Morgunblaðið - 20.01.1979, Síða 27

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JANÚAR 1979
27
Matthías Bjarnason
við lokaumræður á Alþingi um fjárlagafrumvarpið:
Lítilsvirðing við Alþingi
að afgreiða fjárlög án fyrir-
liggjandi lánsfjáráætlunar
til, að hún yrði 152 stig. Ekki hefði.
verið tekið fram að þetta væru
varatillaga og sjálfstæðismenn
ættu að láta sér nægja að flytja
eina tillögu um hvert mál.
Matthías Á. Mathiesen (S) fékk
tillögu Ellerts Schram hjá forseta
og las hana upp, en þar kom fram,
að um varatillögu væri að ræða,
sem einungis kæmi til atkvæða, ef
áður yrði búið að fella það, að
skattgjaldsvísitalan yrði 152 stig.
Matthías Á. Mathiesen gerði
fjárlagaafgreiðsluna í heild síðan
að umræðuefni, eins og áður hefur
verið rakið í Morgunblaðinu. Hann
lagði áherzlu á, að hlutdeild
ríkissjóðs í þjóðarframleiðslunni
mundi aukast samkvæmt frum-
varpinu frá því að vera 27—28%
1976 og 1977 í að vera 30-31%
1979. Með sama hætti myndu
skatttekjuhlutfallið ekki verða
27%, eins og 1977, heldur 31—32%.
— Með þessu er enn frekar verið
að seilast til aukinna ríkisafskipta
á öllum sviðum þjóðlífsins, sagði
þingmaðurinn. Og þar með er
dregið úr frjálsræði fólks til
ákvarðanatöku um eigin hag og
allt eftirlit og stjórnun fjármála
gert erfiðara.
Annað veigamikið atriði er, að
það mun ekki draga úr verðbólg-
unni, þar sem ljóst er, að sá
greiðsluafgangur, sem er sagður
munu verða, er ekki raunhæfur og
því ljóst, að ríkissjóður stefnir i
frekari skuldasöfnun við Seðla-
bankann á næsta ári í stað þess að
greiða umsamdar afborganir 1978
og 1979, en það þýðir auknar
erlendar skuldir og áframhaldandi
verðbólgu og hvað segir Alþýðu-
flokkurinn um það? spurði þing-
maðurinn.
Vilmundur Gylfason (A) sagði,
að hann og flokksbræður hans
hefðu gengið fram fyrir skjöldu
með því að draga siðferðileg rök og
ályktanir af verðbólguástandinu,
en vandinn væri sá, að Alþýðu-
flokkurinn yrði að taka þátt í
samsteyoustjórfi, sem hefði valdið
sér og sinni kynslóð óendanlegum
vonbrigðum.
Tómas Árnason
fjármálaráðherra tók síðastur til
máls og sagði, að fjárlagafrum-
varpið væri samið með það fyrir
augum að það yrði hagstjórnar-
tæki í baráttunni við verðbólguna,
sem einkenndist af eftirfarandi:
1. Tekjuafgangur yrði rúmir 6
milljarðar.
2. Fyrstu 16 mánuði stjórnartím-
ans yrði rekstur ríkissjóðs halla-
laus.
3. 1979 verður 24,4 milljörðum
króna varið til að greiða niður verð
á brýnustu nauðsynjavörum.
4. Mikilla tekna verður aflað með
beinum sköttum.
5. Dregið er úr opinberum fram-
kvæmdum.
Kjartan Ólafsson (Abl) mælti
fyrir tillögu sem hann flutti ásamt
tveim þingmönnum Alþýðubanda-
lagsins þess efnis, að niður félli
tillag til Atlantahafsbandalagsins
og greiðslur til þingmannasam-
bands NATO. Þá gerði hann
tillögur þingmanna Alþýðuflokks-
ins að umtalsefni og sagði, að það
væri eftirtektarvert, að þegar þeir
vildu styðja íslenzkan iðnað, legðu
þeir til, að fjármunirnir væru
teknir frá bændastéttinni með því
að skerða útflutningsbætur.
Pálmi Jónsson (S) mælti fyrir
breytingartillögu sinni þess efnis,
að gjaldfærður stofnkostnaður
bændaskólans á Hólum yrði hækk-
aður. I því sambandi sagði hann
m.a. að útihús á Hólum væru
hvergi nærri í því ástandi að
nálgaðist að vera með nútímasniði
og kæmu afleiðingarnar í ljós í
starfsemi skólans. Stjórnskipuð
nefnd hefði skilað áliti um upp-
byggingu Hóla í áföngum snemma
á árinu, og ef það væri svar
Alþingis að lækka gjaldfærðan
stofnkostnað um 250 þús. kr., er
það að mínum dómi vont svar
sagði þingmaður, enda væri kröf-
um í hóf stillt.
