Morgunblaðið - 04.06.1981, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. JÚNÍ1981
iíí William
Hurt (t.v.)
sem minnst
er á í grein-
inni.
VITNIÐ
Nafn á frummáli: Eyewitn-
ess.
Framleiðandi og leikstjóri:
Peter Yates.
Ifandrit: Steve Tesich.
Myndataka: Matthew F.
Leonetti.
Tónlist: Stanley Silverman.
Sýnd: Nýja bíói.
Það er ekki oft sem við
íslendingar eigum þess kost
að sjá svo til nýjar kvikmynd-
ir í bíóhúsum vorum. „Eyew-
itness" sem Nýja bíó sýnir um
þessar myndir er undantekn-
ing. Mér skilst að hún sé
aðeins fárra mánaða gömul.
Það var því með vissri eftir-
væntingu að ég skundaði á
frumsýninguna, hér gæti eitt-
hvað óvænt og nýstárlegt
borið fyrir augu. í auglýsingu
bíósins sagði að um væri að
ræða spennumynd í anda
meistara Hitchcock. Ekki er
verra þótt byggt sé á þegar
reistum grunni, leikstjórinn
ætlar sennilega að vinna á
nýstárlegan hátt einhverja af
hinum klassísku Hitchcock-
senum, til dæmis sturtu-
morðið úr Psysho ) sem ég
rakst á innrammað í anddyri
Nýja bíós.
Því miður er í „Eyewitness"
ekki að finna tangur né tetur
af Hitchock. Þar Iátast ekki
varnarlausar stúlkur í sturtu.
Hins vegar verður löggan
bensínlaus í miðjum kapp-
ffÞannig er ekki í
mynd þessari um
að ræða tilbrigði
við gamalt stef,
heldur nýtt stef,
sem ég hef ekki
áður fundið í
bandarískri saka-
málamynd 99
akstri, lögga sem aldrei hefur
skotið mann og á í taugastríði
út af ættleiðingu barns.
Þannig er ekki í mynd þessari
um að ræða tilbrigði við
gamalt stef, heldur nýtt stef
sem ég hef ekki áður fundið í
bandarískri sakamálakvik-
mynd. Stef sem hljómar alla
leið frá Svíaríki. Hér er sum
sé um að ræða „vandamála-
Kvlkmyndir
eftir ÓLAF M.
JÓHANNESSON
rnynd", blandna dálitlu
hasaríi, en „vandamálamynd“
engu að síður.
Vitur maður sagði eitt sinn
að listamaðurinn væri „sjá-
andi“ eins konar spámaður
sem gæti birt í verkum sínum
hið ókomna. (Hvað um sýnir
Orwells, Kafka, Wells). Sér
þessi fullyrðing vitringsins
sönn, til hvers bendir þá hinn
„sænski hljómur“ sem svo oft
ómar í nýjustu bandarísku
kvikmyndunum. Ég held að
hann bendi til þess að Banda-
ríkin stefni að því að verða
velferðarríki ekki ólíkt hinu
sænska. (Kábjo-kvikmynda-
hetjan Reagan hefur tafið
þessa þróun, Edward Kenne-
dy hefði hinsvegar hraðað
henni). Við eigum sem sé von
á flóði „vandamálakvik-
mynda" á næstu árum. Ætli
maður nenni þá nokkuð í bíó.
En var ekkert fleira ný-
stárlegt við þessa mynd: Jú
leikur aðalleikarans William
Hurt. Hurt .þessi er næsta
ferskur í túlkunarmáta sínum
og allri leiktækni svo kenna
má hann við nýja kynslóð
bandarískra leikara. Þá sem
kemur næst á eftir Redford-
kynslóðinni. Þessi ferskleiki
kemur að nokkru með inn-
hverfum leikstíl þar sem
áherslan er lögð á að byrgja
inni spennuna og láta hana
síast út til áhorfenda jafnt og
þétt, einnig byggist hann á
eðlilegri hversdagslegri fram-
komu sem leikarinn temur
sér. Fátt annað nýstárlegt er
að finna í þessari splúnku-
nýju Hollywood-mynd. Til
dæmis er ákaflega þreytandi
að sjá stórleikarann Christ-
opher Plummer í útslitnu
píslarvættishlutverki gyð-
ingsins ofsótta (sem bersýni-
lega fjármagnar myndina).
Alíka þreytandi er að bera
saman íslensku textunina og
frumtextann. Hvernig er það
annars, fer Helgi J. Hall-
dórsson aldrei í bíó?
Marina Horak
Júgóslavneski píanistinn Mar-
ina Horak hélt tónleika að
Kjarvalsstöðum sl. þriðjudag og
flutti tónlist eftir Janacek, Bart-
ok, Skerjanc, Maticic og Tajcev-
ic. I þokunni eftir Janacek og
Bagatellur, opus 6, eftir Bartok
voru vel leiknar. Það sem eink-
um var fróðlegt að hlýða á voru
verk eftir júgóslavnesku tón-
skáldin. Marina Horak sagði
lítillega frá tónskáldunum.
Skerjanc er fæddur um alda-
mótin og var þekktur píanisti,
tónskáld og kennari í heima-
landi sínu. Sónata, er hann
samdi 1956, er í þremur köflum
og bera þeir allir yfirskriftina
Lento. Síð-rómantísk áhrif eru
mjög greinileg í þessu verki.
