Morgunblaðið - 11.07.1979, Qupperneq 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. JÚLÍ1979
27
Heimsókn
í hænsna-
sláturhús
m
Unnið við pökkun og frágang.
*% f
Tekið innanúr kjúklingunum við fœribandið.
NEYSLA á alifuglakjöti, einkum kjúklingum, hefur mjög aukist á
sfðustu árum. Stór bú hafa risið upp sem sérhæfa sig í framleiðslu
kjúklinga, aðrir hafa þessa framleiðslu sem hliðarbúgrein með
öðrum búskap. Slátrun á fuglunum fer nú orðið fram i sérstökum
sláturhúsum.
Vigtað í kassa sem síðan fara í frystiklefann.
Við litum inn í eitt slíkt hús á
dögunum, að Miðfeili í Hruna-
mannahreppi. Andrés B. Helga-
son sagðist hafa byrjað að ala
upp kjúklinga til slátrunar árið
1960, og slátraði þeim við fremur
erfiðar aðstæður. „Það var Jakob
Hansen á Öxnalæk í Ölfusi sem
kom mér af stað með þetta, en
hann var þá með töluverða ali-
fuglarækt. Þetta smá jókst hjá
mér og árið 1968 byggði ég þetta
sláturhús og keypti danskar
vélar í það. Ég hafði þá áður
dvalið um tíma í Þýskalandi og
kynnt mér starfsemina og véla-
kost í slíkum húsum. Ég fór þá
fijótlega að slátra fyrir aðra auk
þess sem ég framleiddi sjálfur.
Þessi starfsemi hefur svo aukist
ár frá ári.“
Þá sagði Andrés að það hefði
verið ætlun sín að koma upp
lítilli verksmiðju sem ynni mjöl
úr sláturúrganginum. „Honum
er ölium fleygt hér eins og við
flest sláturhús landsins. Það er
hræðilegt að sjá hvernig þessum
afurðum er öllum hent í stað
þess að unnið sé úr þeim verð-
mætt mjöl. Ráðamenn bankanna
virðast hafa lítinn skilning á
þessum málum þó ég hafi sýnt
þeim fram á hagkvæmni slíkrar
verksmiðju. Ég flutti á tímabili
innyfli úr kjúklingunum norður
á Sauðárkrók í minkabúið þar.
Setti þetta í lokaðar tunnur og
blandaði með maurasýru.
Það er úrvals minkafóður. Um
áramótið 1977—1978 urðu ýmsir
örðugleikar þess valdandi að ég
ákvað að hætta þessum rekstri.
Seldi þá vélarnar en leigi húsið
tveim ungum mönnum sem eru
með mikla kjúklingaframleiðslu,
þeim Ingvari Guðmundsyni í
Miðfelli og Ásgeiri Eiríkssyni
Klettum. Nú tala margir ráða-
menn um aukabúgreinar í land-
búnaðinum og eflingu iðnaðar og
úrvinnslu afurðanna í sveitun-
um. Þetta litla sláturhús er
dæmi um slíkt. Hér vinna 10—12
manns að jafnaði, fullan vinnu-
dag 5 daga vikunnar og stundum
lengur. Stuðningur stjórnvalda
við svona starfsemi virðist þó
mestur vera í nösunum á þeim.
í stórum dráttum fer þessi
slátrun þannig fram, að fuglarn-
ir sem koma í sérstökum köss-
um, til hússins eru teknir og,
hengdir upp á fótunum í klemm-
ur á færibandi. Hverfa síðan á
sekúndubroti inn í eilífðina með
því að verða höfðinu styttri.
Eftir að blætt er úr þeim fara
fuglarnir í gegnum ker þar sem
þeir kalónast í 58 gráðu heitu
vatni, síðan gegnum reytara,
svíðara, innanúrtöku, lappa-
skera, skolun og kælingu. Éftir
að sigið er af þeim vatnið fara
þeir í pökkun og hafna að lokum
í frystiklefanum. Ingvar
Guðmundsson sagði að þessar
vélar gætu afkastað 300—400
fuglum á klukkustund, ef þær
væru keyrðar á fullu, en það
væri aldrei gert, til þess þyrfti
meiri mannskap. Dagslátrunin
hjá þeim væri um 1200—1500
fuglar. Hann sagði ennfremur að
þeir hefðu slátrað fyrir 25—30
aðila á sl. ári en aðallega væri
þetta frá þremur stórum búum.
