Morgunblaðið - 11.09.1982, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. SEPTEMBER 1982
15
„En furðulegt - sum-
ir draumar rætast“
— sagði Kristinn Kristjánsson, síðasti
farkennarinn á Snæfellsnesi
Kristinn Kristjánsson hefur síðan
árið 1975 kennt við grunnskólann á
Hellissandi, en hafði fyrir allmörgum
árum verið kennari í sveit og er hann
síðasti farkennarinn á Snæfellsnesi.
Kristinn var spurður hvernig það væri
að hefja nám eftir að vera kominn af
léttasta skeiðinu og eftir langt hlé frá
skólagöngu.
„Marteinn Lúther King hafði
gjarnan að inntaki í ræðum sínum
— „Ég á mér draum." Ég get vel
gert hans orð að mínum. Ég er
barn kreppuáranna og áttu ungl-
ingar ekki auðvelt með að fara í
skóla, en það var alltaf minn
draumur að verða kennari. Svo liðu
árin og draumarnir hurfu fyrir
veruleikanum. En furðulegt —
sumir draumar rætast og þannig
var það þegar lögin um nám rétt-
indalausra kennara voru sett. Ég
tók strax þá ákvörðun að notfæra
mér þennan rétt sem ég hafði
áunnið mér til að mega taka skól-
ann. Mér fannst erfitt að byrja
námið og var að því kominn að gef-
ast upp á fyrsta ári enda tekur það
sinn tíma að læra að læra þegar
maður er kominn á þennan aldur.
Okkur þessa eldri vantar — að ég
held — skerpuna sem þeir yngri
hafa, en á móti kemur að geymdin
er ekki lakari hjá okkur, loksins
þegar eitthvað hefur komist inn úr
höfuðskelinni."
Hvaða álit hefur þú á þessari
lagasetningu um réttindanámið?
„Kennaraháskóli Islands útskrif-
ar nú árlega mikinn fjölda kenn-
ara. Ég hef heyrt að þrýstingurinn
hafi komið frá kennaranemunum
við skólann um að víkja þessu rétt-
indalausa fólki úr starfi. Sem sagt,
það uggði um hag sinn í stéttinni.
Þetta er í raun skiljanleg afstaða.
Á hitt bar að líta, að vítt og breitt
um iandið var skólum haldið starf-
andi þar sem yfirgnæfandi hluti
kennaranna var réttindalaus, þó að
margir hefðu mikla og góða mennt-
un og þar að auki dýrmæta reynslu
— sem ég fyrir mitt leyti met mik-
ils í starfi kennara. Vegna þessa
ástands sem virtist vera að skapast
voru sett lög um þetta réttinda-
nám. Ég tel þetta þarfa lagasetn-
ingu og eiga þeir aðilar sem að
henni stóðu mikinn heiður skilinn."
Hvert er gildi námsins?
„Gildi námsins er tvenns konar.
Annars vegar sá réttur sem þetta
fólk fær — það þarf ekki lengur að
vera í vafa um rétt sinn innan
stéttarinnar. Það öðlast ákveðinn
status. Hins vegar er öll þekk-
í því sambandi. Með öðrum orðum,
þegar bréfið er komið í póst gefst
enginn tími til að leiða hugann að
því efni í bili og það er ekki fyrr en
bréfin eru komin aftur í hendurnar
á mér með einkunn eða umsögn sem
námið raunverulega hefst. Þá á ég
við bréfaskólann. Best hefur mér
reynst að líta sem minnst á náms-
efnið daginn fyrir próf heldur mæta
róleg til leiks og þreyta mig ekki
um of. Reyndar gafst ég margoft
upp fyrsta veturinn á heimanáminu
en ég fékk ekki að leggja námið á
hilluna fyrir tilstuðlan Þuríðar J.
