Morgunblaðið - 02.09.1979, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. SEPTEMBER 1979
7
Umsjónarmaöur Gísli Jónsson
16. Þáttur
Fyrst er að afsaka það, að
vísa Hlymreks handans mis-
fórst lítillega í síðasta þætti.
„Rétt“ á hún að vera þannig:
Þótt eggjar á greindinni gjörskerpi,
í gremju ég tungu að vör herpi.
Það er vandamál vort
að menn vita ekki hvort
að kalla má einbirni örverpi.
Jafnframt er tækifærið not-
að til að ítreka óskir til
lesenda þess efnis að þeir
segi sína skoðun á merkingu
orðsins örverpi.
Gaman hefur mér þótt að
fylgjast með ýmsu sem kom-
ið hefur frá umferðaráði í
fjölmiðlum. Það hefur verið
á góðu máli og því áhrifa-
meira og eftirminnilegra en
ella. Þeir sem þar ráða ferð-
inni, hafa áttað sig á því að
stuðlað mál er sterkara en
óstuðlað og hafa lagt rækt
við þennan þjóðararf okkar,
þann sem við megum síst
týna. Með gætni skal um
götur aka, er eitthvert nýj-
asta slagorðið, stutt laggott
og stuðlað. Mættu slagorða-
smiðir og áróðursmenn hafa
slíkt í huga.
Þá hefur mér einnig þótt
vænt um að orðið skutbíll er
nú komið í auglýsingamál
bílseljenda og ætti því þá að
vera greið leið til festu í
málinu. Lada skut-bíll var
fyrir skemmstu auglýstur í
sjónvarpinu.
Lýsingarháttur nútíðar af
sögnum er góður, þegar við á,
en svolítið vandmeðfarinn
eins og gengur.
Sokkinn víöa semjandi
selju banda handa,
kom í hríðarkafaldi
karl á skídum prjónandi.
í þessum hringhendu
stikluvikum gegnir lýsingar-
hátturinn hlutverki sínu með
prýði. Hitt finnst mér lakara
hvernig notkun hans er
stundum öpuð eftir ensku-
mælandi mönnum og sagt:
talandi um þetta eða hitt
o.s.frv. (e. talking of). í við-
tali í Vísi 25. ágúst sl. stend-
ur: „Talandi um eftirminni-
lega menn, hver íslenskra
stjórnmálamanna er þér eft-
irminnilegastur frá ferli þín-
um á stjórnmálasviðinu?"
Hér er enskan stæld held-
ur hressilega. í kvikmyndar-
texta í sjónvarpinu um svip-
að leyti var hins vegar vendi-
lega sneitt hjá þessu mállýti,
þegar enski frumtextinn var
með þessum hætti. Það má
gera með mjög margvísleg-
um hætti, og í sjónvarpsþýð-
ingunni var talking of this
þýtt: í þessu sambandi.
í nútímamáli er lýsingar-
háttur nútíðar látinn hafa
endinguna -andi óbreytta í
öllum föllum, tölum og
kynjum. í fornu máli var
þetta á annan veg. Beygðist
þá karlkynið sem gluggi,
kvenkynið sem elli og
hvorugkynið sem auga, og
má segja að sú beyging sé að
vísu ekki fjölskrúðug. Af
þessari gömlu beygingu eim-
ir aðeins eftir nú á dögum, og
því má heyra sagt: á vetri
eða vori komanda, þó að
menn segi ekki lengur í dag-
legu tali stinganda strá,
grátanda barn eða ég sá
ganganda mann.
í fornu máli var orðið kván
(kvon) haft um eiginkonu.
Þar af kom að karlar gátu
kvænst eða kvángast (kvong-
ast). Það segir aftur sína
mannlífssögu að konur gift-
ust, þ.e. voru gefnar, og enn
þann dag í dag telja sumir
málvöndunarmenn að rangt
sé að tala um að karlar
giftist. Þá þykir mér of langt
gengið, enda verður að ætla
að í góðum hjúskap gefist
aðilar hvor öðrum án tillits
til kynferðis. Hitt er hins
vegar annaðhvort ónáttúra
eða málfarsleg vitleysa ef
sagt er að konur kvænist. í
Vísi mátti lesa fyrir
skemmstu að Liza Minelli
hefði kvænst áströlskum
söngvara 1967. Þetta minnir
mig á sögu af ágætum starfs-
bróður mínum, sem nú er
löngu látinn, en hann var
glapyrðingur þrátt fyrir góð-
an lærdóm og mikla kunn-
áttu, þ.e. hann mismælti sig
oft. Hentu nemendur hans
mjög gaman að þessu og
söfnuðu ýmsu því sem hann
missti út úr sér öðru vísi en
hann vildi sagt hafa. Eitt var
það með öðru, að Karl II.
