Morgunblaðið - 23.08.1978, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. ÁGÚST 1978
MYNDUSTARSYRPA
Sigríður Björnsdóttir
Matthea Jónsdóttir
Þrastarlundur
Verðbólga
Gjöf Bjarnveigar
Bjarnadóttur
Einar Hákonarson
Bram van Velde
Eins og fram hefur komið í
fjölmiðlum, dvaldi hin góðkunna
myndlistarkona Sigríður
Björnsdóttir í Finnlandi hluta
sumars, — sat þing sérfræðinga
um barnalækningar, með hliðsjón
af og í tengslum við sjúkraiðju.
Auk þess hélt hún sýningu á eigin
verkum í litlum sýningarsal, sem
er í eign myndlistarsambands
Helsingfors.
Svo sem fram hefur komið vakti
heimsókn Sigríðar mikla athygli
og þá einkum fyrirlestrar er hún
hélt um sjúkraiðju og þau mál er
miða að því að gera sjúkrahúsdvöl
barna léttbærari með þroskandi
leikjum. Þessu sviði hefur Sigríður
einmitt helgað krafta sína um
árabil og hefur getið sér nafn og
góðan orðstír með þátttöku á
alþjóðlegum þingum og með fyrir-
lestrum, sem mikla athygli hafa
vakið. Ekki veit ég gjörla hversu
þetta hjartans mál Sigríðar er
metið hérlendis en það er vissa
mín, að hér er um mjög merkilega
athafnasemi að ræða er oft getur
skipt sköpum um andlega líðan
barnsins og þá bata um leið.
Á vorum dögum verða sjúkrahús
stöðugt vélrænni og ómannúðlegri
stofnanir — hvers konar leikir og
sjúkraiðja hafa hér mikla þýðingu
sem æskilegt mótvægi, ásamt
listaverkum og hlýlegum innrétt-
ingum þar sem slíku verður við
komið. Af framanskráðu má ráða
að Sigríður Björnsdóttir hefur
gert fræga för til Finnlands og
orðið landi og þjóð til sóma.
Sýning Sigríðar vakti einnig
athygli og munu nokkrar myndir
hafa selzt og vinsamlegur dómur
birtist í einu dagblaðanna. En þess
ber að gæta, að sýningin var
haidin utan aðalsýningatímabils-
ins, á agúrkutíma er gafenrýnend-
ur eru annað hvort farnir í
sumarleyfi eða eru á ferð við að
skoða stórar sumarsýningar innan
lands og utan. Má listakonan vel
við árangurinn una miðað við
aðstæður.
Það, sem vakti sérstaka athygli
mína, var sá framsláttur gagnrýn-
anda „Huvudstadsbladet" (Dan
Sundeli), að þetta væri fyrsta
einkasýning Islendings í Finn-
landi. Ekki veit ég hvort þetta er
allskostar rétt en er þó mjög
senniiegt í ljósi þess, að hér er um
viðurkenndan sýningarsal að
ræða. Gagnrýnandinn kvað ís-
lenzka myndlist sjaldséða í Finn-
landi sem er hárrétt og er mikill
vansi að. En við getum bókað það,
að íslendingar þekkja finnska
myndlist jafn lítið og Finnar
íslenzka, og er það dapurlegt
jafnræði, sem stefna ber að, að
ráða bót á í náinni framtíð. Það
vantar ekki vilja á Norðurlöndum
til þess að taka á móti og kynna
íslenzka myndlist en hér skortir
skipulagshæfileika og útsjónar-
semi. Nú þegar við höfum Kjar-
valsstaði og Norræna húsið að
auki er aðstöðuleysi, lítil afsökun,
sýningaskipti hljóta að geta kom-
izt á og Island má ekki vera eina
landið í norðrinu sem er afskipt á
því sviði. Hver smásýning, er
héðan fer, er stórviðburður fyrir
okkur, en oftast er öllu klúðrað
með lélegri upphengingu ytra,
máttleysi og
einstrengingshætti...
