Morgunblaðið - 22.02.1980, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1980
plnar|5íWii Útgefandi tlrifafrUÞ hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.500,00 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 230
kr. eintakið.
Áfram óvissa
í skattamálum
Umfantísmikil breytinjí á skattalöjíum var samþykkt á
Alþinjíi sl. miðvikudau. Menn skyldu því ætla, að þeir
ííætu með nokkurri vissu yert sér i;rein fyrir, hvaða
skatta þeir kæmu til með að bera á þessu ári. En því fer
víðs fjarri. Stuðniníísmenn ríkisstjórnarinnar standa á
því eins ojí hundar á roði, að en^u megi slá föstu um
skattstijíana. Það eina sem frá þeim heyrist í þeim efnum
er það, að tekjuskattsbyrðin skuli þyn^jast um einhverja
milljarða frá síðasta ári. Þetta er ekki hvað sízt
athyRlisvert fyrir þá sök, að ríkisstjórnin mun beita sér
fíeíín almennum íírunnkaupshækkunum á þessu ári, ef
marka má ummæli fjármálaráðherra. Flestum hefði þótt
hæfilejít undir slíkum krini;umstæðum, að ríkisstjórnin
seildist ekki dýpra ofan í vasa skattborj;aranna en áður.
Þeir þinjímenn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks, sem
skipa meirihluta fjárhafís- of; viðskiptanefndar efri
deildar, löyðu fram breytin^artillöfíur við skattalaga-
frumvarpið, þar sem gert var ráð fyrir um 16%
meðaltalslækkun tekjuskatts. Þetta þótti eðlilegt ekki sízt
fyrir þá sök, að þjóðartekjurnar minnkuðu tilfinnanlega á
sl. ári og horfur eru á, að enn sírí á ófíæfuhliðina á þessu
ári. Við slíkar krin^umstæður er brýnt, að með stjórn
ríkisfjármála fari menn, sent kunna sér hóf í eyðslu og
ganga á undan með góðu fordæmi. Það vekur ekki traust
við núverandi aðstæður í atvinnu- og efnahagsmálum,
þegar ríkisstjórnin hyggst ganga lengra í opinberri eyðslu
en áður eru dæmi um á sama tíma og allir aðrir verða að
láta sér nægja minna. Auk þess verður það að teljast
sjálfsögð háttvísi við hinn almenna framteljanda, að
hann viti að hverju hann gangi um skattálagninguna, um
leið og hann gengur frá sínu framtali.
Gunnar Thoroddsen forsætisráðherra og þeir fimm-
menningarnir, sem að ríkisstjórninni standa, buðu sig
allir fram í nafni Sjálfstæðisflokksins og skuldbundu sig
þar með til að létta vinstri sköttunum af þjóðinni. Með
atkvæði sínu í efri deild á miðvikudaginn brást Gunnar
Thoroddsen þessu loforöi sínu. Viö afgreiðslu fjárlaga
hefur hann ásamt félögum sínum aftur tækifæri til þess
að standa við stefnu Sjálfstæðisflokksins í skattamálum.
Það verður fróðlegt að fylgjast með framvindunni. Hún
gefur vísbendingu um, hverjir raunverulega ráða feröinni
í ríkisstjórninni.
„Ekki óskastjórn
nokkurs manns“
a
Þessi ríkisstjórn er ekki óskastjórn nokkurs manns,
— þessi uppákoma,“ voru ummæli Guðmundar J.
luðmundssonar alþingismanns og formanns Verka-
mannasambands íslands í Morgunpóstinum á miðviku-
dag, um leið og hann fór nokkrum orðum um svonefnt
„gáfumannafélag" innan Alþýðubandalagsins. Þegar
þessi ummæli eru skoðuð í samhengi við þá atburði, sem
hafa verið að gerast í Alþýðubandalaginu að undanförnu
og hafa m.a. lýst sér í því, að ýmsir af kunnustu
verkalýðsleiðtogum flokksins náðu ekki kjöri í flokksráð,
er augljóst, að þar er að myndast djúpstæður klofningur,
m.a. um afstöðuna til ríkisstjórnarinnar. Þessa hefur
orðið vart í skrifum Þjóðviljans að undanförnu eins og
þegar Guðmundur J. Guðmundsson var snupraður á
baksíðu blaðsins fyrir það aö greiða atkvæði ásamt
stjórnarandstöðunni með breytingartillögu um aukinn
rétt ellilífeyrisþega varðandi álagningu tekjuskatts. I
þessu máli urðu ráðherrarnir í minnihluta — vegna
klofningsins í Alþýðubandalaginu. Ýmis teikn eru á lofti,
sem benda til þess, að þessi atkvæðagreiðsla verði ekkert
einsdæmi.
