Morgunblaðið - 28.03.1981, Blaðsíða 16

16
------------------------------------, l I w
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. MARZ 1981
Sjö dagar í Líbanon
texti: Björn Bjarnason/myndir: Kjartan Gunnarsson
Snúið til hafs
vegna snjókomu
Nú þurftum við ekki að taka
með okkur hjálma og skotheld
vesti, þegar við fórum upp í
jeppann, eins og skyldugt var á
ferð um Norbatt svæðið. Þess í
stað komum við ferðatöskunum
fyrir aftur í jeppanum og héldum
til Beirut um átta leytið mánu-
dagsmorguninn 2. mars. Ætlunin
var að fara norður í Beekadalinn
og síðan eftir Damaskusveginum.
Ferðin myndi taka tæpa þrjá
tíma, þannig að um tólf á hádegi
yrð uim við ölgerðina Almaza í
austurhluta Beirut hjá Francois
Jabre, aðalræðismanns íslands.
I jeppanum voru fjórir farþegar
auk bílstjóra, þar af þrír íslend-
ingar. Arnór ætlaði að fylgja
okkur til ræðismannsins og halda
síðan aftur til Ebel es Saqi eftir
hádegið. Við ókum í gegnum
síðasta hliðið hjá gæslusveitum
SÞ og Ghanamennirnir kölluðu til
okkar „God páske“, þegar við
fórum fram hjá þeim. Allan ársins
hring óska Ghanamenn norsku
hermönnunum gleðilegra páska
við hlið sín í vináttuskyni. En við
höfðum ekki farið nema rúma sex
kílómetra frá Ebel es Saqi, þegar
bílstjórinn taldi varasamt að
halda lengra vegna hálku á vegin-
um og snjókomu. Fyrst það snjó-
aði svona mikið þarna væri áreið-
anlega öngþveiti vegna ófærðar á
leiðinni yfir Líbanonfjallið milli
Beekadalsins og Beirut, best væri
fyrir okkur að snúa strax við.
Nú voru góð ráð dýr. Með okkur
var norskur hermaður, sem ætlaði
að ná í flugvél heim til Noregs í
t.íu daga frí klukkan hálf tólf í
Beirut. Við áttum stefnumót
klukkan tólf og Arnór gat ekki
fylgt okkur nema hann kæmist
aftur til baka samdægurs. Fyrir
utan að bíða, þar til stytti upp og
snjórinn bráðnaði, var um tvennt
að velja. Við gátum reynt að fá
þyrlu frá Naqoura til að sækja
okkur og flytja til Beirut eða við
gátum ekið niður að ströndinni til
Tyrus og þaðan í norður um Sídon.
Það ferðalag tæki líklega um fjóra
tíma hið skemmsta eða jafnvel
sex.
Arnór ræddi við ráðamenn í
stjórnstöð Norbatt. Niðurstaða:
Þið akið um Tyrus til Beirut.
Bílstjórinn gistir í Beirut í nótt.
Ég get því ekki komið með ykkur,
sagði Arnór. Við kvöddumst og ég
sagði, að það væri traustvekjandi,
ef við gætum haft varadekk með
okkur. Þau voru þarna af skornum
skammti, svo að við fengum dekk-
ið af jeppa Aune, majórs. Okkur
Kjartani fannst tómlegt í jeppan-
um, eftir að Arnór var farinn og
töldum öryggi okkar ekki jafn vel
borgið. Ég minntist þess, sem
Ödegaard, ofursti, næstráðandi
UNIFIL í Naqoura hafði sagt við
mig, að við Islendingar gætum
verið stoltir af þessum fulltrúa
okkar í gæslusveitunum.
Ferðinni miðaði vel. Þegar við
vorum rúmlega hálfnaðir til Tyrus
heyrðum við stórskotahríð og
sprengjudrunur í fjarska. Smá-
bæir og býli voru á leið okkar og
enn einu sinni dáðumst við að því,
hve mannlífið bar venjubundinn
svip á þessum hættulegu slóðum.
Við sáum einnig að spá okkar um,
að Líbanon yrði kæft í drasli,
mundi seint rætast. Hver einasta
hlíð og brekka virtist nýtt til
ræktunar og af vandvirkni höfðu
verið hlaðnir stallar í brattann.
í einum smábæjanna virtist
ekki allt með felldu. Reiðilegar
kveðjur og bendingar mættu
okkur og fólk hafði hópast saman.
Maður hljóp um götuna með
þunga vélbyssu og aðrir höfðu
raðað sér eins og þeir byggjust við
skothríð. Við hægðum ekki á
okkur heldur fórum á jöfnum
hraða í gegnum bæinn. í hinum
enda hans var varðhlið á vegum
Senegalmanna í liði SÞ, við það
höfðu safnast nokkrir SÞ bílar á
leið upp til fjallanna, þaðan sem
við komum. Við skiptum okkur
ekkert af þeim en skammt fyrir
utan bæinn mættum við Mercedes
Benz troðfullum af vígalegum
körlum, bílstjórinn sendi okkur
reiðikveðju. Ekki leið á löngu, þar
til bíll með rautt blikkandi ljós
kom á móti okkur og á eftir
honum löng bílaröð. — Jarðarför,
sagði norski hermaðurinn við
okkur og bílstjórann. Við önduð-
um léttar og fengum okkur appels-
ínu.
