Morgunblaðið - 20.09.1978, Blaðsíða 17

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1978
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1978
17

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvín Jónsson
Aðalstræti 6, simi 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2000.00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 100 kr. eintakið.
Friður í Miðaustur-
löndum álangtí land
Fundur þjóöarleiðtoKanna
þrÍKlíja í Camp David
hefur borið meiri áranj;ur en
jafnvel björtustu vonir manna
stóðu til. ÞannÍK var lenpji
tvísýnt um, hvort hann yrði
haldinn, en úrslitum réð seigla
otí óbilandi trú Carters Banda-
ríkjaforseta á, að áranjiur
næðist. Það átti ugKlaust
mikinn þátt í }>ví, að bæði
Beyin forsætisráðherra Israels
ojí Sadat forseti Ejjyptalands
fóru til fundarins með opnum
hujta og staðráðnir í að gera
sitt ítrasta til að trygfíja frið
milli þjóða sinna og í Miðaust-
urlöndum. Má í því sambandi
vitna til ummæla Sadats,
þegar hann sagði, að fundurinn
væri úrslitatilraun til að koma
á friði milli Egypta og ísraels-
manna. — „Næstu kynslóðir
munu annaðhvort lifa í friði
eða ófriði,“ sagði hann og
kvaðst mundu leggja sig fram
af alefli til þess að friðarhúg-
sjónir Egypta næðu fram að
ganga og Palestínuaröbum
yrði tryggður réttur til eigin
lands.
I drögum að friðarsáttmála
ísraelsmanna og Egypta skipt-
ir mestu, að Egyptar fá á ný
yfirráð yfir Sínaí-eyðimörk-
inni. Israelsmenn verða að
hverfa með herlið sitt á brott
af hernumdu svæðunum tveim
til þrem mánuðum eftir undir-
ritun sáttmálans. Á hinn
bóginn liggur ekki fyrir, hvað
verður um þá Israelsmenn,
sem þar hafa setzt að, en
Egyptar hafa tekið af skarið
um það, að þeir undirriti ekki
friðarsáttmálann, fyrr en þeir
hafi horfið á braut.
Fyrir Israelsmenn skiptir
mestu í þessu sambandi, að
þeir þurfa ekki að óttast
styrjöld á tveim vígstöðvum í
einu, sem stöðugt hefur vofað
yfir í 30 ára sögu þeirra, auk
þess sem Egyptaland er hern-
aðarlega sterkast og fjölmenn-
ast Arabaríkja.
Gagnvart Egyptum hefur á
hinn bóginn verið bent á, að
samkomulagið horfi þannig
við, að Sadat hafi fengið allt
það, sem hann gat vænzt að fá:
algjöran brottflutning ísraels-
manna af Sínaí-eyðimörkinni
og full egypzk yfirráð yfir
henni.
En vissulega eru mörg ljón
enn á veginum, sem sigrast
verður á, áður en friðarsátt-
máli hefur verið gerður, sem
tekur til allra Miðausturlanda.
Um þau atriði var einungis
undirritað rammasamkomulag
milli leiðtoganna þriggja í
Camp David, þar sem að vísu
var gert ráð fyrir því, að íbúar
esturbakka Jórdan og
aza-svæðisins hlytu sjálf-
uæði að fimm árum liðnum.
Hins vegar var ekki kveðið á
um, hver væri staða Frelsis-
samtaka Palestínuaraba í því
sambandi, né hvað yrði um þau
hundruð þúsunda Palestínu-
manna, sem búa í flótta-
mannabúðum, og um byggðir
Israelsmanna á herteknu
svæðunum. Loks er framtíð
Jerúsalem í óvissu.
