Morgunblaðið - 05.05.1981, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ1981
Þeir, sem hefja garöyrkju á
þessu vori, munu flestir þurfa að
afla sér áhalda. Hér verður bent
á nokkur atriði, sem að gagni
mega koma. Ennfremur verður
ofurlítið vikið að grasflötum og
slætti.
Það er meiri vandi en margur
aetlar að velja sér áhöld og
verkfæri við hæfi. Við Islend-
ingar erum vanir því að böðlast
áfram við hvaða vinnu sem er en
hugsum minna um að vinna á
sem léttastan hátt og vinna vel.
Vinna getur verið leikur og holl
íþrótt, ef vel er að verki staðið.
- 0 -
Góð garðyrkjuáhöld eru oft
alldýr, en ef þau eru vönduð geta
Hákon
Bjarnason:
ast þær í viðnum og verða menn
þá að gefast upp við hálfunnið
verk.
- 0 -
Því miður er hirðingu áhalda
og hverskyns verkfæra oft mjög
ábótavant. En það er hin mesta
nauðsyn og sjálfsagt hreinlæti
að hirða öll áhöld vel og þrífa
þau að loknu hverju verki. Alla
mold á að skafa og þvo af,
einkum og sér í lagi af öllu járni.
Stífir stráburstar eru hentugast-
ir til þeirra hluta. Þá ætti einnig
að að strjúka yfir skóflublöð og
annað járn með klút vættum í
olíu, a.m.k. öðru hvoru. Það er
besta ryðvörnin, og öll moldar-
Nokkur orð um garðyrkju-
áhöld og fáein um grasfleti
þau enst um fjölda ára, ef vel er
með þau farið og um þau hirt.
Það er tæpast nauðsyn að kaupa
þau öll á sama vori. Menn geta
aflað þeirra á nokkrum árum
eftir því sem þörf krefur.
Aðalatriðið við val áhalda er
að ganga úr skugga um að þau
fari vel í hendi manns og að þau
séu ekki of þung. Sköftin verða
að vera úr góðum viði og hörðum
og festing við járn lýtalaus. Þau
eiga að vera kvistlaus og það á
liggja vel í viðnum svo að lítil
hætta sé á broti. En allt má
brjóta og skemma með því að
leggja of mikið á verkfærin og
því er best að ætla þeim ekki of
mikið áiag.
- 0 -
Þau áhöld, sem allir verða að
eignast við upphaf garðræktar,
eru þessi: stunguskófla, stungu-
gaffall, garðhrífa, arfaskafa,
garðkanna, orf og ljár, hand-
sláttuvél, heyhrífa ásamt þjöl og
brýni.
Síðar verður að bæta fleirum
við svo sem: kantskera, limskær-
um, litlum og stórum trjáklipp-
um, sög, garðslöngu og ef til vill
úðunartæki og léttum hjólbör-
um. En þetta fer allt eftir stærð
garða og því, sem hentar á
hverjum stað.
í sambandi við val áhalda er
rétt að geta nokkurra atriða.
Stunguskóflur eru til af ýmsum
gerðum, en við vinnu í görðum er
best að nota létta skóflu með
fremur litlu blaði. Stórar skóflur
eru þungar og þreyta óvant fólk,
en moldarvinnsla verður líka
betri og jafnari með minni
skóflum. Gafflar þeir, sem eru á
boðstólum, eru flestir af svipaðri
gerð. Uppstunga moldarbeða er
auðveldari með gaffli en skóflu
og vinnslan verður bæði betri og
fljótari. Því er sjálfsagt að eiga
bæði skóflu og gaffal enda þótt
komast megi af með eina skóflu.
Til eru tvær gerðir af garðhríf-
um, önnur með beinum tindum
en hin með örlítið íbognum. Þær
síðarnefndu eru betri. Arfasköf-
ur eru ódýr og góð áhöld. En fólk
verður að beita þeim rétt. Þær
eru gerðar til þess að skera
illgresið í sundur en ekki til að
róta moldinni upp. Fyrir því
þurfa þær að- bíta vel, en bitið
fer fljótt úf þeim. Til eru sköfur
með lausum blöðum, og setja má
ný í staðinn þegar þau gömlu eru
upp slitin.
Þegar að því kemur, að menn
þurfi að nota sagir, limskæri og
greinaklippur, þá verða menn að
eignast bæði grófa og fína þjöl
ásamt brýni. Hvað sögum við-
kemur skal tekið fram, að sagir,
sem notaðar eru á lifandi tré,
verða að vera gróftenntar og
beittar. Að öðrum kosti klemm-
vinna verður margfalt léttari
þegar menn hafa spegilfögur
áhöld milli handa.
Ahöldin þurfa að vera í þurri
geymslu á milli þess sem þau eru
í þrúki. Þau á að hengja upp á
vegg en ekki að standa eða liggja
á gólfi, hvert á sínum stað, enda
verður þá ekki leit að þeim þegar
grípa skal til þeirra. Ennfremur
ættu menn að merkja áhöldin,
t.d. mála sköftin með skærum
lit. Þá gleymast þau síður úti í
görðum eða týnast á bak við
runna. Sú er raunin, að það
margborgar sig að fara vel með
áhöldin, mönnum fer að þykja
vænt um þau og öll vinna með
þeim verður þá léttari.