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1980
17
Harðar umræður í neðri deild um tekjustofnafrumvarp:
Málið ekki afgreitt ef ágrein-
ingur er - sagði f orsætisráðherra
Sighvatur Björgvinsson formaður
þingflokks Alþýðuflokksins tók til
máls utan dagskrár í neðri deild
alþingis í gær og gerði að umræðuefni
fyrirhugaða frestun á fundum alþingis
í hálfan mánuð. Sagði hann allnokkrar
umræður hafa átt sér stað um það í
nokkurn tíma að senda ætti þingið
heim. Lengi vel hefði þó ekki verið
rætt um það við þingflokkana í
þinginu, og því hefði hann spurst fyrir
um málið fyrir nokkrum dögum. Al-
þýðuflokksmenn hefðu lýst því yfir að
þeir myndu ekki standa gegn því að
þingleyfi yrði gefið, enda væri það ekki
óeðlilegt þegar ný ríkisstjórn tæki við,
og einnig yrði að hafá það í huga, að
þinghúsið yrði notað helming þessa
tíma fyrir fundi Norðurlandaráðs.
Sighvatur kvaðst hins vegar hafa lagt
á það áherslu við forsætisráðherra að
samráð yrði haft við formenn þing-
flokkanna um þetta mál.
Síðan sagði Sighvatur að forsætis-
ráðherra hafi haft samband við for-
menn þingflokkanná, og tilkynnt þeim
að það væri ósk ríkisstjórnarinnar að
þingi yrði frestað til mánudagsins
tíunda mars. Kvaðst Sighvatur þá
hafa skýrt Gunnari Thoroddsen frá
því, að þótt þingflokkur Alþýðuflokks-
ins sæi að vísu ekki ástæðu til að senda
þingið heim, myndi hann þó ekki
leggjast gegn því ef þess væri mjög
eindregið óskað. Hins vegar kvaðst
Sighvatur hafa lagt á það áherslu að
ekki yrði við það unað að mikilvægum
og flóknum málum yrði hraðað um of,
eða þau keyrð í gegn um þingið og
nefndir þess með óeðlilegum hætti.
Af þessum sökum hefði þingflokkur
Alþýðuflokksins ekki rætt frv. ríkis-
stjórnarinnar um tekjustofna sveitar-
félaga til hlítar á fundi sínum um
morguninn, þar sem væntanlega gæf-
ist nægur tími til þess síðar í samræmi
við loforð Gunnars Thoroddsen um að
ekki þyrfti til að koma óeðlilega hröð
málsmeðferð. „En nú virðist ekki eiga
að verða við því,“ sagði Sighvatur, “og
eftir því sem ég hef nú rétt í þessu
heyrt, stendur nú til að taka málið upp
með afbrigðum á dagskrá fundarins nú
á eftir. Ég vil leyfa mér að mótmæla
þessu mjög harkalega. Þetta stangast
gjörsamlega á við þær upplýsingar
sem hæstvirtur forsætisráðherra hef-
ur gefið mér, og ég borið til míns
þingflokks, en á grundvelli þess höfum
við tekið afstöðu til þingfrestunar.
Ef ætlunin er nú að bregða út af því
sem við vorum beðnir um, þá munum
við breyta okkar afstöðu og mótmæla
harðlega og berjast gegn þingfrestun.
Því vil ég Ieyfa mér að spyrja
hæstvirtan forsætisráðherra að því,
hvort ekki megi örugglega treysta því
sem hann hefur sagt um afgreiðslu
mála, og ítrekaði síðast í samtali við
mig klukkan hálf eitt í dag. Sagði hann
þá að ekki kæmi til að afgreiða þetta
mál eða önnur þau frumvörp sem nú
liggja fyrir, að frátöldu frumvarpinu
um ábyrgðarheimildir og greiðslu-
heimildir vegna lántöku Framleiðslu-
ráðs landbúnaðarins."
Gunnar Thoroddsen forsætisráð-
herra tók næstur til máls og sagði
hann, að eins og kunnugt væri og skýrt
hefði verið frá, þá hefði ríkisstjórnin
talið æskilegt að gert yrði tveggja
vikna hlé á störfum Alþingis.
Til þess lægju tvær ástæður. Önnur
væri sú, að Norðurlandaráðsþing
stendur yfir frá 3. til 7. mars, en þá
væri venja að fella niður fundi Alþing-
is, það er ef þingið er háð hér í
Reykjavík. Hin ástæðan væri sú, að
stjórnin óskaði nú eftir nokkru funda-
hléi til þess að ganga frá undirbúningi
mála. Ekki síst væri þar um að ræða
fjárlagafrumvarpið og mál í beinu
sambandi við það.
