Morgunblaðið - 30.09.1978, Síða 22

Morgunblaðið - 30.09.1978, Síða 22
22 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1978 Verkfræði- og yaunvísindadeild HÍ: 11 erindi um umhverfismál í VERKFRÆÐI- og raunvísindadeild Háskóla Islands verða á næstu vikum flutt 11 erindi um umhverfismál og verður fyrsti fyrirlesturinn 2. október en þann fyrirlestur flytur Hjörleifur Guttormsson. líffræðingur og iðnaðarráðherra, og nefnir það Maður og umhverfi. Til þessara erinda er stofnað fyrir nemendur í verkfræði, eðlisfræði og efnafræði en aðgangur er öllum frjáls. eins þeim sem ekki eru nemendur í Háskólanum. Er gert ráð fyrir nokkrum umræðum á eftir hverju erindi. Umsjón með þessum erindaflutningi hefur Einar B. Pálsson, prófessor. Erindin verða flutt á mánudög- um kl. 17.15 í stofu 158 í húsi Verkfræði- og raunvísindadeildar, Hjarðarhaga 6. Þau eru ráðgerð svo sem hér segir: 2. október: Hjörleifur Guttormsson, líffræð- ingur, iðnaðarráðherra: Maður og umhverfi. 9. október: Unnsteinn Stefánsson, prófessor í haffræði: Sjórinn sem umhverfi. 16. október: Arnar Ingólfsson, prófessor i vistfræði: Ymis undirstöðuatriði í vistfræði. 23. október: Ingvi Þorsteinsson MS, Rannsóknastofnun landbúnaðar- ins: Gróður, gróðureyðing, rán- yrkja. 30. október: Þorleifur Einarsson, prófessor i jarðfræði: Jarðrask við mann- virkjagerð. 6. nóvember: Arnþór Garðarsson, prófessor í líffræði: Rannsóknir á röskun lífríkis. 13. nóvember: Jakob Björnsson, verkfræðingur, orkumálastjóri: Orkumál og um- hverfi. 20. nóvember: Jakob Jakobsson, fiskifræðingur, Hafrannsóknastofnun: Mat á auð- lindum sjávar. 27. nóvember: Árni Reynisson, framkvæmda- stjóri Náttúruverndarráðs: Skipu- lag náttúruverndarmála. 4. desember: Vilhjálmur Lúðvíksson, efnaverk- fræðingur: Verkfræðilegar áætlanir og valkostir. ll.'desember: Einar B. Pálsson, prófessor á byggírigarverkfræði. Matsatriði og sjónarmið. Frægt Valsastríð á vegum Germaníu í Nýja bíói í dag RENATE Miiller. Willy Fritsch. Paul Hörbiger og Teo Lingen eru meðal nafnkunnra leikara þeirr- ar tíðar í myndinni „Walzer- krieg" frá árinu 1933. sem sýnd verður á vegum félagsins ..Germaníu" í Nýja Bíó laugar- daginn 30. sept. kl. 2 e.h. Þetta er ein þeirra kátu valsamynd. sem sýndar voru hér í Reykjavík á sínum tíma við geysimikla aðsókn. Myndin gerist í Vínarborg og London og segir frá „valsastríði" milli tónskáldanna frægu, Strauss og Lanners. Germania byrjar hauststarfsemi sína með þessari mynd, en næsta mynd verður óperan „Wozzek“, sem sýnd verður í Nýja Bíói laugardaginn 14. okt., einnig kl. 2. e.h. Aðgangur að sýningum Germaníu er ókeypis og öllum heimill. Starfsmenn kvikmyndadeildar sjónvarpsins ásamt nokkrum kvik- myndatökumönnum af landsbyggðinni eru hér að fræðast af starfsmanni Kodak-fyrirtækisins sem hélt stutt námskeið fyrir sjónvarpið um kvikmyndun á þessa filmutegund. Sagði Þórarinn Guðnason hjá útvarpinu að hér hefði verið um stutt námskeið að ræða en í næsta mánuði væri von á manni frá danska sjónvarpinu til að kenna enn frekar töku litkvikmynda. Þá væri ráðgert þriðja námskeiðið síðar þar sem fara ætti í lita- og ljósfræði. r Utvegsmenn kaupajörð LANDSAMBAND íslenzkra útvegsmanna heíur íest kaup á jörðinni Skjaldartröð á Snæfellsnesi og er jörðin fyrirhuguð sem sumarbú- staðasvæði fyrir útvegsmenn. Islenzkir útvegsmenn hafa aldrei átt aðgang að orlofs- heimilum og að sögn Ágústs Einarssonar fulltrúa hjá L.I.Ú. verður jörðin einnig til afnota fyrir starfsfólk L.Í.Ú. Á milli 300 og 400 útvegs- menn eru nú aðilar að L.I.