Morgunblaðið - 04.09.1982, Qupperneq 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 1982
31
Fræðsluþættir (ieðhjálpar
Dýrkeypt námsferð
Ég vil þakka stjórn Geðhjálp-
ar fyrir fræðsluþætti þá, sem fé-
lagið er með í Morgunblaðinu.
Ég hef lengi beðið eftir þáttum
sem þessum. Enginn sjúklinga-
hópur þarf að berjast við for-
dóma í jafn ríkum mæli og geð-
sjúklingar. Það er skoðun mín að
fordómar stafi af þekkingar-
leysi. Það er von mín að sérfræð-
ingar í geðlækningum, aðstand-
endur og geðsjúklingar sjálfir
leggi til skrif í þessa þætti. Ég
skrifa sem aðstandandi.
Sonur minn fór til Kaup-
mannahafnar 17 ára gamail til
að vinna og fara í kvöldskóla, en
hann hafði áhuga á myndlist. Af
og til fengum við fregnir af hon-
um og ekki var annað að heyra
en allt væri eðlilegt. Er hann
hafði dvalið þar í ein tvö ár,
gafst okkur hjónum tækifæri til
að fara til Hafnar og hittum við
þar son okkar. Þar hófst okkar
píslarganga því hann var þar
kominn í eiturlyf og var ástand
hans heldur bágborið.
Við fengum soninn þó til að
koma heim með okkur og óskaði
hann þá eftir að fara til sálfræð-
ings. Eftir nokkur viðtöl komst
sálfræðingurinn að þeirri niður-
stöðu að þetta væri allt okkur að
kenna, en ég vil geta þess hér að
við hjónin eigum 3 önnur börn,
sem öll hafa komið sér vel fyrir í
þjóðfélaginu. Hann hafði ekki
fengið annað uppeldi en þau að
neinu leyti og fannst okkur þetta
heldur einföld niðurstaða. Við
vorum um tíma haldin mikilli
sektarkennd en ég held einmitt
að það sé oft hlutskipti aðstand-
enda geðsjúkra að þurfa að burð-
ast með slíkt.
Ekki fannst syni mínum hann
fá mikla hjálp frá sálfræðingn-
um og hætti hann að mæta í við-
tölin. Hann stundaði illa vinnu,
átti erfitt með að einbeita sér,
honum gekk illa að vakna á
morgnana og fannst allt ómögu-
legt og allir ómögulegir. Hann
ráfaði mest um göturnar í ann-
arlegu ástandi. Honum virtist
auðvelt að ná sér í vímuefni, ým-
ist voru þetta læknislyf, sem
hann misnotaði, eða eiturefni
ólöglega komin inn í landið. Svo
fór að hann var lagður inn á
geðsjúkrahús. Létti allri fjöl-
skyldunni og voru allir vongóðir
um að nú fengi hann bata. En
mikil hafa vonbrigði okkar orðið.
Ekki hefur vantað á að sonur
okkar hafi fengið aðstoð allskon-
ar sérfræðinga, en því miður
hefur það ekki hjálpað honum.
Við höfum ekki verið sátt við þá
meðferð, sem hann hefur fengið.
Meðferðin gengur aðallega út á
það að fá hann til að gera eitt-
hvað sjálfan en þó er vitað að
hann veit ekkert hvað hann vill.
Hann hefur farið margar ferð-
irnar inn á geðsjúkrahús, ýmist
verið útskrifaður heim eða í
herbergi úti í bæ, en alltaf
endurtekur sig sama sagan.
Hann hættir að þrífa sig og
borðar ekki nema stöku sinnum.
Einn af geðlæknunum, sem hafa
stundað hann, sagði okkur að
hann væri með persónuleika-
galla, sem hefðu komið fram við
eiturlyfjaneyslu hans, og væri
því mjög lítið hægt að gera fyrir
hann. Þetta finnst okkur mjög
trúlegt og höfum við margoft
farið fram á að hann verði vist-
aður á stofnun til nokkurra ára.
Erum við þá bæði að hugsa um
að hann fari sér ekki að voða og
sömuleiðis að hann skaði ekki
aðra, því stundum veit hann ekki
hvað hann gerir.
Faðir hans og systkini hafa nú
gefist upp, ég hef það reyndar
líka, en ég fæddi þennan pilt og
ég ann honum eins og systkinum
hans. Þó hefur þeirri hugsun oft
skotið að mér að gefa honum all-
an lyfjaskammtinn sinn þegar
hann er verstur. Ég veit vel að
þetta er skelfilegt en svona er
þetta nú einu sinni. Nú er þessi
piltur 22 ára og ég spyr, hver á
að bera ábyrgð á svona einstakl-
ingum? Ég veit um aðstandend-
ur, sem eru í sama vítahringnum
og við en við höfum aldrei talað
neitt saman, við göngum með
hausinn niður í bringu þegar við
heimsækjum þá á geðsjúkrahús-
in ef við heimsækjum þá yfir-
leitt. Við erum yfirþrúguð af
sektarkennd og skömm.