Alþingismaðurinn gerði síðan
afgreiðslu fjárlaganna í heild að
umræðuefni og sagði m.a. ámælis-
vert í fyllsta máta, að fyrirætlanir
ríkisstjórnarinnar í sambandi við
lánsfjárfnagnaðar framkvæmdir
skyldu ekki kynntar jafnhliða
fjárlagafrumvarpinu. Þess vegna
væri ekki hægt að gera sér grein
fyrir sumum þáttum ríkisbúskap-
arins og framkvæmda á vegum
ríkisins.
Svava Jakobsdóttir (Abl) gerði
grein fyrir tillögu menntamála-
nefndar þess efnis, að sömu
listamenn hlytu heiðurslaun og
áður.
Ellert B. Schram (S) sagði að
tvennt einkenndi einkum fjárlag-
afgreiðsluna. Annars vegar áköf
leit ríkisstjórnarinnar að nýjum
sköttum, sem hefði endað með því
að yfir þjóðina hefðu dunið
skattahækkanir um 14—15 millj-
arða króna.
Hitt væri þáttur Alþýðuflokks-
ins í fjárlagaafgreiðslunni, sem
væri ákaflega forvitnilegur fyrir
alla þá, sem vildu kynna sér
neðanjarðarstarfsemi í stjórnmál-
um.
Til stóð að stöðva 2. untræðu
fjárlaga, sagði þingmaðurinn. En
henni var allra náðarsamlegast
hleypt í gegn af því að hún var
túlkuð sem tæknileg umræða. Til
stóð að stöðva 3. umræðu og þar
með fjárlögin sjálf, en Alþýðu-
flokkurinn rann á rassinn með
þær fyrirætlanir, sem þingmaður-
inn kvaö hafa verið gert með þeim
hætti að formaður Alþýðuflokks-
ins hefði kveðið sér hljóðs utan
dagskrár til að flytja þingheimi
þann boðskap.
Kjartan
Pálmi
Svava
Ellert B. Schram (S) sagði, að
þingheimur hefði orðið vitni að
í kvöld flyttu þingmenn Alþýðu-
flokksins svo breytingartillögur
um fjárlögin og þar væri rúsínan í
pylsuendanum að skattvísitalan
skyldi miðuð við 151 stig, sem
gengi í berhögg við fyrirætlanir
ríkisstjórnarinnar og það sam-
komulag sem gert hefði verið.
Miðað við fyrri vinnubrögð þing-
manna Alþýðuflokksins væri
sennilegast að þeir rynnu á
rassinn með þessa tillögugerð og
drægju hana til baka til þess að
hún kæmi ekki til atkvæða.
Matthías Bjarnason (S) sagðist
.líta svo á, að það sýndi lítilsvirð-
Ellert B.
ingu á störfum Alþingis að ætlast
til þess að afgriða fjárlög án þess
að lánsfjáráætlun lægi fyrir, en
það væri algjört lágmark að skýra
frá því, hvernig málin stæðu í
ríkisstjórninni.
Þingmaðurinn vék sérstaklega
að þeirri tillögu meirihluta fjár-
veitinganefndar að skera skulda^
greiðslu til Vátryggingasjóðs fiski-
skipa niður um helming. Hér hefði
verið um umsamdar greiðslur að
ræða. Þetta væru því brigðmæli,
sem ósæmandi væri fyrir ríkis-
stjórn, ráðuneyti eða alþingi að
standa að.
Þá ræddi þingmaðurinn um
helmings niðurskurð á verðupp-
bótum á línufiski. Hlutfall ríkis-
sjóðs á þessum verðuppbótum
hefðu farið minnkandi á undan-
förnum mörgum árum, þótt hann
sem sjávarútvegsráðherra hefði
beitt sér fyrir hinu gagnstæða.
Með niðurskurðinum nú hefði
framlag ríkissjóðs sáralítið að
segja. Þingmaðurinn minnti síðan
á, að fiskverðið í haust hefði
aðeins hækkað um 5% á sama
tíma og beitukostnaður eða kol-
krabbinn hefði hækkað um 100%
frá árinu á undan. Þannig hefði
verið gengið á rétt línuútgerðar-
innar á undanförnum mánuðum,
þannig að verið væri að eyðileggja
hana og lækka tekjur þeirra
sjómanna, sem hefði haft lægstar
tekjur fyrir.