Þá sagði hann að ekki virtist
vera offramleiðsla á kjúklingum
eins og er.
Myndir og texti Sig. Sigm.
Sigurður Jóhann Kristjánsson:
Gufunes og hrossin mörgu
Vegna atburða sem gerst hafa á
höfuðborgarsvæðinu um blessuð
hrossin hans Þorgeirs hrossa-
bónda Jónssonar að býlinu Gufu-
nesi, þá langar mig að koma smá
atriðum að, athugasemdum og
leiðréttingum. Ég hef átt drjúgan
þátt í því að flæma hross Þorgeirs
hrossabónda úr Reykjavíkurborg,
eða með öðrum orðum úr ógirtum
löndum borgarinnar, sem hann
telur sig hafa óskert umráð yfir
sem hagagöngu fyrir hross sín og
annarra.
Ég vil hefja grein mína í fram-
haldi af því sem komið er, með því
að vekja athygli á því að Þorgeir
hrossabóndi, hefur fengið ítrekað-
ar kærur á sig vegna ágangs
hrossa þeirra er í hans umsjá eru
og lausagang þeirra. Af borgaryf-
irvöldum hefur hann leyfi fyrir 50
hrossum og ekki einu þar umfram,
kasti meri hjá honum, eða taki
hann hross í geymslu fyrir ein-
hverja, verður hann að sjálfsögðu
að losa sig við eitthvað af hrossum
í staðinn, það segir sig sjálft,
hámarkstalan er 50.
Ég man þá tíð að á gömlu
jörðinni Gufunes bjó bóndi er
Þorgeir hét Jónsson, og þar sem
gamli bærinn stóð stendur nú
verksmiðja allmikil er framleiðir
jarðargræðir. Ríkisvaldið keypti
fyrir hart nær 30 árum hluta
jarðarinnar og Reykjavíkurborg
hinn hlutann með einhverjum
kvöðum eins og gerist og gengur
þegar slík viðskipti fara fram.
Reykjavíkurborg, kannski með
íhlutun ríkisvaldsins, byggir yfir
hrossabóndann Þorgeir sennilega
nokkuð í útjaðri gömlu jarðarinn-
ar, og þar má hann búa með sín
hross meðan hann lifir, en að
afkomendur hans megi taka síðan
við er ég efins í, nú eins er með
hrossin. Niðursetning var ekki
hægt að gera Þorgeir bónda að,
svo eitthvað varð að gera og
niðurstaðan sennilega þessi. Að
halda því fram að Reykjavík sé
eitthvert beitiland fyrir hross er
algjör fjarstæða og þar er engin
undantekning. Hugsið ykkur garð-
ana við Sunnuveg, Laugarásveg,
Laufásveg og fleiri húsagarða,
Hljómskálagarðinn, Miklatúnið og
ef opið væri inn á Kjarvalsstaði,
blómamyndirnar. Nei þessari vit-
leysu verður að linna og Þorgeir
hrossabóndi verður að setja hross-
in sín á haga utan Reykjavíkur
einsog aðrir hestamenn gera.
Ég veit að hestamannafélagið
Fákur hefur hagagöngu fyrir sín
hross að hluta í Geldinganesi sem
telst til borgarinnar, en þegar
farið verður að byggja þarna þá
verða þeir auðvitað að hverfa og
það veit ég þeir skilja. Með þráa
þínum og augljósu áhugaleysi með
hrossum þínum og þeim sem þú
tekur í gæslu, óðu hross þessi yfir
óhrekjanlega garðlönd Reykvík-
inga, og mikið er sjón þín döpur
Þorgeir þegar þú fullyrðir fyrir
almenning að eitt hrossa þinna
hafi aðeins traðkað út eitt
kartöflubeð, sem og sjá megi á
mynd. Það vill nú svo vel til að það
eru til myndir af öllum garðinum
sem sýna hvar hross þín fóru, en
þess fyrir utan er matsmaður
búinn að koma og meta skemmd-
irnar. Nú talið var að ekki borgaði
sig að gera við skemmdirnar eftir
hrossin þar eð það myndi raska
öðru jafnvægi í görðunum svo
taka þyrfti allt upp og sá að nýju.