Eins og fyrirfram var ljóst
hafa ýmsar Arabaþjóðir tekið
Camp David samkomulaginu
fjandsamlega og jafnvel taláð
um að það sé ógnun við
heimsfriðinn. Sovétmenn hafa
tekið í svipaðan streng og talið
samningsdrögin béin svik við
Araba. Sadat hefur á hinn
bóginn bent á, að samnings-
drögin gefi sérhverju ná-
grannaríki Israels kost á að
koma inn í samningaviðræð-
urnar til þess að reyna að
endurheimta hertekin land-
svæði í gegnum friðarumleit-
anirnar. Það er því ljóst, að
ýmsar blikur eru á lofti og á
þessari stundu er ógjörningur
að segja fyrir um það, hverjar
lyktir friðarviðræðnanna
verða. Veltur þar ekki sízt á
afstöðu ríkja eins og Jórdaníu
og Saudi Arabíu, en svo virðist
sem þau hafi tekið hugmynd-
unum þunglega. I þessum
báðum löndum er þó mikill ótti
við aukin sovézk áhrif í Mið-
austurlöndum. Og í rauninni
gegnir Hússein Jórdaníukon-
ungur lykilhlutverki í frekari
friðarviðræðum, þar sem gert
er ráð fyrir því í Camp David
samkomulaginu, að hann taki
þátt í gæzlustörfum á her,-
teknu svæðunum og fái að
lokum takmörkuð yfirráð yfir
þeim.
Cyrus Vance utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna hefur nú
tekizt á hendur ferð til Jórdan-
íu og Saudi Arabíu til að vinna
að stuðningi við samkomulagið
í Camp David, auk Sýrlands,
sem hefur tekið því mjög
fjandsamlega. Á miklu veltur,
hver árangur þessarar ferðar
verður. Vandamálunum, sem
leysa þarf, má líkja við fjallið
Ararat: þau er af margvísleg-
um toga og eiga rætur í
gagnkvæmu árþúsunda gömlu
hatri og tortryggni. Það gerir
svo endanlega lausn enn tor-
ráðnari, að allt getur hrunið á
einu atriði í lokin.
Allt um það gefur það
einhverjar vonir um, að friður
kunni að vera í sjónmáli í
Miðausturlöndum, að tvö vold-
ugustu ríkin, ísrael og Egypta-
land, hafa nú náð samkomu-
lagi um þýðingarmikla áfanga
á þeirri leið. Samkomulagið í
Camp David er heimssöguleg-
ur atburður og mikill stjórn-
málasigur fyrir leiðtogana
þrjá, ekki sízt Carter Banda-
ríkjaforseta. En segja má, að
hann hafi lagt allt undir eitt
spil, að árangur næðist á þeim
fundi.
JAFNRÉTTISGANGA SJÁLFSBJARGAR
„Erum bjart-
sýnir á að að-
gerðimar verði
borgarstjórn
og abnennmg til
umhugsunar”
brátt fyrir art veður va‘ri ekki sem hagsta'ðast
var mikið fjölmenni í jafnréttisgönsu fatlaðra
sem farin var í sær. Þúsundir manna voru saman
komnir hjá Sjómannaskólanum kl. 15 í kut ok
vár tíensið til Kjarvalsstaða. Fremstir í
ííöruíunni voru þeir Arnór Pétursson formaður
íþróttafélags fatlaðra í Reykjavík og Hreinn
Halldórsson kúluvarpari. A eftir þeim kom
fjöldinn allur af fötluðu fólki. aðstandendum
þeirra og stuðninssmönnum. Þarna var ekki
aðeins hreyfifatlað fólk. einnit; hlindir. heyrnar
skertir. vansefnir og fleiri sem lifa með einhvers
konar fötlun. Mikið var einnit; um ófatlað fólk
sem tók þátt í t;önt;unni tii þess að sýna stuðninj;
við fatlaða og var þar á meðal Mat;nús
Magnússon félat;smálaráðherra.
I t;<>nt;unni vöktu þrír hestar athvt;li manna en
á haki þeim var fatlað fólk af Revkjalundi.
Er K<int;umenn komu til Kjarvalsstaða tók
hort;arstjórn Reykjavíkur ok borKarstjóri á móti
þeim í anddyri hússins. Er móttökunni var lokið
afhenti SjálfsbjörK félaK fatlaðra í Reykjavík
Kjarvalsstiiðum skilti sem sýnir að fólki í
hjólastól er kleift að komast inn í húsið.