Kristjánsdóttur, skólastjórans
okkar. Hún var óspör á heillaráð og
hvatningu þó svo hún vissi eða ein-
mitt vegna þess að hún vissi best
um þann aðstöðumun sem nemend-
ur hennar bjuggu við. Það mætti
með sanni segja að hún hafi verið
með á annað hundrað nemendur
með sérþarfir. Hann er ómældur sá
þáttur sem hún átti í því að halda
mér að námi og leiða mig þrep af
þrepi þangað sem ég er nú komin.
Um Þuríði og hennar framlag til
réttindanámsins held ég að við gæt-
um öll tekið okkur í munn fleyg orð
Winstons Churcills um flugherinn í
seinni heimsstyrjöldinni „Aldrei
hafa jafn margir átt jafn fáum jafn
mikið að þakka“.“
„Ég tók strax þá ákvörðun að not-
færa mér þennan rétt sem ég hafði
áunnið mér til að mega taka skól-
ann“, sagði Kristinn Kristjánsson,
kennari við grunnskólann á Hellis-
sandi.
Ljósmynd. KOE.
ingarleit nauðsynleg — ekki aðeins
fyrir okkur sem voru í þessu námi
heldur er simenntun nauðsynleg
fyrir alla á þessum tímum tækni og
tölvuvædds umhverfis sem við lif-
um í. Annars er gildismat fólks
ákafiega misjafnt hvort sem nú er
átt við nám eða eitthvað annað. Al-
mennt finnst mér fólk í dag meta
gildi tilveru sinnar út frá efna-
hagslegu sjónarmiði. En svo ég
svari spurningunni eins og spurt
var; Ég hef haft gott af þessu námi
og fyrst og fremst lært að þekkja
sjálfan mig betur. Ég held að ég
geti betur sett mig í spor þeirra
barna og ungiinga sem eiga eftir að
hafa mig sem kennara — þar hafa
ýmsar greinar sálarfræðinnar gef-
ið mér dýpri innsýn inn í sáiarlíf
barna og unglinga. Fullorðnum
hættir við að líta á barnið sem
vasaútgáfu af fullorðnum manni og
líta á það út frá eigin þroskastigi.
Félagssálarfræði væri þörf lexía
mörgum og þá kannske ekki síst
ýmsum þeim sem staðsettir eru í
valdapýramída menntakerfisins.
Kenningar sálarfræðinnar eru
margar og ólíkar og erfitt að til-
einka sér einhverja sérstaka sem
trúaratriði. Ég fyrir mitt leyti að-
hyllist mjög kenningar svissneska
sálfræðingsins Piagets — þó svo að
vandi kennarans hafi aldrei verið
hans aðaláhugamál."
Hefur þetta verið strangt nám?
„Við höfum ekkert fengið á silf-
urfati. Námið var strangt þegar
tekið er tillit til þess að við höfum
orðið að vera í skóla allt árið. Nám
að vetrinum með fullri kennslu var
að mínum dómi erfiðast. Sumar-
námið var þreytandi að því leyti, að
þurfa að sitja inni í sól og sumaryl
og hafa ekkert sumarfrí fengið í
þrjú ár. Skipulag námsins hefur að
mestu hvílt á prófessor Þuríði J.
Kristjánsdóttur og er starf hennar
ómetanlegt. Kennaralið Kennara-
háskólans hefur að mestu séð um
alla kennslu og ber að þakka öllu
þessu ágæta fólki fyrir vel unnin
störf, sem unnin hafa verið á þeim
tíma þegar flestir eru í sínum
sumarfríum. Félögum mínum í
þessu námi við ég þakka sérstak-
lega fyrir þá samstöðu sem skapað-
ist i hópnum, en það var kannski
minn mesti styrkur að finna að ég
var ætíð viðurkenndur af hinum
yngri. Aldur myndaði þar aldrei
landamæri. Það sýndi sig líka svo
sannarlega að ísiensk þrautseigja
er ekki útdauð. Ég er sannfærður
um að íslenskri kennarastétt verð-
ur mikill styrkur að því að þetta
fólk fékk aðstöðu til að ljúka þessu
réttindanámi," sagði Kristinn.
Síríus
ámillivína