Gunnar sagði að í ríkisstjórninni
hefði verið lögð á það áhersla, að
afgreidd yrðu tvö mál áður en þing-
leyfi hæfist. Annað væri frumvarpið
um breytingar á lögum um tekju- og
eignaskatt, sem nú hefði verið afgreitt
frá alþingi, og hitt væri frumvarpið
um ríkisábyrgð vegna þriggja miílj-
arða lántöku Framleiðsluráðs land-
búnaðarins í sambandi við útflutn-
ingsuppbætur. Það mál væri á þessari
stundu til annarrar umræðu í efri
deild.
Síðan sagði dr. Gunnar:
„Ég tjáði formanni þingflokks Al-
þýðuflokksins og formanni þingflokks
Sjálfstæðisflokksins þessar óskir. Það
bar á góma um þriðja málið, frumvarp
til laga um breytingar á lögum um
tekjustofna, og tók ég fram að ég liti
svo á að það yrði því aðeins afgreitt
fyrir þinghlé, að um það væri sam-
Hart að bíða með málið
— sagði félagsmálaráðherra
stáða. Ég lít svo á að ef ágreiningur er
um það mál og óskir komi um að það
verði ekki afgreitt nú, þá lít ég svo á að
það verði ekki afgreitt áður en þinghlé
verður. Að þessu leyti vil ég staðfesta
það sem háttvirtur þingmaður Sig-
hvatur Björgvinsson sagði um það
mál.“
Þá tók til máls einn þingmanna
Alþýðuflokksins, Jóhanna Sigurðar-
dóttir. Sagðist hún vilja minna á það
sem Sighvatur hefði sagt, að þing-
flokkur Alþýðuflokksins hefði ekki
tekið frumvarpið um tekjustofna sveit-
arfélaga til umræðu, þar sem það mál
yrði ekki afgreitt fyrir þinghlé. Því
kæmi sér það. spánskt fyrir sjónir,
sagði Jóhanna, að um morguninn hefði
átt að afgreiða málið í nefnd. Ýmis
grundvallaratriði væru þar á ferðinni
sem þingflokkurinn hefði ekki fjallað
um. Sagðist hún hafa talið að unnt
væri að fallast á þau atriðí sem lytu að
samræmingarbreytingartillögunum,
en tíma þyrfti til að fá að skoða aðrar
tillögur. Því sagðist hún þurfa að bera
þessi mál undir þingflokkinn áður en
hún skrifaði undir nefndarálit, en svo
mikið virtist liggja á að ganga frá
þessu máli og knýja það í gegnum
þingið, 'að formaður nefndarinnar
hefði sent nefndarálitið í prentun án
þess svo mikið að leyfa nefndar-
mönnum að sjá það. Sagðist hún hafa
vanist því að nefndarmenn skrifuðu
undir slík álit, og fengju áður að s já
hvað þeir væru að skrifa undir. Þetta
hlytu að vera mjög óeðlileg vinnu-
brögð.
Sighvatur Björgvinssun tók aftur
til máls og kvaðst hann vilja þakka
forsætisráðherra fyrir að staðfesta
það, aö ekki yrði gerð tilraun til að
Afgreiðsla mála á
Alþingi viðameiri
en í hreppsnefnd Ól-
afsvíkur
— sagði Sverrir
Að hugsa sér að
Snorri Sturluson
skuli eitt sinn hafa
búið í Reykholti
— sagði Sighvatur
Hef aldrei átt
heima í Kríuhóla-
hverfi eins og Sig-
hvatur
— sagði ólafur Þórðarson
afgreiða fyrir þinghlé önnur mál en
þau sem þeir hefðu rætt um. Sam-
kvæmt því væri ekki ætlun stjórnar-
innar að fá fram þá afgreiðslu á
frumvarpinu um tekjustofna sveitar-
félaga sem gerð hefði verið tilraun til í
félagsmálanefnd deildarinnar um
morguninn. Þá sagði hann að það
þyrfti að skoða sérstaklega, ef nafn
nefndarmanns væri sett undir þing-
skjal án þess að viðkomandi nefndar-
maður hefði undirritað það. Þar væru
á ferðinni einkennileg vinnubrögð.
Alexander Stefánsson (F) tók næst-
ur til máls, en hann er formaður
umræddrar nefndar, félagsmálanefnd-
ar neðri deildar. Sagðist hann hafa
haft samband við ríkisskattstjóra eins
og honum hefði verið falið, til að láta
undirbúa samræmingaratriði vegna
meðferðar tekjuskattsfrumvarpsins á
Alþingi.
