Morgunblaðið - 23.03.1978, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 23. MARZ 1978
35
ara tilfella þánnig að erfitt er að
dæma um þeirra hlut Hins vegar má
segja, að það sem þeir höfðu sagt um
reynslu sína var oft á tíðum nokkuð
svipað því, sem fyrir kom í sýnum
hinna, sem dóu.“
— Fannst þeim gott „að deyja"?
„Já, einhvers konar sælureynsla
var ekki fátíð meðal þeirra sem
eitthvað töldu sig muna, sem minnir
á sagnir hér á landi um drukknandi
menn. Og dæmi voru um að menn
brygðust illa við björgun.
Dauðafró virðist ekki fátíð, að það
komi yfir menn einhver sælukennd
rétt fyrir andlátið. Oft er hún tengd
þeim blæ, sem er á sýnunum, en þó
dauðafró fylgi of^sýnir, þá virðist
hún líka koma fyrir án þess að um
neinar sýnir sé að ræða, svo vitað
' U
se.
Upplýsingar studdu
pá kenningu aö and-
látið sé aðeins breyt-
ing til annars lífs
— Hvernig unnuð þið svo úr
þessum upplýsingum?
„Áður en við hófum úrvinnslu
þeirra fjölbreytilegu upplýsinga sem
við höfðum um þau nær 900 tilfelli
sem rannsóknin náði yfir, gerðum
við eins konar líkan eða stilltum upp
röð andstæðra tilgátna; til dæmis við
hverju mætti búast um einkenni og
orsakir þessara sýfta ef andlátið
væri endalok allrar vitundarstarf-
semi vegna eyðileggingar heila og
taugakerfis og hinsvegar ef dauða-
stundin væri aðeins breyting til
annars lífs. Stöfuðu þessar sýnir af
óstarfhæfni heila eða taugakerfis
eða var um einhvers konar dulskynj-
un á einhverjum annars ósýnilgum
veruleika að ræða?
„Móðirin sá að barni hennar
hrakaöi svo hún kallaði á okkur
hjúkrunarkonurnar. Hún sagði,
að barnið hefði rétt í bessu
sagt, að engill væri kominn til
Þess og tækí í hönd pess — og
svo dó barniö samstundis. Við
vorum mjög undrandi, því
ekkert hafði bent til pess að
barnið ætti svo skammt eftir.“
Ef hið fyrrnefnda væri rétt, þá
mætti búast við því, að þessar sýnir
væru sérstaklega tíðar, þegar fyrir
hendi væru ofskynjunarvaldar, eins
og til dæmis morfín, hár sótthiti og
sumir heilasjúkdómar. Ef hér væri
um einhvers konar dulskynjun að
ræða í þessum sýnum, myndi ekki
ástæða til að ætla að slíkum sýnum
fjölgaði fyrir áhrif ofskynjunar-
valda, þar sem ekkert hefur fundist
í rannsóknum með almenna dul-
skynjun sem bendir til þess að
ofskynjunarvaldar auki dulskynjun í
einni eða annarri mynd. Þannig
stilltum við upp mörgum andstæðum
tilgátum varðandi ýmsa læknis-
fræðilega, sálfræðilega og trúarlega
þætti sem gætu hugsanlega mótað
þessar sýnir."
— Og hver varð niðurstaðan?
„Varðandi nær allar þessar tilgát-
ur varð niðurstaðan sú að upplýs-
ingarnar um þennan stóra hóp
tilfella sýna á dánarbeði studdu þá
kenningu að andlátið sé aðeins
breyting til annars lífs. Því má bæta
við að við höfðum okkur til ráðgjafar
marga þekkta lækna, geðlækna og
sérfræðinga á ýmsum sviðum bæði
um það hvaða upplýsinga skyldi
aflað og eins varðandi úrsvinnsluna
sjálfa.
En því verður líka að bæta við að
þessar rannsóknir okkar Osis geta
ekki talizt nema á byrjunarstigi og
um margt er þörf áreiðanlegri
upplýsinga en við gátum fengið."
„Sjúklingurinn var dáinn og
ættingjar hans farnir að hugsa
til útfararinnar. Skyndilega
komst hann til meðvitundar
aftur. Hann kvartaði um eymsli
í líkamanum. Þegar hann var
spurður um pau, sagöi hann aö
sér hefði verið hrint niður og
hann Þá meitt sig. Hann kvaðst
muna að Það hefði verið farið
með hann upp langan stiga. Þar
fyrir ofan sá hann yndislegan
stað með grænum blómum. Þar
sá hann hvítklæddan mann
sitja meö opna bók fyrir framan
sig. Maður Þessi leit í bókina og
sagði peim, sem meö sjúkling-
inn komu, aö Þeir hefðu komið
með rangan mann. Og Þá
hrintu sendibo jarnir sjúklingn-
um niður aftur.“
Frakari rannsókn-
ir hér á landi?
