Morgunblaðið - 20.09.1978, Blaðsíða 18

18 MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. SEPTEMBER 1978
Spennan eykst dag frá degi
Að undanfiirnu hcfur spenn-
an í einvígi þeirra Karpovs on
Korchnois aukist til muna.
Bilið er nú aðeins tveir vinn-
ingar í stað þrigKja áður og ef
da’ma má af síðustu skákum
virðist sem gæfudísirnar hafi
nú loksins gerst áskorandanum
hliðhollar cftir að hafa snúið
hakinu við honum leniri. I*á
hafa margir gert því skóna að
Karpov sé orðinn þreyttur og
að hann sé þess ekki lengur
umkominn að standa í svo
harðri keppni. Ilann hcfur að
undanförnu fengið mjög hag-
stæðar stöður, en ávallt mistek-
ist að breyta stöðuyfirburðun-
um yfir í hreinan vinning. Svo
var einnig f 24. skákinni sem
tefld var í gær. Karpov tefldi
byrjunina rólega en örugglega
og hafði í miðtaflinu óumdeil-
anlega betri stöðu vegna staks
peðs svarts á miðborðinu. Ekki
bætti úr skák fyrir áskorand-
ann að hann hafði aðeins
stundarfjórðung til þess að
ljúka við níu síðustu leikina.
Engu að síður tókst honum að
þvinga fram mikil uppskipti og
er skákin fór í bið hafði hann
örlitla stöðuyfirburði, þrátt
fyrir að ólíklegt verði að teljast
að honum takist að nýta sér þá
til vinnings. Þessi 24. skák
táknar nokkur þáttaskil í
einvíginu. Nú geta keppendur
aftur byrjað að taka sér frí, en
í hverjum 24 skáka hluta
einvígisins hefur hvor um sig
rétt á að fresta þremur skák-
um.
24. skákini
Hvítti Anatoly Karpov
Svarti Viktor Korchnoi
Spænski leikurinn
1. e4 e5
(Þetta er í sjötta skiptið sem
Korchnoi svarar 1. e4 með e5. Af
þessum skákum hefur hann
tapað tveimur og gert þrjú
jafntefli). 2. Rf3 Rc6 Bb5 a6 4.
Rf6 5.0-0 Rxe4 6. d4 b5 7. Bb3
d5 8. dxe5 Be6 9. c3 Be7.
(Aður í einvíginu hefur
Korchnoi jafnan leikið hér 9. ...
Bc5. í fjórtándu skákinni fékk
hann hins vegar slæma stöðu
eftir byrjunina er hann beitti
þeim leik, þannig að nú velur
hann hefðbundnari leiðir.)
10. Bc2 Rc5 11. h3
(Með þessum rólega feik kemur
Karpov skákinni út af troðnum
slóðum. Hugmyndin er augljós-
lega að hindra svartan í að leika
Bg4 og ná þannig betri tökum á
d4 reitnum).
0-0 12. Hel I)d7 13. Rd4 Rxd4.
(Svartur gat auðvitað ekki leyft
14. Rxe6 T.d. 13 ... Had8 14.
Rxe6 fxe6? 15. Dh5 g6 16. Bxg6
hxg6 17. Dxg6+ Kh8 18. Dh6+
Kg8 19. He3).
14. cxd4 Rb7 15. Rd2 c5
(Gallinn við þennan nærtæka
leik er að peðið á d5 verður
stakt. Svartur verður hins vegar
að ná mótspili á miðborðinu svo
að hvítum takist ekki að hefja
sókn á kóngsvæng. Leikurinn
kostaði Korchnoi þó 25 mínútur
á klukkunni).
16. dxc5 Rxc5 17. Rf3 Bf5!?
Skák
Margeir Pétursson
skrifar um 24.ein-
vígisskákina
(Virkir varnarleikir á borð við
þennan hafa ávallt verið ein-
kennandi fyrir Korchnoi.
Heimsmeistarinn féll þó auðvit-
að ekki í gildruna 18. Bxf5 Dxf5
19. Dxd5 Hfd8 20. Dc6 og nú
getur svartur t.d. þvingað fram
jafntefli með 20. . . . Hdc8 21.