Kynna nýja gerð prjónavéla
Á heimilinu ’82 í Laugardalshöll er til sýnis heimilisprjónavél, sem nýlega er
komin á markað og verzlunin Allt, Drafnarfelli, Fellagörðum, hefur umboð
fyrir hér á landi. Vélin er ensk, af gerðinni Bond, minni í sniðum en
venjulegar vélar, en prjónar engu að síður úr garni af öllum grófleikum, að
sögn Vigdísar Stefánsdóttur kaupmanns. Klukkustund tekur að læra á vél-
ina. Myndin er af Vigdísi við vélina.
Bernt Lindholm, einn úr finnska hópnum, stendur á meðal verka hópsins
í sýningarsal í Gallerí Langbrók.
Morgunblaðið/Emilía
Gallerí Langbrók:
Hópur finnskra silfur- og gull-
smiða með sölusýningu
TÍU FINNSKIR listasmiðir í gulli og silfri halda sýningu á
listmunum sínum í Gallerí Langbrók, Amtmannsstíg 1,
4.—20. sept. Sýningin verður opnuð á milli 15—17 í dag,
laugardag 3. sept., en annars verður opið daglega frá
klukkan 12 til 18 og um helgar frá 14 til 18.
Þessi tíu manna hópur, eða
AG. AU.-hópurinn, eins og þeir
nefna sig, spratt upp sem and-
svar við ríkjandi tæknihyggju í
skrautmunaiðnaðinum. Einn úr
hópnum, Bernt Lindholm, lýsir
tilurð og markmiði hópsins
þannig;
„Á tímabilinu 1960—70 ruddi
sú skoðun sér mjög til rúms í
listiðnaðarskólum á Norðurlönd-
um, að persónuleg listsköpun
skrautmuna úr gulli og silfri
hefði runnið sitt skeið. Framtíð-
in væri tæknivædd fjöldafram-
leiðsla. í Finnlandi kom þessi
skoðun þannig fram í verki að
mjög dró úr kennslu listaskóla á
skapandi greinum innan gull- og
silfursmíði. Listiðnaðarháskól-
inn í Helsingfors lagði t.d. niður
silfursmíði sem sjálfstæða grein.
Þessari stefnubreytingu vildu
margir gull- og silfursmiðir af
yngri kynslóðinni ekki una; þeir
töldu það óæskilega þróun að
hefta sköpunargleði manna og
„binda þá við færibandið". Þeir
rifu sig því út úr kerfinu, settu á
fót eigin verkstæði og sneru sér
að skapandi skrautmunagerð.
Okkar hópur tilheyrir þessu
„afturhvarfi". Okkur finnst
mikilvægt að eiga kost á því að
gera tilraunir og prófa nýjar
leiðir, án þess að láta
peningasjónarmið ein ráða ferð-
inni.
Við höldum sanan í hópnum,
en yfirleitt vinnur þó hver fyrir
sig að sínu verkefni."
Nöfn listamannanna eru þessi:
Juha Goman, Hannu Hakunen,
Juhani Heikkilá, Pertti Kapi,
Helena Lehtinen, Berndt Lind-
holm, Matti Mattsson, Raimo
Nieminen, Harri Syrjænen og
Gunilla Törnroos.
Verkin á sýningunni eru u.þ.b.
50 að tölu og flestöll til sölu.
Ljósmyndasýning í Listmunahúsinu
Ljósmyndasýning svissneska
ljósmyndarans Max Schmid verð-
ur opnuð í Listmunahúsinu, Lækj-
argötu 2, Reykjavík, í dag. Á sýn-
ingunni, sem nefnist „Annað sjón-
arhorn", eru 74 myndir, flestar frá
íslandi.
Max Schmid, sem er 37 ára, hef-
ur ferðast og tekið myndir víða
um heim og síðan 1968 hefur hann
komið að minnsta kosti einu sinni
á ári hingað til lands.
I Iceland Review birtust myndir
hans einna fyrst á prenti og oft
síðan. Ymis tímarit hafa síðar birt
myndir hans og ljósmyndatímarit
í Sviss gaf á þessu ári út almanak
með myndum eingöngu eftir hann.
Schmid hefur haldið nokkrar sýn-
ingar síðustu árin í Sviss og
Þýskalandi.