Nýlega hlotnaðist Mattheu
Jónsdóttur viðurkenning fyrir
verk sín frá bandalagi franskra
listamanna, vísindamanna og rit-
höfunda „Academique Art Scienc-
es Lettres", sem er í tengslum við
frönsku akademíuna. Um er að
raéða orðuna Art-Sciences-Lettres
af officier gráðu ásamt heiðurs-
skjali (diploma). Ekki veit undir-
ritaður mikið um gildi þess að fá,
slíka orðu og ekki þekkir hann eitt
einasta nafn á löngum lista þeirra
er orðuna hafa hlotið, — en
vafalaust þykir þetta drjúgur
heiður og er ástæða til að sam-
gleðjast listakonunni. Hún hefur
einnig hlotið „Mérite Belgo —
Hispanique" (verðleikaorða
spánsk-belgíska menningarsam-
bandi Dominikanska lýðveldisins
og Mexíkó og jafnframt boð um
kynningu í ýmsum landum, Já,
þannig gengur þetta fyrir sig...
Myndllst
eftir BRAG A
ÁSGEIRSSON
Einar Hákonarson
Ég vil vekja athygli á merkilegu
framtaki ráðamanna að
Þrastarlundi yfir sumarmánuð-
ina, en þeir bjóða listamönnum að
setja þar upp hverja sýninguna á
fætur annarri til yndisauka og
umhugsunar þeim mörgu er þar
eiga leið. Nýlokið er sýningu
Gunnars Arnar Gunnarssonar en
um þessar mundir sýnir þar
Vaitýr Pétursson. Þetta er ein-
mitt rétta starfsemin að sumar-
lagi og hér er falið mikið tækifæri
til að kynna íslenzka list um allt
land. Væri ekki ráð að gangast
fyrir farandsýningum á Eddu-hót-
elunum og víðar, en gera hlé á öllu
sýningarhaldi í höfuðborginni t.d.
frá 1. júní til 1. september?
Einbeita kröftunum að vel undir-
búnum kynningarsýningum á því
tímabili? Þannig fara Finnar að
því að kynna myndlist um sveitir
landsins og eru m.a. með nnokkrar
myndarlegar mynd- og listiðnað-
arsýningar ásamt fjölda minni
farandsýnirtga. Verkefnin eru
vissulega næg ... Verðbólgan
hefur að sjálfsögðu allsstaðar sín
áhrif og þá einnig hvað myndlist
áhrærir. Haft er fyrir satt að
fjöldi útlendinga snúi við úr
sýningarsölum Norræna hússins,
er þeir uppgötva að það kostar 400
kr. inn á sýningarnar, Nú eru 400
ísl. kr. aðeins 7—8 krónur í mynt
annarra Norðurlanda og munar
fáa um slíkt ytra — hrekkur rétt
fyrir bjórglasi, — en slíkur er
máttur háu talnanna og núllanna!
— Ungur maður er sýnir í hálfum
Vestursal Kjarvalsstaða selur
aðgang að sýningu sinni á 1000 kr.
Sjálfsagt þykir það óheyrilegt
verð, — en ég man vel þá tíð er
það kostaði 5 krónur inn í
kvikmyndahús en 10 krónur inn á
sýningar í Listamannaskálanum
forna. Samkvæmt því er verðlagn-
ing hins unga manns í fyllsta
samræmi við verðbólgu nema þá
að Listamannaskálinn var meira
hús en hálfur salur að Kjarvals-
stöðum og sýningar í þá daga öllu
fágætari atburður og meira
fyrirtæki...
Það var vissulega minnisstæð
athöfn er átti sér stað 1. júlí sl. er
afhjúpuð var brjóstmynd af frú
Bjarnveigu Bjarnadóttur, er
Sigurjón Ólafsson mótaði að
frumkvæði Árnessýslu. Framlag
Bjarnveigar til menningarlífs
Árnessýslu hlýtur að teljast ein-
stætt. Gjöf hennar og sona, Lofts
og Bjarna Markúsar Jóhannes-
sona, telur nú 57 myndverk eftir
ýmsa af fremstu listamönnum
þjóðarinnar og eru flestar
myndirnar eftir Ásgrím Jónsson
og mynda þannig uppistöðu safns-
ins og stofn. Safnið á Selfossi telst
fyrsta gilda myndlistarsafnið utan
höfuðborgarinnar. Um leið fyrsta
safn á íslandi er byggðarfélag og
kaupstaður standa að. Reykjavík-
urborg, Kópavogur og Akureyri
dreifa myndum í eigu sinni milli
stofnana, sem er í sjálfu sér ágætt.
