Morgunblaðið - 25.07.1981, Side 29

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ1981
29
Byggingariðnaður á 1. ársfjórðungi:
Var í mikilli lægð og stefnir
í sama horfið með haustinu
Aætlaður starfsmannafjöldi r BYGGINGARIÐNAÐI.
AtvinnuRrein: 31.12. 1980 31.03. 1981 Breyting (%)
Verktakastarf semi 4. 080 3.975 - 2,6%
HusasmTöi 1.020 910 -10,8%
Husamálun 330 325 - 1,5%
Múrun 255 335 + 31.4%
Pipulögn 415 335 -19.3%
Rafvirkjun 670 595 -11,2%
Veggf. og dúkalögn 40 45 + 12.5%
6.810 6.520 - 4, 3%
Eftirfarandi áætlun um heildarmannafla i bygginíaridnaði er byggð
á niðurstoðum konnunarinnar:
Kðnnun Landsambands iðnað-
armanna á byggingarstarfsemi á
fyrsta ársfjórðungi leiddi i ljós,
að byggingariðnaðurinn er, eins
og á sama tima i fyrra, i mikilli
lægð. Flestir þátttakendur i
konnuninni áttu eðlilega von á
því, að starfsemin i vor og sumar
ykist frá þvi sem var fyrstu þrjá
mánuðina.
Hins vegar eru horfur á því, að
starfsemin muni verða eitthvað
minni að umfangi í sumar, en
undanfarin sumur, og fátt bendir
til annars, en að í haust muni
aftur sækja í sama horfið og sl.
vetur.
Þátttaka í byggingarkönnuninni
að þessu sinni var um 20% af
heildarmannafla í byggingar-
starfsemi. Könnunin nær eins og
áður til fyrirtækja og einstakl-
inga, sem stunda byggingarstarf-
semi í öllum landshlutum, og er
úrtakið valið þannig að það endur-
spegli sem bezt uppbyggingu
byggingariðnaðarins.
I heild fækkaði starfsmönnum í
byggingariðnaði á fyrsta ársfjórð-
ungi þessa árs um því sem næst
290 manns, eða 4,3%, eins og sézt
glöggt á meðfylgjandi yfirliti.
Fækkunin er mjög áþekk því, sem
varð á sama tíma í fyrra, en einnig
þá var byggingarstarfsemi í al-
gjöru lágmarki.
Fyrirliggjandi verkefni eru al-
mennt talin of lítil og mikil óvissa
ríkir um þau. Ástæður verkefna-
skortsins eru flestum kunnar. Þar
fer saman algjört skilningsleysi
stjórnvalda á fjárþörf hins al-
menna húsbyggjanda og einstakur
seinagangur í skipulags- og lóða-
málum á höfuðborgarsvæðinu.
Jumbóþota Cargolux í
loftið með 377,7 tonn
Menn velta þvi oft fyrir sér
hvernig i ósköpunum drekk-
hlaðnar flugvélar yfir höfuð kom-
ast á loft, svo maður tali nú ekki
um hinar stærstu þotur nútim-
ans. En hver skyldi vera mesti
þungi. sem komizt hefur á loft i
venjulegu alþjóðaflugi, þ.e. her-
flug undanskilið.
Svar við þessu er að finna í
nýlega útkomnu fréttabréfi
Cargolux-skrifstofunnar í Hong
Kong, Cargolines. Þar segir frá
því, að 2. nóvember 1980 hafi
önnur tveggja Boeing 747-júmbó-
þotna félagsins, „City of Luxem-
bourg“, tekið upp með samtals
377,7 tonn. Þar af liðlega 97 tonn
af vörum, um 127 tonn af eldsneyti
og svo auðvitað eigin þyngd.
Þá segir ennfremur að hin
Boeing 747-júmbóþota félagsins,
sé sú vél frá Boeing-verksmiðjun-
um, sem sé byggð fyrir mestan
þunga allra, en hún getur tekið
113 tonn af vörum. Hún heitir
„City of Eschsur-Alzette".
