hafi náðst sam- komulag i þeim efnum frekar Kreppan f stáliðnaðinum fyrir sjö árum fór illa með efnahag margra rfkja þriðja heimsins. en fyrri daginn, miðaði þó i samkomulagsátt. Carter, Bandarikjaforseti, mótaði nýja stefnu í utanríkis- málum lands sins og er hún fólgin i meiri umhyggju fyrir öðrum þjóðum en tíðkazt hefur hingað til. Mannúðarmál, af- vopnunarstefnan og stuðningur Bandarikjanna við baráttu blökkumanna i Suður-Afríku, voru þau mál, sem honum voru hjartfólgnust, og lét hann mik- ið til sín taka í þeim efnum. Jafnframt vann Carter ötullega að þvi að móta nýja stefnu i utanríkismálum Bandarikj- anna. Hann hefur neitað Sómal- iu um hernaðaraðstoð og virðist sem hann sé staðráðinn i að blanda Bandaríkjamönnum ekki i strið á erlendri grundu eins og gerðist i Vietnam. Utanrikisstefna Carters sá dagsins ljós á sama tima og eykst sifellt hættan á að fleiri riki smíði kjarnorkuvopn og yrði það enn til að raska stöðu stórveldanna. Carter hefur lát- ið í ljós áhyggjur sínar yfir dreifingu kjarnorkuvopna og hefur hann þegar hafið viðræð- ur við Sovétmenn um leiðir til að hindra að fleiri lönd eignist kjarnorkuvopn. Viðræðurnar munu halda áfram á nýbyrjuðu ári, en þær eru þáttur í viða- meiri áætlun um afvopnun og banni við vopnasölu. Reyndar mun Carter ekki aðeins eiga viðræður við Sovétmenn um þessi mál, heldur einnig við hin Vesturveldin, þó búizt sé við að þær viðræður muni ganga mun betur en við Sovétrikin. Af- vopnun verður auk þess aðal- mál aukafundar Allsherjar- þings Samcinuðu þjóðanna næsta vor. Annar þáttur í viðræðum Bandarikjanna og Sovétrikj- anna um vopnamál eru SALT- viðræðurnar svonefndu. Þær verða hafnar að nýju á þessu ári, og mun þar verða tekið tillit til nýrra vopna, svo sem Cruise-flugskeytisins. Þá halda samningaviðræður NATO og Varsjárbandalagsins um gagn- kvæma fækkun i herjum bandalaganna áfram i ár. Horfur í málefnum Miðausturlanda Miðausturlönd eru nú sem oftar i brennidepli, og horfir þar til vandræða fyrir bæði risaveldin. Samkeppni þeirra þar fer sífellt harðnandi, og ekki er aðeins um að ræða hernaðarsamkeppni, heldur einnig samkeppni i efnahags- málum. Olíuauðæfi Araba- landa, útflutningsmarkaður og leyfi til skipasiglinga um Súez- skurð eru allt mál sem varða framtið risaveldanna miklu. En risaveldin mega ekki gleyma þvi að vaxandi sam- keppni þeirra i Miðausturlönd- um getur mjög sprllt öllum frið- arhorfum þar. Svo kann að fara að vinaþjóðir þeirra vilji að þau sýni stuðning sinn í verki, svip- að og Bandarikin gerðu í októ- berstyrjöldinni 1973, þegar þau voru með mikinn kjarnorkuvið- búnað. Það getur oft verið erf- itt fyrir risaveldin að ákveða hvað samkeppni þeirra’eigi að gaiiga langt. 1 yfirlýsingu, sem Bandaríkin og Sovétrikin gáfu út fyrsta október, viðurkenndu < Banda- rikjamenn að Sovétmenn hefðu Framhald á bls. 27 Sovétrikin unnu að því með ráðum og dáðum að koma sér upp her, svipuðum að styrk- leika og tækni og Bandaríkin hafa yfir að ráða. Bandaríkin, Sovétríkin og bandamenn þeirra hafa yfir- leitt látið hernaðaraðstoð til þriðja heimsins nægja, en ekki sent her og sérfræðinga til þeirra landa, þó svo að nú séu i Angóla kúbanskir hermenn og brezkir i Oman. I þakkarskyni fyrir veitta aðstoð hafa lönd þriðja heifnsins leyft risaveld- unum að nota herflugvelli og flotastöðvar viðkomandi landa, í sumum .tilfellum hafa risa- veldin jafnvel fengið að koma sér upp sinum eigin herstöðv- um í löndunum. En reynslan hefur sýnt að þegar mikið liggur við láta risa- veldin ekki hernaðaraðstoð nægja, heídur senda heri og sérfræðinga til hættusvæð- anna, eins og þau hafa gert í Israel, Indlandi, Egyptalandi og tran. Valdatafl risaveldanna hefur leitt til þess að þau hafa stund- um neyðzt til að koma fyrir kjarnorkuvopnum utan landa sinna og bandamanna sinna. Með aukinni dreifingu kjarn- orkuvopna um allan heim, Utbreiðsla kjarnorkuvopna f heiminum veldur Carter miklum áhyggjum. bessi mynd var tekin þegar Frakkar sprengdu sfna fyrstu kjarnorkusprengju fyrir nærri tfu árum. 75 áraídag: Ólöf Þorleifsdóttir