Tyrus blasti við fögur út við
hafið. Rúin ríkidæmi sínu og víða
með merki loftárása. í Nýja testa-
mentinu er greint frá því, að Jesús
hafi komið til Tyrusar. í Tyrus
hitti hann kanversku konuna, sem
bað hann miskunnar vegna þess
að dóttir sín væri þungt haldin af
illum anda. En hann svaraði og
sagði: „Eg er ekki sendur nema til
týndra sauða af húsi ísraels. En
hún kom, laut honum og mælti:
Herra.hjálpa þú mér. En hann
svaraði og sagði: Það er ekki
fallegt, að taka brauðið frá börn-
unum og kasta því fyrir hvolpana.
En hún sagði: Satt er það, herra,
en hvolparnir eta þó af molum
þeim, er falla af borðum hús-
bænda þeirra. Þá svaraði Jesús og
sagði við hana: Kona mikil er trú
þín. Verði þér sem þú vilt. Og
dóttir hennar varð heilbrigð í frá
þeirri stundu.“
Nú voru við komnir inn á PLO
svæði. Sama umferðargatan og
þremur dögum áður á leiöinni til
Naqoura, sömu drunurnar og sami
græni Willys jeppinn kom á eftir
okkur. Nú var blámaðurinn einn í
honum. Ekkert gerðist og við
fórum inn i virkið í Tyrus. Fyrir-
mæli bílstjórans voru þessi: Þú
ferð í virkið í Tyrus og leitar þar
upplýsinga um ástandið á leiðinni
til Sídon. Telji þeir í Tyrus
nauðsynlegt, að þið akið í bílalest,
verðið þið að bíða í virkinu eftir
fleiri bílum. Svar virkisstjóra:
Allt í lagi, þið skulið bara halda
áfram.
Við höfðum ekki verið nema
rúma tvo tíma til Tyrusar og
þaðan til Beirut voru ekki nema 85
km. Ferðin gekk vel, þar til við
komum um hádegisbilið til Sídon,
þar var algjört öngþveiti á götun-
um, mannmergðin og bílarnir
mynduðu eina kös. í Heimskringlu
er greint frá því, að Sigurður
Jórsalafari hafi komið til Sídon.
Snorri segir, að Sigurður hafi hitt
Baldvina Jórsalakonung. Hafi far-
ið vel á með þeim og Baldvini gefið
Sigurði spón af „inum helga
krossi, er guð sjálfr var píndur á“.
Síðan segir í Heimskringlu: „Sig-
urð konungr fór síðan til skipa
sinna í Akrsborg. Þá bjó ok
Baldvini konungr her sinn at fara
til Sýrlands til borgar þeirrar, er
Sætt heitr. Sú borg var heiðin. Til
þeirrar ferðar réðst Sigurðr kon-
ungr með honum. Ok þá er þeir
konungarnir höfðu litla hríð setit
um borgina, gáfust heiðnir menn
upp, ok eignuðust konungarnir
borgina, en liðsmenn annat her-
fang. Sigurðr konungr gaf Bald-
vina konungi alla borgina ...“
Borgin Sætt í Heimskringlu er
Sídon og þaðan eru 43 km til
Beirut. Skammt fyrir sunnan Síd-
on höfðum við séð bíla SÞ hópast
saman í lest til að aka suður á
bóginn og vissum þá, að við vorum
komnir út af hættulegasta svæð-
inu, þar sem liklegat er, að PLO
menn veiti bílum fyrirsát og reyni
að ræna þeim.
I norska sendiráðinu í Beirut
fengum við upplýsingar um, hvaða
leið best væri að fara til Almaza-
ölgerðarinnar. í ljós kom, að
bílstjórinn mátti ekki fara án
fylgdarmanns á þær slóðir, og þar
eð við höfðum þegar kvatt hann,
sem nú hafði tapað einum degi af
tíu daga fríi sínu í Noregi, fundum
við á hóteli norskan hermann, sem
gat fylgt okkur til ölgerðarinnar
og bílstjóranum til baka.
Austurhluti Beirut er á valdi
kristinna manna. Við vorum í
hinum hluta borgarinnar. Við
urðum því að fara yfir „grænu
línuna" og gerðum það við höfn-
ina. Það var óhugnanlegt að aka í
gegnum mannauða höfnina, þar
sem vopnaðir verðir stóðu í hópum
og ryðgaðir skipsskrokkar lágu við
bryggjur. Húsin fyrir ofan höfn-
ina voru rústir einar. Þarna hafði
áður verið hjarta Beirut, Parísar
Mið-Austurlanda. Andrúmsloftið
var svo magnað spennu á þessu
einskis manns landi milli hinna
stríðandi afla, að okkur datt ekki i
hug fyrr en um seinan að taka upp
myndavélina. Líklega var það eins
gott, því að einmitt á þessum
slóðum eru aðilar mjög varir um
sig og beiting myndavélarinnar
hefði getað leitt til vandræða.
Fréttir herma, að í höfninni hafi
leyniskyttur oftar en einu sinni
skotið að bílum, tii dæmis nú fyrir
skömmu á bandaríska sendiherr-
ann í Beirut, John Gunther. Við
höfðum ekki hugmynd um slíka
atburði á þessum slóðum, þegar
við snigluðumst þarna áfram milli
vöruhúsanna og litum eftir öðrum
bílum til að sjá, hvaða leið við
ættum að fara.
Þegar við komum yfir „grænu
línuna", var eins og við tæki nýtt