Morgunblaðið - 18.04.1982, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 18. APRÍL 1982
29
Afmæliskveðja:
Anna Guðmunds-
dóttir leikkona
Á morgun, mánudaginn 19. apr-
íl, verður frú Anna Guðmunds-
dóttir, leikkona, 80 ára. Hún er
fædd á Skálanesi í Vopnafirði,
dóttir hjónanna Stefaníu Benja-
mínsdóttur og Guðmundar Ólafs-
sonar, veitingamanns á Seyðis-
firði.
í Reykjavík hefur Anna átt
heima síðan hún var 15 ára, en
þangað flutti hún með foreldrum
sfnum.
Anna hefur komið víða við á
lífsleiðinni og alltaf full af áhuga
á því sem hún hefur tekið sér fyrir
hendur. Ung að árum nam hún
ljósmyndagerð, stundaði fimleika
með góðum árangri, fór t.d. er-
lendis með sýningarflokki oftar en
einu sinni.
Snemma var það á unglingsár-
um Önnu sem leiklistin heillaði
hana mest og stofnaði hún ásamt
öðrum Leikfélag templara. Frá
stofnun Þjóðleikhússins hefur hún
starfað þar mikið, en áður lék
Anna í mörg ár hjá Leikfélagi
Reykjavíkur.
Hún er söngelsk, söng í Dóm-
kirkjukórnum yfir 40 ár. Hagmælt
er Anna og veit ég að marga hefur
hún glatt með sínum frumsömdu
ljóðum, sem hún hefur flutt við
ýmis tækifæri.
20. ágúst 1927 giftist Anna Páli
Þorleifssyni, bókhaldara. Hann
andaðist 10. janúar 1961.
Á morgun er Anna frænka, eins
og hún er kölluð af mér og mínum,
80 ára og er erfitt að trúa því, svo
ungleg sem hún er, því ekki er hún
að mikla hlutina fyrir sér, hún
framkvæmir þá bara.
Á skólaárum mínum 1954—1955
bjó ég hjá Önnu frænku og Paila í
Tjarnargötu lOb og þakka ég fyrir
alla umhyggju sem mér var veitt
þar.
Anna frænka, bestu afmælis-
óskir' Inga
P.S. Kunnugt er mér um að af-
mælisbarnið verður að heiman á
afmælisdaginn.
Sjötugsafmæli:
Sigurður Guðmundsson
í dag, 18. apríl, er Sigurður Guð-
mundsson, starfsmaður Melavall-
arins hér í Rvík, sjötugur. Okkur
sem höfum þekkt Sigurð í fjölda
ára finnst, að hann gæti verið
margfalt yngri. Það er óvenjulegt
fyrir mann, sem fyllir sjötugasta
tuginn, að hann skuli vera svo
ungur í anda, sem raun ber vitni.
Sigurður Guðmundsson er fæddur
undir Jökli og má vera að sá duldi
kraftur, sem talinn er búa í því
fjalli hafi fylgt honum æ síðan, að
minnsta kosti verða þeir sem leið
eiga á Melavöllinn ekki varir við
nein ellimörk á honum.
Sigurður fékk ungur að árum
berkla og var einn þeirra, sem var
höggvinn að Vífilsstöðum og hefur
hann því ekki alltaf verið sem
beztur til heilsunnar. Þrátt fyrir
það hefur aldrei verið hægt að
merkja neinn bilbug á Sigurði og
gætu margir lært þar af honum.
Það er óneitanlega erfitt að tí-
unda æfiatriði manns, sem hefur
varið yfir þrjátiu árum af starfs-
aldri sínum sem starfsmaður á
Melavellinum. Sigurður hefur átt
samskipti við þúsundir Reykvík-
inga, sem hafa stundað æfingar og
keppni á Melavellinum. í starfi
sínu hefur Sigurður því haft sam-
neyti við fjölda manna og ungl-
inga, sem margir eiga skemmti-
legar minningar um viðskipti við
Sigurð, sem er manna orðhagastur
og hefur gjarnan á takteinum
eitthvað ekki alveg ónýtt um þjóð-
málin og tilveruna.