Bera tjónþolar enga ábyrgð á
þessum ágangi hrossanna og situr
Þorgeir hrossabóndi þar einn til
borðs. Hross voru tekin til fanga
og höfð sem gísl éf svo má að orði
komast, og eigi sleppt fyrr en
Þorgeir hrossabóndi lofaði í votta
Byggingaframkvæmdir við
lækna- og tannlæknadeild Háskóla
íslands fyrir austan Umferðarmið-
stöðina hefjast af fullúm krafti
seinni hluta sumars, en um þessar
mundir er verið að kanna tilboð í
verkið.
viðurvist að bæta allt það tjón er
hlotnast hafði af hrossum þessum.
Hús þau sem til umræðu eru
standa við Gufunesveg og hafa
númerin 1, 2, 3, 4. Ég nefni þetta
svona til áréttingar fyrir ókunn-
uga þessu máli. A meðan á fanga-
vist hrossanna stóð, kom gustmik-
ill ungur maður með írafári miklu
og valdsmannssvip og ruddist inná
lóðir íbúanna ásamt meðhjálpara
og spurði hver tæki sér svo mikið
alvald í hendur að halda hrossum
þessum innan girðingar hér, og
skyldu íbúar sleppa þeim hið
bráðasta því hér færi yfirvald eitt
mikið er nefndist vörslumaður
borgarlandsins, og sendur hér af
sér æðri mönnum, sem haft höfðu
samband við hann af tveim stöð-
um, minna mátti það nú ekki vera.
Ég ætla ekki að hafa mörg orð
um þetta annað en það að, lög-
valdið kannaðist ekkert við þenn-
Búið er að steypa plötu alls húss-
ins, en fyrst verður byggður mið-
hluti hússins á plötunni fyrir lækna-
deild sem verður með mestan hluta
byggingarinnar og tannlæknadeild.
Miðað er við að miðhlutanum verði
an dánumann, hvað þá að hafa
sent hann, svo augsýnilegt er að
maður þessi hefur villt á sér
heimildir, og er það að lögum
hegningarvert, svo þung refsing
liggur fyrir, og lögum samkvæmt
er meðhjálpari hans meðsekur
honum. Vita íbúar húsanna að
Gufunesvegi mjög vel deili á
mönnum þessum.
Róttækar aðgerðir þarf við allt,
og sannast að lítið er gert fyrr en
alþjóð veit. Sendir hafa verið
menn að reka niður staura svo er
Reykjavíkurborg fyrir að þakka,
hvað gert verður meira veit maður
ekki fyrr en allt er komið. En
gamanið er ekki búið, eða alvaran
öllu heldur. Sjáið til suwrin eru
þvi miður alltof stutt hjá okkur
hér á þessu ísaköldulandi, og snjór
það mikill að girðingar fenna í kaf
að vetrum svo langtímum saman,
þá vilja íbúar téðra húsa vera líka
laus við hrossin. Það er leiðinlegt
til þess að vita að hross þessi skuli
vera einsog umrenningar og leita
á önnur mið en heimamiðin í
matarleit, róti uppúr ruslatunnum
húsanna og krafsi í freðna jörð,
sem er ekki einu sinni beitiland.
Sigurður Jóhann Kristjánsson
7882-3992
skilað eftir um það bil tvö ár með
einangrun og hita, en hér er um 5
hæða hús að ræða með jarðhæð sem
er niðurgrafin. Síðan verður tekið tíl
við byggingu suðurenda, en norður-
endi mun bíða óákveðið.
Háskóli íslands:
Bygging lækna- og tannlæknadeildar á skrið