Ilinn mikli fjöldi KÖnKumanna komst ekki inn í
húsið en þeir sem fyrir utan voru Kátu fylKst með
því sem Kcrðist innan dyra þar sem hátalarar
voru þar til staðar.
EkíH Skúli InKÍberKsson borKarstjóri bauð
KönKumenn velkomna fyrir hönd horKarinnar ok
síðan flutti Rafn Benediktsson ávarp. A eftir
ávarpi Rafns talaði Theódór A. Jónsson formaður
SjálfsbjarKar landssambands fatlaðra um hús-
na'ðismál fatlaðra. Næst talaði Arnór Pétursson
um atvinnumál ok loks MaKnús Kjartansson um
jafnrétti sem var lykilorð í KÖnKunni.
AVÖRP þeirra sem töluðu fyrir hönd fatlaðra
verða birt í heild í blaðinu á morKun.
Fundinum að Kjarvalsstöðum bárust mörK
skeyti með stuðninKsyfirlýsinKum. EinnÍK flutti
sönKfóIk úr ýmsum áttum en það hafði tekið þátt
í jafnréttisKÖngunni tvö lög undir stjórn Garðars
Cortes.
í lok fundarins að Kjarvalsstöðum fluttu
borKarfulltrúar ávörp. Sjöfn SÍKurbjörnsdóttir
talaði fyrir hönd Alþýðuflokksins. SÍKurjón
Pétursson fyrir hönd AlþýðubandalaKsins,
Kristján Benediktsson fyrir hönd Framsóknar-
flokksins ok BirKÍr Isleifur Gunnarsson fyrir
hönd Sjálfstæðisflokksins. EinnÍK flutti borKar
stjórinn ávarp í lokin en fundinum lauk um kl.
18.
Rafn Benediktsson formaður SjálfsbjarKar
félags fatlaðra í Reykjavík sagði eftir fundinn að
hann væri mjöK ánægður með undirtektir bæði
almenninKs ok borKarstjórnarinnar.
„Við erum bjartsýnir á að þessar aðKerðir hafi
vakið borKarstjórnina ok almenninK allan til
umhuK-sunar um málefni fatlaðra eins ok tilefnið
var í upphafi." saKði Rafn.
Merkja bílastœði
fyrir fatlaða
MORGUNBLAÐINU hefur borist eftirfarandi
tilkynning frá Vörumarkaðnum í Reykjavík.
1 tilefni af jafnréttisKönKU fatlaðra og til að
bæta úr fyrri vanrækslu hafa nú verið merkt 2
bílastæði við aðalinngang verzlunar okkar til
afnota fyrir fatlaða.
I anddyri verzlunarinnar er komið fyrir
hjólastól til afnota fyrir þá er þess þurfa og eru
starfsmenn reiðubúnir til aðstoðar er þörf krefur.
Við byggingu Vörumarkaðarins var því miður
ekki tekið nægt tillit til fatlaðra. Þó að lyfta sé á
milli aðalhæða hússins verður fólk'í hjólastólum
enn að fara út úr húsinu og niður með því til að
kornast hindrunarlaust í heimilistækjadeild í
kjallara. Við hönnun viðbyggingar hefur verið úr
þessu bætt og mun þar koma ný lyfta sem
auðveldar fötluðum, sem öörum, aðgang að öllum
hæðum hússins.
I tilefni dagsins hefur Vörumarkaðurinn h/f í
dag gefið Sjálfsbjörgu — félagi fatlaðra —, kr.
100.000 til styrktar baráttu fatíaðra fyrir fullum
mannréttindum.
„Samgöngu-
og atvinnu-
mál
fatlaðra mest
aðkallandi"
segir Vikar Davíðsson
skrifstofumaður
• „Ég er mjög ánægður með þetta framtak, það
er mjög athyglisvert," sagði Vikar Davíðsson
skrifstofumaður, er Morgunblaðið ræddi við
hann að Kjarvalsstöðum í gær. Vikar hafði ,þá
nýlokið við að taka þátt í hinni vel heppnuðu
„jafnréttisgöngu" sem fram fór í gær.
