Morgunblaðið - 01.05.1979, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. MAÍ1979
53
„Sömu laun
fyrir sambærilega vinnu”
Steinunn H. Pétursdóttir
skurðhjúkrunarfræðingur taldi
að alls ekki væri ríkjandi jafn-
rétti innan verkalýðshreyfingar-
innar.
„Ég held að verkfall starfstúlkn-
anna á sjúkrahúsinu á Akranesi
sýni þetta best. Þær vinna sam-
bærilega vinnu og starfsstúlkur á
barnaheimilinu og elliheimilinu á
Akranesi, en fá samt mun lægri
laun vegna þess að þær eru í Sókn
en hinar eru í starfsmannafélagi
bæjarins. Það er því augljóslega
ekki sama í hvaða stéttarfélagi
fólk er, launin geta verið mismun-
andi, þrátt fyrir það að vinnan sé
sambærileg. Þetta er að mínu mati
alls ekki rétt, fólk á að fá sömu
laun fyrir sambærilega vinnu."
Steinunn sagði ennfremur að oft
færi það eftir vinnuveitendum,
hvort starfsfólk væri yfirborgað
eða ekki.
„Það gerist til dæmis mun oftar
að fólk sem vinnur hjá einkaaðil-
um sé yfirborgað, en þeir sem
vinna hjá opinberum aðilum fá
yfirleitt borgað eftir taxta. Mér
finnst að það eigi alls ekki ‘að
skipta máli hver vinnuveitandinn
er, því allir eiga að fá sömu laun
fyrir sambærilega vinnu.
Það má líka geta þess að mis-
munur hinna ýmsu starfsstétta
kemur fram á fleirum sviðum en í
launum. Það má til dæmis geta
þess að hjúkrunarfræðingar eiga
yfirleitt mjög auðvelt með það að
fá dagvistunarpláss fyrir börnin
sín, og á Landspítalanum þar sem
ég vinn er rekið barnaheimili
sérstaklega ætlað starfsfólki þar.
Það er þó ekki allt starfsfólkið sem
hefur rétt á að koma börnum
sínum þar fyrir, því gangastúlk-
urnar hafa til dæmsi ekki aðgang
að dagvistunarplássum þar. Ég
veit eiginlega ekki af hverju þetta
stafar, en sennilega er það vegna
þess að mikill skortur hefur verið
á hjúkrunarfræðingum og er þetta
ef til vill ein leiðin til að fá
hjúkrunarfræðinga til starfa."
Aðspurð að því hvort ríkjandi
væri jafnrétti milli kynjanna inn-
an verkalýðshreyfingarinnar sagði
Steinunn að hún teldi að svo væri
ekki.
„Ég held að besta dæmið um
misrétti milli kynjanna sé dæmið
um gæslukonuna á Kópavogshæl-
inu. Hún vann sömu vinnu og
karlmennirnir gerðu en þar sem
hún var kona var hún í Sókn en
þeir voru í BSRB. Konan fékk því
lægri laun og gekk málið svo langt
að það fór fyrir rétt og vann hún
málið, og er það mikill sigur fyrir
okkur kvenfólkið að mínu mati og
eiga ábyggilega fleiri konur eftir
að berjast fyrir rétti sínum á
svipaðan hátt. Ég veit eiginlega
ekki hvað veldur því að konum er
haldið niðri á þennan hátt, en ætli
það sé ekki sama gamla sagan að
konan eigi bara að vera heima og
hugsa um börn og buru, en karl-
maðurinn sé aftur á móti hæfari
til að starfa úti á vinnumarkaðin-
um. Konur hafa heldur ekki verið
nógu duglegar að berjast fyrir
rétti sínum, en þetta hefur þó
mikið lagast á síðustu árum.“
„Laun aðstoðarfólks
hjá tannlæknum
ákaflega mismunandi”
Erla Ingólfsdóttir er formaður
nýstofnaðs félags, er nefnist
FAT, þ.e. Félag aðstoðarfólks hjá
tannlæknum.