Svíakonungur hefði átt svo
margar dætur að hann hefði
haft fullt í fangi að afla þeim
öllum kvonfangs, enda hafa
þær sennilega ekki verið holt
og bolt eins útgengilegar og
leikstjarnan Liza Minelli.
Steinunn Þórarinsdóttir mynd-
listarmaður.
Ljósm. Mbl. ól.K.M.
Steinunn Þórisdótt-
ir sýnir skúlptúra
STEINUNN Þórarinsdóttir mynd-
iistarmaður opnaði í gær sýningu á
skúlptúrum í Gallerí Suðurgata 7.
Þetta er íyrsta sýning Stcinunnar,
en hún er 24 ára að aldri. Steinunn
lauk stúdentsprófi frá MR árið
1974, en stundaði síðan forskóla-
nám í eitt ár við College of Art
Design í Portsmouth, Engiandi.
Þaðan fór hún í listadeild Ports-
mouth Polytechnic og lauk BA
prófi í myndlistum frá þcim skóla
sfðastiiðið vor.
Öll verk Steinunnar eru unnin í
leir að meira eða minna leyti en
jafnframt koma önnur efni við sögu,
svo sem járn og gler. Sýning Stein-
unnar stendur til 16. september.
Málverkauppboð
Klausturhóla í dag
KLAUSTURHÓLAR efna til mál-
verkauppboðs á Hótel Sögu á
morgun. sunnudag. klukkan 15.
Boðnar verða upp 64 myndir.
Meðal mynda, sem verða á upp-
boðinu má nefna olíumynd eftir Jón
Stefánsson, Kvöld við ströndina,
olíumynd, eftir Ásgrím Jónsson frá
því um aldamót, Séð til Keilis,
olíumyndir eftir Jón Þorleifsson,
Gunnlaug Scheving, Júlíönu Sveins-
dóttur og Svein Þórarinsson, þrjár
litlar teikningar eftir Emil Thor-
oddsen, tvær teikningar eftir
Tryggva Magnússon, vatnslitamynd
eftir Magnús prófessor og blýants-
teikning eftir Jón Helgason prófess-
or af húsi Jón Péturssonar háyfir-
dómara. Þá verður einnig boðin upp
kolateikning eftir Kjarval af sr.
Bjarna Jónssyni, Páli ísólfssyni og
Guðbrandi Magnússyni og nokkrar
fleiri Kjarvalsteikningar.
Þá munu Klausturhólar efna til
bókauppboðs laugardaginn 8. sept-
ember og verður það að Laugavegi
71, klukkan 14. Þar verða margar
merkar bækur á uppboði og verða
þær sýndar í Klausturhólum föstu-
daginn 7. september kl. 9—18. Loks
verður myntuppboð Klausturhóla
haldið að Laugavegi 71 sunnudaginn
9. september klukkan 14 og verða
uppboðsmunir sýndir kl. 10—12
sama dag.
Við kynnum nýjar snyrtivörur frá
PIERRE ROBERT
Breytt Naturelle Hárlína
3 tegundir af shampoo og hárnæringu.
Nýr lagningarvökvi með
HENNAEXTRAKT sem gefur hárinu
aukna mýkt og glans.
FÁST í SÉRVERSLUNUM.
<zMmeri'SKCi “ Tunguhálsi 11, sími 82700.
Viltu
Viö höfum ákveöiö, ef næg þátttaka fæst, aö
halda frítt saumanámskeið fyrir konur og
karla sem áhuga hafa á aö læra aö sauma og
vilja aö loknu námskeiöi vinna hjá okkur.
Námskeiöiö fer fram á
kvöldin frá 5. september
n.k. til 15. sept.
Þeir, sem hafa áhuga,
hafi samband viö Her-
borgu Árnadóttur,
verkstjóra.

SAUMASTOFA,
Fosshálsi 27,
sími 85055.
Af~ SAUMASTOFA,
Wkarnabær
Fosshálsi 27, sími 85055.