Morgunblaðið - 05.07.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 5. JULÍ 1978
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Mismunandi
kosningaréttur
Nauösynlegt er aö nýtt þing og ný ríkisstjórn, hvernig sem hún
verður saman sett og hvenær, sem hún verður mynduö, geri
sér grein fyrir því, aö leiðrétta þarf þaö ranglæti, sem nú ríkir
í kosningarétti landsmanna áöur en til nýrra þingkosninga kemur.
Þaö er alveg Ijóst, aö kjósendur á suövesturhorni landsins þola
það ekki lengur aö hafa ekki nema brot úr atkvæöi kjósenda í
öörum landshlutum. Fyrir þingkosningarnar nú heyrðist þaö hvað
eftir annaö frá kjósendum í Reykjavík og Reykjaneskjördæmi, aö
þeir sæju ekki ástæöu til aö fara á kjörstaö til þess aö eyða því
broti úr atkvæði, sem þeir heföu á viö aöra landsmenn. Þetta
sjónarmiö er skiljanlegt. Hér ríkir ranglæti, sem þarf að leiörétta
áöur en til nýrra kosninga kemur.
Þegar kjördæmabreytingin var gerö 1959 lætur nærri, aö hvert
atkvæöi í hinum fámennari kjördæmum á landsbyggðinni hafi
jafngilt 2'Æ atkvæöi á suðvesturhorni landsins. Rökin fyrir þessu
misvægi hafa veriö þau, aö íbúar suövesturhornsins hafi í raun
mun betri aöstööu til þess aö hafa áhrif á stjórn landsins en íbúar
dreifbýlisins og þess vegna væri eðlilegt aö nokkur mismunur
kæmi fram í atkvæðisrétti. Sjálfsagt má enn færa þessi rök fram,
þótt mörgum sýnist eðlilegra, aö atkvæðisréttur sé jafn á ísafirði
og í Keflavík svo aö daémi séu nefnd. Frá 1959 hefur stööugt
sigiö á ógæfuhliöina og mun meiri munur er nú á atkvæöisrétti
kjósenda á suðvesturhorninu og í dreifbýlinu en var fyrir tveimur
áratugum. Nú er þetta misrétti orðið svo mikiö, aö ekki veröur
lengur viö unað.
Þess vegna er full ástæöa til, aö í viöræðum um
stjórnarmyndun komi jöfnuöur atkvæöisréttar til sögunnar sem
eitt af höfuömálum á nýju kjörtímabili og aö stjórnmálaflokkarnir
setji sér þaö mark aö koma þessum jöfnuöi á áöur en nýjar
þingkosningar fari fram. í raun þýðir ekki fyrir nokkurn flokk aö
bjóða kjósendum á suövesturhorni landsins upp á óbreytt ástand
í næstu kosningum.
Á síöastá þingi var þessu misrétti hreyft undir þinglok af
nokkrum þingmönnum fyrst og fremst úr Sjálfstæðisflokknum.
Þingmenn annarra flokka sýndu þessu máli takmarkaöan áhuga.
Nú er auövitað alveg Ijósþ aö í öllum flokkum eru skiptar skoöanir
um þessi mál. Þannig má telja fullvíst, að landsbyggöarþíngmenn
*í öllum flokkum séu afar tregir til þess aö fallast á verulega
leiðréttingu þessa misréttis, þar sem þeir telji, aö meö því sé verið
aö skeröa rétt þeirra umbjóðenda. Þaö er á misskilrringi byggt.
Þaö getur ekki verið rétt, aö einn kjósandi á Vestfjörðum hafi
atkvæöisrétt á viö fjóra, fimm eöa sex kjósendur í Reykjavík og
Reykjaneskjördæmi. Hins vegar er mikilvægt, aö þetta mál veröi
ekki aö bitbeini milli þingmanna dreifbýlisins og þingmanna
þéttbýlis, þar sem það mundi eitra andrúmsloftiö milli dreifbýlis
og suðvesturhornsins og það er engum til góðs.
í sambandi viö umræöur um jöfnun kosningaréttar milli
landshluta er sjálfsagt að taka upp umræður um fleiri
skynsamlegar og sanngjarnar breytingar á kosningarétti og,
kosningaskipan. Prófkjör eru t.d. orðin srtar þáttur í starfi tveggja
stjórnmálaflokka, Alþýðuflokks og Sjálfstæðisflokks, en jafnframt
gefur auga leið, að prófkjörin geta þróazt í hættulega átt. Sú
spurning vaknar því, hvort hægt er aö leysa þá þörf, sem
prófkjörin áttu aö leysa, með öörum hætti t.d. þeim aö gefa
kjósendum frjálst val um það, hvernig þeir raöa frambjóöendum
á lista þeim, sem þeir kjósa í kosningum. Meö því væri kosningin
einnig oröin persónubundin og kjósandinn heföi aö verulegu leyti
þann rétt, sem prófkjörin færa honum. Vel má vera, aö einhverjir
þeir annmarkar yröu á slíku fyrirkomulagi, aö þaö gæti ekki talizt
heppilegt, en enginn þeirra flokka, sem hafa tíökaö prófkjör að
undanförnu, getur vikiö sér undan því aö umbóta er þörf í þessari
lýðræðislegu leið við val frambjóðenda. Þær umbætur þola ekki
biö frekar en leiörétting á því ranglæti, sem nú ríkir í kosningarétti
fólks. Væntanlega taka flokkarnir þessi stórmál til meðferðar í
þeim viöræöum um stjórnarmyndun, sem ætla veröur að hefjist
innan tíðar.
