Morgunblaðið - 01.04.1978, Page 18

Morgunblaðið - 01.04.1978, Page 18
18 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 1. APRÍL 1978 Valtýr Hákonarson skrifstofustjóri: Óháðir farm- flytjendur — Líftrygging frjálsrar verzlunar Á myndinni sjást nokkrir þeirra er fengu viðurkenningu fyrir 30 ára öruggan akstur. Afhentu viðurkenningu fyrir 30 ára öruggan akstur „Löngum var ég læknir minn, lögfræðingur, prestur, smiður, kóngur, kennarinn, kerra, plógur, hestur.“ Þessi víðfleyga staka íslenzks bónda, sem kveðin var vestur í Kanada, lýsir eftirminnilega þeirri fjölhæfni, sem forðum var lífs- nauðsynleg til þess að hinn heimafengni baggi yrði þeim hollur, er hans varð að afla. Samtíð okkar hefur gert þessa gömlu búvizku að öfugmæli. Hag- sæld nútíma þjóðfélags byggist á víðtækri verkaskiptingu inn 'á við og miklum samskiptum við aðrar þjóðir. Öflun sérþekkingar og einbeiting að hagnýtingu hennar er í dag arðvænlegra þjóðfélaginu en fjölfræði þúsundþjalasmiðanna og þess vegna þjóðhollari stefna. Nútíma velferðarþjóðfélag fær vart þrifizt án stöðugs hagvaxtar, og þó að hugtakið hagvöxtur sé misjafnlega vinsælt í seinni tíð þá virðist enginn vilja missa af ávöxtum hagvaxtar. Við verðum þess vegna að samræma aðgerðir okkar stefnu samtímans til aukins hagvaxtar, hverfa frá gamalli búvizku einyrkjans til hagfræði nútímans, sérhæfingar og verka- skiptingar. Þessi gerólíka stefnu- mörkun krefst algers endurmats gamalgróinna hugmynda. Þau áttaskipti eru oft tímafrek og torveld. Má víða sjá þess merki í þjóðfélagi okkar, að hagvöxtur hefur beðið hnekki vegna þess að mikilvægi verkaskiptingar og sér- hæfingar var vanmetið. Hvaða erindi eiga þessar hug- leiðingar til lesenda Fréttabréfs- ins? Því er fljótsvarað. Allt frá stofnun Eimskips hefur félagið einskorðað sig við að halda uppi siglingum og bæta samgöngur á sjó milli íslands og útlanda og með ströndum fram. Stefnumarkið var aldrei að flytja eigin vörur. Það var og er til þess stéfnt að flytja hvers konar varning fyrir alla þá mörgu, sem þurfa á slíkri flutn- ingaþjónustu að halda og veita þá þjónustu og aðstoð í tengslum við flutningana, sem þörf er á. I eina tíð var það nokkuð algengt að Islandskaupmenn gerðu út sín eigin skip í Danmörku, fluttu með þeim söluvarning sinn til Islands og íslenzkar afurðir til baka. Þegar verzlunin komst smám saman í hendur Islendinga tóku sumir íslenzkir kaupmenn upp sama hátt og hinir dönsku að flytja varning sinn með eigin skipum. Eftir fyrri heimsstyrjöld- ina gerðu einstakir kaupmenn út eigin flutningaskip og sömuleiðis nokkrir fiskframleiðendur, síldar- spekúlantar o.fl. I flestum tilfell- um komust menn að þeirri niður- stöðu fyrr eða síðar að útgerðin borgaði sig ekki. Þótt menn hefðu full not fyrir skipin vissan tíma ársins þá var erfitt að finna hentug verkefni fyrir þau þess á milli, og loks rak að því að útgerð þeirra var lögð niður. Það er ef til vill skiljanlegt að menn, sem stunda umfangsmikla utanríkisverzlun og þurfa að borga milljónir eða jafnvel milljónatugi í flutningsgjöld árlega, fái þá hugmynd af og til að gott væri að geta flutt sínar vörur sjálfir, og þar með „sparað" þá peninga, sem fara í greiðslu flutningsgjalda. Þeir reikna