Hann hefði síðan komið á fund
nefndarinnar og þar hefðu ýmsar
hugmyndir verið ræddar og ekki hefði
annað verið vitað en afgreiða ætti
málið. Nefndarmönnum hefði því verið
gert að kynna þingflokkum sínum
þessi mál á fundum daginn áður. Þá
hefði legið fyrir afstaða allra þing-
flokka annarra en Alþýðuflokksins.
Ákveðið hefði verið að leggja fram
sameiginlegt álit allrar nefndarinnar,
en tvö efnisatriði voru tekin út úr er
ágreiningur varð um. Vegna tíma-
skorts hefði síðan verið látið vélrita
álitið, enda hefði hann haft um það
samráð við starfsmenn Alþingis, að
slíkt væri ekki óeðlilegt þegar um
samstöðu væri að ræða, þá þyrfti ekki
undirskrift nefndarmanna. Það yrði þó
að sjálfsögðu gert í samræmi við það
sem fram hefði komið. Sagðist Alex-
ander aldrei hafa heyrt annað en ná
ætti málinu fram ef um það yrði
samstaða í nefndinni. Hefði hann
fengið hvatningu þessa efnis frá fé-
lagsmálaráðherra, vegna þeirrar ein-
földu ástæðu að öll sveitarfélög lands-
ins biðu nú eftir því að þessi lög yrðu
sett til að unnt yrði að afgreiða
fjárhagsáætlanir.
Þá gaf forseti neðri deildar, Sverrir
Hermannsson, Svavari Gestssyni orð-
ið, en sagðist í leiðinni vilja láta
Alexander vita sem og aðra deildar-
menn, að ekki yrði haldinn fundur um
málið í deildinni í dag. Yrðu menn að
hafa hugfast að afgreiðsla mála á hinu
háa Alþingi gæti verið viðameiri en
afgreiðsla mála í hreppsnefnd Ól-
afsvíkur. Alexander Stefánsson er sem
kunnugt er oddviti hreppsnefndar Ól-
afsvíkur.
Þá tók til máls félagsmálaráðherra,
Svavar Gestsson. Kvaöst hann efast
um að athugasemdir Sverris í garð
Alexanders væru þarfar. Sagðist hann
vilja minna á að allir flokkarnir hefðu
lýst því yfir að koma yrði þessu máli í
gegn, og ætluðu þeir að gera allt sem
til þyrfti í því efni. Vegna þess að öll
sveitarfélögin í landinu biðu nú eftir
því að getá gengið frá fjárhagsáætlun-
um. Sagðist hann lýsa ábyrgð á hendur
Alþýðuflokki ef hann ætlaði að bregða
fæti fyrir málið. Öllum hefði átt að
vera ljóst að þetta frumvarp er náskylt
frumvarpi um tekjuskatt og eigna-
skatt. Hart væri að bíða með þetta
vegna þess að ekki væri unr.t að koma
á fundi í tíu manna þingflokki Alþýðu-
flokksins.
Ólafur b. Þórðarson (F) í Reykholti
í Borgarfirði tók næstur til máls.
Sagðist hann vilja upplýsa Sverri um
að forsetastóllinn væri ekki hugsaður
til að skjóta úr honum óþ\erra yfir
salinn þó hann hefði gaman af.
Þá sagði ólafur að allir, sem vit
hefðu á tekjustofnun sveitarfélaga,
gerðu sér grein fyrir því að verðbólgan
hefði verið að rýra þá frá því að vera
10% af tekjum þegnanna niður í 7 til
8%. Þetta væri grundvallaratriði.
Sverrir gaf þá Sighvati Björgvins-
syni orðið til að gera örstutta athuga-
semd, en sagði um leið við Ólaf
Þórðarson, að „nú væri eggið farið að
kenna hænunni", er ritari setti ofan í
við forseta! Sighvatur sagði síðan: „Að
hugsa sér að Snorri Sturluson skuli
eitt sinn hafa búið í Reykholti! Þá
sagðist Sighvatur aðeins ætla að beina
einni fyrirspúrn til forsætisráðherra,
en vildi þó vekja athygli félagsmála-
ráðherra á því að nokkrir dagar væru
síðan þess hefði verið óskað að upplýst
yrði hvaða mál ríkisstjórnin vildi láta
afgreiða fyrir þinghlé. Félagsmálaráð-
herra hefði hins vegar aldrei látið um
það vita að hann hefði áhuga á að
afgreiða þetta mál og forsætisráð-
herra hefði þráfaldlega sagt að ekki
ætti að afgreiða málið. „Ef Svavar er
að leita að sökudólgi í þessu máli ætti
hann að líta í spegil," sagði Sighvatur.