Ú., en á aðalfundi sambandsins í nóvember verður nánar ákveð- ið hvernig skipulagi á jörðinni verður háttað. Ungtemplarar með skemmtan- ir fyrir unglingana í Reykjavík Morgunblaðinu hefur borizt eftirfarandi fréttatilkynning frá ungtemplarafélaginu Hrönn um aðstöðu unglinga á höfuðborgar- svæðinu til skemmtanahalds. í framhaldi af þeirri umræðu sem verið hefur um málefni unglinga í Reykjavík og nágrenni að undanförnu langar okkur til að benda á eftirfarandi: Þráfaldlega hefur verið á það minnst í slíkri umræðu að ekkert væri um skemmtanir fyrir unglinga í Reykjavík um helgar. I raun er það ekki alveg rétt sem almennt hefur verið haldið fram að ekki væri um neinar slikar skemmtanir að ræða, því um rúmlega tveggja mánaða skeið hafa verið vikulega diskótek- skemmtanir í Reykjavik fyrir unglinga 16 ára og eldri. I fyrstu stóð Diskótekið Dísa að þessum skemmtunum vikulega á laugar- dögum í Kaffiteríunni Glæsibæ. Núna 'stendur ungtemplarafélagið Hrönn að slíkum skemmtunum vikulega með aðstoð Diskóteksins Dísu. Skemmtanir þessar eru á laugardagskvöldum kl. 9—1 í Templarahöllinni við Eiríksgötu. Af fyrstu undirtektum má sjá að skemmtanir þessar mælast vel fyrir, og þegar hafa nokkur hundruð unglinga komið og skemmt sér þar við bestu aðstæð- ur. Sér Diskótekið Dísa um að velja og kynna vinsælustu popp- lögin ásamt því að stýra marglit- um ljósum í takt við tónana. Markmið með þessum diskótek- kvöldum er að koma till móts við unglinga og skemmtanaþarfir þeirra þannig að „planið^ marg- umrædda þurfi ekki að vera eina athvarf þeirra á helgarkvöldum. Þess má geta, að Templarahöllin, Leikarinn Östen Engström og pianóleikarinn Guillermo Michel flytja dagskrá með ljóðum og sem IOGT lánar undir starfsemi þessa, tekur milli 200 og 300 manns. I ráði er að kanna möguleika á því að hafa einnig á boðstólum skemmtanir fyrir ungl- inga 13—15 ára á sama stað. Það má því ljóst vera, að ekki er um algjört aðstöðuleysi unglinga í Reykjavík að ræða um helgar, en aðstandendur þessara skemmtana gera sér ljóst að einn 200—300 manna staður dugar skammt og væri því æskilegt að sambærilegri aðstöðu yrði komið upp víðar í borginni, þar sem unglingar geta skemmt sér á heilbrigðan hátt. UTF Hrönn. söngvum. „Medborgare i Finland". í Norræna húsinu þriðjudagskvöld 3. október. „Fólkið í Finnlandi”: Dagskrá með söngvum og ljóðum í Norræna húsinu Athugasemd frá Fram- kvæmdasjóði Islands... Sunnudaginn 25. september s.l. birtist á öftustu síðu Morgunblaðsins grein með fyr- irsögn, er hljóðaði svo: „Óhag- kvæm milliliðaverzlun rýrir erlent lánsfjármagn". Greinin, sem byggð er á Fréttabréfi sambands fiskvinnslustöðva, fjallar síðan um erlent lánsfé og er reynt að sýna fram á hversu dýrt það fé verði í meðförum hjá Framkvæmdasjóði og Fisk- veiðasjóði þar til það komi í hendur hins endanlega lántaka, sem í þessu tilviki eru fiskverk- endur. Að því búnu er sett fram talnadæmi, sem ætlað er að sýna þennan mismun, og er niðurlag þess máls þannig: „Mismunur miðað við þessar forsendur er 1.514 krónur eða 19% af upphaflegu lánsfjár- magni“. Næsta erfitt er að komast til botns í niðurstöðum nefndrar greinar og lesandinn er litlu nær að lestri loknum, nema ef vera skyldi, að í huga hans festust þessi 19% sem einhvers konar óþarfur milli- liðakostnaður fjármagnsins. Þessi 19% munu þann veg fundin, að samanlagður vaxta- kostnaður og lántökukostnaður að viðbættri ágizkaðri hækkun vegna breytinga gengis erlends gjaldeyris og byggingarvísitölu ákveðins láns í erlendri mynt, yfir þriggja ára tímabil er reiknaður út, annars vegar miðað við tiltekin lánskjör erlendis og hins vegar endanleg lánskjör er fiskverkandinn sæt- ir hjá Fiskveiðasjóði. Saman- lagður mismunur þessara lánskjara í þrjú ár er síðan settur í hlutfall við upprunaleg- an höfuðstól og fæst þá útkom- an 19%, sem er algjörlega út í hött. I þessum útreikningi eru lánskjör Fiskveiðasjóðs rangt tilfærð sem forsenda þessa dæmis. Lán þess sjóðs til vinnslustöðva eru 66% vísitölu- tryggð og 34% gengistryggð en ekki öfugt. Framangreint dæmi reiknað út með þessari leiðrétt- ingu sýnir 3.67% en ekki 19% og munar þar æði miklu eins og liggur í augum uppi. Þótt dæmið væri rétt reiknað, segir það jafnan lítið, því að forsendur þess eru