Dd5 Hd8).
18. Be3 Hac8 19. Hacl Bxc2 20.
Hxc2 Re6 21. Hd2.
(Aætlun Karpovs er mjög mark-
viss. Hann hyggst tvöfalda
hróka sína á d-línunni og sækja
þannig að staka peðinu).
Hfd8 22. Db3 Hc4 23. Ildl Db7
24. a3 g6 25. Da2.
(Karpov hefur nú náð „óskaliðs-
skipan" sinni, en svartur hefur
töluvert mótspil á drottningar-
væng, sem fer langt með að
jafna veikleikann á d5 upp).
a5 26. b3 IIc3 27. a4 bxa4 28.
bxa4 Hc4!0
(Hér gat svartur jafnað taflið
strax með 28. . . . Ha3 29. Dc2
Hc8 30. Dbl og eftir drottninga-
kaup falla peðin á d5 og a4 og-
svartur losnar þannig við
hættulegasta veikleika sinn).
29. Hd3 Kg7 30. Dd2.
(Að sjálfsögðu bíður hvítur ekki
eftir leiknum Db7—c6, en þving-
ar sjálfur fram einfölduti stöð-
unnar).
Hxa4 31. Bh6+Kg8 32. Hxd5
Hxd5 33. Dxd5 Dxd5 34. Hxd5
Bf8.
(Svartur losar sig við biskupana.
Ef hvítum gæfist tími til þess að
leika 35. Hb5 og 36. Rg5! væri
voðinn vís vegna þess hve hvíti
biskupinn þrengir mikið að
svörtu kóngsstöðunni).
35. Bxf8 Kxf8 36. g3 Ke7 37.
Hb5 Rc7 38. Hc5 Rc6 39. Hb5
Rd8.
(Hér hefði Korchnoi getað þrá-
leikið með 39. . . . Rc7, en hann
teflir til vinnings!)
40. Kg2 h6 41. Rd2 Hal.
í þessari stöðu lék Karpov
biðleik. Svartur hefur örlitlu
betri möguleika vegna frípeðs-
ins, en menn hvíts eru vel
staðsettir og það ætti að duga
honum til jafnteflis. Ef hins
vegar uppskipti verða á hrókum
aukast vinningslíkur svarts
mjög.
Harrg Golombek
skrifar fgrir
Morgunblaöiö
Sviptingar
á báða bóga
SKÁKIN í dag var um margt eftirtektarverð. Ilvorugur kcppenda
virtist vilja sætta sig við jafntefli snemma í skákinni og báðir
þreifuðu nokkuð fyrir sér um sóknarfæri, þar sem nokkrar
sviptingar urðu án þess þó að þeim tækist að skapa sér umtalsverð
færi.
Sjötta sinni í einvíginu hófst taflið með spánska leiknum, þar
sem Korchnoi beitti uppáhaldsvörn sinni. Megin einkenni þess
afbrigðis er einangrað peð hjá svörtum, en hann hefur á móti
nokkra möguleika á frjálsu spili. Karpov tefldi byrjunina og fyrri
hluta miðtaflsins á hefðbundinn hátt, en breytti út af í 11. leik.
Hann lék þá h3, sem í fljótu bragði virtist vera endurbót og
sóknarleikur í senn. Korchnoi fékk verri stöðu upp úr miðtaflinu
og evddi miklum tíma í að jafna stöðuna og þcgar hann hafði
leikið 30 leiki átti hann aðeins eftir 10 minútur á 12 leiki, og
margir héldu að enn myndi harðna á dalnum hjá Korchnoi í
síðustu leikjunum. Svo varð þó ekki, þar sem Karpov lék
ómarkvisst og glutraði vænlegri stöðu niður. Og þegar skákin fór
í bið virtist Korchnoi eiga góða jafnteflismöguleika, þótt Karpov
stæði óneitanlega betur að vígi.
75 ára í dag:
Sigurpáll Steinþórsson
í dag er Sigurpáll Steinþórsson,
einn af hinum öldnu kempum
sjómannastéttarinnar, 75 ára.