út útgerðarkostnað með sérfræðinga sé við hlið. Utkoman er hagstæð; þetta er upplagt fyrirtæki. Það kann líka að reynast svo í sumum tílfellum, en oft hafa menn orðið að reka sig á að raunveruieikinn verður öðru- vísi en útreikningarnir. Þegar hugleidd eru útgerðarmál þeirra, sem nota eigin vörur til grundvallar skiparekstri, ber að minnast þess veigamikla þáttar, að þeir eru ekki hlutlausir farm- flytjendur og geta því tæplega vænzt 'sama trausts og óháður farmflytjandi á sama markaði. En það er einmitt gæfa Eimskipa- félagsins að hafa haldið fast við hið upprunalega stefnumark þeirra víðsýnu manna, sem stóðu að stofnun félagsins fyrir 64 árum, að einbeita orku sinní til þess „að reka siglingar, aðallega milli Islands og annarra landa og við strendur Isiands", svo sem fyrir er lagt í samþykktum félagsins. Á það hefur oft verið réttilega minnt, að þetta stefnumark sé líftrygging frjálsrar verzlunar. Fundur um vegamál og skattlagningu FELAG ísl. bifreiðaeigenda efnir í dag, laugardag, til fundar um vegamál og skattlagningu um- ferðarinnar. Verður fundurinn haldinn í Selfossbíói og hefst kl. 15. Framsögumenn verða Jón Helgason alþingismaður og Þór Hagalín sveitarstjóri og að erind- um þeirra loknum verða almennar umræður. Samgönguráðherra, fjármáiaráðherra, alþingis- mönnum kjördæmisins og vega- málastjóra hefur verið boðið að sækja fundinn. Ársfundur klúbbsins Öruggur akstur í Reykjavík var haldinn fyrir nokkru og sóttu hann um 200 manns. Á fundinum var úthlutað viðurkenningar- og verð- launamerkjum Samvinnu- trygginga 1977 fyrir örugg- an akstur. Tilkynnt var um og afhentar 345 viðurkenningar fyrir 5 ára örugg- an akstur, 110 fyrir 10 ára öruggan akstur, 24 fyrir 20 ára og 7 fyrir 30 ára, en þetta er í fyrsta sinn sem 30 ára verðlaun eru veitt. Fá ökumenn þessir allir iðgjaldsfría ábyrgðartryggingu ökutækja sinna hj-á Samvinnutryggingum. Sigurður Ágústsson fulltrúi Umferðarráðs flutti framsöguer- indi um umferðarmál og að loknum umræðum voru samþykkt- ar tillögur frá stjórn klúbbsins um umferðarmál. Er í annarri þeirra skorað á fólk að hefja samstilltan áróður gegn slysaöldu og eigna- tjóni í umferðarslysum og að láta árið 1978 valda þáttaskilum í umferðinni. Þá var í annarri tillögu samþykkt að ítreka tillögu síðasta fulltrúafundar landssam- taka kulbbanna um sérstakt um- ferðarár í tilefni af 10 ára afmæli hægri umverðar á íslandi og er skorað á dómsmálaráðherra að hann gefi Umferðarráði fyrirmæli um myndarlega forgöngu í þessu máli. Stjórn klúbbsins var endurkjör- in, en hana skipa Kristmundur J. Sigurðsson aðstoðaryfirlögreglu- þjónn formaður, Tryggvi Þor- steinsson læknir og Grétar Sæmundsson rannsóknarlögreglu- maður. Gömlu lögin Það er eins og maður sé kominn heim í heiðardalinn og heyri gamalt lag spilað einu sinni til. Maður getur tekið undir, því maður veit hvaða hending kemur næst. Enn er búið að setja gömlu plötuna á efnahagsfóninn. Gengisfall til að forða atvinnu- vegunum frá stöðvun, hliðarráð- stafanir til þess að bjarga hinu og þessu og hindra að hægt sé að selja vörur á endurkaups- verði, bjargráð hér og bjargráð þar. Thorlacius og Snorri bíta í skjaldarrendur og segjast munu stöðva þessa vitleysu og Þjóð- viljinn