Morgunblaðið - 03.04.1980, Blaðsíða 19

98
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 1980
Þær þjóöir sem óþyrmilegast
uröu fyrir baröinu á víkingunum
komust fljótlega aö raun um þaö
aö þær yrðu að geta varizt þeim.
Og augljóslega var þaö ekki hægt
nema standast þeim snúning á
hafinu. Einn meginkostur langskip-
anna, sem víkingar notuöu í hern-
aöi, var hversu borölág þau voru
og grunnskreiö, hraöskreiö og
lipur í meöförum, auk þess sem
auövelt var aö koma þeim að landi
nánast hvar sem var. Svar Engil-
Saxa og annara þjóöa, sem áttu
lönd aö sjó, voru boröhærri og
stærri skip, svo sem kuggurinn,
sem á skömmum tíma var tekinn í
notkun um alla Noröurálfu. Á
Miöjaröarhafi voru galeiöurnar, og
áöur en varöi voru víkingaskipin
oröin úrelt.
í upphafi víkingaaldar voru nor-
rænir menn aö heita má einu
heiöingjarnir, sem eftir voru í
Noröurálfu, en eftir því sem sam-
neyti þeirra viö aörar þjóöir fóru
vaxandi sömdu þeir sig aö siðum
þeirra, þar á meðal trúarbrögöum.
Noröurlandamenn voru umburöar-
lyndir í trúmálum, e.t.v. hreint og
beint tækifærissinnar, og viröast
þeir hafa átt hægt meö aö sætta
sig við að sinn er siður í landi
hverju. A.m.k. veröur ekki annað
séö en aö þeir hafi víöa tekiö skírn
þar sem þeir komu viö á feröum
sínum, beinlínis fyrir siöa sakir en
ekki vegna trúarlegrar uppljómun-
ar. Þeir þóttu blendnir í trúnni, og í
Eglu segir að hinir víöförlu hafi haft
þaö aö átrúnaöi er þeim var
skapfelldast. Víkingarnir geröu sér
ekki far um aö boöa trú sína meðal
þeirra þjóöa, sem þeir kynntust á
ferðum sínum, gagnstætt því sem
var um kristna menn. Eftir því sem
kristnin náöi útbreiöslu á Norður-
löndum á elleftu öld fer víkingum
aö hnigna, og er ekki ólíklegt að
kærleiksboöskapur þeirra trúar-
bragöa hafi átt sinn þátt í aö milda
lunderni þeirra.
Þar sem víkingar námu land
verður ekki annaö sagt en þeir hafi
kunnað aö skipa málum sínum
skynsamlegar en samtíðarmenn
þeirra. Þegar nauösyn bar til
kunnu þeir öörum betur aö hlíta
forystu. Arfteknar réttarvenjur og
skipulagt stjórnarfar höföu þeir
meö sér úr heimkynnum sínum og
alþingi íslendinga, sem stofnað var
fáeinum áratugum eftir upphaf
landnámsins, var allt annaö en
tilviljun eða snjöll hugdetta. Viö
mótun stjórnarfars á íslandi höföu
þeir menn sem sjálfstæöisþrá og
frelsisást rak út miklu fremur
tækifæri til aö bæta þá stjórnskip-
un sem þeir höföu alizt upp viö, en
sannarlega gerðu þeir sér grein
fyrir því aö meö lögum skyldi land
byggja. Viö skiptingu landsins var
nauösynlegt aö hafa ákveönar
reglur, og stofnun allsherjarríkis á
íslandi er alls ekki dæmi um
myndun frumstæös þjóöfélags. Sá
félagsþroski sem þar kom fram er
mikill þáttur í vestrænni menningu,
enda fyrirmynd og grundvöllur
þeirra rótgrónu þjóöfélaga, sem
enn þann dag í dag búa við
skipulegast stjórnarfar.