Sigurpáll Steinþórsson fæddist
á þessum Drottins degi árið 1903
að Þverá í Ólafsfirði, sonur
hjónanna Steinþórs Þorsteinsson-
ar og Kristjönu Jónsdóttur. Þegar
Sigurpáll var á fjórða ári fluttust
foreldrar hans að Vík í Héðins-
firði. Ekki var jörðin stór sem þau
hjónin fluttust á, fóðraði aðeins
eina kú, og varð því faðirinn að
leita fanga á sjónum til að afla
heimilinu þess sem á vantaði.
Hann reri til fiskar á fjórrónum
árabát á vorin og sumrin frá
Héðinsfirði. Sigurpáll var ekki
gamall þegar hann fór að sýna
áhuga á sjónum. Hann var þá
iðulega niðri í fjöru þegar faðir
hans og aðrir voru að leggja á
sjóinn. Þegar hann var 7 ára
gamall leyfði faðir hans honum að
beita 60 króka lóðarspotta og
leggja hann framan við fjöruna
undan íbúðarhúsinu í Vík. Síðan
var hinn ungi sveinn látinn draga
línuna og þar dró hann sinn fyrsta
fisk úr sjó, sem reyndist vera væn
lúða. En það varð að hugsa um
fleira á heimilinu en að sækja sjó.
Strax og Sigurpáll hafði aldutr til
var hann látinn gefa fénu þegar
það var í húsum.
I heimahúsum kenndi faðirinn
Sigurpáli og systkinum hans
fjórum skrift, reikning og lestur.
Síðar var Sigurpáli komið til náms
í Ólafsfirði hjá þeim heiðurshjón-
um Randver Jónssyni og Margréti
Árnadóttur. Kom það sér þá vel
fyrir Sigurpál að koma vel mennt-
ur í höncjunum að heiman, því að
uppihaldið greiddi hann með
vinnu, sem var í því fólgin að beita
eitt bjóð og stokka upp þrjú í
hverjum róðri.
Árið 1919 ræður Sigurpáll sig á
„Garðar", 6 tonna bát með 6 hesta
Danvél. Formaður var Guðmundur
Guðmundsson, þá 19 ára gamáll.
Kaupið yfir vertíðina, sem voru 3
mánuðir, var 400 kr. og frítt fæði.
Árið eftir ræður Sigurpáll sig á
hákarlaskipið „Kristjönu" frá
Siglufirði. Skipstjóri var Björn
Sigurðsson frá Vatnsenda í Héð-
insfirði, frændi Sigurpáls. Sigur-
páll, sem þá var 17 ára, var ráðinn
fullgildur háseti, og sýnir það að
hann hefur þá þegar getið sér gott
orð sem góður sjómaður, því að
það var ekki heiglum hent að
gerast hásetar á hákarlaskipi á
svo ungum aldri. Að vísu vill
Sigurpáll halda því fram, að hann
hafi orðið fullgildur háseti aðeins
fyrir frændsemina. En ég tel mig
þekkja sjómanninn Sigurpál það
vel, að hraustleiki hans og góð
sjómennska hafi ráðið þar mestu.
Hákarlaveiðin hófst seint í mars,
og var aðalveiðisvæðið út af Horni.
Veiðinni var hætt 12 vikur af
sumri og tók þá heyskapurinn við.
Aflinn eftir vertíðina varð 450
tunnur lifrar og fékk Sigurpáll 960
kr. í sinn hlut, sem þótti gott-
Sigurpáll er á „Kristjönu" til
ársins 1925, og stunduðu þeir, auk
hákarlaveiðinnar, reknetaveiðár,
línuveiðar og handfæraveiðar.
Árið 1925 flyst faðir Sigurpáls
aftur til Ólafsfjarðar og kemur
Sigurpáli í trésmíðanám hjá
Þorsteini Esper, sem þá var annar
tveggja lærðra smiða á Ólafsfirði,
hinn var Jón Þórður, afi Jóns
Þórðarsonar uppfinningamanns á
Reykjalundi. Sigurpáll var 2 ár í
trésmíðanáminu. Hann vann við
ýmis verkefni á þessum árum, þar
á meðal að smíða 2 prédikunar-
stóla með meistara sínum og
Sigurði bróður hans. Fór annar
stóllinn í Ólafsfjarðarkirkju, en
hinn að Stóra-Árskógi á Árskógs-
strönd.