kveður saman Alþingi götunnar til þess að taka í lurginn á bófunum við Austur- völl. Vinnuveitendasambandið sendir frá sér tilkynningar og segir: Sko, þarna sjáið þið. Við vöruðum ykkur við. Þið fenguð allt of mikið. Af hverju við iétum ykkur fá það, kemur ekki málinu vð. Nú verðum við að fá gengisfall til þess að halda uppi atvinnu. Verðbólgunefndin er búin að skila áliti eftir tveggja ára strit. Það eina sem hún er sammála um er það, að það sé verðbólga. Um hitt sýnist sitt hverjum, af hverju hún stafi. Æpt er í fjölmiðlum á veltuskattlagningu fyrirtækja, þó svo þau tapi, skattfrelsi launþeganna, meiri niðurgreiðslur, jöfnunargjöld fyrir iðnaðinn, hærri vexti, lægri vexti, harðara verðlags- eftirlit, ríkisverzlanir, verkföll osfrv. osfrv. Mig verkjar í eyrun. Ætli þetta breytist ekki ef við höfum kosningar hugsum við. Þegar Snorri og Thorlacius verða ráðherrar og Vilmundur verður orðinn formaður í „óís- lenzku nefndinni" og er farinn að taka þrjótana á hvalbeinið. I rauninni finnst mér að það sé algerlega tilgangslaust að vera að eyða orðum á þetta ástand eða horfur, ég hef fullt í fangi með að verja eigið líf. Þó má rifja upp gamla sögu. - • - Eftir stríðið var allt í kalda koli í Þýzkalandi. Peningarnir féllu og voru orðnir verðlausir, allir vildu kaupa varning, enginn vildi peninga. Allt var skammtað og verðlagsstýrt, en ekkert fékkst nema á svörtum fyrir sígarettur sem ‘voru hinn raunverulegi gjaldmiðill. Allt var í upplausn og þjóðin svalt. Þá leituðu menn til manns að nafni Ludwig Erhardt og báðu hann um ráð. Hann hugsaði sitt ráð fyrir hádegi einn sunnudag. Eftir hádegið lagði hann til- lögur sínar fram. Þær voru einfaldar: Gefið allt frjálst. Gefið gengið frjálst, verðlagið frjálst, vextina eins háa og nokkurt fífl vill borga fyrir lán. Við fólkið sagði hann: Sparið aurana ykkar þennan mánuð og ég skal sýna ykkur að þeir verða verðmeiri næsta mánuð og enn meiri mánuðinn þar á eftir. Gerið hóflegar launakröfur og þá munuð þið fá meira fyrir peningana ykkar. Hafið hóf á ykkur sjálfum (Masshalten). Það er sjálfsagt til lítils að halda slíkar ræður yfir hálf- siðaðri hjarð- og veiðimar.na- þjóð eins og íslendingum, hverra forfeður voru flæmdir úr samfélagi manna forðum daga sakir ribbaldaháttar og kölluðu Halldór Jónsson verkfræðing- ur sig því konungborna. En Þjóð- verjar, bardagalúnir, barðir og beygðir, höfðu skynsemi til þess að hlusta. Enda var flestum í fersku minni þjóðargjaldþrotið 1924, þegar prentaður milljón- kall frá ríkisbankanum varð jafngildi pappírsins sem í hon- um var. Og þeir fóru eftir því sem Erhardt sagði og gera í megindráttum enn. Þegar ég var á skóla í Þýzkalandi árið 1957 kostaði markið hér opinberlega 3,80. Þýzkir bankar seldu þá 10 íslenzkar krónur fyrir markið, sem var líkast til réttara gengi. Nú kostar markið 124. Þarna geta menn sér hlutfallið á milli skynsemi Þjóðvera og skynsemi Ísíendinga beint: 124/10=12.4. Þjóðverjar eru þannig 12.4. sinnum skynsamari en við —, nettó, þó við kveðjum til forn- sögur og galdramenn. Þar fyrir utan er lífskjarastigið töluvert hærra þar vegna margfeldis- áhrifa hagræns búskapar, rétt eins og munur er á vel reknu heimili og illa reknu. Við getum líka