Vilhjálmur Hjálmarsson (F)
gerði Lánasjóð ísl. námsmanna að
enn einni- uppákomu hjá Alýðu-
flokknum: Enn einu sinni hefur
Alþýðuflokkurinn haft uppi stór
orð, sagði hann, og runnið á
rassinn nær samstundis. Þetta er
orðiö ekki aðeins daglegur við-
burður, heldur atburður sem
skeður bæði kvölds og morgna og
kemur í sjálfu sér ekki á óvart.
Þingmaðurinn sagði síðan, að
alls ekki væri ljóst hvort tillögur
Alþýðuflokksins hefðu stuðning og
tók eina þeirra upp og gerði að
sinni.
Friðrik Sophusson (S) gerði
tillögur Alþýðuflokksins að um-
talsefni. Benti hann á, að laun
milli áranna 1977 og 1978 hefðu
hækkað um 52%, en Álþýðuflokks-
menn hefðu samt ekki treyst sér
til að hækka skattgjaldsvísitöluna
nema um 51%. Að þeirra mati
væru 500 millj. kr. teknar af
skattborgurunum umfram það,
sem gefið hefði verið fyrirheit um í
efnahagsráðstöfununum 1. desem-
ber. Þeir hefðu dregið tillögu sína
itil baka, en Ellert B. Schram tekið
hana upp. — Hver verða viðbrögð
Alþýðuflokksins? spurði þing-
maðurinn. Ætlar hann enn einu
sinni að láta aka yfir sig og það
margoft á sama deginum eða
ætlar hann að standa með þeim
sem hafa tekið upp þessa tillögu og
gert hana að sinni? Ég veit að eftir
þessum viðbrögðum bíða margir
og ég er einn þeirra.
Sighvatur Björgvinsson (A)
sagði, að það hefði strax verið
ljóst, að Alþýðufloksmenn hefðu
ætlazt til þess að ákveðnar breyt-
ingar yrðu gerðar á fjárlagafrum-
varpinu, annars vegar á beinum
Ölafur Ragnar
Sighvatur Matthías
kallað mannasiðir, þegar aðrir
ættu í hlut. Vera má að þetta sé sá
lífsmáti, sem við hin þurfum að
sætta okkur við, að það gildi önnur
umgengnislögmál, sagði þingmað-
urinn.
Árni Gunnarsson (A) sagði að
fulltrúar Alþýðuflokksins hefðu
lagt tillögur þingmanna hans fram
á fundum samstarfsflokkanna í
fjárveitinganefnd. Fulltrúar sam-
starfsflokkanna hefðu talið ýmsar
af tillögunum þess eðlis, að um
þær ætti að geta náðst samkomu-
lag. Samt sem áður gætu þeir ekki
á þær fallizt, heldur hefði verið
farið fram á, að tillögurnar yrðu
dregnar til baka og á það hefðu
þingmenn Aiþýðuflokksins fallizt.
Ólafur Ragnar Grímsson (Abl)
sagði, að siöaðra manna þjóðfélag
byggðist á því að menn gætu
treyst hver öðrum, að samkomulag
standi og gildi og að það, sem
menn hefðu handsalað að morgni
stæði til kvölds.
sköttum, hins vegar á stefnunni í
landbúnaðarmálum. En þessu réðu
þeir ekki einir og það hefði verið
gert samkomulag. Alþýðuflokks-
menn byndu vonir við frumvarp
landbúnaðarráðherra um stefnu-
breytingu í landbúnaðarmálum, en
vinnubrögð sjálfstæðismanna
lýstu sér bezt í því, að Ellert B.
Schram hefði tekið upp tillögu
Alþýðuflokksins um skattgjalds-
vísitölu 151 eftir að hafa áöur lagt
umræðuefni og minnti á, að
markmið nýrra laga um hann 1976
hefði verið þríþætt: í fyrsta lagi að
auka aðhald um lánveitingar og
innheimtur, að leggja drög að
nokkurri eigin fjármunamyndun,
því að með því eina móti er
kannski í raun og veru hægt að
UVKKja starfsemi hans, þegar
fram í sækir, og svo í þriðja lagi að
tryggja það að afgreiðslur og
útborganir lánanna gætu farið
fram á réttum fyrirfram ákveðn-
um tíma. Og þetta hefur tekizt.
Vilmundur Gylfason (A) gerði
breytingartillögur þingmanna Al-
þýðuflokksins að umræðuefni og
sagði eðlilegt, að einstakir stjórn-
málaflokkar gerðu grein fyrir
sérstöðu sinni með þeim hætti.
Hins vegar væri það svo, að
kommúnistar kæmust upp með
ýmislegt, sem öðru fólki væri ekki
Jiðið. Þeir flyttu tillögur og hefðu
uppi málflutning, sem ekki væri