Maticic (1927 — ) er nemandi
Skerjanc en hefur verið búsettur
í París. Þar hefur hann fengist
við gerð elektrónískrar tónlistar
og lék Horak tvö verk eftir
hann, Sónötu frá 1960, sem er
mjög í ætt við tónlist kennarans
og nýtískuleg verk frá 1971, er
hann kallar hjartslátt. Síðasta
verkið voru sjö balkanskir dans-
ar, eftir Tajcevic (1900 — ), en
hann byggir á þjóðlegum hefð-
99 Marina Horak er
góður píanisti,
hefur sterka tilfinn-
ingu fyrir gerð tón-
verksins og nokkuð
sérkennilegan
leikstíl. 99
Tðnllst
eftir JÓN
ÁSGEIRSSON
um. Öllu þessu gerði Marina
Horak góð skil. Hún er góður
píanisti, hefur sterka tilfinn-
ingu fyrir gerð tónverksins og
nokkuð sérkennilegan leikstíl.
Væri fróðlegt að heyra Marinu
Horak leika eldri tónlist, eins og
t.d. eftir Schumann, eða aðra
rómantíska tónlist.
Píanótónleikar
SELMA Guðmundsdóttir hélt
píanótónleika að Kjarvals-
y^Selma er ágætlega
músíkölsk og var
margt fallegt í leik
hennar, einkum í
Carnaval Schum-
anns. I heild voru
tónleikarnir of
hægferðugir og
lagði Selma
áherslu á að draga
mjög úr skörpum
skilum í hryn og
styrkleika. ^
stöðum á mánudaginn var og
flutti tónlist eftir Chopin,
Beethoven og Schumann.
Fyrstu tvö verkin voru A-dúr
Pólónesan og Næturljóð í Des-
dúr, eftir Chopin, þá ópus 110
eftir Beethoven og lauk tón-
leikunum með Carnaval eftir
Schumann. Selma er ágætlega
músíkölsk og var margt fallegt
í leik hennar, einkum í Carna-
val Schumanns. í heild voru
tónleikarnir of hægferðugir og
lagði Selma áherslu á að draga
mjög úr skörpum skilum í hryn
og styrkleika. Þá var pedalinn
einum of ráðandi, svo sló eins
konar slikju á verkin. Ef þessi
túlkunarmáti er henni eigin-
legur er ekki að vita nema
henni léti vel að fást við tónlist
sem býr yfir mystík eða er ofin
úr rómantískum blæbrigðum.
Keramik í
Langbrók
í Gallerí Langbrók á Torfunni
stendur nú yfir sýning á kera-
mikmunum eftir þrjár blóma-
rósir, sem voru að útskrifast í
faginu frá Handíðaskólanum.
Þetta er þeirra frumraun á
þessu sviði, og verður ekki annað
sagt en að þær standi sig með
ágætum. Þarna eru ávextir og
blóm úr leir og auðvitað ýmsir
hlutir til heimilishalds, krukkur,
katlar og margt fleira. Eitthvað
yfir sjötíu hlutir eru á þessari
sýningu.og fyllir það vel hús-
næðið, en eins og þeir vita, sem
venja komu sína í Langbrók, er
ekki vítt til veggja þar.
Það er Ragna Ingimundar-
dóttir, Rósa Gísladóttir og Sóley
Eiríksdóttir, sem að þessari sýn-
ingu standa, og er nokkuð erfitt
að gera upp á milli verka þeirra.
Þarna eru ágætir munir, smekk-
legir í litaskreytingu og formið
látlaust og þokkalegt. Hér eru
engir útúrdúrar eða grínmál á
ferð, heldur vel gerðir hlutir,
sem vitna um smekkvísi og
listrænt handbragð. Það er létt
yfir þessum hlutum, og þeir hafa
þann þokka, er gerir leirmuni að
eigulegum nothæfum munum í
búskap og á heimili. Ég veit ekki,
hvort á að hæla þessum konum
^Það er sannarlega
gleðiefni, þegar
svo vel gengur á
fyrstu sýningu. Það
ætti að örva þessar
konur til frekara
náms og stærri átaka
á komandi
tímum ...
----------ffl-------
Sóley Eiríksdóttir, Rósa Gisladóttir og Ragna Ingimundardóttir,
sem um þessar mundir sýna keramikmuni i Gaileri Langbrók i
Bernhöftstorfu.
um of að sinni, þær eru að byrja
starf sitt sem leirmunasmiðir,
og brugðið getur til hins betra,
og einnig fer stundum öðruvísi
en ætlað er. Því er best að spá
engu, en samt get ég ekki stillt
mig um að láta í ljósi gleði mína
yfir að sjá svo góða hluti frá jafn
ungum konum. Það er alltaf
vandasamt að byrja upp á eigin
spýtur að námi loknu, nú standa
þessar konur frammi fyrir
mörgum möguleikum, og þær
hafa þekkingu og tækni til að
fara, hvaða leið sem þær velja.
Er ég leit inn í Langbrók, var
megnið af þessum hlutum komið
úr eigu listakvennanna. Það er
Mynflllst
eftir VALTÝ
PÉTURSSON
sannarlega gleðiefni, þegar svo
vel gengur á fyrstu sýningu. Það
ætti að örva þessar konur til
frekara náms og stærri átaka á
komandi tímum. Þessar lista-
konur eru skóla sínum til hins
mesta sóma, og hafi þær þakkir
fyrir að efna til þessarar sýn-
ingar. Keramik er afar listrænn
þáttur í flestum menningarsam-
félögum. Til forna voru það
þjóðirnar við Miðjarðarhaf, sem
einna merkilegasta hluti skildu
eftir sig. Mikið af nútímalista-
mönnum hafa unnið í keramík,
og má þar fyrst telja sjálfan
Picasso. Míro hefur einnig gert
sitt á þessu sviði, og af þessu má
sjá, hve sterk ítök þessi listgrein
á í mörgum góðum málaranum í
dag.
Að lokum óska ég þeim stöll-
um til hamingju með framtak
sitt og bæti því við, að mér þótti
ánægjulegt og skemmtilegt að
líta inn í Langbrók.