Morgunblaðið - 08.12.1978, Blaðsíða 1

64 SIÐUR
282. tbl. 65. árg.
FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 1978
Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Spánn:
Sósíalistar og hægri
menn vilja kosningar
David Owen heilsar Haig yfirmanni herafla NATO-ríkjanna í Evrópu
á fundinum í Briissel. (AP-símamynd).
Owen vill fund með
V ars j árbandalaginu
Briissel — 7. des. — AP
DAVID Owen utanríkisráðherra
Bretlands skoraði í dag á
utanríkisráðherra Atlandshafs-
bandaiagsins að stofna til
fundar með starfsbræðrum sín-
um í ríkjum Varsjárbandalags-
ins. Owen hélt því fram máli
sínu til stuðnings að slíkar
„beinar pólitískar viðræður"
hlytu að undirstrika það' að
Atlandshafsbandalagið hefði
raunverulegan áhuga á
„détente", eða slökun. Þessi
tillaga Owens er sögð hafa
komið nokkuð á óvart á rað-
herrafundinum, og voru menn
ekki reiðubúnir að tjá hug sinn
til hennar þegar í stað.
Fundurinn fer fram fyrir lukt-
um dyrum, en haft er eftir
áreiðanlegum heimildum að
þegar leið á daginn hafi áhugi
hinna ýmsu ráðherra verið farinn
að aukast á málinu, enda hafi
Owen lagt ríka áherzlu á að
skoðanaskipti af þessu tagi gætu
orðið til þess að greiða fyrir
samningum um gagnkvæman
samdrátt herafla í Evrópu, en
viðræður um það mál hafa nú
staðið í fimm ár, án þess að
árangur hafi orðið teljandi.
Madrid — 7. desember — AP — Reuter
SÓSÍALISTAR og hægri menn
undir forystu Manuels Fraga lögðu
í dag að Adolfo Suarez forsætisráð-
herra Spánar að efna til þingkosn-
inga eftir áramót, og töldu lélega
kjörsókn í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni um nýja stjórnarskrá sönnun
þess að ríkisstjórnin stæði höllum
fæti. Almennt er þó talið að Suarez
fari fram á stuðningsyfirlýsingu
þingsins og reyni þannig að draga á
ianginn að gengið verði til kosn-
inga.
Kjörsókn í þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni varð töluvert minni en búizt var
við, eða 68%, en hins vegar voru mun
fleiri samþykkir stjórnarskrárfrum-
varpinu en ætlað var þegar atkvæða-
greiðslan hófst. 87% af þeim sem
greiddu atkvæði sögðu „já“. Skoð-
anakannanir bentu til þess að 80%
styddu frumvarpið, en að kjörsókn
yrði 76%. Atkvæðagreiðslan fór
friðsamlega fram þrátt fyrir hrak-
spár, og kjörsókn var ekki lökust í
Baskalandi, eins og spáð hafði verið,
heldur í Oresne, þar sem andstaða er
mikil gegn frjálslegri hjúskaparlög-
gjöf. I Oresne var kjörsóknin ekki
nema 41% en í Baskalandi var hún
44%.
Getum er að því leitt að
leiðindaveður hafi orðið til þess að
fleiri sátu heima en búizt var við, en
sumir telja þó að almenningur hafi
verið búinn að fá sig fullsaddan af
áróðri síðustu vikna, en gífurlegum
fjármunum úr sjóðum ríkisins hafa
runnið til þeirrar herferðar.
Suarez kallaði leiðtoga Miðflokka-
sambandsins saman til fundar í dag
til að ræða úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar, en áreiðanlegar heimildir
herma að þótt kjörsókn hafi sýnilega
valdið honum vonbrigðum þá hafi
hann ekki verulegar áhyggjur af því
að stjórn hans geti ekki setið enn um
hríð. Miðflokkasambandið vantar tíu
þingsæti upp á að hafa meirihluta í
neðri deild Cortes, en stjórn Suarez
hefur notið stuðnings hinna ýmsu
flokka til að koma einstökum málum
í gegnum þingið. Kommúnistar, sem
eru með 20 þingmenn, hafa látið að
því liggja að þeir muni styðja stjórn
Suarezar fari hann fram á stuðn-
ingsyfirlýsingu, en þar í flokki eru
menn yfirleitt þeirrar skoðunar að
ekki sé tímabært að ganga til
kosninga nú, þar sem sósíalistar
muni sennilega auka nokkuð fylgi
sitt á kostnað kommúnista.
Carter um Miðausturlönd:
Alvarlegar afleiðingai
verði samningar ekk
undirritaðir íyrir 17. des
Washington — 7. dcs. — AP
CARTER Bandaríkjaforseti brýndi
í dag alvarlega fyrir stjórnum
ísraels og Egyptalands að undirrita
friðarsamninga fyrir 17. desember
næstkomandi, og sagði að það
mundi hafa hinar verstu afleiðing-
ar ef slíkt tækist ekki. Carter benti
á, að ef samningarnir yrðu ekki
undirritaðir fyrir þennan tíma
hlytu menn að efast um vilja
ísraelsmanna og Egypta til að
standa við önnur ákvæði samnings-
ins. Þá varaði Carter ísraelsmenn
við því að auka landnám á vestur
bakka Jórdanárinnar og á
Gaza-svæðinu, og ítrekaði að það
bryti f bága við Camp David
samkomulagið. Carter hefur nú
sent Cyrus Vance utanríkisráð-
herra til landanna fyrir botni
Miðjarðarhafs tii að knýja á um
Utanríkisráðherrafundur NATO:
Kröfur um skýrt markaða
stefnu í mannréttindamálum
BrUsscI — 7. dcs. AP. Reutcr.