„Ég tel þennan mikla fjölda sem þátt tók í
göngunni vera merki þess að fatlaðir verði ekki
lengur réttminni í þessu þjóðfélagi en aðrir,“
sagði Vikar ennfremur, „þó langt kunni að vera
í land, þá er það víst að við höfum rekist mjúkt
á mú'únn hér í dag, sem vonandi boðar betri tíð
fötluuum til handa.“
Vikar sagði ennfremur, að um leið og þarft
væri að minna þá sem heilbrigðir eru, á þann
vanda sem fatlaðir búa við, þá mætti einnig
minna á það, að vafalaust hefði skort
frumkvæði frá fötluðum sjálfum, og þeir yrðu
fyrst og fremst að vinna sjálfir að sínum
framfaramálum. En upphaf þess hefði einmitt
verið stofnun Sjálfsbjargarfélaganna fyrir um
það bil tuttugu árum.
„Það sem ég tel mest aðkallandi í jafnréttis-
baráttu fatlaðra núna,“ sagði Vikar að lokum,
„eru samgöngumál, þar er þörf mikilla úrbóta,
og svo einnig á vinnumarkaðnum. Fatlaðii*eiga
enn mjög erfitt með að fá vinnu, þó það hafi
vissulega lagast á seinni árum.“
Magnús Kjartansson var hress í
bragöi eftir jafnréttisgöngu fatlaðra í
gær, Þar sem hann sat yffir kaffíbolla
að Kjarvalsstöðum.
„Ákaflega
ánægður með
hvernig til
hefur tekist“
sagði Magnús Kjartansson að
lokinni jafnréttisgöngunni í gær.
• „Ég er ákaflega ánægður með þessa göngu
hér í dag, og það hefur komið í ljós að sá mikli
áhugi og skilningur sem við hvarvetna mættum
við undirbúning göngunnar hefur verið raun-
verulegur,“ sagði Magnús Kjartansson, fyrrum
alþingismaður, í samtali við Morgunblaðið á
Kjarvalsstöðum í gær.
Magnús sagðist ekki hafa óttast að rigningin
hefði þau áhrif að fólk tæki ekki þátt í
göngunni. „Þetta er jafnréttisganga," sagði
Magnús, „og eins og segir í hinni helgu bók, þá
rignir jafnt á réttláta sem rangláta, svo að við
áttum ekki betra veður skilið hér í dag en
hverjir aðrir.“
Jóhann Pétur Sveinsson og Sigurður
Björnsson fá sér kaffi og með Því eftir
gönguna, í boði borgarstjórnar.
„Það er
enginn
verri þótt
hann vökni“
sögðu Þeir Sigurður Björnsson
og Jóhann Pétur Sveinsson um
gönguna í rigningunni í gær, og
kváðust bjartsýnir á jákvæðan
árangur hennar.
• „Gangan hér í dag ætti að verða fötluðum til
framdráttar í jafnréttisbaráttu þeirra, eða að
minnsta kosti vona ég það,“ sagði Sigurður
Björnsson námsmaður er við hittum hann að
máli að Kjarval§stöðum eftir gönguna í gær.
Sigurður sat þar við borð ásamt félaga sínum,
Jóhanni Pétri Sveinssyni, og fleirum, og gæddi
sér á veitinguni borgarstjórnar Reykjavíkur.
„Mér sýnist þessi ganga hafa tekist ágætlega,
þó að ég hafi nú lítið séð hve margir gengu, þar
sem ég sat í stólnum inni í miðri þvögunni,"
sagði Jóhann Pétur, en ekki var þó annað að sjá
á honum en að hann væri hæst ánægður með
þetta framtak.
