Morgunblaðið - 14.08.1980, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUQAGIJR 14. ÁGÚST 1980
Áætlun gerð
Við lögðum upp frá Ile of Wight
seinnipart sunnudags og stefnan
var á Spán, en það var ekki lengi
því Spánverjar lofuðu að allir um
borð yrðu settir í betraunarhús
svo fljótt sem auðið yrði eftir að
skipið kæmi í spænska landhelgi.
Þetta boð þótti ekki aðgengilegt og
því var ákveðið að sigla til Portú-
gals. Næsta dag var veður sæmi-
legt en dálítil undiralda. Japanski
og spænski fréttaritarinn, sem um
borð voru, skiptu litum, báðir yfir
í hvítt og dvöldu það sem eftir var
ferðarinnar niðri í káetunni, sem
þeim hafði verið úthlutað. Þeir
voru þó dregnir upp á yfirborðið
öðru hvoru til þess að anda að sér,
fersku lofti og til þess að taka þátt
í æfingum sem kapteinn John
fyrirskipaði. Til dæmis var bæði
björgunar- og brunaæfing, auk
þess sem æft var að fara í bátana
við hlið skips. Áhöfnin vann við að
gera klárt og þeir voru æfðir í að
sigla fyrir framan skipið eins og
gert er fyrir framan hvalveiði-
skipin þegar á aðgerðum stendur.
Allir voru látnir elda og vinna
önnur störf sem á þurfti að halda,
von á á Spáni. Næsta morgun
kvaddi ég þá félaga og þeir óskuðu
mér allra heilla sem og ég þeim.
Loforð var tekið um að þeir
myndu ekki segja til um það hvert
ég hefði farið eða hvað ég yfirleitt
væri að gera næstu 10 daga.
Hvalstöðvar Spánverja voru fram-
undan!
í fylgd nunnu
Ég fór til Porto með megnið af
peningunum í sokkunum enda
verið aðvaraður um að ýmsir
hefðu lengri fingur þarna suður-
frá en almennt tíðkast. Ekki varð
ég var við það en sjálfsagt var að
fara að öllu með gát. Eg átti í
örðugleikum með að finna lest-
arstöðina og það var ekki fyrr en
ég hafði tekið upp blað og blýant
og dregið upp eitthvað í likingu
við lest að hjálpsamur Portúgali
fylgdi mér þangað. Þessi aðferð
átti eftir að reynast árangursrík
oftar. Ég tók lest sem var merkt
„Express" en átti ekkert skylt við
það frekar en aðrar lestir merktar
sömu stöfum sem ég tók á Spáni. í
þessari lest var nunna, sem talaði
Eggert H. Kjartansson:
Ferðin
Þetta hófst allt með því að ég frétti með eins dags fyrirvara að
Rainbow Warrior, skip þeirra Green Peace mannna, átti að sigla
tii Spánar bæði til að reyna að hamla veiðum Spánverja á hvölum
og að vekja athygli á þeim, meðal þjóða heims. Ég var spurður að
því hvort ég væri nokkuð sérstakt að gera næstu tvær til þrjár
vikur, og ef svo væri ekki hvort ég vildi sigla með þeim. Ég
gleymdi nokkrum smáatriðum i snatri og dreif mig heim til þess
að búa mig þvi skipið átti að sigla frá London kl. 12.00 næsta dag
og ég var í Amsterdam.
Mér varð fljótt ljóst eftir að ég kom um borð við Tower of Pier
að svo gæti farið að ég yrði handtekinn ásamt hinum og það i
langan tima. Kl. 11.00 var blaðamannafundur þar sem gerð var
grein fyrir áætlun ferðarinnar og markmiði. Fréttaritarar óðu
um skipið og spurðu hver i kapp við annan spurninga, sem i
sumum tilfellum áttu ekkert skylt vð ferðina og var ekki laust við
að sumum áhafnarmeðlimum væri farið að þykja nóg um. Menn
frá B.B.C. voru mættir á staðinn og voru ekki fyrr búnir að frétta
að íslendingur væri um borð en þeir vildu ræða við mig. Fyrsta
spurningin var hvort ég væri ekki á móti stjórninni á íslandi, en
þar sem ekki kom nánari útskýring sá ég mitt óvænna og sagði að
ég væri á móti óstjórn á íslandi og dreif mig á brott. Ahöfnin er
eins og ég og þú, fólk sem vinnur, sefur, étur; eini munurinn er að
þeir sem eru i áhöfninni hverju sinni eru launalausir. Áhöfnin
samanstóð af einstaklingum frá tiu þjóðum og þeir voru á
aidrinum 21 til 43 ára. Viðsýnt fólk með þekkingu á því málefni,
sem þeir voru að fara að vinna að, og ófáum stundum var varið til
þess að auka þekkinguna með lestri bóka eftir liffræðinga eða
aðra sem til hvalsstofna ættu að þekkja.
Mér var gert Ijóst að ég yrði að standa mínar vaktir eins og
aðrir við stýrið á þessu skipi sem er það fyrsta sem ég dvelst á
lengur en 6 klst. samfleytt. Ég var ræstur kl. 3 fyrstu nóttina
náfölur og stefnan var á Ile of Wight sem er suður af Englandi,
þar var meiningin að eyða helginni í viðgerðir á R-21
hraðbátnum, sem við íslendingar héldum u.þ.b. 10 mánuði, og
tókst að laska töluvert, að minnsta kosti var útvarpið eða
sendirinn langt frá að vera brúkhæfur.
