Morgunblaðið - 01.06.1980, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ1980
59
Skýlið í Hlöðuvík.
Náttúrulíf
óvíða
sérstæðara
Morgunblaðið á
bjarndýraslóðum
með slysavarna-
félags- og varð-
skipsmönnum
2. grein
Texti og myndir
Fríða Proppé
Næsti viökomustaöur var í
Fljótavík. Skýliö í Fljótavík
er eflaust þekktast fyrir
þaö, aö þjarndýr var lagt
aö velli rétt viö húsdyr skýlisins hér
um áriö, eftir aö það haföi komiö
aftan aö fólki, því aö óvörum, étiö
nesti úr bakpoka á hlaöinu og
komiö verulegum skrekk í viö-
stadda. Færu víst ekki sögur af
fólki þessu, ef skýlið heföi ekki
veriö til staðar því þegar fariö var
innan í dýriö kom í Ijós, aö þaö
haföi verið banhungrað, innihald
bakþokans var þaö eina sem það
haföi látið ofan í sig í langan tíma.
Á tímum búsetu í eyðilegum
víkum Hornstranda komu bjarndýr
oft íbúunum aö óvörum og urðu
margir þeim að bráö, enda íbúarn-
ir þróttlitlir eftir haröa ísavetur.
Segir sagan aö bjarndýr hafi eitt
sinn rifið á hol og deytt og limlest
sex manns, áöur en tókst aö ráöa
niöurlögum þess. Dýrin voru fylgi-
fiskar hafíssins, sem fyllti oft flóa
og víkur og lokaöi inni báta og þar
með bjargarleiöum til öflunar fæðu
úr sjó. Þá var komu fugls í björg
beðiö með eftirvæntingu og stóð
oft í járnum eftir harða vetur að
saman næöi vetrarforðinn og sú
björg er fuglinn gaf aö vori.
' :

Fjalliö Kálfatindur í Hornvík, Jörundur til vinstri.
Enginn nema
fuglinn fljúgandi
í Fljótavík er nattúrufegurö mik-
il. Þar mátti sjá álftapör fljúga
tilkomumiklu flugi til fjalla, heiö-
argæsin var þarna einnig í tilhuga-
lífi og höföu þessir fuglar sumir
hverjir þegar hafiö varp. Á Horn-
ströndum er enn aö finna nokkra
erni, og fálka hefur einnig oröið
vart. Gera náttúruverndarmenn
sér vonir um, að þessir sjaldgæfu
fuglar fái notið friölandsins á
Hornströndum, þannig aö stofn
þeirra viðhaldist.
í Fljótavík reyndist allt vera í röö
og reglu, enda enginn átt þar leið
um nema fuglinn fljúgandi frá því á
síðasta hausti.
Úr Fljótavík sigldi Óðinn síðan
fyrir nyrzta hluta Hornstranda,
Kögur og Leiti. Sygnahlein er
klettur einn mikill skammt austan
Leitis. Segir sagan, aö Vébjörn
Sygnakappi hafi brotiö skip sitt
þar um slóöir og tekist á óskiljan-
legan hátt aö koma föruneyti sínu
öllu yfir klett þennan, því hlaut
kletturinn nafnið Sygnakleif. Atli í
Fljóti, þræll Geirmundar heljar-
skinns tók Vébjörn og liö hans til
vetrarsetu og bað þau engu launa
vistina, því Geirmundur ætti nægar
vistir. Geirmundi þótti Atli nokkuð
djarfur aö gera slíkt aö honum
forspuröum. Atli svaraði því til, aö
hann myndi halda nafni Geirmund-
ar á lofti meöan landið byggöist,
að hann sem þræll hans teldi sig
ekki þurfa að gera slíkt. Fyrir þetta
tiltæki hlaut Atli frelsi og búiö til
eignar, sem hann bjó á. Sygnakleif
er nú í daglegu tali nefnd Sygna-
hlein.
Þá var siglt meöfram Balaströnd
og Almenningum hinum vestri.
