Morgunblaðið - 12.01.1982, Síða 40

44
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. JANÚAR 1982
„Ég yar heppinn að hitba stórgin^'"
Man ég þad ekki rétt: Varst þú
ekki að svekkja mig árið 1972 í
sambandi við einhverja fjandans
launahækkun?
Með
morgunkaffinu
HÖGNI HREKKVlSI
Hefiir ekki lagt við
eyrun sem skyldi
Stefán Jón Hafstein fréttamaður
skrifar 11. jan.:
„Heiðraði Velvakandi!
Laugardaginn 9. þ.m. birtir þú
umsögn „Sjómanns" um frétta-
pistil minn í útvarpi í vikunni
sem leið.
Þar var fjallað um atvinnu-
ástand á Vestfjörðum, verkfall
yfirmanna á flotanum og viðhorf
ýmissa til þeirra mála.
Ég þakka „Sjómanni" ómakið
og ábendingar hans. Það er
vissulega þörf ábending til fjöl-
miðlamanna að gæta þess að
reyna að hafa samhengi í frá-
sögnum af atburðum og viðhorf-
um. Einmitt það skortir oft í
fréttum.
Þess finnst mér þó gæta hjá
„Sjómanni", sem oft og tíðum
gerir hjá gagnrýnendum okkar
fjölmiðlamanna, að hann hefur
ekki lagt eyrun við sem skildi,
eða hann hefur um of látið
stjórnast af fyrirfram viðtekn-
um skoðunum sínum.
Þetta er miður þar sem fjöl-
miðlafólki veitir ekki af sann-
gjörnu aðhaldi, ekki síst frá sjó-
mönnum sem starfa síns vegna
eru oft víðsfjarri þegar senda
þarf okkur tóninn.
Það er svo, að oft halda út-
varpshlustendur að þeir heyri
annað en það sem í rauninni er
sagt, og heyra meira en sagt er,
eða minna, eftir aðstæðum. Eig-
in hugsun og skynjun hleypur
undir bagga með hlustendum við
tækin. Og mikið rétt, — oft
hjálpar útvarpsmaðurinn fólki
til þess að komast að rangri
niðurstöðu með ófullnægjandi
efnismeðferð.
Nú var efnismeðferð mín í
fréttapistli frá ísafirði áreiðan-
lega ekki fullkomin. En þar sem
„Sjómaður" vantar heldur, að
laun skipstjóra á einu fengsæl-
asta skipi Islendinga jafngildi
meðaltekjum sjómanna í heild.
Slíkt var hvergi gefið í skyn,
heldur þvert á móti áréttað
tvisvar að hér væri um allt ann-
að að ræða.
Vegna þess að „Sjómaður"
virðist ekki hafa gert sér grein
fyri þessu skal hér farið yfir
þetta mál aftur og efnismeðferð
í fréttapistlinum rakin að því er
tekur til kjara sjómanna og að-
gerða þeirra.
Þar var reynt að gera grein
fyrir því að á Vestfjörðum væru
viðhorf önnur en annars staðar á
landinu: yfirmenn í verkfalli til
að reka á eftir ákvörðun um fisk-
verð. Annars staðar eru undir-
menn í verkfalli, bæði til að
Stefán Jón Hafstein
knýja á um samninga og ákvörð-
un um fiskverð. Vegna aðgerða
yfirmanna eru fiskvinnslustöðv-
ar lokaðar að sögn eigenda
þeirra. í tilefni þessa var gengið
á fund formanns Bylgjunnar á
Isafirði, Guðjóns Arnars Krist-
jánssonar skipstjóra á Páli Páls-
syni. Hann skýrði ástæður verk-
fallsins. I framhaldi af því lýsti
hann þeirri skoðun sinni að kjör
sjómannastéttarinnar í heild hafi
ekki fylgt verðlagsþróun og öðr-
um launum. Hann skýrði einnig
skilmerkilega frá eigin launum
að beiðni fréttamannsins, enda
var skýrt tekið fram í því sam-
hengi að afli Páls Pálssonar
hefði verið mjög mikill, og skipið
hefði borið meiri verðmæti á
land en nokkurt annað íslenskt
skip í fyrra. Á þessu var ekki
„tuðað“ í fréttatímanum heldur
samhcngi þessa áréttað tvisvar.
Annað hefði verið ósanngjarnt
og villandi svo notuð séu orð
„Sjómanns". Að kjörum sjó-
manna var einnig vikið í ör-
stuttu viðtali við undirmann á
bátaflotanum, Árna Ólafsson.
Hann lýsti þeirri skoðun sinni að
fiskverð þyrfti að hækka um 20
prósent til að bæta kjör
sjómannastéttarinnar. Þá lýsti
hann því í framhaldi að hann
teldi stuðning meðal undir-
manna við aðgerðir yfirmanna á
Vestfjörðum. Það kom því fram
hjá tveimur fulltrúum sjómanna
hvernig þeir telja að kjörum sín-
um og sjómanna í heild hafi
hrakað. Einnig var rætt við for-
seta Alþýðusambands Vest-
fjarða, Pétur Sigurðsson. Hann
lýsti því að svo náin tengsl væru
milli sjómanna og landverka-
fólks að það hefði skilning á
þeirra aðgerðum. Fulltrúi út-
vegsmanna, Guðmundur Guð-
mundsson, lýsti yfir stuðningi
þeirra við sjómenn.
