Morgunblaðið - 03.04.1980, Blaðsíða 17

96
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 1980
YIKimAR
saman, en skipulag byggöarinnar
var þannig, aö húsin stóöu meö-
fram fljótsbökkunum, aö skipunum
var lagt viö húsdyrnar. Þessir
víkingar, sem maður kalífans í
Bagdad hafði kynni af, voru vell-
auöugir af verzlun, og konur þeirra
voru hlaönar dýru skarti. Allar
konur báru rýtinga, sem þær höfðu
hangandi í barmi sér.
Með þessum víkingum hefur
merkileg menning borizt til Norö-
urálfu úr austurvegi. í heimkynnum
víkinganna á Noröurlöndum hafa
fundizt ýmsir merkilegir austrænir
gripir, t.d. bronzstytta af Búddha,
talin frá Indlandi. Mikiö hefur
einnig fundizt af arabískri mynt.
Svo hagvanir voru víkingar í
Miklagarði aö þeir nutu þar marg-
víslegra hlunninda og borgararétt-
inda, og hverfi í Konstantínópel var
viö þá kennt. Konstantín keisari,
sem ríkti frá 912 til 959, lét eftir sig
IV
U'
merkt rit um víkingana þar sem
hann segir nokkuð frá háttum
þeirra og lýsir skilmerkilega ferö-
um þeirra í austurveg yfir víöátt-
urnar miklu, þar sem fljót voru víöa
svo erfið yfirferöar aö þeir uröu aö
taka farkosti sína á land og bera
þá og allt sitt hafurtask um langan
veg.
Lok víkingaaldar
í lok elleftu aldar var mesti
móðurinn runninn af víkingunum.
Mjög hefur menn greint á um
ástæðurnar fyrir hinni skyndilegu
útrás þeirra í lok áttundu aldar og
þeirri útþenslustefnu, sem ein-
kenndi allt þeirra háttalag þegar
þeir voru atkvæöamestir, en ekki
síöur hefur veriö spurt um orsakir
þess aö umsvifum þeirra lauk aö
heita má í kringum 1100.
Hinn frábæri skipakostur nor-
rænna manna í upphafi þessa
tímabils hefur án efa veriö mikil-
væg ástæöa þess aö þeir lögöust í
víking, en ekki síður stjórnmála-
ástandið í heimkynnum þeirra.
Einstaklingshyggja var ríkur þáttur
í skaphöfn þessara manna og þeir
undu illa aö vera undir aöra settir.
Haraldur lúfa, eöa hárfagri, sölsaði
á fáum árum undir sig Noreg allan
og höföingjar þar um slóðir höföu
fæstir geöslag til að sætta sig viö
yfirráö hans. Þeim þótti aö sér
þrengt og vildu leita annarra
kosta, auk þess sem taliö er aö í
lok sjöundu aldar hafi jarönæöi til
búskapar veriö á þrotum á byggi-
legum svæöum á Noröurlöndum.
Nú var þaö aö vísu svo aö ekki
gáfust víkingarnir meö öllu upp á
rólunum um aldamótin 1100. þeir,
eöa öllu heldur afkomendur þeirra,
héldu áfram aö kanna ókunnar
slóðir. íslendingar uppgötvuöu t.d.
Svalbaröa seint á tólftu öld og Jan
Mayen er taliö aö þeir hafi fundið
1194.
En sjálfar víkingaferöirnar lögö-
ust aö mestu af, og þar hlýtur
tvennt að hafa vegiö þyngst á
metum. í upphafi tólftu aldar höföu
norrænir menn ekki lengur yfir-
buröi á hafinu og þá höföu þeir
flestir tekiö kristni.