Morgunblaðið - 17.09.1978, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 1978
Bandaríkjamennirnir sem fyrstir urðu yfir Atlanzhaf í loftbelg;
— Eí menn glíma ekki við ögrun samtímans, hver sem hún
lfann að vera og í hvaða mynd sem hún er, þá er hætt við að
þjóðfélagi okkar fleygi ekki fram, svaraði belgfarinn Ben
Abruzzo þegar hann var spurður hvers vegna hann, Maxie
Anderson og Larry Newman hefðu varið um 125,000
Bandaríkjadölum (rúmum 38 milljónum íslenzkra króna) og
sex dögum í að ferðast sömu leið og hundruðir manns ferðast
daglega fyrir margfait minna verð og á aðeins örfáum
klukkustundum. Spurningin var ein fjölmargra sem lagðar
voru fyrir þá félaga á blaðamannafundi í París föstudaginn
18. ágúst, daginn eftir að þeir lentu loftbelg sfnum Tvíerninum
heilu og höldnu á hveitiakri um 80 kílómetra fyrir vestan París
og þar með orðið fyrstir manna til að komast yfir Atlantshaf
frá Bandaríkjunum til Evrópu í loftbelg. Eins og menn rekur
ef til vill minni til þá reyndu þeir Abruzzo og Anderson
tiltækið einnig í fyrra, en þá lentu þeir í miklum hrakningum
og endaði ferð þeirra með nauðlendingu fyrir minni
ísafjarðardjúps. Við komuna til Reykjavíkur eftir að þeim
félögum hafði verið bjargað lýstu þeir því yfir í viðtali við
Morgunblaðið að þeir myndu aldrei leggja út í slíka fífldirfsku
á ný. En þeir stóðu ekki við þær yfírlýsingar, enda miklir
áhugamenn um loftbelgi, og hafa nú haft árangur af erfiði
sínu. Og þeir ætla ekki að láta hér við sitja, heldur lýstu yfir
daginn eftir lendinguna á hveitiakrinum að næst leggðu þeir
upp í hnattferð sem lokið yrði á 30 dögum.
„Höfum
lokið
einum
kapítula
í samfloti með vindinum er Frakklandsströnd sigruð og siglt inn yfir
iðjagræn tún landbúnaðarhéraðanna.
sögunnar”
á heitu súkkulaði eða kaffi, en auk
þess nærðust félagarnir að jafnaði
á kleinuhringjum og rúsínum að
morgni til, próteinríkum sardínum
og pylsum síðdegis auk þess að
þeir neýttu reiðinnar ósköp af
vítamínum. Það voru eiginkonur
þeirra sem útbjuggu matseðilinn.
Síðdegis á þriðjudag, þegar
loftfarið var um 1,600 kílómetra
undan írlandsströndunv, urðu
ferðalangarnir að grípa til
súrefnisgríma í fyrsta sinn því
hvassviðri hóf Tvíörninn upp í
næstum 20,000 feta hæð. En það
var þó ekki lengi sem nauðsyn var
að grípa til súrefnisgrímanna því
á miðvikudag lækkaði loftfarið sig
niður í 4,000 feta hæð. ís hafði
myndast á belgnum og hrakið
hann niður á við, en á síðustu
stundu bræddi síðdegissólin klak-
ann og sluppu þrímenningarnir
enn einu sinni með skrekkinn.
Því nær sem dró Bretlandseyj-
um sljákkaði vindurinn og greip
þá um sig sá ótti að Tvíörninn yrði
að lenda á sjónum. Björgunarflug-
vélar frá bandarískum herstöðum
á Bretlandseyjum hófu sig til
flugs, reiðubúnar að bjarga belg-
förunum. En golan hresstist og
skrið komst á loftfarið á ný. Það
var skýjað þegar flogið var yfir
írland, en þó sáu þremenningarnir
niður þegar þeir voru yfir litla
hafnarbænum Louisburgh í Mayo
héraði. Ekki dró til sérstakra
tíðinda þegar Tvíörninn leið yfir
Wales, England og Ermarsund, en
þegar það kom inn yfir Frakk-
landsstrendur safnaðist hópur
smárra flugvéla og þyrilvængja
saman og sveimuðu í kringum
loftfarið allt þar til það varð að
lenda á hveitiakrinum við franska
bæinn Miserey 80 kílómetra frá
París. Mynduðu flugvélarnar eins-
konar heiðursvörð um Tvíörninn
og léku kúnstir þegar þær heilsuðu
belgförunum. í einni flugvélanna
voru eiginkonur þrímenninganna í
Tvíerninum og veifuðu þær og
sendu kossa ákaft til manna sinfia.