Þá var rætt við tvær stúlkur
sem vinna í fiski — þær voru að
láta skrá sig atvinnulausar.
Hvað fannst þeim um aðgerðir
sjómanna? Báðar studdu þá og
létu í ljós þá skoðun að svo væri
almennt á Vestfjörðum. Karítas
Pálsdóttir lýsti því með miklum
áhersluþunga sem „Sjómaður"
telur að ekki hafi komið fram í
pistlinum: feikilegri vinnu sjó-
manna og fjarvistum frá heimili.
Hún var ekki spurð hvort land-
verkafólk styddi „virkilega" sjó-
menn. Það hefði þó verið rétt-
lætanlegt hefði það hjálpað
henni að koma orðum að skoðun-
um sínum. Þess þurfti einfald-
lega ekki. Og hvergi var minnst
á „meðalárstekjur" sjómanna.
Það er ofheyrn „Sjómanns".
Hins vegar var spurt hver væru
laun fiskvinnslufólks, og kom
það einungis fram í því samhengi
að látinn var í Ijós stuðningur við
sjómenn.
Finnst „Sjómanni" það ósann-
gjarnt og villandi?
Að lokum vil ég biðja „Sjó-
mann“ að lesa hugsanlega
„frétt“ frá Vestfjörðum, sem svo
sannarlega hefði verið ósann-
gjörn og villandi, en samt sem
áður „rétt“.
„Margir eru nú atvinnulausir
á Vestfjörðum vegna þess að yf-
irmenn á fiskiskipaflotanum
neita að róa og frystihúsin segj-
ast ekki hafa hráefni. í viðtölum
fréttamanns við fiskverkafólk
kom fram að það telur kjör sín
slæm. Það segja sjómenn líka.
Fréttastofunni er þó kunnugt
um einn sjómann sem nú er í
verkfalli, — hann hafði 430 til
450.000 króna árslaun í fyrra."
Þetta er stutt og laggóð
„frétt", „rétt“, en ósanngjörn og
villandi. Rétt eins og endursögn
„Sjómanns" í Velvakanda af því
sem hann heyrði í útvarpinu.
Ég þakka samt „Sjómanni"
fyrir að benda á hve mikilvægt
er að huga vandlega að frétta-
flutningi í viðkvæmum málum.
Aldrei er of vel gert, og vissulega
ber ríkisfjölmiðlunum að vera í
fararbroddi. Ætli við „Sjómað-
ur“ getum ekki verið sammála
um að það sé ósanngjarnt og
villandi að fréttastofur Ríkisút-
varpsins hafa aðeins „sérhæfða"
fréttamenn til að sinna Alþingi
og íþróttum? Hvenær koma
sjávarútvegsfréttamenn útvarps
og sjónvarps fram?“
Ósanngjörn og vill-
andi fréttamennska
Sjómaður hafði samband við
Velvakanda og hafði eftirfarandi
að segja: — Oft hefur mér þótt á
það skorta hjá blaðamönnum og
fréttamönnum sjónvarps og út-
varps, að þeir gættu sín, þegar
þeir fjalla um launakjör okkar
sjómanna. Hafa þeir oft gert sig
seka um að líta einhliða til mestu
aflaskipanna og blása upp talna-
leiki, án þess að gera tilraun til að
hafa samhengi í hlutunum. Þessar
tölur hafa þá lítið sagt annað en
ivað viðkomandi sjémaður__eða_
vinnu, sem að baki liggur,
fjarveru frá heimili. Og um launa-
kjör sjómannastéttarinnar sem
heildar hefur lítið verið hirt.
Þó fannst mér keyra um þver-
bak í kvöldfréttum útvarpsins í
gær (fimmtudag). Stefán Jón Haf-
stein fréttamaður hafði brugðið
sér til ísafjarðar, þar sem hann
ræddi við ýmsa aðila vegna sjó-
mannadeilunnar svokölluðu. Tók
hann m.a. tali skipstjóra mesta
aflaskips íslendinga, skuttogarans
eftir lifði fréttapistilsins. Fór m.a.
og spurði starfsstúlkur í frysti-
húsi, hvort þær stæðu virkilega
með þessum hátekjumönnum i
kjaradeilu þeirra, eins og hann
hefði nú upp á vasann upplýsingar
um meðalárstekjur verkfalls-
manna (yfir 40 millj. gkr.). Og til
að gera þjóðinni Ijóst, hversu
tröllauknar tekjur sjómanna
væru, var skýrt látið koma fram
að verkakonur í frystihúsum
hefðu rúmar þrjátíu krónur á tím-