Morgunblaðið - 12.03.1982, Blaðsíða 2

Stundum vantar tennur og er þá postulínskróna oft
notuð sem festíng fyrir svokallaða brú eins og með-
fylgjandi myndir sýna.
4?«
Hér má sjá hvernig búið er aö slípa tvœr framtennur niður og setja postulín yfir.
Brotnaö hefur upp úr framtönn, en síðan
sett postulín neðan á hana svo tannvið-
gerðin sést lítið sem ekkert.
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. MARZ 1982
HVAÐ ER
posoicinsHKonji?

Kunningjakona mín fór til tann-
læknis um daginn og vildi tann-
læknirinn setja gullfyllingu í annan
forjaxlinn í efri góm þannig að þeg-
ar hún brosir sést glitta í gulliö. Hún
spurði hvort ekki væri hægt að
setja þarna postulínskrónu, því
henni væri hálf illa við að fólk gæti
speglaö sig í tönnum hennar, auk
þess féllu postulínskrónur eðlilegar
að tönnunum, sem fyrir væru og
viðgerðin sæist síður eða alls ekki
þannig að útlitslega væri þetta mun
fallegra. Tannlæknirinn sagði að
ýmsar hliðar væru á því máli. Bað
kunningjakonan um skýringu og
fékk hana auk örlítils fyrirlestrar
um hvað postulínsviðgerðir væru.
Þegar postulínskróna er
búin til, undirbýr tannlækn-
irinn fyrst tönnina, sem er
fyrir, hreinsar tannskemmd,
ef hún er fyrir hendi, rótfyllir
ef það er nauösynlegt og
býr til festingu í rót. Loks er
tönnin slípuö niöur og tekiö
mót af henni ásamt afstööu-
móti. Tannsmiðurinn fær
síöan mótin, steypir þau í
harðgips og gerir siöan
tönnina. Býr hann fyrst til
hettu úr sérstöku tanngulli,
sem hefur þá eignleika aö
hafa sömu hitaþenslu og
postulín. Aö því loknu er
postulíniö brennt á gulliö og
formaö til. Oft er erfitt aö ná
nægilega góöum lit á postu-
línið en oftast tekst þaö
meö góöri samvinnu tann-
læknis og tannsmiös. En
hefur sjúklingurinn ekkert
yfir tönninni meöan nýja
krónan er í smíöum? Jú,
tannlæknirinn býr til svo-
kallaða bráöabirgöakrónu,
sem hann notar á meöan.
En kunningjakonan vildi
vita hvers vegna tannlækn-
irinn mælti frekar meö gull-
fyllingu í forjaxl en postu-
línskrónu. Svariö er aö oft
er tannkrónan oröin svo
efnislítil, ef tönnin hefur
skemmst verulega, aö tæp-
lega er unnt aö slípa hana
nægilega niöur til aö fá nóg
pláss fyrir postulínskrónu
og þá um leiö nægan styrk-
leika. í því tilfelli er gullfyll-
ing oft eölilegri og betri
lausn. Aö ööru leyti er þaö
auövitaö mat tannlæknis og
jafnvel smekkur hans hvaöa
aögerð hann mælir meö í
hvert sinn og framkvæmir
síðan aö sjálfsögöu meö
samþykki sjúklings.
Hvenær eru postulíns-
krónur gerðar? Langoftast
eru postulínskrónur geröar
framarlega í munni þar sem
útlit skiptir meginmáli og
þar sem ekki er unnt aö
laga tönnina á viöunandi
hátt meö fyllingu. Tönnin
hefur oft farið illa af ýmsum
orsökum, svo sem af völd-
um tannskemmda eöa
slysa. Stundum vantar tenn-
ur og er þá postulínskróna
oft notuö sem festing fyrir
svokallaöa brú eins og meö-
fylgjandi myndir sýna.
En hefur þá postulíns-
króna enga ókosti? Jú, svo
sannarlega. Þaö er mikill
ókostur aö þurfa aö slípa
tönnina svo mikiö niður eins
og nauösynlegt er, þegar
postulín er notaö og veröur
þaö ekki aftur tekiö. Ungar
tennur má ekki slípa mikið
niöur vegna hættu á áverka
á tanntaug og því er þaf
eins og fyrr segir, fyrst og
fremst mat tannlæknis
hvaöa aðgerö hann velur,
hvort sem um er aö ræöa
efni i krónu eöa festingu
fyrir brú. Ennfremur er aö-
gerðin tímafrek og kostnaö-
arsöm.
Hvaö kostar svo postu-
línskróna? Venjulegt verð á
postulínskrónum er um þrjú
þúsund krónur, en ef um
þriggja liöa brú er aö ræöa
eins og sýnd er á meöfylgj-
andi mynd, kostar hún um
níu þúsund krónur. Til sam-
anburöar má geta þess aö
venjuleg gullkróna kostar
rúmlega tvö þúsund krónur
og ef viö höldum saman-
buröinum áfram, þá kosta
gervitennur, þaö er aö segja
heill gómur uppi og niöri,
um sex þúsund krónur.
Postulínskrónur eru því meö
dýrari tannviðgeröum nú.
Stundum eru settar
postulínskrónur yfir all flest-
ar tennurnar, til dæmis ef
fólk hefur oröiö fyrir slysi
eöa vegna erföagalla eöa af
öörum ástæöum. Tannviö-
geröir sem þessar geta því
oröið nokkuö kostnaöar-
Daglegt
Hildur Einarsdóttir
samar en sem betur fer
heyrir þetta þó til undan-
tekninga.
Er viögerö meö postu-
línskrónu endingargóö? Því
má hiklaust svara játandi.
Tannhold þolir vel snertingu
viö gull og postulín og
postulíniö stenst vel álag
vegna tyggingar.
Órar tækninýjungar eiga
sér staö á öllum sviðum og
á þetta jafnt viö um tann-
læknavísindin og önnur vís-
indi. Nú eru til dæmis til
mun betri efni til aö taka
mót af tönnum en áður og
tæki til aö slípa tennurnar
niöur eru nú mun fullkomn-
ari, einnig hefur tann-
smíðum fariö fram. Þetta
gerir þaö meöal annars aö
verkum aö postulínstann-
viögeröum hefur fleygt fram
á siöustu árum. Er þetta já-
kvæö þróun, því fólk er farið
aö hugsa betur um tennur
sínar og útlit þeirra og helst
þetta því allt í hendur.