ekki fyrir hendi. Eins og greint var frá eru vextir og verðhækkanir þriggja ára settar í hlutfall við upp- runalegan höfuðstól. Með sama hætti hefði mátt taka 4 ár eða 10 ár og allt þar á millí og þar fyrir ofan og útkoman orðið þessi eða hin án þýðingar, vegna þess að raunverulegar forsendur skortir. Eins og að framan greinir eru 34% af lánum Fiskveiðasjóðs til vinnslustöðva gengistryggð en 66% verðtryggð. Þess mun fremur gæta, að vinnslustöðv- arnar kysu að fá mriira fé gengistryggt og minna verð- tryggt en ekki öfugt, sem ekki bendir til að kjör erlendra fjárins teljist þeim óhagstæð. Framkvæmdasjóður Islands og áður Framkvæmdabankinn hafa nú starfað um 25 ára skeið. Bankinn hafði yfir að ráða miklu eigin fé i upphafi starfs síns miðað við aðstæður þess tíma, sem marka má af því, að það nam yfir 40% af saman- lögðu innlánsfé bankanna á þessum tíma. Á þessu tímabili hefir eigið fé sjóðsins rýrnað um meir en helming miðað við verð erlends gjaldeyris þrátt fyrir vaxtatekjur þessa tímabils. Þetta þýðir að sjálfsögðu að lánskjör sjóðsins í gegnum árin hafa verið alltof væg miðað við verðhækkanir og geysimiklir fjármunir hafa því færzt endan- lega úr höndum sjóðsins til lántakenda. Sama máli gegnir um flesta aðra fjárfestingar- lánasjóði, en þeir hafa á hinn bóginn fengið mikið fé í fram- lögum úr ríkissjóði til að halda í horfinu að nokkru leyti. Framkvæmdasjóður hefir á undanförnum árum tekið um 1% vaxtamun af erlendu fé. Á hinn bóginn hefir enginn vaxta- munur verið tekinn af fé, sem sjóðurinh hefir fengið ’ að láni hjá innlendum bönkum. Vaxta- munur Framkvæmdasjóðs af aðfengnu fé er því innan við 1% . Þar við bætist, að fé sjóðsins hefir lengstum verið lánað án verðtryggingar og vextir þess þvi verið stórum neikvæðir eins og að líkum lætur. Lán Framkvæmdasjóðs til fjárfestingarlánasjóða hafa jafnan verið af þrem rótum runnin þ.e. innlent fé án verð- tryggingar, innlent fé verð- tryggt og erlent fé, og hefir hver sjóður jafnan fengið nokkurn hluta fjárins að láni úr hverjum þessara lánaflokka. Með því að erlent fé til þarfa fjárfestingar- lánasjóða hefir jafnan verið tekið í all stórum lánum á vegum ríkissjóðs eða Fram- kvæmdasjóðs hafa fengizt hag- stæðari lánskjör en vera myndi ef um smærri lántökur væri að ræða. í lok nefndrar blaðagrein- ar, er loks aðfinnaeftirfarandi málsgrein: „Það er því spurning, hvort ekki ætti að leyfa fisk- verkendum að taka erlent fé að láni beint, þ.e. eingöngu með aðstoð síns viðskiptabanka". Ekki liggur ljóst fyrir hvers vegna fiskverkendur ættu að hafa beinan aðgang að erlendu fjármagni til framkvæmda um- fram aðra atvinnustarfsemi í landinu, og naumast getur hverjum og einum leyfzt að afla sér erlends fjár að vild þótt gert sé með tilstyrk banka. Fjármögnun atvinnustarf- seminnar í landinu hlýtur öðru fremur að byggjast á traustum fjármálastofnunum í landinu og ekki hvað síst fjárfestingarlána- sjóðum þegar um ræðir fjár- magn til langs tíma. Að ganga fram hjá þeim er hiklaust að ganga aftur á bak til þess tíma er skipulag innlends fjármagnsmarkaðar var mjög ófullkoiriið og vanmegnugt og framfarir að sama skapi hægar. Dagskrá þessi var sett saman í Wasa-leikhúsinu í Finnlandi í fyrra sem liður í hátíðarhöldum í tilefni 60 ára sjálfstæðis finnsku þjóðarinnar. Kristin Olsoni leik- hússtjóri stjórnaði dagskránni. Fyrir valinu urðu sænsk/ finnsk ljóð og söngvar eftir 19 höfunda, m.a. Elmer Diktonius, Solveig von Schoultz, Lars Huldén, Bengt Ahlfors, Tove Jansson, og tón- skáldin Ernú Tauro og Kaj Chydenius. Dagskrá þessi fékk mjög góða dóma og viðtöku í Finnlandi, þótt hún bæði hugvitsamlega sett saman, og leikarinn Östen Eng- ström þótti túlka ljóðin á litríkan og þróttmikinn hátt. Áðgangur er ókeypis, og öllum heimil meðan húsrúm leyfir. Leikarinn Östen Engström og píanóieikarinn Guillermo Michel.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.