í fréttabréfinu segir ennfremur,
að 14. nóvember 1980 hafi fyrsta
Boeing 747-júmbó-fraktvélin, lent
í Svíþjóð, en það var „City of
Luxembourg", sem lenti í Málmey
til að taka 300 lifandi svín, sem
flytja átti til Taiwan.
Greiðslukjör hér og
erlendis eru gerólík
segir Stefán Ingólfsson, deildarverkfræðingur Fasteignamatsins
Stefán Ingólfsson, deildarverkfræðingur Fasteignamats rikisins,
varpar fram þeirri spurningu í síðasta fréttabréfi Fasteignamatsins.
hvernig menn kaupi fasteignir erlendis i samanburði við það, sem
gengur og gerist hér.
Stefán segir í umfjöllun sinni,
að allra síðustu ár hafi greiðslu-
kjör í fasteignaviðskiptum hér á
landi verið kaupendum mjög erfið.
— Það er eftir því sem bezt verður
séð bein afleiðing þeirrar óðaverð-
bólgu, sem hér hefur geysað. í
fyrra voru rúmlega 75% af kaup-
verði íbúðar í fjölbýlishúsi greidd
á sama ári og kaup fóru fram.
Fyrir fáum árum var þetta hlut-
fall 65% og ekki nema um 50%
fyrir áratug eða svo.
I þjóðfélögum, þar sem verðlag
er nokkuð stöðugt er útborgun
hlutfallslega enn lægri. Taka má
frændur okkar Dani til saman-
burðar og sýna þann mun, sem er
orðinn á fasteignaviðskiptum
hérlendis og í grannlöndum okkar.
Undanfarin sex ár hefur verð
fasteigna hækkað til jafnaðar um
15% á ári í Danmörku, en um 40%
á íslandi. Verðlag þar er því mun
stöðugra en hér. I Danmörku er
dæmigerð útborgun við fasteigna-
kaup rúm 10%, 55% af kaupverði
eru yfirtekin lán og 35% lánar
seljandi. Þetta eru eins konar
meðalkjör, því greiðslukjör eru
breytileg þar í landi eins og hér og
fer það eftir tegund eignar og
staðsetningu.
Vorið 1980 kostaði til dæmis 75
fm íbúð í Álaborg mjög svipað og
jafnstór íbúð í Reykjavík. Verðið
var 27—27,5 milljónir gkróna.
Greiðslukjör voru hins vegar gjör-
ólík. í Reykjavík greiddi kaupandi
20,5 milljónir gkróna á fyrsta
árinu. Eftirstöðvarnar eru 6,7
milljónir gkróna. Þær eru að
mestu greiddar á fimm árum. í
Álaborg greiddi kaupandi 3 millj-
ónir gkróna við undirritun sam-
nings. Hann yfirtók 15,5 milljónir
gkróna áhvílandi lán. Seljandi
lánaði 9 milljónir gkróna.
Ljósm: Kmilía.
Davíð Scheving Thorsteinsson við nýju gosdrykkjavélina.
Nú getur fólk fram-
leitt eigin gosdrykki
NÚ GETA heimilin framleitt
eigin gosdrykki, því á markað-
inn er komið tæki og ýmsir
fylgihiutir eins og bragðefni.
fiöskur og tappar. sem gera
þetta mögulegt. Það sem meira
er. að kostnaðurinn er 10% af
kaupverði tilbúinna gos-
drykkja. Það er Sól hf., sem
flytur inn þessa hluti undir
nafninu Soda Stream.
Soda Stream-vélin sjálf er
einföld í notkun og gengur ekki
fyrir rafmagni. í henni er eitt
kolsýruhylki, sem dugar í 100
flöskur af Soda Stream-drykk,
en hægt er að fá fjögur bragð-
efni, það er að segja cola,
appelsín, límonaði, tonic og svo
auðvitað sódavatn. — Það þarf
ekki mörg handtök við að útbúa
þennan drykk. — Sagði Davíð
Scheving Thorsteinssdon, að
vélin væri einkar hagkvæm í
heimahúsum, sumarbústöðum,
ferðalögum og á vinnustöðum.