Við fórum á R-21 35 milur i burtu frá R.W. sem lá á ytri
höfninni hjá Cows til þess að reyna sendinn eftir fyrstu viðgerð og
ég skal vel trúa þvi að það hafi farið i taugarnar á íslenskum
hvaiveiðimönnum að hafa hann fyrir framan stefnið á skipunum.
R-21 fer 55 mílur hraðast og þeir sem stýra honum eru settir í
stranga þjáifun áður en aðgerðir eru hafnar. Eftir að gengið hafði
verið úr skugga um að ýmislegt þyrfti nánari athugunar við var
haldið til skips aftur. Á bakaleiðinni blotnaði í vélinni vegna þess
að einhver þétting lak. En það áttu fleiri þéttingar eftir að leka
þetta kvöld þvi það var laugardagskvöld og óséð hvenær næst yrði
setið á enskum bar.
Hluti umhverfis hvalstöðvarinn-
ar við Corcubion/Zee. Brunnir og
felldir trjábolir eru þarna á víð
og dreif.
með Green Peace
t.d. var ég settur í að skúra ganga
skipsins aldeilis óvanur slíku og
fulikomlega óhamingjusamur með
þá ákvörðun. Þannig liðu dagarnir
um borð og á hverjum degi var
eitthvað nýtt að fást við. Áætlun
um það hvernig staðið yrði að
aðgerðum var tekin eftir skoðana-
skipti og ákveðið var að senda
menn á R-21 til njósna fast upp að
spænsku ströndinni, til að þeir
ættu ekki í erfiðleikum með að
koma auga á hvalskip Spánverja
og gætu fylgt þeim eftir, auk þess
að gefa upplýsingar til R.W. Að-
eins reyndustu mennirnir um borð
skyldu fara með R-21, en það voru
Chris, Bruce og Tony. Þeir voru
sjálfráðir hvort þeir myndu reyna
að flýja eða halda aðgerðum
áfram eftir að R.W. yrði tekinn,
því um það efaðist enginn, eftir
það sem Spánverjar höfðu gert.
í land í Portúgal
Á leiðinni var ég í raun búinn að
sjá allt sem hægt var að kynna sér
um R.W. og þær vinnuaðferðir
sem tíðkast um borð.
Nú var að velja um það að
dvelja degi eða tveim lengur á
skipinu og láta slag standa með
það að vera handtekinn ásamt
hinum eða kveðja þá og reyna að
komast í hvalstöðvar Spánverja.
Ég var skráður á skipið, vegna
þess að R.W. er ekki farþegaskip
svo ástæðulaust var að treysta því
að mér yrði sleppt frekar en
öðrum af Spánverjum. Ég ákvað
því að kveðja og reyna að komast í
hvalstöðvarnar og sjá með eigin
augum hvað veldur þeim sögum,
sem ganga af hvalveiðum Spán-
verja. Auk þess voru komnir um
borð fréttaritarar frá ýmsum
helstu fréttastofum Evrópu og
Ameríku til þess að lýsa handtök-
unni svo henni yrði örugglega gerð
ágæt skil. Allir höfðu fréttamenn-
irnir farið fram á formlegt leyfi til
að fara í hvalstöðvarnar en verið
synjað. — Síðasta nóttin fór í að
afla nokkurra haldgóðra uppiýs-
inga um það hverju ég gæti átt
ensku og styttum við okkur stund-
ir við að ræða um Portúgal og hún
fræddi um kristna trú sem ég var
greinilega farinn að ryðga ail
skuggalega í. Hennar aðalstarf
var að kenna ensku á Spáni og í
Portúgal svo landamæraverðirnir
þekktu hana, og það kom sér vel
því greinilegt var að þeir litu ekki
íslenskan passa á hverjum degi.
En þar sem ég var í fylgd með
nunnu leit málið öðru vísi út og
eftir að vörðurinn hafði fullvissað
sig um að ég væri ekki vopnaður
neinu öðru en penna og myndavél
var mér hleypt í gegn. Ég kvaddi
svo þessa mætu konu skömmu
síðar þar sem hún yfirgaf lestina.
Bakdyramegin
inn í hvalstöð
Næsta morgun reis ég upp árla í
Vigo enda var hvalstöðin í Cancas
handan fjarðarins og betra að iíta
á allar aðstæður í góðu tómi.
Cancas er frekar lítill kaupstaður,
sem er skipt í tvennt. Annarsveg-
ar einkasvæði Massó útgerðarinn-
ar þar sem er fiskveiðifyrirtæki,
hvalstöð og íbúðir, sem starfs-
menn fyrirtækisins búa í. Þetta
svæði er girt af með gaddavír og
vegirnir, sem liggja til stöðvanna,
eru vaktaðir. Eini staðurinn, þar
sem hægt er að komast inn án
þess að sérstaklega sé tekið eftir
er í fjörunni. Hinn hluti Cancas er
eins og mörg önnur þorp N-Spán-
ar með þröngum götum, gömlum
húsum og þægilegum anda.
Ég átti nú um að velja að fara
fram á formiegt leyfi eigenda
stöðvanna, sem ég vissi fyrir víst
að aldrei fengist. Það höfðu allir
sannreynt, sem höfðu reynt það í
svipuðum erindagjörðum og ég, að
taka myndir og ræða við starfs-
menn, svo hvers vegna ekki að
villast inn, þegar sjávarstaða væri
hagstæð, og láta slag standa? Ég
var nú búinn að gera upp hugann