Að loknu smíðanámi liggur leið
Sigurpáls á sjóinn aftur. Árið 1931
gerist hann formaður á 10 tonna
bát sem „Egill“ hét og var með
hann á síldveiðum o.fl. í 2 ár. A
ýmsum öðrum bátum er Sigurpáll
til ársins 1941, en þá gerist hann
útgerðarmaður. Hann festir kaup,
ásamt Jóni Björnssyni, á vélbátn-
um „Gulltoppi" ST-25, sem var 48
tonn. Þennan bát þekkja flestir
eldri íslendingar, því að hann hét
áður „Ingimundur gamli“ og var
lengi notaður sem varðbátur til
gæzlu íslenzku landhelginnar.
Ekki stóð útgerðin lengi, því að
íslenzk útgerð var fallvaltari þá en
nú.
En áfram hélt Sigurpáll á
sjónum. Síðasti fiskibáturinn sem
hann var á, var „Stígandi" frá
Ólafsfirði og var það árið 1959. Þá
vendir Sigurpáll sínu kvæði í kross
og gerist háseti á varðskipinu
Albert og er þar í 2 ár. Þá axlar
Sigurpáll sjóferðapokann sinn og
snýr sér að búskap. Hann sest að á
jörð sinni Bústöðum í Lýtings-
staðahreppi, Skagafirði. Við bú-
skapinn, á jörð sinni dvelst hann í
7 ár, en dustar þá rykið af
sjóferðapokanum og heldur á
sjóinn á ný. Hann ræður sig aftur
til Landhelgisgæzlunnar og gerist
háseti fyrst á v/s Óðni en síðan
v/s Þór þar sem hann er til
sjötugs, eftir tæplega hálfrar
aldar veru á sjónum. Þegar í land
var komið hóf Sigurpáll störf hjá
flugdeild Landhelgisgæzlunnar
þar sem hann starfar enn, jafn ern
og frískur, eins og hann var þegar
ég kynntist honum fyrst fyrir 20
árum.
Eins og sjá má á þessari stuttu
afmælisgrein minni, um hina
öldnu kempu, Sigurpál Steinþórs-
son, þá hefur hann lagt drjúga
hönd á plóginn íslandi til fram-
fara. Og einnig má sjá að í brjósti
Sigurpáls slær hjarta bóndans og
sjómannsins.
Af kynnum mínum af Sigurpáli
er ég öruggur á því að hann hefur
verið hraustmenni á sínum yngri
árum, eins og hann er raunar enn,
ef miðað er við aldurinn, sem hann
ber sérstaklega vel. Sigurpáll er
ættfróður maður og hefur gaman
af að ræða þau málefni, auk þess
er fróðlegt að hlusta á hann lýsa
störfum og staðháttum til lands og
sjávar, áður en allsherjar vélvæð-
ingin gekk í garð.
Ég minnist alltaf þeirrar ára
sem Sigurpáll var um borð í þeim
varðskipum sem ég var yfirmaður
á, því að þar hafði ég traustan og
góðan dreng.
Eins og ég hef áður um getið, er
fróðlegt að hlusta á Sigurpál segja
frá, en hann getur líka fléttað
sögur sínar, á sinn hægláta hátt,
með góðlátlegri kímni. Ég minnist
alltaf hvað við hlógum mikið að
sögunni, sem hann sagði okkur af
kaupstðarstelpunni sem var í sveit
og svo vel siðuð að hún taldi það
ganga klámi næst að nefna hrút á
nafn, og því sagði hún alltaf, þegar
hún var tilneydd til að nefna
hrútinn á nafn: —„Hann er
kominn í túnið óþokkinn, sem
stekkur upp á ærnar."
Um leið og ég sendi Sigurpáli
Steinþórssyni, vini mínum, sem nú
er staddur í sveitasælunni á
æskuslóðum sínum, innilegar
hamingjuóskir með daginn frá
okkur starfsfélögum hans hjá
Landhelgisgæzlunni, óska ég hon-
um allrar blessunar og bið honum
langra lífdaga.
Helgi Ilallvarðsson.