Aðaláhugamál Sigurðar hefur
verið trilluútgerð og útúr Reykja-
víkurhöfn hefur „Teistunni", báti
hans og bræðra hans, gjarnan ver-
ið siglt með fríðu föruneyti út í
Flóann til fanga. Ég hef, eins og
margir aðrir, fengið að fljóta með
og hafa það verið hinar skemmti-
legustu sjóferðir, þótt afli hafi
orðið æri misjafn, enda er færa-
fiskirí ekki sérstaklega gjöfult á
miðunum næst Reykjavík.
Sigurður býr ásamt eiginkonu
sinni, Friðbjörgu Ólafsdóttur, að
Lynghaga 12 hér í borg, en mun í
dag halda upp á afmæli sitt hjá
dóttur sinni, tengdasyni og barna-
börnum. Sigurði og þeim öllum
flyt ég árnaðaróskir í tilefni dags-
ins. Þá senda starfsmenn Mela-
vallarins og aðrir Melavallarbúar
sínar beztu afmæliskveðjur með
þökk fyrir allt og allt.
Hreggviður Jónsson
Kjartan Jóhannsson
læknir - Afmæliskveðja
Það var fyrir tæpum tuttugu ár-
um að ég kynntist Kjartani fyrst,
hann var þá nýfluttur hingað suð-
ur til að taka við embætti héraðs-
læknis i Kópavogi eftir áratuga
farsæl störf fyrir Vestfirðinga. Nú
á þessu 75 ára afmæli Kjartans
rifjast upp í huganum ýmsir
ánægjulegir atburðir frá þessu
tímabili, þótt ekki sé ætlunin að
fara að telja þá upp hér.
Kjartan lauk læknaprófi árið
1931, ungur maður, aðeins 23 ára
gamall, og að námi loknu hóf hann
störf úti í héraði eins og tíðkast
um unga lækna, fyrst á Seyðis-
firði, síðar á Blönduósi og Stykk-
ishólmi. Árið 1932 hóf hann síðan
störf á Isafirði og starfaði þar
bæði sem heimilislæknir og
sjúkrahúslæknir allt til ársins
1965, er hann varð héraðslæknir í
Kópavogi, þar sem hann hefur
starfað síðan. Ég veit, að þeir sem
til hans hafa þurft að leita sem
læknis, kunna vel að meta störf
hans, enda er hann ávallt reiðubú-
inn að veita aðstoð þegar á þarf að
halda og þá er ekki spurt hvað
klukkan sé eða hvort annað hafi
staðið til að gera.
Jafnframt störfum sínum hefur
Kjartan farið fjölda námsferða til
útlanda í þeim tilgangi að auka
við þekkingu sína, aðallega á sviði
skurðlækninga og heimilislækn-
inga.
Þrátt fyrir umfangsmikil lækn-
isstörf hefur Kjartan þó átt fleiri
áhugamál en læknisfræðina.
Hann hefur starfað mikið, bæði að
stjórnmálum og félagsmálum.
Bæjarfulltrúi á ísafirði var hann í
fjölda ára og alþingismaður sam-
fellt frá 1953 til 1963, fyrst sem
þingmaður ísafjarðarkaupstaðar
og síðar, eftir kjördæmabreyting-
una, þingmaður Vestfjarðakjör-
dæmis. Enn þann dag í dag er tal-
að um kosningaslaginn fyrir vest-
an á þessum árum, sérstaklega á
tímum einmenningskjördæm-
anna, en á síðustu árum þeirra
stóð baráttan aðallega milli
Kjartans og Hannibals Valdi-
marssonar. Til félagsmálastarfa
hefur Kjartan jafnan verið eftir-
sóttur, eins og duglegir menn
gjarnan eru, hann var m.a. í hægri
nefndinni svonefndu sem kom á
hægri umferð hér á landi fyrir
nokkrum árum, en sú framkvæmd
þótti takast með afbrigðum vel. Á
Isafirði stóð hann fyrir togaraút-
gerð og ýmsum öðrum rekstri og
framkvæmdum, svo sem byggingu
flugvallar og fleiri þjóðþrifaverk-
efnum og nú hin síðari ár, eftir að
hann fluttist suður, hefur hann
jafnan gefið sér tíma til að sinna
þeim málum sem honum eru hug-
leiknust. Öllu þessu hefur hann
sinnt af frábærum dugnaði og
samviskusemi, enda hefur hann
ekki lagt í vana sinn að hlífa sér
við þau störf sem hann hefur tekið
að sér um ævina.