Svavar Gestsson tók þá aftur til
máls og sagðist hann hafa spurt
Alexander að því hvort unnt væri að
koma þessu máli áleiðis gegnum þingið
næstu sólarhringa, vegna nauðsynjar
þess fyrir sveitarfélögin að fá það
afgreitt. Einnig hefði hann rætt það
við Gunnar Thoroddsen og Steingrím
Hermannsson og einnig við fyrrum
samstarfsmenn sína úr vinstri stjórn-
inni, þingmenn Alþýðuflokksins, og
spurt hvort afstaða þeirra til málsins
hefði breyst.
En Svavar sagðist vilja biðja Sig-
hvat afsökunar á því, að sér hefði sést
yfir þann möguleika að Alþýðuflokk-
urinn hefði aðra skoðun á svona máli
þegar hann er í stjórn en þegar hann
er í stjórnarandstöðu.
Ólafur b. bórðarson (F) tók aftur
til máls og byrjaði á því að segja
Sighvat hafa talað sig dauðan í
málinu, þar sem hann hefði talað
þrisvar sinnum og hefði ekki tök á að
svara. — „Það eru til fleiri," kallaði
Karvel Pálmason þá fram í. — Hann
kvaðst hins vegar vilja þakka Sighvati
fyrir að hann rengdi það ekki að
útsvarið hefði verið að lækka, og að
ekki væri verið að leggja til hækkun.
Ekki kvaðst hann ætla að ræða hvar
menn byggju en sagðist þó aldrei hafa
átt heima í Kríuhólahverfinu eins og
Sighvatur!
Karvel Pálmason (A) tók næstur til
máls og gagnrýndi hann það háttalag
félagsmálaráðherra að ætla sér að
keyra mál í gegnum þingið án þess að
hafa samráð við viðkomandi þing-
flokka eins og eðlilegast væri.
Síðastur í þessum umræðum utan
dagskrár var Ingólfur Guðmundsson
(F) og sagði hann þessar umræður á
Alþingi ekki til þess fallnar að auka
virðingu þess, og væri líklega best að
senda menn heim í tvær vikur til að
þeir jöfnuðu sig nokkuð.
Sverrir Hermannsson:
Ætla stjórnarliðar að
ganga út án þess að koma
málum bænda í höfn?
Fundur var boðaður í sameinuðu
þingi í gær, þar sem rætt var um
hvort Alþingi bæri að fara í leyfi í
tvær vikur, eins og ríkisstjórnin hefði
farið fram á. Áður var þó kosinn
fyrsti varaforseti deildarinnar, sem
tekur við af Gunnari Thoroddsen sem
beðist hefur undan þeim störfum. Var
Pétur Sigurðsson kjörinn fyrsti vara-
forseti og hlaut hann 40 atkvæði,
Guðmundur J. Guðmundsson og Al-
bert Guðmundsson hlutu eitt atkvæði
hvor, en 9 seðlar voru auðir. Var mál
manna í þinghúsinu að þeir Albert og
Guðmundur hefðu kosið hvor annan,
en þeir sátu tveir einir á hljóðskrafi í
sal neðri deildar á meðan fundað var í
efri deild.
Þá tók til máls úlan dagskrár
formaður þingflokks Sjálfstæðis-
flokksins, Ólafur G. Einarsson. Sagði
hann sjálfsagt að gefa þinginu leyfi þá
viku sem þing Norðurlandaráðs stæði,
en öðru máli gegndi hins vegar um.
aðra viku til. Næg verkefni væru fyrir
hendi og veitti ekki af þeim tíma sem
þingið hefði til vors að koma ýmsum
málum í gegn. Væri vafasamt í Ijósi
þeirra umræðna sem orðið hefðu fyrr
um daginn um virðingu Alþingis, að
því væri greiði ger með slíku leyfi nú.
Mætti nú heita borin von að þingmál
sem lögð hefðu verið fram á þessu
þingi fengju afgreiðslu, hvað þá mál
sem enn væru ekki komin fram.
I þessu sambandi sagðist hann telja
útilokað að afgreiða fjárlög fyrir
páska, eins og þó væri nú talað um, og
eins væri stórlega ámælisvert að
senda þingið heim án þess að tekin
væri fyrir stefnuræða forsætisráð-
herra eins og þó væri kveðið á um í
þingsköpum.
Eyjólfur Konráð Jónsson tók því
næst til máls oggerði hann grein fyrir
þeim umræðum, sem orðið höfðu í efri
deild um afgreiðslu mála fyrir þing-
hlé. Þar væri slík óeining ríkjandi
meðal stjórnarsinna að ekki væri unnt
að afgreiða brýn nauðsynjamál er
varða landbúnaðinn.