Fullhugarnir voru reifir á blaða-
mannafundinum og léku á alls
oddi. „Ég hef velt því mikið fyrir
mér hvort svona lagað sé ómaksins
virði, þar sem gífurleg vinna og
fjármunir liggja að baki tiltækinu.
En við höfum sigrast á því sem
virtist ómögulegt. Og ég tel að
nauðsynlegt sé að kljást við þær
mismunandi ögranir sem um-
hverfi okkar býður upp á. Ef við
gerðum það ekki færi menningu
okkar hrakandi. Jafnframt fannst
mér sem söguleg stund væri
runnin upp þegar við flugum yfir
England," sagði Abruzzo „En með
ferðalagi okkar höfum við þó ekki
skrifað nýtt blað í sögunni. Við
höfum einungis lokið einum
kapítula hennar," bætti Maxie
Anderson við. Hann bætti því
ennfremur við að belgferðir hefðu
hafist í Frakklandi 1783 og menn
hefðu fyrst- reynt að komast yfir
Atlantsála í loftbelg árið 1873.
í fótspor
_______Lindberghs__________
Þremenningarnir á Tvíerninum
voru stiltir að loknu afreki sínu og
þjóðerniskenndin var rík í þeim.
Fyrir ferðina töluðu þeir
opin2skátt um að takmarkið væri
að feta í fótspor Charles Lind-
bergh og lenda á Le Bourget
flugvelli norðan Parísar. Þar lenti
Lindbergh flugvél sinni 21. maí
1927 þegar hann varð fyrstur
manna til að fljúga yfir Atlants-
hafið frá Bandaríkjunum til
Evrópu. Lindbergh virðist hafa
verið ofarlega í hugum Abruzzo,
Anderson og Newman við undir-
búning ferðarinnar. Þeir skýrðu
farkost sinn Tvíörninn til heiðurs
Lindbergh, en farkostur hans hét
Einörninn. Reyndar bar farkostur
Abruzzo og Anderson í fyrri
tilraun þeirra til að komast yfir
Atlantshaf einnig nafnið Tvíörn.
Og þó að 'belgfararnir yrðu
neiddir til að lenda áður en þeir
náðu á áfangastað var þeim tekið
með kostum og kynjum og minntu
fagnaðarlætin mjög á móttökur
Lindberghs fyrir 51 ári síðan.
„Flug Lindberghs var ef til vill
frábærara, en flug Tvíarnarins er
í raun og veru frábært líka,“ sagði
maður sem bæði sá Tvíörninn og
Charles Lindbergh lenda í Frakk-
landi.
Fall er
fararheill
Að ráði veðurfarsfræðinga var
það klukkan 8:43 að staðartíma á
föstudagskvöldið 11. ágúst að
Tvíörninn hóf sig á loft frá
Presque Isle í Maine fylki í
Bandaríkjunum. Við lá að ferðin
endaði með ósköpum strax í
upphafi, því skömmu eftir flugtak
lentu félagarnir í heitum og
léttum loftmassa og missti loftfar-
ið óðfluga hæð. Stefndi Tvíörninn
í brotlendingu í malargryfju, en á
elleftu stundu jafnaði farið sig við
og tók að rísa til himins á ný.
Næstu dægur gekk ferðin að
óskum. Á mánudagskvöld voru
kapparnir í 15,000 feta hæð og 960
kílómetra fjarlægð frá St. Johns á
Nýfundnalandi. Hitastig um borð
í körfu loftfarsins var þá við
frostmark og komu ullarbrækur og
lítið hitatæki þá í góðar þarfir.
Þegar kuldinn var og gnístandi
þótti belgförunum gott að dreypa
Á ýmsu
gekk um borð
Þröngt máttu sáttir sitja um
borð í körfunni, því athafnasvæðið
var aðeins 2x2,5 metrar þó að
karfan væri rúmir fimm metrar á
lengd, um tveir á breidd og 1,80 á
hæð. Og ef einn þurfti að færa sig
úr stað urðu hinir að gera það
einnig. Karfan var með bátslagi og
meðferðis var mastur og segl í því
skyni að ferðalangarnir yrðu
neyddir til að lenda á hafinu. Og
nóg var við að vera því stanzlaust
varð að fylgjast með því að allt
væri með felldu. Þremenningarnir
skiptust á að sofa fjórar klukku-
stundir í senn og því stóðu ætíð
tveir vakt í einu.
Það gekk á ýmsu um borð. Um
Yfir Kanada á útleið ( kyrrð og ró háloftanna.
Þegar kuldinn beit og súrefni loftsins þvarr var gott að geta gripið til súrefnistækjanna.
Abruzzo vel vafinn í viðeigandi klæðnað. Myndin birtist í Newsweek, ljósmyndari er
Larry Newman.