Þó er brýn nauðsyn á borgarlista-
safni eða stofnun, sem getur séð
um útlán til skrifstofa, viðgerðir
og viðhald mynda þ.e. haft eftirlit
með því að vel sé með þær farið.
Bjarnveig Bjarnadóttir var vel að
því komin að Árnessýsla heiðraði
hana.
Miðvikudaginn 16. ágúst setti
Menntamálaráðherra Einar
Hákonarson skólastjóra Mynd-
lista- og handíðaskóla Islands, en
Einar fékk sem kunnugt er flest
atkvæði Fræðsluráðs Reykjavíkur.
Öll fór embættisveiting þessi fram
fyrir opnum tjöldum og var vel
tíunduð í fjölmiðlum, sem er
þakkarvert. Oftar á sér stað að
fréttir berast um að menn hafi
verið ráðnir eða settir í stöður er
myndlist varða, þegjandi og hljóð-
Matthea Jónsdóttir
laust og jafnvel án þess að haft
hafi verið fyrir því að auglýsa þær
opinberlega. Stundum er mikil
leynd yfir öllu og torvelt að fá
upplýsingar frá ábyrgum aðilum
er „kannast ekki við málið". Þetta
eru máski ekki jafnaðarlega lykil-
stöður, en geta orðið það í höndum
óvandaðra og er því tvímælalaust
rangt að farið enda þekkist slíkt
hvergi í lýðfrjálsum löndum.
Við ráðningu Einars vaknar
ósjálfrátt sú spurning, hvort það
sé ekki rétta leiðin að hlutlausir
aðilar fjalli í upphafi um umsókn-
ir, — meti þær og vegi á hlutlægan
hátt með hliðsjón af fyrra námi og
starfsreynslu og annað komist
ekki að. Sú meðferð, sem umsókn-
ir um stöðuna hafa fengið lengi
vel, hefur fælt marga frá því að
sækja um.
En hér var tvímælalaust sá
maður valinn er býr yfir mestri
starfsreynslu umsækjenda og
einna mesta þekkingu hefur á
þeim vanda sem þessi skóli hefur
ratað í og gert hefur stöðuna
óeftirsóknarverða. Miðað við um-
fang stöðunnar og ábyrgð er hún
vanmetin og vanborguð — skólinn
hefur vaxið meir en nokkurn óraði
fyrir og eru þetta raunar þrír
skólar undir einu þaki. Þá má slá
föstu að erfiðara og vanþakklátara
starf getur vart í öllu íslenzka
skólakerfinu og verður svo allar
götur þar til ný lög yfir skólann
verða samþykkt á Alþingi og
skólinn hlýtur markvissa reglu-
gerð.
Hér var ég ekki að leggja neitt
mat á það, hver umsækjenda hafi
verið hæfastur í starfið, en fagna
því að hér var rétt staðið að
málum. Fylgja Einari Hákonar-
syni góðar óskir um velfarnað í
starfi.
Það teljast nokkur tíðindi, að
hinn heimsþekkti franski mynd-
listarmaður Bram van Velde skuli
hafa gefið Listasafni Islands 51
grafíkmynd og hefur þetta mikla
þýðingu fyrir safnið.
En slíkar gjafir listamanna til
safna, og þá sérstaklega þar sem
þörfin er mikil, eru ekkert eins-
dæmi í heiminum. Islendingar
eiga að gera meira af því að bjóða
erlendum listamönnum til lands-
ins og í því skyni væri rétt að
virkja Kjarvalshús. Þeir eru fleiri
heimskunnir listamennirnir en
nokkurn grunar er gjarnan myndu
þiggja slík boð með þökkum. Og
jafnframt gætu þeir miðlað
reynslu og þekkingu íslenzkum
starfsbræðrum sínum. Það eru
mörg ár síðan ég vakti athygli á
þessu og Guðmundur Erró
'staðfesti það með hliðsjón af eigin
reynslu er hann var hér heima í
vor. Það er gefið mál, að við
þurfum að koma á móts við þetta
fólk og hafa hér frumkvæðið.
Bjarnveig Bjarnadóttir
Bram van Velde