Sighvatur Björgvinsson, formaður
þingflokks Alþýðuflokksins, tók næst-
ur til máls og sagðist vilja skýra frá
því, að þingflokkur Alþýðuflokksins
teldi enga sérstaka ástæðu til að
fresta þingstörfum, en þó vildu þeir
ólafur Ragnar Grímsson:
Andstaða í öðrum
stjórnarflokki við
tekjustofnafrv.
— ekki nægilega
víðtækt samkomulag
um lánaheimild
vegna bænda
Gunnar Thoroddsen:
Algjör samstaða
meðal stjórnarliða
ekki standa gegn óskum ríkisstjórnar-
innar um þau mál.
Ljóst væri að þetta myndi tefja
framgang mála og draga störfin fram
á vorið.
Ólafur Ragnar Grímsson, formað-
ur þingflokks Alþýðubandalagsins,
sagðist vilja láta það koma fram, að
þingflokkur sinn hefði samþykkt það
einróma að standa að því að afgreidd
yrðu fyrir þinghlé frumvörp um tekju-
stofna sveitarfélaga og fjármögnun til
handa Framleiðsluráði, og ekki hefði
staðið á þeim að þau yrðu afgreidd.
Ekki þyrfti að vefjast fyrir mönnum
hvers vegna þessi mál hefðu ekki verið
afgreidd. Þingmenn annárs stjórnar-
flokksins hefðu lagst gegn samþykkt
frumvarpsins um tekjustofnana, og
það samkomulag sem hann hefði beitt
sér fyrir sem formaður fjárhags- og
viðskiptanefndar efri deildar um af-
greiðslu málsins, reyndist ekki eins
víðtækt og Alþýðubandalagið hefði
kosið.
Þá tók til máls Gunnar Thor-
oddsen, forsætisráðherra, og sagði
hann það misskilning hjá Eyjólfi
Konráð Jónssyni, að missætti væri um
þessi mál hjá stjórnarliðum, um þau
væri algjör samstaða. Rakti hann
síðan ástæður þær er ríkisstjórnin
hefur komið með vegna óskar sinnar
um þingfrestun.
Kjartan Jóhannsson (A) kvaddi sér
hljóðs og ítrekaði enn einu sinni að
Alþýðuflokkurinn hefði ekki staðið
gegn afgreiðslu umræddra mála, þar
væri við aðra að sakast.
Þá tók til máls Matthias Bjarnason
(S) og sagðist hann ekki skilja Gunnar
almennilega. Hann reyndi að skýla sér
á bak við Alþýðuflokkinn, þó ljóst
væri að hann stæði ekki fyrir fram-
gangi þessara mála. Þá sagði hann
það skjóta skökku við, er nú ætti að
senda þingið heim, því á sínum tíma
hefði það verið mikilvægt að mati
guðfeðra ríkisstjórnarinnar, að Al-
þingi yrði starfhæft á ný, eins og það
hefði þá verið kallað.
Sverrir Hermannsson (S) sagðist
vera þeirrar skoðunar, að ekki ætti að
leysa þingið upp nú, enda væri nóg að
starfa. Spurði hann síðan hvort
stjórnarliðar ætluðu virkilega að
ganga út úr sölum Alþingis án þess að
koma brýnum hagsmunum bænda-
stéttarinnar í höfn.
Steingrimur Hermannsson, for-
maður Framsóknarflokksins, tók þá
til máls og sagðist vilja upplýsa ef það
væri ekki öllum ljóst, að framsókn-
armenn stæðu ekki í vegi umræddra
mála. Minnti hann svo á andstöðu
Alþýðuflokksins við efnisatriði mál-
anna og sagöi ef til vill ágætt að fá
betri tíma til að kanna þessi mál og
undirbúa þau.
Síðastur talaði svo Ilalldór Blöndal
(S) og sagði menn ekki þurfa að
undrast skyndileg umskipti hjá for-
sætisráðherra, það væri nokkuð sem
sjálfstæðismenn hefðu lengi þurft að
búa við. En fróðlegt væri að sjá
Framsókn klúðra málefnum bænda á
þennan hátt í annað sinn og greinilegt
væri að ríkisstjórnin væri nú illa
stödd.
Jón Ilelgason forseti sameinaðs
þings sleit síðan fundi og sagði
þingfundum frestað til tíunda mars.
Að loknum þessum fundi barði
Sverrir Hermannsson í borð neðri
deildar fundarhamrinum góða, setti
fund og sleit fundi, en áður hafði
fundur verið boðaður þar klukkan 18.