Hækkun frítekju-
marks tryggingabóta
Forseti íslands hefur aö tillögu tryggingamálaráðherra,
Matthíasar Bjarnasonar, gefiö út bráðabirgðalög um hækkun
frítekjumarks bóta almannatrygginga frá og með 1. júlí 1978.
Hækkar frítekjumarkið um 65% frá því sem var. Samkvæmt
bráöabirgðalögunum er einstaklingi heimilt að hafa 297.000
krónur í tekjur og hjónum 415.800 krónur án þess aö
tekjutrygging skerðist.
Tilgangur þessara bráðabirgöalaga er aö tryggja þaö, aö allir
peir, sem höfðu tekjutryggingu á s.l. ári, haldi henni óskertri, hafi
tekjur þeirra aöeins hækkaö í samræmi við launahækkanir og
verölagsbreytingar á viðkomandi tímabili.
Smárækja fínnst
í Suður-Í shafi
DANSKA blaðið Aktuelt hefur
nú yfir sumartímann efnt til
ljósmyndasamkeppni. sem ail-
ir lesendur blaðsins geta tekið
þátt í, svo framarlega sem þeir
eru ekki atvinnuljósmyndarar.
Keppnin er í því fólgin að
lesendur senda ljósmyndir til
hlaðsins og einu sinni í viku,
á sunnudögum. er bezta ljós-
mynd vikunnar valin. Verð-
laUnin eru Islandsferð fyrir
tvo og aukaverðlaun cru.flösk-
ur af góðu rauðvíni. Er ekki að
efa að mörgum lesendum hef-
ur þótt það kynleg ráðstöfun
að hafa aðalverðlaun sam-
keppninnar ferð til íslands. en
'það er nú einu sinni svo að
fyrir útlendinga er ferð til
Islands mikið ævintýri. enda
fjölgar þeim sífellt ferðamiinn-
unum scm leggja leið sína til
eylandsins í Norður Atlants-
hafinu.
HEIN Polley, skipstjóri á
rannsóknaskipinu Julius
Fock sem er gert út frá
Hamborg, og skipshöfn
hans komu með góðar
fréttir úr átta mánaða ferð
sinni um Suður-íshaf fyrir
fiskifræðinga í Vest-
ur-Þýzkalandi og sérfræð-
inga í matvælaráðuneytinu
í Bonn.
Þeir veiddu mikla smá-
rækju, en hún er líklega
síðasti vannýtti prótein-
forði heimsins. Rækja þessi
var undirstöðufæða hvala
en líklega má veiða að
minnsta kosti fimmtíu
milljónir og kannski 100
milljónir tonna árlega án
þess að ofbjóða stofninum.
Ilein Polley, skipstjóri. með rækjumauk úr Suður íshafs rækju.
Ný feldskurd-
arstof a opnuð
NÝLEGA var opnuð í Ilafnar-
stra>ti 17 feldskurðarstofa Egg-
erts Jóhannssonar, sem er
fyrsti Islendingurinn sein hlýt-
ur full réttindi í feldskurði
erlendis. Meðeigandi í fyrir-
ta-kinu er Jakob Baehmann.
sem lokið hefur sveinspróíi í
iðninni. Markmið fyrirtækisins
er að veita fullkomna þjónustu
hverjum þeim. sem vill láta
sníða og sauma fyrir sig pelsa
eða feldi eftir máli.
I fyrirtækinu munu jafnan
liggja frammi myndalistar og
sýnishorn af hvers konar loð-
skinnum, sem gera væntanleg-
iim viðskiptavinum kleift að
velja sér skinn í þeim gæða-
flokki, sem hugur þeirra girnist.
Jafnframt mun fyrirtækið
framleiða niokkaflíkur fyrir
erlendan og innlendan markað,
og mun Rammagerðin annast
sölu á. þeim innanlands. Þeir
Eggert og Jakob ætla að leggja
áherzlu á að fylgja tízkunni og
að hafa flíkurnar léttar og
meðfærilegar.
Eggert var fjögur ár í feld-
skurðarnámi í Tranás í Svíþjóð,
en Tranás er pelsamiðstöð
Skandinavíu. Að náminu loknu
starfaði hann hjá Mattssons í
Málmey og vann meðal annars
auglýsingapelsa fyrir hið þekkta
skinnafyrirtæki Swakara.
Eftir heimkomuna vann Egg-
ert með Steinari Júlíussyni þar
sem hann kynntist Jakobi Bach-
mann. Fyrst um sinn munu þeir
vinna tveir við feidskurð og hafa
tvær saumakonur sér til aðstoð-
ar. Önnur þeirra er kona Egg-
erts, en hún er menntuð í
Ioðskinnasaum.
Erlingur og Jakob á vinnustoíu sinni. Á veggnum hanga úlía- og refaskinn.