Einnig losaði hún fólk við
flöskuburð til og frá verslunum,
því vélinni fylgdu sérstakar
flöskur, sem má nota aftur og
aftur.
Bragðefnin og kolsýruhylkin,
fást í verslunum um allt land,
sagði Davíð, auk þess sem hægt
er að fá áfyllingar á hylkin. Með
þessari aðferð er hægt að stilla
bragð og kolsýrumagni í gos-
drykknum eftir eigin smekk.
Eins og áður segir þá er það
Sól hf. sem flytur tækin og
fylgihlutina inn, en fyrirtækið
sér einnig um að setja þragðefn-
in á flöskur og fylla hylkin af
kolsýru og ganga frá öllu í
sérstakar umbúðir.
Sagði Davíð Scheving, að
þessi drykkur og aðferðin við að
búa hann til þætti afar
skemmtileg og væri drykkurinn,
sem er enskur að uppruna afar
vinsæll í ýmsum löndum, til
dæmis í Danmörku, þar sem um
35% þjóðarinnar ættu slíka vél.
Aukjn velta
hjá Alafossi
í fréttatilkynningu frá Ála-
fossi hf., segir að þó að rekstur-
inn hafi gengið vel á siðasta ári
og það sem af er þessu, en
útflutningur fyrirtækisins nam
á siðasta ári um 47% af öllum
ullarvöruútflutningi frá ís-
landi, sé hið mikla misræmi
milli gengis Evrópugjaldmiðla
og framleiðslukostnaðar
stjórnendum fyrirtækisins mik-
ið áhyggjuefni. Segir að nú sé
svo komið að beint tap sé orðið
á fataútflutningi til Evrópu og
rekstrartap fyrirsjáanlegt hjá
Álafossi hf. á þessu ári við
óbreyttar aðstæður.
Á síðasta ári var ráðist í
allmiklar fjárfestingar, sem
þegar í stað komust í fulla
nýtingu.
Heildarvelta fyrirtækisins
nam 10,6 milljörðum gamalla
króna, sem var 103% aukning
frá árinu 1979. Útflutningsverð-
mæti var 7 milljarðar gamalla
króna og hafði aukist um 118%
frá árinu áður. Beinn útflutn-
ingur var því um % hlutar af
heildarveltu fyrirtækisins.
Mesta söluaukningin varð nú
sem fyrr í útflutningi fullbúins
ullarfatnaðar. Stærstu markað-
irnir voru V-Þýskaland, Norður-
lönd, Bandaríkin og Kanada.
Það sem af er þessu ári hefir
salan gengið vel og var afkoman
viðunandi fyrstu mánuði ársins.
Veltuaukning á fyrstu 6 mánuð-
um ársins var um 95% miðað
við sama tíma í fyrra.
Að lokum segir í fréttatil-
kynningunni:
Að óbreyttum aðstæðum er
því mikil hætta á, að sá ágæti
árangur, sem náðst hefir í sölu-
og markaðsmálum á undanförn-
um árum, bíði varanlegan
hnekki, og óvíst er hvernig til
tekst með að vinna að nýju þann
markað sem líkur eru til að
tapast muni. Komi til þess, aö
íslenskir aðilar geti ekki nokk-
urn veginn fullnægt erlendri
eftirspurn eftir íslenskum ull-
arvörum, eykst að mun hættan á
því, að þessi iðnaður flytjist úr
landi að meira eða minna leyti.
Hjá Álafossi hf. vinna í dag
um 300 manns og ekki er langt
frá lagi, að álíka margir vinni
hjá þeim prjóna- og saumastof-
um, sem framleiða fyrir Álafoss
hf.
EF ÞAÐER FRÉTT-
NÆMTÞÁERÞAÐÍ
MORGUNBLAÐINU