Kjartan kvæntist ungur Jónu
Ingvarsdóttur, hinni ágætustu
konu, eignuðust þau 5 börn, allt
börn sem þau geta verið stolt af.
Elsta son sinn, Kjartan, misstu
þau, ungan lækni sem lokið hafði
löngu og erfiðu sérnámi í læknis-
fræði og var nýkominn til starfa
hér heima á íslandi.
Ég vil að lokum óska tengdaföð-
ur minum, þessum síunga heið-
ursmanni, til hamingju með af-
mælið þann 19. apríl og þakka
honum góð kynni gegnum árin.
Kjartan dvelur þessa dagana í
orlofi hjá Kristjönu dóttur sinni
og tengdasyni í Malmö, þar sem
þau eru búsett.
Guðmundur Björnsson
Hrefna Tynes sjötug
Síðbúin afmæliskveðja
Til munu bækur á íslensku sem
bera heitin Ömmu-sögur og
Amma segir frá, eða eitthvað
álíka. Margt barn hefur notið
slíkra sagna, en þó munu hin
kannski öllu fleiri a.m.k. í gamla
daga, sem voru svo lánsöm að eiga
ömmu er kunni að segja frá bók-
arlaust og léðu barninu sínu þá
töfra í veganesti sem aldrei
gleymdust. Svona ömmur er sem
betur fer ennþá að finna. Ein
þeirra, frú Hrefna Tynes, er sjö-
tug um þessar mundir. Hún er
ekki bara fárra barna fræðaþulur,
þau skipta hundruðum, já líklega
þúsundum börnin hennar kirkju-
ömmu, eins og þau gjarna kalla
hana. Ef ég ætti ósk fyrir íslensk
börn, þá myndi ég óska að þau
ættu öll ömmur, sem í viðbót við
eigið ágæti, ættu þá eðliskosti,
sem börnin sjá í Hrefnu Tynes,
þegar þau kalla hana kirkjuömmu.
Þetta heiðursheiti felur nefnilega
í sér trúnaðartraust á handleiðslu
viðkomandi, gleði í návist hennar
og sýnir jafnframt að hún hefur
til að bera bæði kunnáttu og kær-
leika til að fara með gott orð, án
þess að gera það leiðinlegt.
Hrefna er búin að koma víða við
sögu. Hún hefur lagt gott til, hvar
sem hún hefur fengið því viðkom-
ið, ætíð verið að vinna til mann-
bóta og þorað að hafa á því skoðun
hvernig slíkt yrði gert. Ég ætla
mér ekki að fara að telja upp
störfin hennar Hrefnu, enda frem-
ur efni í bók en blað. Þar á ofan
urðu okkar kynni óveruleg, þar til
hún komst á ömmualdurinn, því er
nú verr.
En æ síðan á ég henni meira að
þakka en öðrum fyrir smvinnuna í
Neskirkju. Hvað verkefnum og
viðhorfum viðvíkur, þá hefur
Hrefna tekið alvarlega skáta-
viðkvæðið að vera ávallt viðbúin.