MIKLAR umræður urðu um
mannréttindamál á utanríkisráð-
herrafundi Atlantshafsbandalags-
ins í Briissel í dag, og haft er eftir
áreiðanlegum heimildum að þar
hafi komið fram ákveðnar kröfur
um að bandalagið markaði sér
stefnu í meðferð slíkra mála og
fylgdi henni eftir, í stað þess að
láta sér nægja að birta opinberar
yfirlýsingar að ráðherrafundum
lokntim.
Ummæli Carters Bandaríkjafor-
seta frá í gær eru talin ein af
ástæðunum fyrir því að mannrétt-
indamál voru rædd svo ýtarlega á
fundinum í dag, en Carter sagði
meðal annars að mannréttindamál
væru „sálin“ f utanríkismála-
stefnu sinni.
Það kom fram á fundinum, að
stjórnin í Peking hefur látið það
berast til stjórna nokkurra
NATO-þjóða að Kínverjar hyggist
á næstunni ritfta 30 ára samningi
sínum við Sovétríkin um „vináttu,
samstöðu og gagnkvæma aðstoð".
Samningurinn var undirritaður í
febrúar 1950, en Kínverjar eru
sagðir ætla að rifta honum í
Benedikt Gröndal utanríkisráðherra ásamt Guðmundi í. Guðmunds-
syni sendiherra við upphaf utanrfkisráðherrafundarins f gær.
(AP-símamynd).
febrúar næstkomandi, eða ári áður
en hann rennur úr gildi. Sú
staðreynd að Kínverjar láta
NATO-ríkin, auk Japans, fylgjast
með sambúðinni við Sovét með
þessum óvenjulega hætti er talin til
marks um þá áherzlu er þeir leggi á
aukin samskipti við vestræn lýð-
ræðisríki. Þessi trúnaður er greini-
lega gagnkvæmur því að herskari
kínverskra blaðamanna er nú í
Brússel, sérstaklega til að fylgjast
með því sem gerist á fundinum.
A fundinum í Brússel í dag lét
Warren Christopher varautanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna svo um-
mælt að ríki, sem sýndu ekki
minnsta áhuga á að virða mann-
réttindi, gætu ekki vænzt þess að
Bandaríkin létu slíka afstöðu ekki
hafa áhrif í samskiptum við þau.
Fundurinn samþykkti að banda-
lagsríkin skyldu hafa náið samráð
um mannréttindamál áður en næsti
fundur Öryggismálaráðstefnu
Evrópu kæmi saman. Allir utanrík-
isráðherrar Atlantshafsbandalags-
ríkjanna sátu fundinn í Brússel, að
Cyrus Vance frátöldum, en hann
var önnum kafinn við undirbúning
ferðar sinnar til Miðausturlanda.
undirritun friðarsamninga fyrir
17. desember samkvæmt því sem
ákveðið var í Camp David í
september sfðastliðnum.
Ljóst er að þessa stundina eiga sér
stað verulegar hræringar í sambandi
við friðarsamningana. Orðrómur
hefur verið á kreiki um að Moshe
Dayan utanríkisráðherra ísraels og
Mustafa Khalil forsætisráðherra
Egyptalands mundu hittast í dag eða
á morgun í Bonn eða Lundúnum.
Khalil, sem nú er í Lundúnum, hafði
hug á fundi með Dayan og jafnvel
einnig Weizman varnarmálaráð-
herra, en Dayan hefur tekið af öll
tvímæli og segir að enginn slíkur
fundur hafi verið á döfinni. Dayan
telur góðar horfur á að takast megi
að undirrita samninga fyrir 17.
desember, en tók fram um leið að
þótt svo færi ekki væri óþarft að líta
svo á að málið væri komið í þrot.
Dayan kvað Israelsmenn reiðubúna
að undirrita samningsdrögin eins og
þau lægju nú fyrir, og ætti Sadat
Egyptalandsforseti næst leik. Dayan
lét í ljós vonir um að Cyrus Vance
tækist að höggva á hnútinn.en Vance
ræðir meðal annars við Begin og
Sadat í næstu viku. Helztu hindranir
fyrir því að hægt sé að undirrita
samninga eru varðandi tímaáætlun
um sjálfstjórn Palestínuaraba á
vesturbakkanum og á Gaza-svæðinu,
auk þess sem ekki hefur náðst
samstaða um hvort Egyptar skuli
láta ákvæði í friðarsamningum við
Israelsmenn hafa forgang þar sem
þau stangast á við samninga Egypta
við önnur Arabaríki.
Fjölgar í
konungsgarði
Stokkhólmi. 7. dcscmbcr. AP.
Silvía Svíadrottning á von á öðru
barni sinu í júii að því er tilkynnt
var f Stokkhólmi f dag. Kvað
talsmaöur hirðarinnar ekkert
meira um málið að segja á þessu
stigi.
Sænsku konungshjónin gengu í
hjónaband í júní 1976 og Viktoría
prinsessa var í heiminn borin í júní
1977.