Strönd Almenninga er lítt vogskor-
in. Jafnan er þar ókyrrt og brima-
samt og varla lendandi nema í
sérstökum veöurskilyrðum. Þaö er
álit margra aö fleiri skip hafi
brotnaö viö dauöaströnd þessa,
en menn vita um. Ströndin er opin
gegn hafi og þar skolar brimaldan
mörgu á land, og oft var þar leitað
fanga eftir byggingarefni.
I fótsporum
Dick Philips
Næsti viðkomustaöur var
Hlööuvík. Þar uröum viö fyrst vör
viö mannaferðir þá um voriö og
var meira aö segja enn heitt inni í
skýlinu, og auöséö aö það haföi
verið notaö sama daginn eöa
nóttina áöur. Vel var þó gengiö frá
öllu í skýlinu. Loftnet var slitiö
niður og sagöi Jósep algengt, að
þau gæfu sig í höröum vetrarveðr-
um.
Viö lestur gestabókar kom í Ijós,
aö þar hafði haft viökomu Dick
Philips ásamt fimm erlendum
feröalöngum. Skrifar hann í bók-
ina, aö hópurínn hafi haft þar
viðkomu og kveikt upp vegna
bilunar á hitunartækjum leiöang-
ursins.
Nokkur blaöaskrif uröu sl. haust
vegna notkunar leiöangurshópa
Dick Philips á skýlum þessum og
spuröum viö Jósep, hvort mikiö
væri um feröalög útlendinga á
þessum slóðum. Hann sagöi þaö
vera og færi vaxandi aö erlendir
náttúruunnendur, fuglaskoöarar
og náttúrufræöingar leituöu til
Hornstranda, enda náttúrulíf óvíða
sérstæðara. Hann sagöi Dick Phil-
ips hafa komiö árlega sl. fimm ár á
þessum árstíma, ásamt þremur til
fjórum útlendingum og yfirleitt
kæmu síöar um sumarið tveir
stórir hópar á hans vegum. „Út-
lendingarnir ganga þó yfirleitt ekk-
ért verr um en gróöur er mjög
viðkvæmur og þaö verður aldrei
nógsamlega brýnt fyrir þeim sem
og íslendingum að sýna fyllstu
aögæzlu."
í þessari ferö voru varðskips-
mennirnir Kristinn Árnason 1.
stýrimaður og Sófus bátsmaöur.
Kristinn sýndi mikil tilþrif er hann
kleif, liöugur sem köttur, upp í
loftnetsmastriö. Loftnetiö komst í
lag, útbúnaöur skýlisins var í lagi
og gaskútur var fja'rlægöur. Sagöi
Jósep, aö þaö ráö heföi verið tekiö
til aö minnka eldhættu, enda minni
þörf fyrir þá aö sumrinu.
Umgengni batnað
Kristinn er gamalreyndur
varöskipsmaöur og hefur farið
margar feröir sem þessa. Sagði
hann aökomu í skýlin oft hafa veriö
fádæma slæma. Flest hefði veriö
eyðilagt sem unnt var aö eyði-
leggja og heföi umgengni auösýni-
lega batnað meö auknu eftirliti og
áróöri. Þó sagöist hann ekki skilja
þá áráttu náttúruunnenda aö
sækja í aö nota skýlin. Þetta fólk
færi til Hornstranda til aö komast í
snertingu viö náttúruna og hann
teldi betra tækifæri til þess með
því aö gista í tjöldum og vera sjálfu
sér nægt.
Frá Hlööuvík hélt Óöinn yfir í
Hornvík, siglt var fyrir Hælavíkur-
bjarg.
Á vinstri hönd er siglt var inn í
Hornvíkina skagaði fram fjallið
Núpur, þá Miöfelliö og Kálfatindur
trónaöi þar einnig með fylginauti
sínum Jörundi. Var dagur að kveldi
þegar gúmmíbáturinn var enn einu
sinni settur á sjó og haldiö var frá
skipshliö í Hornvíkurskýliö, en þaö
er staðsett spölkorn frá sjávarmáli.
Sagt verður frá síöasta hluta
ferðarinnar í næstu grein.