Fyrr eða siðar hef ég tæpast
kynnst þvílikum áhuga og seiglu í
kirkjulegu starfi og hef ég þó hitt
marga mæta liðsmenn á þeim
vettvangi. Að gefa af sér af hýrum
fúsleika Drottni til dýrðar og
börnum á öllum aldri til blessun-
ar. Það eru í mínum huga ein-
kennisorðin á lífsstefnunni henn-
ar Hrefnu Tynes. Guð hefur gefið
henni svo ótæpilega af lífskrafti
og elskusemi að jafnvel stríðustu
þreytu- og lúastrengir eru látnir
lönd og leið ef þarf að stjórna
fundi, segja sögu, leiða söng eða
færa upp leikþátt. Hrefna er
ávallt viðbúin.
Það er kannski skrítilega til
orða tekið að segja einhvern eiga
holla trú af þvi að það gefur til
kynna andstæðu sína. Engu að síð-
ur sé ég í Hrefnu slíka eigind. Hún
er svo holl hennar trú, að börnin
finna að hún er sönn, kemur frá
hjartanu, sýnir sig í viðmóti, laðar
að og gefur næringu. Enginn skilji
orð mín svo að Hrefna sé skapsmá
eða afkasti öllu með blíðusemi ein-
vörðungu. Fjarri því, það getur
hæglega hvesst, enda konan
stjórnsöm og vön að segja til. Hún
er enda býsna raunsæ og veit að
það þarf styrkleika og festu til
þess að ná árangari. Hinsvegar
hef ég varla heyrt hana segja svo
til syndanna að sá sem í hlut á
fyndi ekki hlýjuna að baki, löng-
unina til að bæta úr, en aldrei til
að lasta.
Saga er til af litlum dreng sem
var að draga þungan vagn upp
bratta brekku. Maður nokkur, sem
sá að drengnum var ofviða að
valda þessu, hjálpaði upp á, þar til
að á jafnslétt var komið. „Sástu
ekki að þetta hlyti að verða þér
um megn, drengur minn?“ spurði
maðurinn. „Jú,“ ansaði drengur-
inn, „en pabbi sagði að ég skyldi
ótrauður halda áfram því það
myndi einhver koma að hjálpa
mér.“ Mér hefur oft verið líkt far-
ið og piltinum í sögunni, hvað
störfin í Neskirkju varðar, gjarna
verið að fást við sitthvað, sem ég
réði tæpast við. En Hrefna Tynes
var ávallt viðbúin, ævinlega með
framrétta hönd, albúin til að
hjálpa og hvetja af óbugandi elju.
Fyrir það er ég í ómældri skuid.
Afmælisbarninu sendi ég þá
eigingjörnu ósk, að hún haldi
þrótti og kristnum ömmukostum
allra kvenna lengst. Frá okkur,
fjölskyldunni í Minnesota, sendi
ég þessa bæn, Hrefna mín: Góður
Guð varðveiti þig og blessi sem
allra best.
Guðmundur Oskar Ólafsson
Jón Páll Þorbergsson við einn af flutningabílum sínum. Ljósm. Mbi.: HBj.
Borgames:
Nýr eigandi
Steinars &
Jóhanns
Horgarnesi 4. apríl.
EIGENDASKIPTI hafa orðið á
vöruflutningafyrirtækinu Steinar og
Jóhann í Borgarnesi. Jón Páll Þor-
bergsson hefur keypt fyrirtækið af
Steinari og Jónasi Ingimundarson-
um.
Steinar og Jóhann hafa annast
vöruflutninga fyrir Borgarnesinga
í 30 ár, Steinar einn fyrstu árin en
í félagi við Jóhann bróður sinn
síðan 1963. Þeir hafa nú ákveðið
að hætta þessum rekstri eftir
langt og gott starf og hafa nú far-
ið til annarra starfa.
Fyrirtækið verður rekið undir
sama nafni og áður og mun kapp-
kosta að veita góða þjónustu undir
stjórn Jóns Páls sem fyrr. Af-
greiðslur verða áfram í Vöruflutn-
ingamiðstöðinni í Reykjavík og í
Nesbæ í Borgarnesi.
HBj.