- 0 -
Ýmsum kann að þykja ein-
kennilegt, að orf og ljár voru
nefnd meðal nauðsynlegra verk-
færa. En til þess eru eðlilegar
orsakir. I öllum görðum eru
grasflatir, stórar eða litlar eftir
atvikum. Þær þurfa hirðingu
eins og allt annað og það er ekki
sama hvernig slætti er háttað.
Það hefur aldrei þótt gott
búskaparlag að beita tún og velli
áður en sláttur hefst. Grösin
verða að ná töluverðum þroska
áður en þau eru slegin. Að
öðrum kosti skemmast rætur
þeirra, þau gisna og mosateg-
undir breiða sig á milli stráanna.
Flestir garðeigendur kvarta yfir
mosagróðri á grasblettum og
kunna engin ráð til að útrýma
honum. En með því að lofa
grasinu að vaxa eðlilega fram að
Jónsmessu í stað þess að fara að
slá það seint í maí, eins og víða
er gert, tekur að mestu fyrir
mosamyndun nema því aðeins að
grasfletirnir séu illa framræstir.
Þegar grösin fá að vaxa á
eðlilegan hátt, verða þau of
hávaxin til að unnt sé að slá þau
með venjulegum garðsláttuvél-
um. Þær eru ekki gerðar fyrir
hávaxið gras. Þess vegna þarf
fyrsti sláttur að vera með orfi og
ljá upp á gamla móðinn. En að
honum loknum má beita sláttu-
vélum það sem eftir er sumars.
Og þá er sjálfsagt að nota litlar
handsláttuvélar eða mótorvélar.
I norskum garðyrkjúritum er
talið að grasfletir þurfi að vera
yfir 400 fermetrar til þess að það
borgi sig að kaupa mótorsláttu-
vélar. Þær eru dýrar og þurfa
nákvæmt viðhald en slá ekki
hóti betur en handsláttuvélar,
sem þurfa lítið viðhald og endast
í áratugi með góðri meðferð. Að
auki taka þær lítið rými í
geymslu.
Mosagróðri í grasflötum má
halda í skefjum með tröllamjöli,
en það er erfitt að gefa reglur
um notkun þess. I stað þess má
nota hreinan „kjarnaáburð", en
sama gildir um notkun hans.
Menn verða helst að þreifa sig
áfram. En með slætti á réttum
tímum ætti að vera vandalítið að
losna við of mikinn mosagróður
og spara sér margskonar ómak.
Jakob V. Hafstein
sýnir á Selfossi
JAKOB V. Hafstein opnaði mál-
verkasýningu i Safnahúsinu á
Selfossi síðastliðinn laugardag. Á
sýningunni eru 33 verk í olíu,
vatnslitum og pastel.
Þriðjungur myndanna seldist á
tveimur fyrstu sýningardögunum.
Myndir Jakobs eru að þessu sinni
allar fremur stórar og viðfangs-
efnin fjölbreytileg.
Sýningin verður opin þessa viku
og henni lýkur síðdegis næstkom-
andi sunnudag, þann 10. maí.
Herjólfur í sumarklæðin
Vestmannaeyjaskipið Herjólf-
ur hefur verið i slipp í Reykjavík
undanfarna daga þar sem skipið
var yfirfarið og málað hólf í gólf,
en segja má að skipið sé í hvitum
kjól því það er ríkjandi litur á
þessu vel búna og glæsilega skipi,
sem hefur sifellt orðið snarari
þáttur i samgöngum milli lands
og Eyja.
Opið hús í Valhöll 1. maí
Opið hús var í Valhöll 1. maí á vegum Sjálfstæðisfélaganna i Reykjavík í tilefni af hátíðisdegi verkamanna
og var mikið fjölmenni. Ávörp fluttu Málhildur Angantýsdóttir, Haraldur Kristjánsson, Sverrir Axelsson
og Hilmar Jónasson. Helgi Skúlason, leikari, las úr ljóðum. Þá lék Hafliði Jónsson létt lög á píanó. Þá léku
og sungu þeir Pálmi Gunnarsson og Magnús Kjartansson fyrir gesti, en þessi mynd var einmitt tekin
meðan á flutningi þeirra félaga stóð. Ljósm. Mbi. Krístján.
Húsavík:
Vélstjórabraut við
gagnfræðaskólaim?
Husavík. i. maí.
TIL ATHUGUNAR og umræðu er
að stofna nýja námsbraut við
Gagnfræðaskóla Húsavíkur, vél-
stjórabraut.
Er stefnt að því, að hægt verði
að ljúka námi við skólann, sem
veiti réttindi til vélgæzlu allt að
500 hestafla véla og yrði með því
bætt úr brýnustu þörfinni, sem
hér er fyrir nýja vélstjóra. Á mjög
mörgum bátanna eru vélstjórar á
undanþágu, vegna þess að þeir
hafa ekki full réttindi.
Viðræður um málið standa nú
yfir við Vélskóla Islands, en ætl-
unin er að skipuleggja námið í
samræmi við kröfur hans.
Áhugi skólamanna hér er mikill
á þessu máli og hefur skólastjóri
Gagnfræðaskólans hafið könnun á
því hversu margir hugsanlega
hefðu áhuga á að stunda slíkt
nám.
— Fréttaritari