„Vegna þess að vinnan er svo
mismunandi, eru launin mjög
mishá, en kjarasamningar okkar
hljóða upp á ákveðin lágmarks-
laun. Lágmarkstaxtinn, sem sam-
ið var um er 5. flokkur hjá V.R. og
eru það því ákaflega lá laun. I
reynd er það þó yfirleitt þannig að
tannlæknar borga hærri laun en
lágmarkstaxtinn segir til um. Fer
það eftir vinnunni hver launin eru
og hafa til dæmis þær aðstoðar-
stúlkur, sem mikið vinna við
stólinn hjá tannlæknunum, oftast
hærri laun en þær sem vinna
meiri skrifstofustörf, eins og að
svara í símann og annað í þá
áttina. Það er líka mjög mismun-
andi hvaða menntun tannlæknar
krefjast, þegar þeir ráða til sín
starfskraft.
Eins og ég sagði áðan, þá eru
byrjunarlaun aðstoðarfólks hjá
tannlæknum mjög léleg. Við vilj-
um líta á fyrstu þrjá mánuðina
sem eins konar námstíma, en eftir
það eigi launin að hækka. Einnig
vildum við koma því á að fyrsta
árið í starfi sé námsár, og að þá
gefist okkur tækifæri til að sækja
ýmis námskeið okkur að kostnað-
arlausu. Nú er það þannig að eftir
að félagið var stofnað fyrir um
það bil einu ári síðan hafa verið
haldin nokkur námskeið í tengsl-
um við starfið og hafa tannlæknar
sýnt mjög mikinn skilning og
samstarfsvilja í þeim efnum.
Opinber fjárveiting hefur ekki
fengist til þessara námskeiða enn
sem komið er, þannig að þátttak-
endur í þeim hafa þurft að borga
sjálfir hluta kostnaöarins.
Erlendis er þetta sjálfstætt nám
og lærir aðstoðarfólk þá jafnhliða
tannlæknum, þannig að í náminu
læra þessir tveir aðilar að vinna
saman, sem er mikill plús, þegar
út í starfið er komið.
Það má kallast undarlcgt að nú
er enginn starfandi karlmaður í
þessari starfsgrein. Þetta stafar
kannski vegna launann, en ef VR
taxtinn e raunhæfur, þá starfa til
dæmis margir karlmenn í verslun-
um þannig að launin ættu ekki að
vera þeim hindrun. Ætli bað sé
ekki bara gamall vani að teija það
betur hæfa konum að starfa sem
aðstoðarfólk hjá tannlæknum
alveg eins og nú eru mun f! ir
karlmenn starfandi sem tann
læknar en konur, þrátt fyrir þa''
að tannlæknastarfið henti konun
mjög vel.“
Augnlækn-
ingatæki á
Akranes-
spítala
Akranesi. 28. aprfl
1 GÆR afhenti Lions-klúbbur
Akraness gjöf til sjúkrahusins.
Það var augnsmásjá (corncal
microscope) og augnmælir
(opthalino meter). Eíríkur
Bjarnason augnlæknir kemur
hingað á sjúkrahúsið til starfa og
skoðunar sjúklinga einu sinni í
mánuði og koma þessi dýrmætu
tæki þá að góðu haldi.
Flugleiðir h.f. fluttu tæki þessi
til landsins Lions-klúbbnum að
kostnaðarlausu og ráðamenn tolla
og skatta gáfu gjöld eftir. Fyrir-
greiðslu þessa þakka þeir
Lions-félagar og einnig Akurnes-
ingum fyrir góðar móttökur í
perusölunni í vetur. Vissulega
þakka Akurnesingar Lions-félög-
um fyrir framtakið. — Júlíus.
Tökum lagið
Ný vasasöngbók
Bókaútgáfan IÐUNN hefur
sent frá sér þriðju útgáfu vasa-
söngbókarinnar TÖKUM LAG-
IÐ. Þessi útgáfa er aukin og
endurskoðuð, og annaðist Ási f
Bæ hana.