litið á Sviss. Þar ráða menn ráðum sínum í þjóðaratkvæða- greiðslum í meginmálum, fremur en að fela þau flokkseig- endafélögunum og hafa hóf á sjálfum sér. Enda er þar 0—1% verðbólga, en kaupið jafnvel þrefalt við það sem hér gerist. Þó er Sviss harðbýjt land að mörgu leyti. Nýbúið er að semja i Svíþjóð, ætli það þætti merki- legt hér að fá kauphækkun 1.9% á þessu ári og 3.1% á næsta ári á 21 mánaða samningi. Hvað er þá til bjargar? Geri Thorlacius og Snorri alvöru úr skrúfu 1. apríl, á þá Vinnuveitendasam- bandið að láta hafa sig í að skrifa undir nýja samninga, sem það ekki getur staðið við nema með ríkisaðstoð? Er ekki betra að ríkið taki við samninga- gerðinni alfarið, ef það er nauðsynlegt að leysa allar skrúfur með „ósigri auðvaldsins en frækilegum sigri verkfalls- rnanna" til þess að „hjól atvinnulífsins geti farið að snúast“ eins og það er kallað á fínu máli? Eða eigum við að hafa verkfallið, sem við áttum að fá 1979,1980,1981,1982 osfrv. um leið og þetta. í Svíþjóð var gert verkfall, 1907, að ég held, sem stóð í nærri ár. Síðan hafa málin leystst þar í landi yfirleitt án skrúfugerða. Kannski að ASI vilji einfaldlega taka við atvinnurekstrinum ogsemjavið sig sjálft, jafnvel gegn því að þeir svokallaðir atvinnurekend- ur, sem það vilja, fái að flytja úr landi með eigur sínar, þær eru ekki svo miklar nettó, að landið þyldi það ekki. En það er áreiðanlega nauðsynlegt fyrir okkur litlu karlana, að fá að vita það, hvort það er Alþingi við Áusturvöll eða ASÍ, BSRB og alþingi götunnar sem eiga að ráða í þessu landi. Hvort seinni flokkurinn getur ógilt lög af því þau séu ólög að þeirra mati. Því sé það svo, þá er skriftin komin á vegginn, sem Þjóðverjar myndu kannast við frá 1933. Það er svo í rauninni ergilegt, að við gætum haldið friðinn og hætt þessu vísitölupexi, sem alit ætlar að drepa núna. Ef við létum NATO létta af okkur svo sem 10 milljörðum í vegamála- útlátum, 2 milljörðum í hafnar- málafé og nokkrum tugum í spítalabyggingum (og jafnvel 10 sinnum það) þá gæti þessi blessaður marghrjáði, launþegi farið að „brosa gegnum tárin". Mikið ef Stjórnmálaflokkurinn getur ekki trekkt fylgi út á þetta hjá hinum „soltna, arðrænda fjölda", úr því að gömlu flokks- draugarnir, og Vilmundur líka, eru svona samtaka í þröngsýn- inni. Meira að segja væri hægt að laga þetta strax, langt frá allri Aronsku, sei sei já, með því að fara og skipa Kananum að ganga almennilega um Kefla- víkurflugvöll, rífa allt kofadrasl, og byggja mannsæmandi íbúðir handa sínu fólki, þrífa síma- og rafmagnslínur ofan af staurun- um og leggja í jörð, steypa götur og gangstéttir, planta trjám og tyrfa. Allt þetta gætu Aðalverk- takar príslagt og látið aðra vinna. En hver heldur þú að verði framtíðin lesandi góður? Þú þekkir forystumennina og flokk- ana okkar, þeas. okkur sjálf. Heldurðu í alvöru að verðbólgan fari nú að minnka á þessu komandi kjörtímabili? Heldurðu að skattarnir muni hækka? Heldurðu að kaupið muni hækka raunverulega, nema svona 4—6%? Heldurðu að ríkisbáknið muni nú fara að dragast saman? Heldurðu að við förum að heyra ný lög spiluð? Ef þú heldur það, — þá það. 13.3.1978 Ilalldór Jónsson verkf.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.