Er þetta gerðist var klukkan um hálf
sex.
Eyjólfur Konráð um lánsheimild vegna bænda:
Stjórnarandstaðan reiðubúin að
vaka alla nóttina til að afgreiða málið
Ábyrgðarheimildir og greiðslu-
heimildir vegna lántöku Framleiðslu-
ráðs landbúnaðarins voru til umræðu
í efri deild Alþingis í gær. Ólafur
Ragnar Grímsson (Abl.) formaður
meirihluta fjárhags- og viðskipta-
nefndar gerði grein fyrir nefndar-
störfum og þeim breytingum sem
nefndin lagði til. Lagði hann til að
frumvarpið yrði samþykkt með þeim
breytingum og sagðist líta svo á, að
hér væri á ferðinni mál er stuðlaði að
því að halda byggðum Iandsins við,
það er í byggð.
Næstur tók til máls Kjartan Jó-
hannsson (A), og gerði ítarlega grein
fyrir minnihlutaáliti sínu, þar sem
hann ræddi nauðsyn þess að taka upp
ný vinnubrögð til að losna úr þeim
vítahring sem landbúnaðarmál og þar
með bændastéttin í landinu væri
komin í.
Að Iokinni ræðu Kjartans tók Tóm-
as Árnason (F). viðskiptaráðherra til
máls og sagðist hann vilja draga til
baka að sinni breytingartillögu sín„
við málið, sem kvað á um að heimila
Byggðasjóði að greiða á næstu 3 til 5
árum allt að helming láns Fram-
leiðsluráðsins.
Þá tók til máls Pálmi Jónsson (S)
landbúnaðarráðherra og sagðist
hann hafa lagt á það áhersiu að þessu
máli yrði hraðað, enda væri á ferðinni
mjög brýnt mál sem æskilegast væri
að næði fram að ganga fyrir þinghlé.
En nú væri raunar svo komið að ekki
væri útlit fyrir að af því gæti orðið.
Eyjólfur Konráð Jónsson (S) talaði
næstur og sagði að hér væru menn að
verða vitni að allsérstæðu máli. Þann-
ig væri mál með vexti að meirihluti
þingsins hefði týst því yfir að hann
væri reiðubúinn til þess að afgreiða
nú þetta mikilvæga mál fyrir þinghlé.
Sjálfstæðisflokkinn sagði hann reiðu-
búinn að ljá málinu sitt liðsinni og
hefði greitt fyrir málinu í nefnd í því
skyni.
Núna kæmi það svo allt í einu upp
úr dúrnum, að ekki virtist eiga að
afgreiða málið. Mikill gauragangur
hefði upp hafist þegar Tómas Árnason
bar fram breytingartillögu sína, og
engum gat dulist að stjórnarherrun-
um var mikið niðri fyrir og deildi þar
hver við annan. Sagði Eyjólfur Kon-
ráð að forseti deildarinnar, Helgi
Seljan, hefði sagt að ekki ætti að ræða
málið á fundi deildarinnar. Eyjólfur
sagðist þá hafa sagt honum, að ef svo
færi myndi hann kveðja sér hljóðs um
þingsköp og krefjast skýringa á
breyttri málsmeðferð.
Síðan hefði viðskiptaráðherra dreg-
ið tillögu sína til baka „að sinni" eins
og hann hefði orðað það. Því næst
hefði það verið látið berast út, að
neðri deild ætlaði alls ekki að taka það
fyrir! Sagðist hann varla trúa að satt
væri, en þó benti margt til þess þar
sem búið væri að boða fund í samein-
uðu þingi, þar sem ef til vill ætti að
gefa þinghlé í tvær vikur. Sagði
Eyjólfur hér vera á ferðinni mjög
óvenjuleg vinnubrögð, og tryði hann
því varla að landbúnaðarráðherra léti
við svo búið standa, enda hefði hann
jafnan staðið vörð um hagsmuni
bænda, en hér væri blátt áfram verið
að fjalla um laun þeirrar stéttar.
Eyjólfur sagði hvern einasta sjálf-
Kemur á óvart að
hlaupið er frá af-
greiðslu málsins
— sagði Þorvaldur Garðar
stæðismann standa að baki landbún-
aðarráðherra í þessu máli, þótt öðru
máli gegndi um þá stjórn sem Guð-
mundur J. réttílega nefndi uppákomu.