TÖKUM LAGIÐ geymir hátt á
annað hundruð söngtexta. Bókin
er 186 bls. í handhægu vasa-
broti. Prenttækni hf prentaði.
„Sjúkraliða munar um 3% hækkun”
MÁLHILDUR Angantýsdóttur
sjúkraliði á Landakoti taldi að
hérlendis væri jafnrétti alls ekki
ríkjandi. því launamismunurinn
væri svo ofboðslegur milli ein-
stakra starfsstétta.
„Ég held að þessi mikli munur
verði best útskýrður með því að
taka áþreifanlegt dæmi úr at-
vinnulífinu. Núgildandi kröfur til
þess að verða sjúkraliði eru, að
viðkomandi hafi menntun sem
jafngildir tveimur bekkjum á
hjúkrunarkjörsviði í Fjölbrautar-
skóla. Þá fyrst er gengist undir
sjúkraliðapróf Auk þess þarf að
hafa sex mánaða starsreynslu.
Þegar sjúkraliðar koma til starfa
byrja þeir í launaflokki B-6 hjá
ríkinu. Eftir þrjú ár komast þeir í
B-7, eftir sex ár í B-8 og eftir 9 ár
í B-9. Það tekur sjúkraliða
fimmtán ár að komast í launa-
flokk B-10 . í sjúkraliðastéttinni
er kvenfólk í meirihluta, og því
eru launin svona léleg. Aðeins
hafa 20 karlmenn útskrifast sem
sjúkraliðar af rúmlega 1200.
Karlmennirnir flýja líka úr stétt-
inni um leið og þeir sjá launin."
„Ef við tökum svo fangaverði
til samanburðar þá kemur í ljós
að í þeirri stétt eru karlmenn í
miklum meirihluta. Fangaverðir
byrja á því að fara í launaflokk
B-7, þar sem þeir eru í 0-6 mánuði
og fara þá á námskeið sem tekur
um 20 klukkustundir. Þá fara
þeir í B-9. Eftir einhvern tíma
fara fangaverðir á annað 20
klukkustunda námskeið og
hækka þá upp í B-10. Ef fanga-
verðir sleppa þessum tveimur
námskeiðum, tekur það fimm ár
að vinna sig upp í B-10.“
„Að mínum dómi er þetta
greinargott dæmi um það mikla
misrétti, sem ríkir á atvinnu-
markaðnum. Það er fráleitt að
sjúkraliði , sem skilað hefur 360
klukuustunda bóklegu námi þurfi
fimmtán ára starfsreynslu til að
komast í B-10, á meðan fanga-
vörður, sem ekki fer á námskeið-
in, er ég get um áðan, þarf ekki
nema fimm ára starfsreynslu til
að komast í B-10. Fangaverðir
vinna vaktavinnu eins og sjúkra-
liðarnir og eru í sama stéttarfél-
agi, þ.e. SFR (Starfsmannafélagi
ríkisstarfsmanna ). í þeim stétt-
um sem karlmenn eru ríkjandi
eru yfirleitt hærri laun.“
„Ég held að ein ástæðan fyrir
þessum mikla mun sé sú að
sjúkraliðar semja ekki sjálfir um
sín launakjör. Við höfum aðeins
einn fulltrúa í samningarnefnd-
inni og þar sem karlmenn eru í
meirihluta í félögum, ná þeir
alltaf betri samningum. Þjóð-
félagið byggir líka allt upp á því
að það séu karlmennirnir sem
hafi launin."
„Það er ansi hart að á meðan
starfsfólk sjúkrahúsanna getur
ekki fengið leiðréttingu á sínum
kjörum, fái menn eins og flug-
menn og alþingismenn verulegar
launahækkanir. Starfsfólk
sjúkrahúsanna vinnur ekki síður
þjóðþrifastörf, en hinir háu
herrar og á því alveg eins heimt-
ingu á að fá kjör sín bætt.
Sjúkraliðum munar um þau 3%
sem nú er verið að reyna að
semja af þeim.“