frá Hömrum Grundarfirði í dag, sunnudaginn 5. febrúar, verður sómakonan Ölöf á Hömr- um í Eyrarsveit, sjötíu og fimm ára gömul. — Þearian dag árið 1903 fæddist Ólöf í Stykkishólmi, dóttir hjónanna Önnu Guðmunds- dóttur og Þorleifs Jóhannssonar, sem þar bjuggu. Enda þótt örlög- in hafi hagað því þannig, að Ólöf hefur alið megin hlúta aldurs sins í öðru sveitarfélagi en fæðingar- bæ sinum, eru henni svo minnis- stæð æsku- og unglingsárin á fyrri hluta þessarar aldar í Stykk- ishólmi að með ólíkindum er. — þegar Ólöf er rúmlega tvítug, eða 13. sept. 1924 gengur hún að eiga Pál bónda og skipstjóra Þorleifs- son frá'frá Hömrum i Grundar- firði og þangað flytur hún og býr góðu búi allt til þess, að þau flytja útí Grundarfjaðarþorp um 1950. Páll gerðist þá verzlunarstjóri Sigurðar Agústssonar síðar al- þingismanns, en með þeim hafði verið náið samstarf og vinátta um langt skeið. Sá, sem þessar línur skrifar, sá aldrei Pál Þorleifsson, en honum nákunnugir hafa sagt mér frá honum, dugnaði hans og harðfylgi. En Páll varð ekki lang- lífur, því að skömmu eftir að þau fluttust frá Hömrum, andast hann á sóttarsæng, öllum harmdauði. Ólöf og Páll eignuðust fimm börn, Sigriður býr í Kópavogi, Leifur í Svíþjóð, Hörður bóndi á Hömrum, Jarþrúður í Ameríku og Pálmi skipstjóri i Reykjavík, allt hið ágætasta fólk. — Þegar undirrit- aður fluttist hingað fyrir rúmlega 25 árum ásamt fjölskyldu sinni, var Ólöi fyrsta konan sem við kynntumst, fluttumst í hennar húsakynni og ég að taka við störf- um, sem áður hafði eiginmaður hennar gegnt. Vinátta Ólafar hef- ur svo flutzt til barna okkar og barnabarna og ennþá finnst mér Ólöf alveg eins og ég sá hana fyrst. Skömmu eftir að hún missti mann sinn, kom hún sér upp húsi hér í þorpinu, þar býr hún enn og hefur að minni hyggju alltaf verið veitandi fremur en þiggjandi. — Ólöf er hreinn hafsjór af fróðleik um heimabyggð sína og nágrenni, sögu þess og þróun mannlifsins i gegnum tíðina. Hún hefur tekið virkan þátt í félagsskap kvenna hér á staðnum og var þar lengi í forystusveit. Þegar konur hafa farið hópferðir til sögufrægra staða hér i nágenninu, t.d. í Dala- sýslu, þá talar Ólöf af svo miklum kunnugleik um konur liðinna alda, að sumum finnst sem þær Auður Djupúðga, Guðrún Ósvíf- ursdóttir og Auður Vésteinsdóttir hafi allar komið í kaffi til Ólafar i gær eða fyrradag. Síðan Ólöf hætti að ganga til vinnu í fiskverkunarstöðvarnar, svo sem hún gerði til skamms tíma, hefur hugur hennar einkum beinst að því áhugamáli, sem ég held að henni sé hjartfólgnast. Það er ræktun og hirðing blóma ogtrjáa, úti bæði sem inni. Stund- um hefur mér dottið í hug, þegar ég heyri Ólöfu tala um blóm, að það sem hún ekki viti á þeim vettvangi, sé nánast ekki þess virði að vita það. Enda þótt hún Ólöf á Hömrum hafi ekki haldið að sér höndum um dagana og lengstan hluta æv- innar lítt þekkt til þeirra þæg- inda, sem nútima húsmóðirin hef- ur í kringum sig, þá hefur hún hreint ekki látið mikið á sjá i útliti eða fasi. Þessu til staðfest- ingar skal sagt hér frá eftirfar- andi atviki. — Það var sl. sumar, að maður úr ná^rannasveit okkar kom í verzlunina til min og var ég þá að afgreiða lágaxna, eldri konu, ljósa á hörund og hár. Þeg- ar hún hvarf frá afgreiðsluborð- inu, gaf maðurinn sig á taí við mig og spurði hvaða konu ég hefði verið að afgreiða. Ég tjáði honum að hún héti Ólöf Þorleifsdóttir og væri ekkja Páls heitins á Hömr- um, en það nafn þekkja allir Snæ- fellingar, sem slitið hafa barns- skónum. Nei, nú trúi ég mátulega, sagði maðurinn, er hún ekki orðin meiri kerling en þetta. Ég sagði. Heyrðu vinur minn, komdu hérna eftir tuttugu ár, þá verð ég sjötiu og fimm ára en Ölöf níutíu og fimm. Ef til vill verð ég hérna þá og ekki kæmi mér það neitt á óvart, þótt ég þá alveg einsog nú, væri að rétta Ólöfu duggunarlít- inn kjötfarsböggul yfir borðið og Framhald á bls. 27 Okkur vantar sjómann á þing fyrir Reykjaneskjördæmi KJÓSUM HELGA HALLVARÐSSOM í öruggt sæti í prófkjörinu Stuðningsmenn.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.