„Nei, rigningin hafði held ég engin áhrif í þá
átt að draga úr fjölda göngumanna," sagði
Jóhann Pétur ennfremur, „enda er enginn verri
þótt hann vökni!“
Þeir Sigurður og Jóhann Pétur sögðu, að oft
væri erfitt að komast úr og í skóla, og það sama
ætti við um allt of marga vinnustaði. Þá væri af
ýmsum ástæðum oft erfitt fyrir fatlað fólk að fá
vinnu, og skipti þá oft engu máli þó vinnan væri
þess eðlis að fatlaðir gætu vel leyst hana af
hendi.
Samgöngumál fatlaðra og jafnrétti til vinnu
töldu þeir eitt allra brýnasta baráttumál
fatlaðra núna.
„Sýna Þarf fötluðum meiri tíllits-
semi,“ sagði Unnur Jónsdóttir.
„Vona að
gangan verði
til þess
að opna augu
fólks
fyrir vanda
fatlaðra“
sagði Unnur Jónsdóttir
• „Ég vona vissulega að þessi ganga verði til
þess að opna augu fólks sem gengur heilt til
skógar, fyrir vanda fatlaðra,“ sagði Unnur
Jónsdóttir er Morgunblaðið ræddi við hana á
Kjarvalsstöðum í gær.
„Þjóðin býr við allsnægtir," sagði Unnur
ennfremur, „og því ætti að vera unnt að gera
mun meira fyrir fatlað fólk en nú er gert.
Það, sem er að mínum dómi mest aðkallandi í
jafnréttisbaráttu fatlaðra, er aukið öryggi
þeirra í umferðinni, og að þeir sem mega sín
meira sýni fötluðum meiri tillitssemi en nú er.
Þá eru atvinnumálin einnig mjög ofarlega á
baugi, það eru fjölmargir staðir sem fatlaðir
geta ekki unnið á vegna þess að aðstæður þar
leyfa það ekki, þó að vinnan sem slík sé þannig
að fatlaðir geti auðveldlega leyst hana af
hendi,“ sagði Unnur að lokum.
Guöbjörg Hákonardóttir og Kristján
Hjaltested.
„Jafnrétti er
þessu fólki
ekki nóg,
það þarf
forréttindi"
Spjallað viö Kristján Hjaltested
og Guðbjörgu Hákonardóttur
eftir jafnréttisgönguna í gær.
• Meðal þeirra hundraða fatlaðra sem þágu
góðgerðir borgarstjórnar Reykjavíkur að
Kjarvalsstöðum í gær, að lokinni jafnréttis-
göngu þeirra, hittum við að máli þau Guðbjörgu
Hákonardóttur og Kristján Hjaltested.
„Þetta er mjög gott framtak, og gangan
virðist hafa tekist mjög vel,“ sagði Kristján, „nú
sér almenningur hvernig þetta vandamál er.
Það eina sem ég er ekki fyililega ánægður með,
er að gengið skuli undir kjörorðinu „jafnrétti".
— Sannleikurinn er nefnilega sá, að þetta fólk
þarf forréttindi. — En fjöldi göngumanna hér í
dag sýnir, að mikill áhugi er á málefnum
fatlaðra, þetta fólk hefur hér sýnt hug sinn í
verki, þrátt fyrir rigninguna, enda er hún bara
góð fyrir blómin!"
Guðbjörg sagðist taka í sama streng, hvað
varðaði rigninguna, hún hefði ekkert dregið úr
fötluðum að ganga, „og nú hlakka ég bara til að
fara að fá snjó“, sagði Guðbjörg og Kristján hló
við og sagði að það væri nú bara af því að þá
væri mýkra fyrir hana að detta!
Þau Kristján og Guðbjörg lögðu bæði á það
áherslu, að fólk ætti að gera sér betur grein
fyrir því hvað fatlað fólk gæti, það væri meira
en margir héldu, hvort heldur væri í atvinnulíf-
inu eða í frístundum. Kristján sagðist til dæmis
vera í hestamennsku, og Guðbjörg kvaðst hafa
farið á skíði svo eitthvað væri nefnt, auk þess
sem hún hefði gaman af að fara á hestbak.
Vikar Davíðsson, skrifstofumaður, að
lokinni göngunni í gær.