En því yrði seint trúað, að landbúnað-
arráðherra sem væri mikill stuðnings-
maður beinna greiðslna til bænda,
myndi ekki sjá til þess að málið hlyti
afgreiðslu. Sagði Eyjólfur að nú væri
annað hljóð í strokki þingmanna
Framsóknar en í fyrra, en þeir
fáruðust út af „útgöngunni“ svo-
nefndu, þar sem sjálfstæðismenn
hefðu þó verið í sínum fulla rétti, en
núverandi stjórnarliðar hefðu leikið
sama leikinn nú.
borvaldur Garðar Kristjánsson (S)
tók því næst til máls og sagðist hann
ekki gera sig ánægðan með það að fá
að heyra það út undan sér hvað væri
að gerast, deildin ætti rétt á því að fá
meira en ávæning af því sem um væri
að vera. Sagði hann deildarmenn eiga
rétt á því að fá að vita hvers vegna nú
ætti að fresta málinu, nú er þeir hefðu
verið látnir vinna undir pressu í
málinu til að það næði fram að ganga.
Gunnar Thoroddsen gekk nú í
salinn og tók hann næstur til máls til
aö svara fyrirspurn Þorvalds Garðars.
Forsætisráðherra sagðist vænta þess
að þingmönnum öllum væri það ljóst
hvað væri að gerast, ætlunin væri að
þingið gerði hlé á störfum sínum að
ósk ríkisstjórnarinnar!
Hins vegar sagði hann að ætlunin
hefði verið að koma lögunum um
tekju- og eignaskatt og um lántöku
Framleiðsluráðs í gegn fyrir þinghlé
en það væri ekki unnt vegna þess að
komið væri í ljós að verulegur ágrein-
ingur væri um málið í deildinni. Tími
væri því ekki nægur til að ljúka
málinu.
borvaldur Garðar Kristjánsson (S)
tók aftur til máls og sagði sér vera vel
ljóst að þinghlé stæði fyrir dyrum, og
ekki hefði hann í sinni ræðu gefið
tilefni til að menn þyrftu að halda, að
sér kæmi það á óvart. Það sem kæmi á
óvart væri hins vegar að hlaupið
skyldi vera frá afgreiðslu þessa máls,
en nú segði forsætisráðherra það vera
vegna ágreinings Alþýðuflokksins.
Fyrir lægi þó að svo væri ekki,
Alþýðuflokkurinn ætlaði að greiða
fyrir málinu og ekki hefði verið
viðhaft málþóf af þeirra hálfu.
Kjartan Jóhannsson (A) tók aftur
til máls og sagðist vilja koma því á
framfæri, að málefnaleg afstaða Al-
þýðuflokksins í þessu máli hefði legið
fyrir árum saman, en þeir ætluðu þó
ekki að standa-gegn afgreiðslu þess
nú. Varla væri sanngjarnt eða rétt-
lætanlegt af stjórnarliðum að tala um
málþóf þó hann hefði í fyrri ræðu
sinni, er hann gerði grein fyrir
minnihlutaáliti sínu, talað í tuttugu
mínútur!
Ragnar Arnalds (Abl.) fjármála-
ráðherra tók því næst til máls og
sagði bersýnilegt að ekki yrði málið
afgreitt fyrir þinghlé, enda væri það
bersýnilegt öllum þeim er til þekktu á
Alþingi, að þegar einn flokkur setur
sig fast á móti einhverju máli, að þá
tæki það ailtaf einhvern tíma að
afgreiða það. Enda þyrftu stór deilu-
mál alltaf nokkurn tíma, þó ekki komi
til málþóf. En aðalatriðið væri hins
vegar að enginn vafi væri á því að
málið færi í gegn innan tíðar, þar sem
þrír flokkar væru nú sammála um
efni þess. í sama stað kæmi hvort það
yrði endanlega afgreitt fyrir eða eftir
þinghlé.
Eyjólfur Konráð Jónsson (S) tók
þá aftur til máls og sagði hann að þó
tveir ráðherrar kæmu upp og segðu
annað, þá vissi hver einasti þingmað-
ur að það væri ágreiningur í stjórnar-
flokkunum sem ylli því að ekki væri
unnt að afgreiða málið. Alþýðuflokkur
og Sjálfstæðisflokkur hefðu báðir lýst
því yfir að þeir vildu gera allt til þess
að láta það ganga í gegn. — Fyrirstað-
an væri því á öðrum stöðum, en
stjórnarandstaðan væri reiðubúin til
að vaka alla nóttina til að afgreiða
málið.
Kjartan Jóhannsson (A) kom aftur
upp og sagðist enn vilja ítreka það að
hann hefði óskað þess að málinu yrði
hraðað.
Er hér var komið sögu var umræðu
frestað, þótt nokkrir þingmenn væru
enn á dagskrá, en ástæða þess var sú
að klukkan var orðin fimm, og
boðaður hafði verið fundur í samein-
uðuAlþingi. -AII