— Hefur þu sjálfur hug á frekari
rannsóknum?
„Vissulega. Ég hef áætlun um nýja
rannsókn hér í skúffunni hjá mér.“
— Og þá hér á landi?
„Ég hef áhug á því, já. Það sem ég
hef þá í huga er að fá inn
upplýsingar um nýorðin tilfelli.
Þessar fyrstu rannsóknir okkar hafa
óhjákvæmilega beinzt að liðnum
atburðum, en ég vildi gjarnan fá
tækifæri til samstarfs við lækna og
hjúkrunarkonur þannig að allar
nauðsynlegar upplýsingar fáist um
það leyti að sýnirnar verða."
— Kom það fram í viðtölum ykkar
við læknana og hjúkrunarkonurnar,
hvernig áhrif þessi reynsla sjúkling-
anna hafði á þau sjálf?
„Þau urðu stundum fyrir veruleg-
um áhrifum, sem gátu gjörbreytt
viðhorfum þeirra til lífs og dauða.
Reyndar verður að. bæta því við að
aðeins um helmingur hjúkrunar-
fólks, sem sinnir að minnsta kosti
stundum deyjandi sjúklingum, virð-
ist hafa veitt þessum sýnum eftir-
tekt.“
— Ert þú sjálfur viss um fram-
haldslíf?
„Ég get að minnsta kosti sagt það,
að eftir þessar umfangsmiklu rann-
sóknir lít ég á framhaldslíf sem mun
líklegri raunveruleika en ég gerði
áður,“ sagði dr. Erlendur Haraldsson
í lok samtals okkar.
„Það stendur einhver Þarna.
Hann heldur á einhverju spjaldi
svo hann hlýtur að vera
yamdoot. (Yamdoot er sá, sem
guðinn Yama, guð dauðans,
sendir eftir fólki. Innskot Mbl.)
Hann ættar að taka einhvern
með sér. Nú stríðir hann mér og
segist ætla aö taka mig með
sér. Ég vil ekki fara, mamma,
ég vil vera áfram hjá Þér.“
Þessu næst sagði sjúklingurinn
að einhver væri að draga hann
fram úr rúminu. Hann grátbað
okkur: „Haldið mér fast. Ég vil
ekki fara.“ Síðan jukust kvalir
hans og hann dó.“
Furuhúsgögn
r .................J
KOMMÓÐUR
4 SKÚFFUR BREIDD 60 CM OG 75 CM
6 SKÚFFUR BREIDD 60 CM OG 75 CM
Ólituð fura, brúnbæsaðar Hvítlakkaðar
Skrifborð tvær stærðir, hillueiningar og speglasett.
Magstætt verð.
Opiö laugardag 9—12
Vörumarkaðurinn hf.
Ármúla 1A, húsgagnadeild sími 86112.
HÉRERHÚN!
salkura
Sakura er nafnið á þessari frábæru
litfilmu, sem gefur þér ótal nýja
möguleika (sem þú hefur ekki
kynnst áður). Sakuracolor er fram-
leidd af Konishiroku-verksmiðj-
unum í Japan, sem einnig standa á
bak við hinar viðurkenndu Konica
ljósmyndavélar.
24 myndir á rúllu.
Það er alveg óþarfí að örvænta þegar
búið er að taka 20 myndir. Filman er
alls ekki búin, þú átt 4 myndir eftir,
því Sakura gefur þér meira.
Það eru 24 myndir á hverri Sakura-
color fílmu í stað 20 hjá öðrum.
Og fyrir sama verð.
400% ljósnæmari.
Hún er 4 sinnum ljósnæmari
en venjuleg litfilma.
Þú getur tekið myndir innanhúss án
flass, og sólarlagsmyndirnar verða
leikur einn.
Og auðvitað hentar hún einnig
við allar venjulegar aðstæður.
Þessi fílma er bylting. Hún gefur
þér þúsund nýja möguleika.
Tímaritin Amatorfotographer og
Foto & Smalfílm dæma þessa fílmu
þá bestu á markaðinum í dag.
Sakuracolor
er fínkornuð.
Hkki aðeins er hún
Ijósnæm. Hún er líka sérstak-
lega fínkornuð. Myndgæðin eru frábær,
og gefa möguleika á stórum stækkunum.
• .
Suðurlandsbraut 20, Hafnarstræti 17, Reykjavík Sími 82733